VAIS Activiteitenverslag 2008.pdf - Kauri

Zuidwerking
MOZAMBIQUEREpORTAGE
lustreert in een notendop wat voor een tijdrovend
proces ontwikkeling wel is. Met vaak bescheiden
middelen plannen maken en ze ten uitvoer leggen,
nieuwe werksystemen op poten zetten,
vastgeroeste gewoontes uitbannen of bijsturen,
mensen overtuigen om het anders aan te pakken
en de hele tijd naar iedereen terugkoppelen, om
na te gaan of je op het juiste spoor zit en iedereen
aan boord is, het is geen sinecure.
Marleen Temmermans’ uitspraak van enkele
dagen terug, vlak voor mijn vertrek naar Mozambique,
schiet me te binnen: “Misschien is
de vooruitgang in de loop van ons programma
miniem, je kunt op een paar jaar geen duidelijk
meetbare impact hebben, dat vergt tijd; bij ons
maken we die tijd en roepen we excuses in, onze
staatsstructuur bv., als we achterstand oplopen;
neen, als we onszelf met dezelfde maatstaven
zouden bekijken als diegene die we aan partners
in het zuiden opleggen…”. Dr. Ntak Benson, die in
Tete op opleiding en motivatie van gezondheidswerkers
werkt, sloot zich gisteren in zekere zin bij
de woorden van Dr. Temmerman aan: “Als je echt
wil bereiken wat je op het oog hebt, dan kun je in
2010 niet stoppen”.
Ester Casas moet m.a.w. alle zeilen bijzetten,
wil ze zich over afzienbare tijd overbodig maken
maar dat beseft ze wel, haar afgewogen appreciatie
van de gang van zaken maakt veel duidelijk.
Van een land als Mozambique, dat in 1994, na
een verwoestende burgeroorlog van bijna twee
decennia, ongeveer het allerarmste van de wereld
was, kun je niet verwachten dat het zich, wat
de organisatie van de gezondheidszorg betreft,
op één, twee, drie opwerpt als een lichtend voorbeeld
in het Zuiden. Dat recente verleden met
zijn verschroeiende gevolgen veeg je niet zomaar
onder de mat.
REdE INTEGRAdA
Dat is het wachtwoord, sinds in juli 2007 de
tweede fase van het programma voor de gezondheidszorg
in de provincie Tete van start gegaan
10 | Activiteitenverslag 2008
is: rede integrada, letterlijk te vertalen als geïntegreerd
netwerk. Het doelwit is om alle in Tete
bestaande vormen van gezondheidszorg, in het
bijzonder die rond hiv-aids en soa’s, seksueel
overdraagbare aandoeningen, een plaats te geven
in een eengemaakte structuur, die onder de
vleugels van het DPS ressorteert, het provinciale
gezondheidsdepartement. De sleutelbegrippen
van de vernieuwde aanpak zijn dus aan de ene
kant integratie van de zorgverlening aan seropositieve
Mozambikanen in het gewone gezondheidssysteem.
Aan de andere kant is er decentralisatie,
zodat de toeloop van patiënten naar het
centrale ziekenhuis stopt en ze meer dan vroeger
in de districten terechtkunnen. Gemakkelijker en
veralgemeende toediening van antiretrovirale
therapie (ART) moet daarvan het gevolg zijn. Het
programma bouwt voort op de initiatieven voor
integratie, die in de eerste fase vóór 2007 genomen
zijn – en daarom is er officieel sprake van
rede integrada II - maar voortaan speelt DPS een
centrale rol in het netwerk.
In concreto houdt dat in dat Artsen Zonder Grenzen,
het Instituut voor Tropische Geneeskunde en
het International Center for Reproductive Health
(Universiteit van Gent), sinds de start van het huidige
programma bijna twee jaar geleden, hun activiteiten
binnen DPS ondergebracht hebben, in
uitvoering van de door alle betrokkenen gewenste
nieuwe stap in het integratieproces. Zorgverstrekking
aan seropositieve patiënten binnen de
structuur van ziekenhuizen en gezondheidscentra
en niet meer in aparte klinieken, dat is de boodschap
en zo wil ook de Mozambikaanse regering
dat.
De decentralisatie houdt in dat het provinciale
ziekenhuis waarin Dr. Casas ons rondleidt, niet
meer alle patiënten naar zich toezuigt maar plaats
inruimt voor behandeling dichter bij huis, in de gezondheidscentra
in de districten, die in het nieuwe
concept sterk aan belang inwinnen. “We zijn
nu zo ver dat we ons streven om in alle dertien
districten een Mozambikaanse dokter te hebben
bereikt hebben”, geeft ze tevreden mee.