Download PDF (391KB) - Springer

354 Pedagogische adviezen voor speciale kinderen
Er is bij tegenvallers ook een groot verschil in reactie tussen meisjes en jongens.
Een meisje zal eerder geneigd zijn een aanval te voorkomen door aardig
te doen, erover te praten of de slachtofferrol te kiezen en meer internaliserend
gedrag vertonen, zoals verdriet of depressie. Een jongen daarentegen zal eerder
(hyper)actief worden, naar buiten gericht (externaliserend) en agressief
reageren. Voor dit ‘jongensgedrag’ moeten we meer begrip opbrengen; dus
niet te snel zo’n gezonde reactie op een ongezonde situatie problematisch of
een stoornis noemen. Tegenwoordig lijken vrouwelijke waarden, zeker in de
hulpverlening en het onderwijs, te veel tot norm verheven te worden (Oude
Egberink, 2001). Het gevaar is dat jongens die te weinig fysieke en emotionele
ruimte krijgen om zichzelf te zijn buiten de boot vallen en hun mannelijke
identiteit niet langer zoeken in maatschappelijk succes, maar in minder
gewenst gedrag (Woltring & Tavecchio, 2003). Ook Delfos (2001b) spreekt in
dit verband van het gevaar van de ‘ontmannelijking’. Dit risico is mogelijk
nog groter, omdat er in het (basis)onderwijs zoveel meer vrouwelijke leerkrachten
werken, die deze heftige, agressieve gedragsuitingen van zichzelf
meestal niet hebben of kennen. Anderzijds kunnen vrouwelijke leerkrachten
agressie beter reguleren dan hun mannelijke collega’s, die vaak meer competitiegericht
zijn. Al met al zou het goed zijn als er (vooral) in het basisonderwijs
meer mannelijke rolmodellen komen (Tavecchio, 2003, 2007a). Dit geldt zeker
voor die jongens die een afwezige of probleemvader hebben (Biddulph, 1999).
Die zouden zich zo beter kunnen identifi ceren; dat zou een goede invulling
aan hun mannelijkheid en mannelijke energie kunnen geven. Ook voor meisjes
zou het heilzaam zijn als er meer mannen in het (basis)onderwijs zouden
werken. Meisjes kunnen dan beter gestopt worden in het typisch doorgeslagen
meidengedrag, zoals roddelen, stoken en samenzweren. Zoals Lachesis
(2001) het gekscherend omschrijft: ‘Ik ben bang dat algehele vermutsing op de
loer ligt. Dat er te veel begrip ontstaat voor gedoe, gestook en gesnotter. Het
stoere petje dreigt in de verdrukking te raken. Een onbegrepen fenomeen in
een woud vol amorf zo-voel-ik-me-nu-eenmaal-getut.’
Delfos (2001b) stelt dat er ook een evolutionaire noodzaak is voor de kenmerkende
verschillen tussen jongens en meisjes (mannen en vrouwen). De vrouw
kan een ander wezen op de wereld zetten en dat vereist dat zij zich kan verplaatsen
in een ander, bijvoorbeeld om te weten of de baby honger heeft en
wanneer zij moet voeden. Zij zal in tijden van gevaar veiligheid zoeken, voor
‘nest’ en naasten zorgen en praten met vertrouwde mensen. De man, die ‘het
nest’ moet beschermen, moet vooral in tijden van gevaar agressief kunnen
zijn en laten zien ‘wie de sterkste is’. Daarvoor moet je je niet te veel in anderen
verplaatsen, anders kun je niet effectief daadkrachtig zijn. Daarom zou,
volgens Delfos, een gebrek aan inlevingsvermogen voor een man evolutionair
gezien noodzakelijk zijn. Overigens zijn mannen weer beter in het signaleren
van gevaar en agressie. Ook dit is een vorm van empathisch vermogen, maar
dan op een ander deel van het empathisch spectrum dan bij vrouwen (Delfos,
2001c).
Belangrijk is dat we dit verschil tussen jongens en meisjes accepteren en
meer gaan waarderen. Hun verschillende kwaliteiten en zwakheden moeten