DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie

1. Subfertiliteit: om hoeveel mensen
gaat het?
Hoeveel mensen kampen met verminderde vrucht-
baarheid valt moeilijk te achterhalen. Al is het maar
omdat niet iedereen dezelfde definitie van verminderde
vruchtbaarheid hanteert en op dezelfde manier meet.
In België spreekt men over vruchtbaarheidsproblemen
als een koppel minstens een jaar onbeschermd betrek-
kingen heeft zonder zwanger te worden.
Lang niet ieder onvruchtbaar koppel wordt geregi-
streerd. Er kampen ongetwijfeld meer mensen met
vruchtbaarheidsproblemen dan er zich laten behan-
delen. Schattingen tonen dan ook een grote variatie:
subfertiliteit zou 9 tot 15% van de bevolking treffen.
Uit een overzichtsstudie van 25 bevolkingsonderzoe-
ken wereldwijd uit 2007 i , concluderen de onderzoekers
dat gemiddeld 9 procent van de bevolking niet binnen
het jaar zwanger wordt. Ze komen met andere woorden
tot een lagere schatting dan doorgaans wordt aange-
nomen. Wereldwijd zouden 72,4 miljoen mensen met
vruchtbaarheidsproblemen kampen. Volgens hetzelfde
onderzoek gaat 56% van de onvruchtbare koppels op
zoek naar medische hulp. Slechts een beperkt deel
daarvan, met name 22,4 %, krijgt ook effectief toegang
tot deze zorg.
Opmerkelijk is dat de cijfers over de incidentie van
onvruchtbaarheid overal ter wereld gelijkaardig zijn. Wel
zouden de oorzaken van onvruchtbaarheid verschillen:
in derdewereldlanden zouden de meeste gevallen van
onvruchtbaarheid te wijten zijn aan infecties, in het
westen zouden ze eerder te maken hebben met de
latere leeftijd waarop mensen kinderen krijgen.
Cijfers in België
In België geven twee cijferbronnen indicaties over de
omvang van vruchtbaarheidsproblemen en –behande-
lingen. Het College van Geneesheren Reproductieve
Geneeskunde publiceert jaarlijks cijfers gebaseerd op
de registratie van de Belgische fertiliteitscentra, de zoge-
naamde BELRAP-cijfers (Belgian Register for Assisted
Reproduction). Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat in 2006,
het meest recente jaar waarvoor cijfers beschikbaar zijn,
in alle Belgische centra samen in totaal 25.039 ivf/icsi-
behandelingen hebben plaatsgevonden, hetzij met vers
materiaal, hetzij met ingevroren embryo’s. De behande-
lingen hebben in totaal tot ongeveer 3.500 geboorten
geleid.
De BELRAP-cijfers zijn in de eerste plaats bedoeld om
de medische praktijk in de centra en hun effectiviteit te
bestuderen, niet om een idee te geven over de omvang
van fertiliteitsproblemen bij de Belgische bevolking.
Zo kunnen we uit de cijfers niet afleiden om hoeveel
patiënten het ging, laat staan om hoeveel Belgische
patiënten. Patiënten kunnen immers meer dan één
behandelingscyclus per jaar ondergaan en zeker de
grote fertiliteitscentra in ons land trekken ook veel bui-
tenlanders aan, die in hun eigen land om een of meer
redenen niet geholpen (kunnen) worden. Bovendien
gaat het alleen om cijfers van ivf- en icsi-behandelin-
gen, andere behandelingen zoals chirurgische ingre-
pen, hormoonstimulatie en inseminaties (zie verder) zijn
daar niet bij inbegrepen.
7