DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie

Inleiding
De wet van 6 juli 2007 betreffende de medisch begelei-
de voortplanting en de bestemming van de overtallige
embryo’s en gameten, stipuleert dat fertiliteitscentra
verplicht ‘de betrokken partijen psychologische bege-
leiding’ moeten ‘bieden, voor en tijdens het medisch
begeleide voortplantingsproces.’ Met die ene zin toon-
de de wetgever een bekommernis voor het psychische
welzijn van de patiënt. Tegelijk werd de zin erg vaag
gehouden, zodat hij voor veel verschillende interpreta-
ties vatbaar is.
Wat wordt bedoeld met psychologische begeleiding?
Gaat het om een eenmalig consult of om een regel-
matige begeleiding als deel van een multidisciplinaire
behandeling? Gaat het om een ‘goed gesprek’, met
de arts, de vroedvrouw… of toch om een interventie
door iemand die gespecialiseerd is in de psychologie
van fertiliteitsproblemen? Wat bedoelt men met ‘bie-
den’? Betekent dat: de patiënt erop attent maken dat
hij of zij indien gewenst een beroep kan doen op een
psycholoog? Of betekent het dat de psychologische
begeleiding voor iedere patiënt een integraal onderdeel
uitmaakt van de fertiliteitsbehandeling? En tenslotte:
wat bedoelt men in dit geval met het ‘medisch bege-
leide voortplantingsproces’? De wet heeft betrekking
op kunstmatige inseminaties en in-vitrofertilisatie. Men
kan er dus van uit gaan dat minstens bij deze behande-
lingen psychologische begeleiding wordt geboden. Wat
bij andere vormen van fertiliteitsbehandelingen, zoals
chirurgische ingrepen, hormoonbehandelingen, enz?
Om een werkelijk correct beeld te hebben van de psy-
chologische begeleiding in de praktijk, zou er bij alle
Vlaamse centra een systematisch onderzoek moeten
gebeuren naar:
- de mate waarin het centrum beschikt over een mede-
werker die is gekwalificeerd voor het bieden van
psychologische begeleiding
- de mate waarin deze persoon betrokken is bij de staf
- de verhouding tussen het aantal beschikbare psycho-
logen en het aantal patiënten.
- welke patiënten worden doorverwezen naar de
psycholoog en welke niet.
- onder welke omstandigheden, om welke redenen de
patiënten worden doorverwezen
- wat de psychologische begeleiding dan precies inhoudt.
…
Deze vragen vergen een onderzoek dat de reikwijdte
van dit dossier te buiten ging. Dit hoofdstuk geeft dan
ook enkel een aantal verkennende gegevens die geba-
seerd zijn op:
- de focusgesprekken met de (ex)-patiënten, waar
expliciet gevraagd werd naar de mate waarin ze een
beroep deden op psychologische begeleiding. Tevens
werd gevraagd hoe deze patiënten tot de psycholo-
gische begeleiding waren gekomen, wie hen had
doorverwezen, hoe ze de begeleiding evalueerden.
- de interviews met artsen, psychologen en vroed-
vrouwen: ook hier werd telkens expliciet gepolst naar
de wijze waarop de psychologische begeleiding werd
aangeboden. Het gaat uiteraard om de subjectieve
beoordeling van de geïnterviewden.
85