DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie

80
hoofdstuk 4: de draagkracht van patiënten versterken
Hierbij wordt niet alleen gekeken naar de wenselijkheid
van behandelingen voor de ouders maar ook naar het
belang van het eventuele kind.
In een aantal centra is er een standaard doorverwijzing
naar de psycholoog voor bepaalde groepen van patiën-
ten (alleenstaanden, mensen in nieuw samengestelde
gezinnen…) of voorafgaand aan bepaalde behande-
lingen, zoals behandelingen waarbij een derde partij
betrokken is, als donor of als draagmoeder.
Deze opdracht leunt dicht aan bij en overlapt soms met
deze van de ethicus. Sommige psychologen vinden dit
vanzelfsprekend. Andere niet.
‘Als een arts zelf aanvoelt dat de motivatie van mensen
niet gezond is, dan is het niet meer mijn taak om daar-
over een diagnose te stellen. Wij zijn niet het geweten
van de artsen.’ Uschi Van den Broeck.
‘Psychologen worden te vaak in de rol van ethici geduwd.
Wij zijn geen ethici en dat is ook onze taak niet. Onze taak
is wel: kijken welke impact de techniek kan hebben op
het individu, de relatie en mogelijk het verlangde kind…
Mensen komen met een vraag om hulp, om een wens te
realiseren. Die vraag moet je in de meest brede zin van
het woord ernstig nemen. Als dat betekent dat je een
kanttekening moet plaatsen bij de wijze waarop ze die
wens willen realiseren, dan doe je dat op zo’n manier
dat de persoon, het koppel er iets aan heeft. Dat is niet
eenvoudig, want een kinderwens heeft vaak een sterk
dwingende en vooruitstuwende kracht.’ Eric Van Hoof.
Hoewel diagnose ook het welzijn van de patiënt
beoogt, spoort deze taak niet echt goed samen met
de opdracht van psychosociale begeleiding. Patiënten
percipiëren de psycholoog dan immers in de eerste
plaats als een soort poortwachter, iemand die tussen
hen en de behandeling in staat. Tegenover iemand die
moet beoordelen of je de behandelingen aankan toon
je niet je zwakke plekken, ga je zeker niet laten zien dat
je er onderdoor zit.
Bijna alle psychologen die voor dit dossier werden
geïnterviewd, erkennen dit probleem. Ieder gaat er op
een eigen wijze mee om.
‘In het eerste gesprek, dat gericht is op screening en
counseling, kan ik geen begeleidingsrol opnemen. Je
doet wel eens wat kleinere tussenkomsten. Je bent
empathisch rond hoe de diagnose gesteld is en welke
impact dat heeft. Maar ik concentreer me in dat eerste
gesprek toch wel op de vraag: hoe verschijnt dat kop-
pel voor mij? Is de patiënt aanvaard maar blijkt dat hij
of zij toch nood heeft aan meerdere gesprekken, dan is
er een aanbod. Dan stopt de overdacht naar de staf-
vergadering, dan stopt de procedure van screening en
counseling, dan kom ik in een begeleidingspositie te
zitten.’ Isabelle Stuyver.
‘Screening is niet de eerste functie van ons gesprek met
de patiënt. Komt er in de gesprekken toch iets aan bod
waarvan ik vind dat het best besproken wordt met de
arts, dan vraag ik daarvoor eerst de toestemming aan
het koppel zelf. Want uiteindelijk zet je voor die mensen