DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie

4
voorwoord
ste ervaren tijdens de fertiliteitsbehandelingen is de
emotionele storm waarin ze terechtkomen, een soort
rollercoaster van hoop, angst, onzekerheid, spanning,
opluchting of net teleurstelling en ontgoocheling als
een behandelingscyclus niet tot het verhoopte resultaat
leidt. Er zijn maar weinig koppels in fertiliteitsbehandeling
die er in slagen aan deze storm, een al
dan niet tijdelijke obsessie met het zwanger worden,
te ontsnappen. Toch wordt hier in de medische praktijk
nauwelijks ruimte voor gemaakt. Integendeel. Het
verdriet om een mislukte behandelingscyclus wordt
vaak meteen toegedekt door een nieuwe afspraak op
de agenda te prikken, een nieuwe behandelingscyclus
waarop men zijn hoop kan vestigen. Hoewel koppels
zelf meestal vragende partij zijn om ‘zo snel mogelijk
(opnieuw) te proberen’, riskeert men zo voorbij te gaan
aan het feit dat de diagnose van verminderde vruchtbaarheid,
elke mislukte poging tot bevruchting en zeker
elke miskraam, hoe vroeg ook in de zwangerschap, ook
een rouwproces met zich meebrengen.
Voor koppels die hebben moeten kiezen voor bevruchting
met donormateriaal of met de hulp van een draagmoeder,
of bijvoorbeeld bij meerlingzwangerschappen
die het gevolg kunnen zijn van de behandelingen, is het
verhaal lang niet afgelopen eens de zwangerschap een
feit is. De eersten moeten zien klaar te komen met een
niet-biologisch ouderschap, de tweede groep moet
zich voorbereiden op eventuele perinatale complicaties
en op de extra stress die het opvoeden van een
jonge twee- of drieling met zich meebrengt. Maar ook
voor koppels die ‘gewoon’ een gezond kind ter wereld
brengen is het verhaal niet afgelopen eens de zwangerschapstest
positief uitvalt. Veel koppels getuigen dat
ze moeten ‘afkicken’ en bekomen van de behandelin-
gen. De verminderde vruchtbaarheid is niet ongedaan
gemaakt door de komst van een kind en wordt opnieuw
problematisch als men aan verdere gezinsuitbreiding
denkt. In een latere fase kunnen mensen zich zorgen
maken om de vruchtbaarheid van hun met medische
assistentie verwekte kroost.
Sinds 1 juli 2003 krijgen Belgische koppels zes ivf-cycli
terugbetaald. ‘Met andere woorden’, zo stelt psychiater
Eric Van Hoof ‘de wetgever gaat ervan uit dat een nietingevulde
kinderwens niet zomaar een luxeprobleem is.
Hij vertegenwoordigt een groot lijden, en net daarom
is het verantwoord dat de maatschappij bijdraagt tot
het oplossen van dit lijden.’ Professor Josiane Van der
Elst spreekt zelfs van een maatschappelijke opdracht:
‘We gaan onze bevolkingspiramide niet gezond kunnen
maken door mensen die geen kinderwens hebben aan
te sporen toch kinderen te krijgen. Het is juist daarom
des te belangrijker dat we er alles aan doen om de
mensen te helpen die kinderen willen maar geconfronteerd
worden met verminderde vruchtbaarheid.’
De wet van 6 juli 2007 betreffende de medisch begeleide
voortplanting en de bestemming van de overtallige
embryo’s en gameten, stipuleert dat het fertiliteitscentrum
verplicht ‘de betrokken partijen psychologische
begeleiding [moet] bieden voor en tijdens het medisch
begeleide voortplantingsproces.’ Ook de wetgever ging
er blijkbaar van uit dat niet te licht over fertiliteitsbehandelingen
moet worden heengegaan en dat psychologische
begeleiding zeker geen frivoliteit is. Helaas geeft
de wet weinig uitleg over wat die psychologische begeleiding
dan moet inhouden, hoe het ‘bieden van’ die
begeleiding vorm moet krijgen en welke professionals
daarin een rol moeten spelen. Laat staan dat er mid