DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie
DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie
54 hoofdstuk 3: copingstrategieën is het een volgende ‘logische’ stap wanneer ivf- of icsi- behandelingen niet tot het verhoopte resultaat leiden. Kunstmatige inseminatie met donorsperma is medisch gezien een erg eenvoudige behandeling. De gevolgen voor ouder en kind zijn echter complex. Zullen ze de omgeving vertellen dat het kind er met genetisch mate- riaal van iemand anders gekomen is? Zullen ze het hun kind later vertellen en zo ja: hoe en wanneer? Het zijn maar enkele vragen waarmee een koppel geconfron- teerd wordt. De keuze om over te gaan tot draagmoederschap zorgt voor nog veel verstrekkender gevolgen. Welke band hebben de wensouders met de draagmoeder in kwes- tie? Kiezen ze voor een familielid, een vriendin, een volstrekte vreemde? In welke mate kunnen de wensou- ders betrokken zijn bij de zwangerschap? Wat betekent de keuze van de draagmoeder voor de relatie van het kind met deze draagmoeder? Is het bijvoorbeeld een goed idee om de moeder van de wensmoeder draag- moeder te laten zijn of net niet? Wat betekent dit voor de onderlinge verhouding tussen de diverse partijen? De keuze om de behandelingen te staken Een bijzonder moeilijke keuze is de keuze om te stoppen met behandelen. Patiënten moeten dan hun draagkracht afwegen tegen hun kinderwens. Stoppen met behandelen, omdat het te lang duurt, omdat de psychologische, lichamelijke, relationele, financiële… prijs te hoog wordt..., betekent het risico nemen op levenslange spijt ‘niet genoeg geprobeerd te hebben’. Men weet immers niet of ‘het de volgende keer mis- schien wel gaat lukken.’ Een aantal koppels ervaart ook sociale druk om vol te houden. ‘Ik was emotioneel en lichamelijk volledig uitgeput. Na elke behandeling wilde ik stoppen. Ik kon niet meer, maar toch was mijn kinderwens altijd sterker.’ Kaat in De Verdwaalde Ooievaar. ‘Je merkt soms dat mensen hun leven totaal aan het verwoesten zijn.’ psychologe Ushi Van Den Broeck. ‘Mensen in mijn omgeving zeiden: “ach, hou toch nog wat vol.” Maar ze beseffen niet hoe zwaar die behan- delingen zijn. Voor hen lijkt het net zoiets als naar de tandarts gaan.’ Brit in de focusgroep Ex-Patiënten. ‘Patiënten worden gestimuleerd om hun grenzen te overschrijden. De boodschap lijkt te zijn: als je kinderen wil moet je daar wat voor over hebben.’ Eric Van Hoof Bijzonder pijnlijk kan het worden als die dynamiek zich binnen het koppel afspeelt. Zo stelt psychologe Tineke Van Haecke dat nogal wat mannen de beslissing om te stoppen met behandelen aan hun vrouw over laten. Tineke van Haecke: ‘Ze bedoelen dat goed. Ze doen dat vanuit het besef dat het hun vrouw is die alles moet ondergaan en dat zij dus moet inschatten hoeveel ze nog aankan. De keerzijde is echter dat de hele verant- woordelijkheid voor het al dan niet verder behandelen en dus voor het al dan niet krijgen van kinderen, op haar schouders terechtkomt.’
3. Coping gericht op emotionele verwerking Emotion based coping betekent dat men vat probeert te krijgen op de eigen emoties. Dat kan men op twee manieren doen: door te proberen te vermijden dat men in situaties terechtkomt die hevige emoties veroorza- ken of juist door zijn gevoelens toe te laten en ze tot uitdrukking te brengen, erover te praten, enz. Actief vermijden Het actieve vermijdingsgedrag kan allerlei vormen aan- nemen. Mensen kunnen bv. vermijden om naar tele- visieprogramma’s over geboorten en baby’s te kijken. Mannen vluchten in hun werk of komen later thuis om de confrontatie met hun ongelukkige vrouw uit de weg te gaan, patiënten gaan niet meer op kraambezoek, nemen niet meer deel aan sociale activiteiten waar mensen met jonge kinderen aan deelnemen, enz. Zoals eerder al werd aangehaald, kan dit leiden tot sociaal isolement. Een andere manier om pijnlijke emoties van verdriet, falen, onmacht enz. binnen de fertiliteitsbehandelingen weg te duwen, is door zich onmiddellijk te richten op een nieuwe behandelingscyclus. In bijna alle centra stelt men vast dat sinds ivf/icsi-behandelingen worden terugbetaald, patiënten sneller door de opeenvolgende behandelingen gaan. Geld is immers geen remmende factor meer. Vaak dragen de centra, in hun zorg om patiënten zo efficiënt en snel mogelijk te helpen, er zelf toe bij dat patiënten van behandelingscyclus naar behandelingscyclus leven. ‘Meestal prikken we al bij de embryotransfer een datum voor de start van een nieuwe cyclus. Zo vermijden we dat mensen opnieuw op een lange wachtlijst moeten staan: een afspraak afzeggen gaat immers gemakke- lijker dan er een plannen.’ vroedvrouw Natalie Himpe Het gevaar hiervan is echter dat er na een mislukte behandelingscyclus geen ruimte wordt gemaakt voor een rouwproces. ‘Op die manier creëer je een berg van opzij gescho- ven verdriet. Vaak beseffen mensen niet hoe diep ze zitten, omdat ze maar met die behandelingen bezig zijn. Soms storten mensen in terwijl ze dat helemaal niet aan voelden komen. Ze waren “toch maar” met een vruchtbaarheidsbehandeling bezig, het ging niet om een levensbedreigende ziekte of zo.’ psychologe Tineke Vanhaecke. Actief confronteren Tegenover het vermijden van onaangename gevoelens en van situaties die deze gevoelens uitlokken, staat het actief toelaten van deze gevoelens. Dat betekent tijd nemen om de verlieservaringen van infertiliteit te ver- werken, zijn gevoelens te uiten en erover te praten met anderen. In plaats van sociaal contact te vermijden, gaat men juist steun zoeken bij anderen. Patiënten zoeken in de eerste plaats steun bij hun partner en in de tweede plaats bij familie en vrienden, stelt de Brits-Canadese Jacky Boivin in haar onder- zoek Why are infertile patients not using psychosocial 55
- Page 5 and 6: De voorbije decennia heeft de ferti
- Page 7 and 8: delen voorzien zijn om aan die verp
- Page 9 and 10: 1. Subfertiliteit: om hoeveel mense
- Page 11 and 12: Een andere mogelijke factor is een
- Page 13 and 14: vrouw is het meest vruchtbaar tusse
- Page 15 and 16: In-vitrofertilisatie (ivf) houdt in
- Page 17 and 18: af van hoe men enerzijds de cyclus
- Page 19 and 20: Het behandelingsschema van een klas
- Page 21 and 22: lijden kort na de geboorte of blijv
- Page 23 and 24: Een ander belangrijk motief om bepa
- Page 25 and 26: Het Belgisch project: een voorbeeld
- Page 27 and 28: Inleiding Mensen met vruchtbaarheid
- Page 29 and 30: suggereert dat mensen het gevoel he
- Page 31 and 32: Net dat verschil in startpositie ma
- Page 33 and 34: De luteale fase: emotionele stress
- Page 35 and 36: soort meDicijn merknamen toeDiening
- Page 37 and 38: meer en hebben gevoelens van contro
- Page 39 and 40: wat hij als man moet doen is dat sp
- Page 41 and 42: edenen, maar ze gaf er de boodschap
- Page 43 and 44: ‘We zijn nog vrienden, maar het o
- Page 45 and 46: Zijn koppels die zoveel hebben meeg
- Page 48 and 49: 46 hoofdstuk 3: copingstrategieën
- Page 50 and 51: 48 hoofdstuk 3: copingstrategieën
- Page 52 and 53: 50 hoofdstuk 3: copingstrategieën
- Page 54 and 55: 52 hoofdstuk 3: copingstrategieën
- Page 58 and 59: 56 hoofdstuk 3: copingstrategieën
- Page 60 and 61: 58 hoofdstuk 3: copingstrategieën
- Page 62 and 63: 60 hoofdstuk 4: de draagkracht van
- Page 64 and 65: 62 hoofdstuk 4: de draagkracht van
- Page 66 and 67: 64 hoofdstuk 4: de draagkracht van
- Page 68 and 69: 66 hoofdstuk 4: de draagkracht van
- Page 70 and 71: 68 hoofdstuk 4: de draagkracht van
- Page 72 and 73: 70 hoofdstuk 4: de draagkracht van
- Page 74 and 75: 72 hoofdstuk 4: de draagkracht van
- Page 76 and 77: 74 hoofdstuk 4: de draagkracht van
- Page 78 and 79: 76 hoofdstuk 4: de draagkracht van
- Page 80 and 81: 78 hoofdstuk 4: de draagkracht van
- Page 82 and 83: 80 hoofdstuk 4: de draagkracht van
- Page 84 and 85: 82 hoofdstuk 4: de draagkracht van
- Page 86 and 87: 84 hoofdstuk 5: de psychologische b
- Page 88 and 89: 86 hoofdstuk 5: de psychologische b
- Page 90 and 91: 88 hoofdstuk 5: de psychologische b
- Page 92 and 93: 90 hoofdstuk 5: de psychologische b
- Page 94 and 95: 92 Fertiliteitsbehandelingen: De re
- Page 96 and 97: 94 Wie is Wie? Dit dossier is gebas
- Page 98 and 99: 96 Wie is Wie? Dr. Eric Van Hoof is
- Page 100: Het Instituut Samenleving & Technol
3. Coping gericht op emotionele<br />
verwerking<br />
Emotion based coping betek<strong>en</strong>t dat m<strong>en</strong> vat probeert<br />
te krijg<strong>en</strong> op de eig<strong>en</strong> emoties. Dat kan m<strong>en</strong> op twee<br />
manier<strong>en</strong> do<strong>en</strong>: door te prober<strong>en</strong> te vermijd<strong>en</strong> dat m<strong>en</strong><br />
in situaties terechtkomt die hevige emoties veroorza-<br />
k<strong>en</strong> of juist door zijn gevoel<strong>en</strong>s toe te lat<strong>en</strong> <strong>en</strong> ze tot<br />
uitdrukking te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, erover te prat<strong>en</strong>, <strong>en</strong>z.<br />
Actief vermijd<strong>en</strong><br />
Het actieve vermijdingsgedrag kan allerlei vorm<strong>en</strong> aan-<br />
nem<strong>en</strong>. M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> bv. vermijd<strong>en</strong> om naar tele-<br />
visieprogramma’s over geboort<strong>en</strong> <strong>en</strong> baby’s te kijk<strong>en</strong>.<br />
Mann<strong>en</strong> vlucht<strong>en</strong> in hun werk of kom<strong>en</strong> later thuis om<br />
de confrontatie met hun ongelukkige vrouw uit de weg te<br />
gaan, patiënt<strong>en</strong> gaan niet meer op kraambezoek, nem<strong>en</strong><br />
niet meer deel aan sociale activiteit<strong>en</strong> waar m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> met<br />
jonge kinder<strong>en</strong> aan deelnem<strong>en</strong>, <strong>en</strong>z. Zoals eerder al<br />
werd aangehaald, kan dit leid<strong>en</strong> tot sociaal isolem<strong>en</strong>t.<br />
E<strong>en</strong> andere manier om pijnlijke emoties van verdriet,<br />
fal<strong>en</strong>, onmacht <strong>en</strong>z. binn<strong>en</strong> de fertiliteitsbehandeling<strong>en</strong><br />
weg te duw<strong>en</strong>, is door zich onmiddellijk te richt<strong>en</strong> op<br />
e<strong>en</strong> nieuwe behandelingscyclus. In bijna alle c<strong>en</strong>tra<br />
stelt m<strong>en</strong> vast dat sinds ivf/icsi-behandeling<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
terugbetaald, patiënt<strong>en</strong> sneller door de ope<strong>en</strong>volg<strong>en</strong>de<br />
behandeling<strong>en</strong> gaan. Geld is immers ge<strong>en</strong> remm<strong>en</strong>de<br />
factor meer. Vaak drag<strong>en</strong> de c<strong>en</strong>tra, in hun zorg om<br />
patiënt<strong>en</strong> zo efficiënt <strong>en</strong> snel mogelijk te help<strong>en</strong>, er<br />
zelf toe bij dat patiënt<strong>en</strong> van behandelingscyclus naar<br />
behandelingscyclus lev<strong>en</strong>.<br />
‘Meestal prikk<strong>en</strong> we al bij de embryotransfer e<strong>en</strong> datum<br />
voor de start van e<strong>en</strong> nieuwe cyclus. Zo vermijd<strong>en</strong> we<br />
dat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> opnieuw op e<strong>en</strong> lange wachtlijst moet<strong>en</strong><br />
staan: e<strong>en</strong> afspraak afzegg<strong>en</strong> gaat immers gemakke-<br />
lijker dan er e<strong>en</strong> plann<strong>en</strong>.’ vroedvrouw Natalie Himpe<br />
Het gevaar hiervan is echter dat er na e<strong>en</strong> mislukte<br />
behandelingscyclus ge<strong>en</strong> ruimte wordt gemaakt voor<br />
e<strong>en</strong> rouwproces.<br />
‘Op die manier creëer je e<strong>en</strong> berg van opzij gescho-<br />
v<strong>en</strong> verdriet. Vaak beseff<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> niet hoe diep ze<br />
zitt<strong>en</strong>, omdat ze maar met die behandeling<strong>en</strong> bezig<br />
zijn. Soms stort<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> in terwijl ze dat helemaal<br />
niet aan voeld<strong>en</strong> kom<strong>en</strong>. Ze war<strong>en</strong> “toch maar” met<br />
e<strong>en</strong> vruchtbaarheidsbehandeling bezig, het ging niet<br />
om e<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>sbedreig<strong>en</strong>de ziekte of zo.’ psychologe<br />
Tineke Vanhaecke.<br />
Actief confronter<strong>en</strong><br />
Teg<strong>en</strong>over het vermijd<strong>en</strong> van onaang<strong>en</strong>ame gevoel<strong>en</strong>s<br />
<strong>en</strong> van situaties die deze gevoel<strong>en</strong>s uitlokk<strong>en</strong>, staat het<br />
actief toelat<strong>en</strong> van deze gevoel<strong>en</strong>s. Dat betek<strong>en</strong>t tijd<br />
nem<strong>en</strong> om de verlieservaring<strong>en</strong> van infertiliteit te ver-<br />
werk<strong>en</strong>, zijn gevoel<strong>en</strong>s te uit<strong>en</strong> <strong>en</strong> erover te prat<strong>en</strong> met<br />
ander<strong>en</strong>. In plaats van sociaal contact te vermijd<strong>en</strong>,<br />
gaat m<strong>en</strong> juist steun zoek<strong>en</strong> bij ander<strong>en</strong>.<br />
Patiënt<strong>en</strong> zoek<strong>en</strong> in de eerste plaats steun bij hun<br />
partner <strong>en</strong> in de tweede plaats bij familie <strong>en</strong> vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>,<br />
stelt de Brits-Canadese Jacky Boivin in haar onder-<br />
zoek Why are infertile pati<strong>en</strong>ts not using psychosocial<br />
55
Change language