DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie

DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie

samenlevingentechnologie.be
from samenlevingentechnologie.be More from this publisher
24.09.2013 Views

54 hoofdstuk 3: copingstrategieën is het een volgende ‘logische’ stap wanneer ivf- of icsi- behandelingen niet tot het verhoopte resultaat leiden. Kunstmatige inseminatie met donorsperma is medisch gezien een erg eenvoudige behandeling. De gevolgen voor ouder en kind zijn echter complex. Zullen ze de omgeving vertellen dat het kind er met genetisch mate- riaal van iemand anders gekomen is? Zullen ze het hun kind later vertellen en zo ja: hoe en wanneer? Het zijn maar enkele vragen waarmee een koppel geconfron- teerd wordt. De keuze om over te gaan tot draagmoederschap zorgt voor nog veel verstrekkender gevolgen. Welke band hebben de wensouders met de draagmoeder in kwes- tie? Kiezen ze voor een familielid, een vriendin, een volstrekte vreemde? In welke mate kunnen de wensou- ders betrokken zijn bij de zwangerschap? Wat betekent de keuze van de draagmoeder voor de relatie van het kind met deze draagmoeder? Is het bijvoorbeeld een goed idee om de moeder van de wensmoeder draag- moeder te laten zijn of net niet? Wat betekent dit voor de onderlinge verhouding tussen de diverse partijen? De keuze om de behandelingen te staken Een bijzonder moeilijke keuze is de keuze om te stoppen met behandelen. Patiënten moeten dan hun draagkracht afwegen tegen hun kinderwens. Stoppen met behandelen, omdat het te lang duurt, omdat de psychologische, lichamelijke, relationele, financiële… prijs te hoog wordt..., betekent het risico nemen op levenslange spijt ‘niet genoeg geprobeerd te hebben’. Men weet immers niet of ‘het de volgende keer mis- schien wel gaat lukken.’ Een aantal koppels ervaart ook sociale druk om vol te houden. ‘Ik was emotioneel en lichamelijk volledig uitgeput. Na elke behandeling wilde ik stoppen. Ik kon niet meer, maar toch was mijn kinderwens altijd sterker.’ Kaat in De Verdwaalde Ooievaar. ‘Je merkt soms dat mensen hun leven totaal aan het verwoesten zijn.’ psychologe Ushi Van Den Broeck. ‘Mensen in mijn omgeving zeiden: “ach, hou toch nog wat vol.” Maar ze beseffen niet hoe zwaar die behan- delingen zijn. Voor hen lijkt het net zoiets als naar de tandarts gaan.’ Brit in de focusgroep Ex-Patiënten. ‘Patiënten worden gestimuleerd om hun grenzen te overschrijden. De boodschap lijkt te zijn: als je kinderen wil moet je daar wat voor over hebben.’ Eric Van Hoof Bijzonder pijnlijk kan het worden als die dynamiek zich binnen het koppel afspeelt. Zo stelt psychologe Tineke Van Haecke dat nogal wat mannen de beslissing om te stoppen met behandelen aan hun vrouw over laten. Tineke van Haecke: ‘Ze bedoelen dat goed. Ze doen dat vanuit het besef dat het hun vrouw is die alles moet ondergaan en dat zij dus moet inschatten hoeveel ze nog aankan. De keerzijde is echter dat de hele verant- woordelijkheid voor het al dan niet verder behandelen en dus voor het al dan niet krijgen van kinderen, op haar schouders terechtkomt.’

3. Coping gericht op emotionele verwerking Emotion based coping betekent dat men vat probeert te krijgen op de eigen emoties. Dat kan men op twee manieren doen: door te proberen te vermijden dat men in situaties terechtkomt die hevige emoties veroorza- ken of juist door zijn gevoelens toe te laten en ze tot uitdrukking te brengen, erover te praten, enz. Actief vermijden Het actieve vermijdingsgedrag kan allerlei vormen aan- nemen. Mensen kunnen bv. vermijden om naar tele- visieprogramma’s over geboorten en baby’s te kijken. Mannen vluchten in hun werk of komen later thuis om de confrontatie met hun ongelukkige vrouw uit de weg te gaan, patiënten gaan niet meer op kraambezoek, nemen niet meer deel aan sociale activiteiten waar mensen met jonge kinderen aan deelnemen, enz. Zoals eerder al werd aangehaald, kan dit leiden tot sociaal isolement. Een andere manier om pijnlijke emoties van verdriet, falen, onmacht enz. binnen de fertiliteitsbehandelingen weg te duwen, is door zich onmiddellijk te richten op een nieuwe behandelingscyclus. In bijna alle centra stelt men vast dat sinds ivf/icsi-behandelingen worden terugbetaald, patiënten sneller door de opeenvolgende behandelingen gaan. Geld is immers geen remmende factor meer. Vaak dragen de centra, in hun zorg om patiënten zo efficiënt en snel mogelijk te helpen, er zelf toe bij dat patiënten van behandelingscyclus naar behandelingscyclus leven. ‘Meestal prikken we al bij de embryotransfer een datum voor de start van een nieuwe cyclus. Zo vermijden we dat mensen opnieuw op een lange wachtlijst moeten staan: een afspraak afzeggen gaat immers gemakke- lijker dan er een plannen.’ vroedvrouw Natalie Himpe Het gevaar hiervan is echter dat er na een mislukte behandelingscyclus geen ruimte wordt gemaakt voor een rouwproces. ‘Op die manier creëer je een berg van opzij gescho- ven verdriet. Vaak beseffen mensen niet hoe diep ze zitten, omdat ze maar met die behandelingen bezig zijn. Soms storten mensen in terwijl ze dat helemaal niet aan voelden komen. Ze waren “toch maar” met een vruchtbaarheidsbehandeling bezig, het ging niet om een levensbedreigende ziekte of zo.’ psychologe Tineke Vanhaecke. Actief confronteren Tegenover het vermijden van onaangename gevoelens en van situaties die deze gevoelens uitlokken, staat het actief toelaten van deze gevoelens. Dat betekent tijd nemen om de verlieservaringen van infertiliteit te ver- werken, zijn gevoelens te uiten en erover te praten met anderen. In plaats van sociaal contact te vermijden, gaat men juist steun zoeken bij anderen. Patiënten zoeken in de eerste plaats steun bij hun partner en in de tweede plaats bij familie en vrienden, stelt de Brits-Canadese Jacky Boivin in haar onder- zoek Why are infertile patients not using psychosocial 55

54<br />

hoofdstuk 3: copingstrategieën<br />

is het e<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>de ‘logische’ stap wanneer ivf- of icsi-<br />

behandeling<strong>en</strong> niet tot het verhoopte resultaat leid<strong>en</strong>.<br />

Kunstmatige inseminatie met donorsperma is medisch<br />

gezi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> erg e<strong>en</strong>voudige behandeling. De gevolg<strong>en</strong><br />

voor ouder <strong>en</strong> kind zijn echter complex. Zull<strong>en</strong> ze de<br />

omgeving vertell<strong>en</strong> dat het kind er met g<strong>en</strong>etisch mate-<br />

riaal van iemand anders gekom<strong>en</strong> is? Zull<strong>en</strong> ze het hun<br />

kind later vertell<strong>en</strong> <strong>en</strong> zo ja: hoe <strong>en</strong> wanneer? Het zijn<br />

maar <strong>en</strong>kele vrag<strong>en</strong> waarmee e<strong>en</strong> koppel geconfron-<br />

teerd wordt.<br />

De keuze om over te gaan tot draagmoederschap zorgt<br />

voor nog veel verstrekk<strong>en</strong>der gevolg<strong>en</strong>. Welke band<br />

hebb<strong>en</strong> de w<strong>en</strong>souders met de draagmoeder in kwes-<br />

tie? Kiez<strong>en</strong> ze voor e<strong>en</strong> familielid, e<strong>en</strong> vri<strong>en</strong>din, e<strong>en</strong><br />

volstrekte vreemde? In welke mate kunn<strong>en</strong> de w<strong>en</strong>sou-<br />

ders betrokk<strong>en</strong> zijn bij de zwangerschap? Wat betek<strong>en</strong>t<br />

de keuze van de draagmoeder voor de relatie van het<br />

kind met deze draagmoeder? Is het bijvoorbeeld e<strong>en</strong><br />

goed idee om de moeder van de w<strong>en</strong>smoeder draag-<br />

moeder te lat<strong>en</strong> zijn of net niet? Wat betek<strong>en</strong>t dit voor<br />

de onderlinge verhouding tuss<strong>en</strong> de diverse partij<strong>en</strong>?<br />

De keuze om de behandeling<strong>en</strong> te stak<strong>en</strong><br />

E<strong>en</strong> bijzonder moeilijke keuze is de keuze om te<br />

stopp<strong>en</strong> met behandel<strong>en</strong>. Patiënt<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> dan hun<br />

draagkracht afweg<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> hun kinderw<strong>en</strong>s. Stopp<strong>en</strong><br />

met behandel<strong>en</strong>, omdat het te lang duurt, omdat de<br />

psychologische, lichamelijke, relationele, financiële…<br />

prijs te hoog wordt..., betek<strong>en</strong>t het risico nem<strong>en</strong> op<br />

lev<strong>en</strong>slange spijt ‘niet g<strong>en</strong>oeg geprobeerd te hebb<strong>en</strong>’.<br />

M<strong>en</strong> weet immers niet of ‘het de volg<strong>en</strong>de keer mis-<br />

schi<strong>en</strong> wel gaat lukk<strong>en</strong>.’ E<strong>en</strong> aantal koppels ervaart ook<br />

sociale druk om vol te houd<strong>en</strong>.<br />

‘Ik was emotioneel <strong>en</strong> lichamelijk volledig uitgeput. Na<br />

elke behandeling wilde ik stopp<strong>en</strong>. Ik kon niet meer,<br />

maar toch was mijn kinderw<strong>en</strong>s altijd sterker.’ Kaat in<br />

De Verdwaalde Ooievaar.<br />

‘Je merkt soms dat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> hun lev<strong>en</strong> totaal aan het<br />

verwoest<strong>en</strong> zijn.’ psychologe Ushi Van D<strong>en</strong> Broeck.<br />

‘M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> in mijn omgeving zeid<strong>en</strong>: “ach, hou toch nog<br />

wat vol.” Maar ze beseff<strong>en</strong> niet hoe zwaar die behan-<br />

deling<strong>en</strong> zijn. Voor h<strong>en</strong> lijkt het net zoiets als naar de<br />

tandarts gaan.’ Brit in de focusgroep Ex-Patiënt<strong>en</strong>.<br />

‘Patiënt<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gestimuleerd om hun gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> te<br />

overschrijd<strong>en</strong>. De boodschap lijkt te zijn: als je kinder<strong>en</strong><br />

wil moet je daar wat voor over hebb<strong>en</strong>.’ Eric Van Hoof<br />

Bijzonder pijnlijk kan het word<strong>en</strong> als die dynamiek zich<br />

binn<strong>en</strong> het koppel afspeelt. Zo stelt psychologe Tineke<br />

Van Haecke dat nogal wat mann<strong>en</strong> de beslissing om<br />

te stopp<strong>en</strong> met behandel<strong>en</strong> aan hun vrouw over lat<strong>en</strong>.<br />

Tineke van Haecke: ‘Ze bedoel<strong>en</strong> dat goed. Ze do<strong>en</strong><br />

dat vanuit het besef dat het hun vrouw is die alles moet<br />

ondergaan <strong>en</strong> dat zij dus moet inschatt<strong>en</strong> hoeveel ze<br />

nog aankan. De keerzijde is echter dat de hele verant-<br />

woordelijkheid voor het al dan niet verder behandel<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> dus voor het al dan niet krijg<strong>en</strong> van kinder<strong>en</strong>, op<br />

haar schouders terechtkomt.’

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!