DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie

Net dat verschil in startpositie maakt dat de beleving
van de arts en van de patiënt totaal verschillen. Ook al
leidt de behandeling tot het krijgen van een kind, het
blijft voor de patiënt voor een stuk een verliessituatie
dat hij of zij dat kind niet spontaan kan krijgen.
De onzekerheid is het ergste
De mogelijkheid om te behandelen kan de ongewenste
kinderloosheid nog complexer maken. Mensen ver-
keren daardoor immers langer in een periode van
onzekerheid. Men heeft niet alleen praktisch, maar ook
mentaal geen vat op de situatie. Die onzekerheid wordt
door alle vruchtbaarheidspatiënten als het allermoeilijk-
ste ervaren.
‘Soms wou ik dat ze mij meteen hadden gezegd: “Het
heeft geen zin om te behandelen, jullie zullen nooit kin-
deren kunnen krijgen.” Dan had ik dit alles niet moeten
meemaken.’
Linda in de Focusgroep Ex-Patiënten.
‘Mocht er een engel verschijnen die me zou zeggen
“Brit, je gaat nog vijf jaar moeten ploeteren, maar dan
ga je het geschenk in je handen houden”, ik zou met
plezier elke dag honderd spuiten zetten. Als ik maar
wist dat ik het doel zou bereiken. Maar dat weet je niet.’
Brit in de Focusgroep Ex-patiënten.
Beide uitspraken vormen de twee kanten van eenzelfde
medaille: patiënten in een vruchtbaarheidsbehande-
ling kunnen hun ongewilde kinderloosheid geen plaats
geven, omdat ze niet weten of ze er zich bij zullen
moeten neerleggen of niet. Ze weten niet of ze de kaart
van de hoop of die van de rouw moeten trekken. Koen
Demyttenaere: ‘Heel extreem gesteld kan je zeggen dat
het aanbieden van fertiliteitsbehandelingen een rem zet
op het verwerken van kinderloosheid en het zoeken
naar alternatieven.’
De organisatie van het fertiliteitscentrum
Het gevoel van controleverlies kan nog versterkt wor-
den door de wijze waarop het fertiliteitscentrum geor-
ganiseerd is en de mate van (on)voorspelbaarheid die
dat met zich meebrengt.
Patiënten worden geconfronteerd met veelvuldig wach-
ten. In de grote centra kan de wachtlijst aan het begin
van een behandeling oplopen tot drie maanden en
langer, in sommige centra gelden die wachttijden ook
tussen twee behandelingscycli. Voor complexe heel-
kundige ingrepen kunnen de wachttijden zelfs meer
dan een jaar zijn.
Ook tijdens de behandeling is het koppel een groot
deel van de tijd veroordeeld tot wachten: in de wacht-
zaal voor de consultaties, echo’s en bloedprikken, op
telefoons voor het bijsturen van de behandeling, op het
signaal dat de eisprong zal of kan plaatsvinden, op het
resultaat van de eicelbevruchting, op het eindresultaat
van de behandeling. Een deel van dit wachten is inhe-
rent aan het behandelingsproces en daardoor onvermij-
delijk, een deel heeft te maken met de omvang en de
organisatie van het fertiliteitscentrum. Het is een vorm
van overgeleverd zijn die te vermijden valt.
29