DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie

suggereert dat mensen het gevoel hebben dat ze zich
moeten verantwoorden voor het feit dat ze geen kinde-
ren hebben. En dat ze zich daardoor ook gedwongen
voelen om steeds verder te gaan in hun pogingen om
voor nageslacht te zorgen. Eric Van Hoof: ‘Het feit dat
er technisch steeds meer mogelijk is om iets te doen
aan de onvruchtbaarheid, stimuleert mensen, of zet ze
onder druk, om zo ver mogelijk te gaan in het gebruik
van deze technieken. Je neerleggen bij kinderloosheid
wordt daardoor moeilijker.’
Kinderwens en behandeling
De aard van de kinderwens – het karakter van het ima-
ginaire kind – heeft een enorme invloed op hoe vrucht-
baarheidsbehandelingen ervaren worden. De meeste
koppels presenteren zich in het fertiliteitscentrum met
een eendimensionale vraag. Eric Van Hoof: ‘ Ze willen
een kind, liefst zo snel mogelijk, liefst met hun eigen
genetisch materiaal.’ Maar onder die eendimensionale
vraag schuilen grote verschillen. Deze maken dat niet
elke ‘oplossing’ om tot een kind te komen voor elke
persoon of voor ieder koppel een bevredigend ant-
woord biedt.
Een vrouw die haar vrouwzijn identificeert met de
beleving van haar vruchtbare lichaam zal het moeilijker
hebben met bijvoorbeeld een ivf-behandeling dan een
vrouw die daar minder belang aan hecht. Voor iemand
bij wie kunnen zorgen voor een kind primeert, kan
adoptie een even goede of zelfs wenselijkere oplos-
sing zijn dan een met veel moeite verkregen biologisch
kind. Adoptie of een kind verwekt met donormateriaal
kan dan weer heel moeilijk liggen voor een man voor
wie “het geslacht verder zetten” belangrijk is. Voor wie
zich altijd heeft ingebeeld aan het hoofd van een volle
familietafel, betekent een succesvolle behandeling niet
het einde van de lijdensweg, aangezien de kinderwens
nog niet (helemaal) vervuld is.
In de loop van de behandelingen kan de kinderwens
verdiepen, maar kan men er ook van vervreemd gera-
ken. Bij een koppel dat herhaaldelijk geconfronteerd
wordt met behandelingen zonder resultaat, kan het
verdriet of de frustratie om dat falen de bovenhand
krijgen op de kinderwens zelf. Of die kinderwens kan
ongezonde proporties aannemen.
‘De kinderwens wordt door de behandelingen opge-
dreven’, stelt Koen Demyttenaere. Je krijgt dan een
soort van Messiasverwachting. Als je er zoveel voor
moet over hebben, al die emoties, dat pillen slikken, in
je lichaam laten prikken, je hormoonhuishouding over-
hoop laten halen… wat een fantastisch kind moet het
dan niet zijn dat dit alles kan teruggeven.’
2. Machteloosheid : een existentiële
confrontatie
‘Vruchtbaarheidsproblemen is een zaak van jonge kop-
pels. Vaak is het de eerste keer dat ze geconfronteerd
worden met de existentiële ervaring van iets niet in de
hand te hebben. In een wereld waarin alles maakbaar
lijkt, en waar de illusie wordt gewekt dat ook kinderen
27