DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie

Inleiding
Mensen met vruchtbaarheidsproblemen worden, vaak
voor het eerst in hun leven, geconfronteerd met een exi-
stentiële onmacht. Zij kunnen iets niet wat voor andere
mensen ‘de normaalste zaak van de wereld is’. Bovendien
gaat het niet over zomaar om het even wat. Het gaat om
het vervullen van een ontwikkelingstaak, om een van die
belangrijke overgangsfasen in het volwassen leven. Een
kinderwens is een bijzonder complex en diepgeworteld
gegeven. Ze neemt bij ieder individu een unieke vorm aan,
waardoor ongewilde kinderloosheid door iedereen anders
beleefd wordt. Het krijgen van kinderen gaat gepaard met
bijzonder sterke emoties, zowel positieve als negatie-
ve. Tijdens vruchtbaarheidsbehandelingen worden deze
emoties ten top gedreven. De combinatie van al die fac-
toren maakt dat mensen met vruchtbaarheidsproblemen
terechtkomen in een soort rollercoaster van spanning,
stress, hoop, angst, verdriet, opluchting, ontgoocheling.
Voeg hier aan toe dat een behandelingstraject al gauw
een paar jaar in beslag kan nemen en het wordt bijna
onvermijdelijk dat de kinderwens een obsessief karakter
krijgt. In deel A van dit hoofdstuk bekijken we van dichter-
bij hoe de machteloosheid, de aard van de kinderwens en
de sterke emoties de beleving van de onvervulde kinder-
wens en de fertiliteitsbehandelingen kleuren.
In deel B overlopen we de verschillende levensdo-
meinen waarop de onvervulde kinderwens en de
behandelingen een impact hebben: op het algemeen
welbevinden van mensen, op de lichaamsbeleving, de
partnerrelatie, de seksualiteit, de werksituatie en het
sociale leven van mensen. Er wordt gekeken naar de
impact op lange termijn, als de behandelingen gestopt
zijn of wanneer de gewenste zwangerschap is gereali-
seerd. Ten slotte wordt kort de financiële impact van de
behandelingen bekeken.
A. FActoren
1. De kinderwens
Is infertiliteit een psychisch of een lichamelijk pro-
bleem? Daarover willen meningen wel eens verschil-
len. Uiteraard gaat men ervan uit dat subfertiliteit of
infertiliteit doorgaans een lichamelijke oorzaak heeft.
Fertiliteitsarts prof. dr.Thomas D’Hooghe stelt daarom
dat infertiliteit een lichamelijk probleem is met een grote
emotionele impact.
Alleen hoeft die lichamelijke oorzaak niet problema-
tisch te zijn als mensen geen kinderwens hebben. Niet
de verstopte eileider of de slechte spermakwaliteit
veroorzaakt het lijden, maar het feit dat men verlangt
naar een kind dat er niet komt. Daarom is ongewenste
kinderloosheid voor psychiater Eric Van Hoof nu net
in de eerste plaats een emotioneel probleem, waar de
geneeskunde een technisch antwoord op biedt.
Niet iedereen verlangt in even sterke mate naar kinde-
ren. Sommige koppels kiezen bewust voor kinderloos-
heid, maar zelfs bij koppels die graag kinderen zouden
krijgen, verschilt de mate waarin ze zich ook een leven
zonder kinderen kunnen inbeelden. ‘Bij sommige men-
25