DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie

Een andere mogelijke factor is een falende innesteling
van de vrucht in het baarmoederslijmvlies. Dat kan
bijvoorbeeld het gevolg zijn van goedaardige gezwellen
in de baarmoeder of van ontstekingen van het baar-
moederslijmvlies.
Milieu
Of de vruchtbaarheid van de bevolking erop achter-
uitgaat valt moeilijk te bewijzen, onder andere omdat
men niet beschikt over correct vergelijkingsmateriaal.
Ook de impact van het milieu op de vruchtbaarheid is
onduidelijk.
Sommige onderzoekers stellen dat blootstelling, in een
zeer vroege fase van de ontwikkeling van de mannelijke
geslachtsorganen, aan vrouwelijke hormonen –oestro-
genen of oestrogeenachtige substanties– kan leiden tot
een verminderde zaadkwaliteit. Een bron van hormoon-
ontregelende substanties in het milieu zijn natuurlijke
en synthetische hormonen gebruikt in geneesmiddelen
zoals de pil en in groeibevorderende stoffen gebruikt
in de veehouderij. Een andere bron zijn chemicaliën
met een oestrogene werking, die terug te vinden zijn
in onder andere plastics, inkt, detergenten en cosme-
tica, verpakkingsmateriaal, bestrijdingsmiddelen… Een
groot deel van deze stoffen komt in onze voeding of in
het drinkwater terecht, een ander deel krijgen we bin-
nen via directe blootstelling, zoals bijvoorbeeld aan de
bestrijdingsmiddelen gebruikt in de tuinbouw. Dat deze
stoffen een invloed hebben op de latere zaadkwaliteit
is echter een hypothese die nog niet voldoende bewe-
zen is.
Voor wat betreft de vrouwelijke infertiliteit zou er een
verband zijn tussen pcb’s en de toename van endo-
metriose.
Levensstijl
Levensstijl is een andere factor in (sub)fertiliteit. Onder
andere roken en voedingsgewoonten en (gebrek aan)
beweging zijn grote boosdoeners.
Roken
Roken heeft zowel bij mannen als bij vrouwen een
negatieve impact op de vruchtbaarheid. Bij vrouwen
zou roken leiden tot een snellere uitputting van de
eicelvoorraad en een vervroegde menopauze, tot een
vermindering van het aantal gezonde eicellen waardoor
men langer moet wachten op een zwangerschap en tot
een hoger risico op miskramen en een laag geboorte-
gewicht. Vijf jaar na een rookstop is het aantal vrouwen
dat niet zwanger geraakt nog steeds meer dan dubbel
zo hoog als bij niet-rokers. Rokende vrouwen hebben
twee maal meer ivf-behandelingen nodig dan niet-
rokende vrouwen.
Bij mannen vinden onderzoekers een verband tussen
roken en een vermindering van het zaadvocht. Anderen
wijzen op mogelijke erfelijke schade aan de zaadcellen.
Opmerkelijk is dat niet alleen actief roken schadelijk is.
De impact van passief roken is vaak sterker, omdat de
passieve roker de stoffen ongefilterd inademt.
9