DOSSIER 20 - Instituut Samenleving en Technologie

8
hoofdstuk 1: Feiten en cijfers over (in)fertiliteit en vruchtbaarheidsbehandelingen
Een andere indicatie vormen de cijfers van het
Studiecentrum voor Prenatale Diagnostiek. Daaruit
blijkt dat ongeveer 5% van alle kinderen die in ons land
geboren worden, er gekomen zijn dankzij medische
begeleide voortplanting (inseminaties of ivf/icsi).
2. Wat is er dan aan de hand?
De lichamelijke oorzaken
Artsen vinden lang niet altijd de oorzaak van de vrucht-
baarheidsproblemen en zelfs als er een mogelijk factor
gevonden wordt, is het nog lang niet zeker dat die de
enige oorzaak is van de verminderde vruchtbaarheid.
Volgens sommige artsen zou subfertiliteit zonder ver-
klaring blijven. De oorzaken kunnen bij de man of bij de
vrouw liggen, maar veelal gaat het om het samengaan van
zowel mannelijke als vrouwelijke factoren.
Alles samen zou zo’n 5 tot 10 procent van de man-
nelijke bevolking met verminderde vruchtbaarheid
te maken krijgen. De meest voorkomende indicatie
voor vruchtbaarheidsbehandelingen bij mannen is een
slechte spermakwaliteit. De kwaliteit verwijst naar de
hoeveelheid, vorm en beweeglijkheid van de zaad-
cellen. Dr. Ombelet, fertiliteitsarts in het ziekenhuis
Oost-Limburg, stelt dat minder dan 50 procent van
de mannen over perfect normaal sperma beschikt. 30
procent van de mannen heeft lichte tot matige afwijkin-
gen, 10 procent heeft ernstige afwijkingen en 0,5 tot 1
procent heeft geen zaadcellen. Enkele oorzaken van
deze verminderde kwaliteit zijn een voorgeschiedenis
van niet-ingedaalde testikels, bepaalde medicatie, hor-
monale stoornissen, spataders, infecties of genetische
en chromosomale afwijkingen ii en medische behande-
lingen zoals kankerbehandelingen.
Naast stoornissen in de zaadproductie kan de man-
nelijke infertiliteit te wijten zijn aan stoornissen in het
zaadtransport. Het gaat dan om erectiestoornissen en
stoornissen met betrekking tot de zaadlozing.
Dr. Ombelet wijst erop dat een mannelijke vruchtbaar-
heidsfactor nog niet betekent dat het koppel geen kin-
deren kan krijgen: ‘Een zeer vruchtbare vrouw kan met
zeer weinig zaad zwanger worden. Omgekeerd kan een
zeer vruchtbare man bij een minder vruchtbare vrouw
geen zwangerschap opleveren.’ Vruchtbaarheid is met
andere woorden altijd een probleem van het koppel,
niet van een van beide partners.
Bij vrouwen kunnen diverse problemen oorzaak zijn van
een verminderde vruchtbaarheid. De meest voorko-
mende zijn hormonale stoornissen, verstopte eileiders
en de verminderde kwaliteit van de eicellen.
Een typische hormonale stoornis is het polycysteus
ovarieel syndroom (pco). Vrouwen die hieraan lijden
maken teveel mannelijk hormoon aan, wat storingen
geeft in de productie van hormonen die voor eicelrijping
en eisprong zorgen.
Verstopte eileiders kunnen het gevolg zijn van infecties
(door soa’s), van cystevorming of van endometriose.
Een verminderde kwaliteit van de eicellen heeft in veel
gevallen met de leeftijd van de vrouw te maken (zie p. 4).