Tot op de dag van vandaag heb ik - Rooilijn

Rooilijn
Jg. 40 / Nr. 1 / 2007
Column O. Naphta
Momentum
Column: Momentum
Je hoort het woord vaak, vooral in de politiek. Er is geen
momentum of juist wel. In gewoon Nederlands: het zal er
het moment wel niet voor wezen. Wat doen de taalbedervers
– Van Vaaghuizen zal je bedoelen, zegt Deelder dan – met zo’n
mooi natuurkundig begrip? Momentum is een even geheimzinnig
als mooi begrip, net als koppel, dat je vroeger nog wel
eens met een getalsverhouding zag aangeprezen als een
eigenschap van een auto. Het (statisch) moment ten opzichte
van een punt is het product van de kracht en de loodlijn uit
dat punt op de richting der kracht neergelaten. Een koppel is
een stelsel van twee gelijke en evenwijdige krachten die in
tegengestelde richting draaien.
Aan deze mooie definities moest ik denken toen ik onlangs
in mijn lievelingskrant een huilerig verhaal las van een
Tilburgse professor die was stukgelopen op de Haagse politiek.
Waarvoor had de professor m/v, kind geen bezwaar, zich
laten lijmen? Voor de Evaluatiecommissie Wet milieubeheer.
De ouderen onder jullie weten dat milieu mijn lievelingsonderwerp
is. Welke mooie herinneringen bewaar ik niet aan
de milieucursus van de provincie Zuid-Holland in de vorige
eeuw, waar we avond aan avond studeerden op het maken
van milieukaarten. Ten minste, daar houd ik het nog steeds
op. Volgens de cursusmeester ging het over beleid. Enfin, de
professor c.s. hebben twaalf adviezen afgeleverd aan VROM
en de Evaluatiecommissie zou een lang en gelukkig leven
tegemoet gaan. Welke commissie was immers zo productief?
De Vrommers dachten er anders over: opheffen zo’n
productiemachine, lastpakken, ongewilde druktemakers.
De ambtenaren vonden dat de ‘adviezen niet aansloten op
het momentum. Ze gingen vaak over aspecten waarnaar het
ministerie en de Kamer op dat moment hun hoofd niet hadden
staan.’ Hun hoofd. Interessante zinnen zijn dat. Je ziet het
voor je: een stelletje statische sufkezen is niet in staat om het
punt te bereiken waarop de kracht van de commissie van de
Tilburgse professor op hen wordt neergelaten en hen uit het
P. 74
lood zal slaan. Natuurkunde bestaat niet alleen in het veld,
maar ook in de vergaderlokalen van ’s land regeringscentrum.
In het artikel staan tal van voorbeelden van niet werkende
wetsregels. Eentje die onze planologische besognes raakt
is de standstill-regel uit de Wet milieubeheer. Die wil dat de
milieukwaliteit van een gebied waarvoor nieuwe plannen
worden gemaakt nooit mag verslechteren. Als eenvoudig
planoloog zou je zoiets niet kunnen bedenken, maar
Nederland zit vol lui die dat wel bedenken en er ook nog in
slagen dat in de wet vast te leggen. Wat ze vastleggen ontgaat
mij. Maar daarin sta ik niet alleen. Een Duitse milieuprofessor
die is geïnterviewd valt het op dat volgens de Nederlandse
wetgevingscultuur nooit de doelstelling van de wet in de wet
zelf wordt vastgelegd. In toelichtingen wordt er uitvoerig over
gebabbeld, maar wetten zelf zwijgen erover als het graf. Dat
levert enorme interpretatieproblemen waarvan een hele
machinerie van juristen en bureaucraten een goed belegde
boterham eet. Dat is een veel interessanter waarneming van
een andere Nederlandse milieuprofessor die volhoudt dat
wetten alleen maar werken als er maatschappelijk draagvlak
voor is. Nou schreef ik toch eerst draagvlek, mooi woord
eigenlijk. Nog weer en andere professor jammert over de
slechte uitvoerbaarheid van onze wetten. De getorpedeerde
Evaluatiecommissie was opgevolgd door de Structurele
Evaluatie Milieuwetgeving (STEM, alle afkortingen hebben
tegenwoordig iets herkenbaar leuks) en ook de STEM des
volks had het ministerie niet aan een touwtje; doet zelf wat
hij/zij, het geen bezwaar, wil. De STEM is een consortium
van eigenwijze wetenschappers – zeg de lui die zojuist zijn
geciteerd.
Hier is duidelijk sprake van koppel tussen het personeel
van onze regering, de Vrommers, de Bzetters enz. Koppel x
momentum = óns personeel, de regering, weet niet goed haar
personeel te kiezen.