Tot op de dag van vandaag heb ik - Rooilijn

Rooilijn
Jg. 40 / Nr. 1 / 2007 Hypotheeklening moeilijker in gekleurde wijk
P. 23
Banken en andere hypotheekverstrekkers lopen het liefst zo weinig mogelijk
risico als ze een hypotheeklening verstrekken. Op verschillende manieren
proberen ze hun risico te beperken. Ook de wijk of de postcode kan daarbij een
rol spelen. Een hypotheekaanvraag uit de ‘verkeerde’ wijk kan anders worden
beoordeeld. Dit leidt in het meest extreme geval tot ‘redlining’.
Een hypotheekverstrekker (of hypotheeknemer)
wil graag zekerheid dat een
verstrekte lening wordt afbetaald door de
hypotheekaanvrager (of hypotheekgever).
Daarom kijkt een hypotheekverstrekker
allereerst naar de verhouding tussen de
hoogte van de lening en de hoogte en
stabiliteit van het inkomen. Ten tweede
kijkt een hypotheekverstrekker naar de
verhouding tussen hoogte van de lening
en de waarde van het onderpand; dat
is de waarde van de woning waarop de
lening wordt aangevraagd. Verder zal een
hypotheekverstrekker ook kijken naar het
recente betalingsgedrag: slechte betalers
maken minder kans op een lening. Een
hypotheekverstrekker wil ook weten
wat voor vlees hij in de kuip heeft en zal
hypotheekaanvragers daarom in groepen
indelen, bijvoorbeeld naar arbeidsfunctie
of sociaal-demografische klasse.
Ook komt het voor dat hypotheekverstrekkers
de buurt of de postcode betrekken in
de beoordeling van een hypotheekaanvraag.
Een wijk waarvan een hypotheekverstrekker
verwacht dat de woningprijzen
zullen zakken of waarin relatief veel
huishoudens hun lening niet (op tijd)
afbetalen, scoort dan minpunten in de
hypotheekbeoordelingsprocedure. Als een
hypotheekaanvraag die aan alle acceptatiecriteria
voldoet toch wordt afgewezen
vanwege de buurt of postcode wordt van
redlining gesproken. De term redlining
heeft zijn oorsprong in de Verenigde Staten
van de jaren dertig van de twintigste eeuw:
op stadskaarten waren de wijken waar
geen hypotheken werden verstrekt rood
gekleurd. In Nederland is weinig bekend
over redlining. We weten slechts dat
redlining eind jaren negentig van de vorige
eeuw verschillende Rotterdamse buurten
trof (Aalbers, 2003; 2006a).
In dit artikel wordt gekeken in hoeverre
de buurt of de postcode tegenwoordig
een rol speelt in de hypotheekaanvraag.
Dit artikel is gebaseerd op een in 2005 en
2006 uitgevoerd onderzoek naar zowel
plaats- als etnisch-bepaalde hypotheekuitsluiting
in de steden Arnhem, Den Haag
en Rotterdam (Aalbers, 2006a; 2006b),
maar in dit artikel zal vanwege de omvang
alleen worden gekeken naar plaatsbepaalde
hypotheekuitsluiting in Den Haag en
Rotterdam. Voor dit onderzoek zijn ruim
dertig lokale woningmarkt- en hypotheekmarktspecialisten
geïnterviewd, vooral
hypotheekbemiddelaars en makelaars.
Credit scoring en NHG
Voordat er wordt ingegaan op de resultaten
van het onderzoek, is het belangrijk kort
stil te staan bij twee belangrijke begrippen:
credit scoring en de Nationale Hypotheek
Garantie (NHG). Credit scoring is een
methode om de risico’s in te schatten die