PRO DOMO

No. 558
Adres voor Redactie:
Flatgebouw Westzeedijk 128 b
Rotterdam (Telefoon 50538)
INHOUD: Onze excursie. — Officieel. — Personalia. — Uit de
plaatselijke vereenigingen. — Algemeene belangen. — Binnenland.
— Buitenland. — Advertenties.
PRO DOMO
Nu ik, sinds enkele weken uit het ziekenhuis ontslagen,
weer thuis ben en er aan denken mag in den loop
van den zomer mijn werk gedeeltelijk te hervatten, moet
mij in De Journalist tot de collega's een woord van diepe
erkentelijkheid van het hart.
Hoevele goede vrienden ik in den Kring heb verworven,
niet alleen onder de ouderen, die ik al zoo tal van
jaren ken, maar ook onder de jongeren, is mij nu gebleken.
Ik durf niet beweren dat ik zooveel waardeering,
deelneming en hartelijkheid heb verdiend, maar het heeft
mij goed gedaan te ondervinden dat men mij zoo genegen
is. Vaak, in moeilijke uren, was dit mij een troost
en een bemoediging. Ook voor mijn trouw zorgende
vrouw. Hartelijk dank.
Een afzonderlijk woord van erkentelijkheid komt mijn
goeden vriend Polak Daniels toe. Hij heeft het voorzitterschap
van den Kring en het redacteurschap van De
Journalist met rustige blijmoedigheid aanstonds overgenomen
en bij zijn zéér uitgebreid ander werk (o.a. het
Kringsecretariaat!) vervuld, op een wijze, die, naar ik
met voldoening mocht waarnemen, door allen in den
Kring wordt gewaardeerd. Met den geestigen gentlemanliken
zwier, die hem eigen is èn met groote bekwaamheid
en volkomen kennis van zaken leidde hij moeilijke
vergaderingen tot een allen bevredigend resultaat. De
Kring en ik in het bijzonder, heeft aan Polak Daniels
groote verplichtingen. Ook hem oprecht dank.
Ik hoop het e.v. (September)nummer van ons maandblad
weer ineen te zetten en beveel me bij de collega's
voor medewerking wel zéér aan.
H.
H. DEKKING.
(Buiten medeweten van den waarn. redacteur geplaatst).
•
Int. Instituut
Sac Geschiedenis
Amsterdam
Redacteur:
DEKKING.
1 Juli 1939
Adres voor Administratie
Yaillantlaan 523
Den Haag
HET KRINGUITSTAPJE
De H.J.V. als gastvrouwe
Het waren zonnige dagen.
Voor de commissie van voorbereiding was het weder
n.1. de onbekende en tegelijk allesbeheerschende factor.
Haar was wel buitengewone machtiging verleend, waarvan
zij gebruik maakte op een wijze, welke boven onzen
lof is verheven; maar die machtiging bleef een stuk beneden
de zon. Daardoor werd de commissie gehandicapt
en hing haar arbeid gewoon in de lucht: het programma
was labiel als een moderne begrooting: wel sluitend op
papier, maar in werkelijkheid afhankelijk van een grooten
perspectiefpost.
De optimisten zeiden „het zal waarachtig wel gaan," je
moét in dezen tijd de kunst verstaan gevaarlijk te leven,
doch de bedachtzamen lieten zich „geen ooren aannaaien"
en voelden hun verantwoordelijkheid zwaar tegenover
de honderden die, in goed vertrouwen, zich voor
deelneming aanmeldden. Zonder eenig voorbehoud erkenden
zij de veelheid en de verscheidenheid van aantrekkelijkheden
van de Residentie. Haar appendix, Scheveningen,,
kan ongetwijfeld zekere rechten doen gelden
op den'eerenaam: de koningin van het blonde Hollandsche
strand. Maar die „rechtszekerheid" is in gevaar,
zoodra de zon ontbreekt. Den Haag zonder zon is als
een botboer zonder bot; als nasi goreng zonder mata
sapi.
Maar „het oog van den dag" heeft vriendelijk en
welwillend op ons neergezien en daardoor is het uitstapje
een glansrijk festijn geworden. Ons Haagsche
hart zwol van fierheid en ontroering toen wij, in den
namiddag van Zaterdag 17 Juni, zooveel journalisten en
hun dames vereenigd zagen op het Binnenhof, in het
welverzorgde gidsje van den A.N.W.B, genoemd: de
bakermat en de politieke ziel van ons land. Vooral de
dames zorgden voor een kleurige stoffeering van het
Stadhouderlijk kwartier en de geest van den troep was
monter. Friezen stonden broederlijk naast Groningers en
lieden uit Groot-Mokum waren verspreid onder hun collega's
uit de stad aan de Maas en van vele andere steden
uit ons goede vaderland. „Een demonstratie van
nationale eenheid" zei één van de deelnemers. Inderdaad.
Misschien zal het bij een volgend uitstapje nóg
vollediger zijn, als de K.L.M, in één dag den afstand
Batavia-Amsterdam overbrugt en de journalisten uit Indië
ook even overwaaien
Tegen halfvijf openden zich de deuren van de oude
Ridderzaal: al wie dien drempel overschrijdt — men
loopt niet in zoo'n historisch monument, men schrijdt —
komt nog meer onder den indruk van de eeuwen, die op
hem nederzien. Hier wachtte ons meteen het plechtigste
gedeelte van de excursie. Immers hier stond de Regeering,
vertegenwoordigd door een der eerste, in binnen- en

242 DE JOURNALIST
buitenland meest bekende dienaren der Kroon, gereed de
journalisten te ontvangen. Alleraardigste kleine kleuters
offreerden ieder van ons een anjer; en zoo, feestelijk
getooid, traden wij den grijzen Minister-President tegemoet,
die weldra zijn zeventigsten jaardag zou vieren.
Mevrouw Polak Daniels stond dr. Colijn bij deze ontvangst
ter zijde: een onderscheiding, waarmee wij ons
zonder onderscheid vereerd voelden. Het moet voor velen,
vooral voor hen, die nooit in de gelegenheid waren
dr. Colijn te ontmoeten en te hooren spreken, een buitengewone
sensatie zijn geweest van aangezicht tot aangezicht
tegenover hem te staan en hem de hand te mogen
drukken.
Dr. Colijn verstaat — bij vele andere eigenschappen
welke hem sieren — voortreffelijk de kunst, zich aan te
passen. Misschien zal men geen reden vinden dit bijzonder
te roemen in den man, die jarenlang de aanpassing
heeft voorgestaan, doch hier wordt deze in anderen zin
bedoeld: dr. Colijn is immers oud-lid van den Kring, en
dit was het uitgangspunt van zijn toespraak waarin hij
uiteenzette, dat geen Regeering haar taak goed kan volbrengen
zonder een goede Pers en getuigde, dat Nederland
zich over het algemeen in een objectieve Pers mag
verheugen; al laat zij inderhaast wel eens een steek vallen.
Een spreekwoord zegt, dat dit zelfs de beste breister
wel overkomt. Als oud-collega was de Minister-President
zoo vriendelijk, dit toe te schrijven aan de snelheid,
welke het moderne krantenbedrij f van den journalist
eischt.
Het was een onopgesmukte, voor de vuist weg uitgesproken
rede, die door den wnd. Voorzitter, den heer
G. Polak Daniels vlot werd beantwoord, waarbij deze
er aan herinnerde dat dr. Colijn in 1933 aftrad als hoofdredacteur
van „De Standaard," omdat H.M. de Koningin
hem een hoogere functie opdroeg, zoodat zijn naam uit
de ledenlijst van den Journalistenkring moest worden
geschrapt. Intusschen is die plaats nog altijd vacant en
De Premier bedankt onzen vice-vcorzitter voor zijn goede wenschen.
Fotopersbureau „ Gompers '
als dr. Colijn ooit weer journalistieken arbeid zou gaan
verrichten, hoopte spr. dat hij opnieuw als lid van den
Kring zou toetreden: waarmee de spreker zeker ons aller
wensch vertolkte.
Men heeft beide redevoeringen natuurlijk in de krant
gelezen. Maar een aardig, pikant puntje stond er niet in,
n.1. dat de wnd. Voorzitter als een journalistieke Bamberg
een manuscript uit zijn binnenzak produceerde, dat
het afscheidsartikel voor ,,De Standaard" bleek te zijn,
in 1933 geschreven door dr. Colijn, waarop deze had
aangeteekend: ,,Geen tijd tot overlezen. Even stijl nagaan.
— C." Waarmee werd aangetoond, dat de haast
in de journalistiek, waarvan dr. Colijn sprak, ook in zijn
tijd al bestond. Intusschen was de voorzorg blijkbaar
overbodig — althans er is in het artikel — dat een plaats
krijgt in het persmuseum —• niets veranderd.
Daarna waren de buffetten aan de beurt en vervolgens
hebben vele deelnemers een kijkje in Eerste en Tweede
Kamer genomen, waarna bussen van de H.T.M, ons naar
Hotel De Witte Brug brachten, waar de H.J.V. gastvrouwe
was. Mr. van Bolhuis, haar voorzitter, sprak hier
woorden van welkom; er werd gelegenheid geboden tot
kennismaking met een Zweedsch buffet, onder het motto:
neem wat gij wilt en wat er te krijgen is. Zoo'n
Zweedsch buffet vereischt, net als de Indische rijsttafel,
een bepaalde techniek, wil men de culinaire genoegens
er van uitputtend beleven en men wist toen nog niet wat
het Gemeentebestuur van Den Haag in petto hield.
Geestelijk voedsel was er in De Witte Brug eveneens
in overvloed. Want mr. Van Bolhuis vierde daar zijn
zilveren jubileum als voorzitter van de H.J.V. en collega
Polak Daniels heeft hem namens de leden van de H.J.V.
gehuldigd en geschenken aangeboden. Er was ook een
telegram van den Voorzitter van den Kring, Henri Dekking,
en een bloemenmand van de journalisten in Indië,
die vroeger met Van Bolhuis op de perstribune in het
Parlement hebben gewerkt en daaraan de aangenaamste

DE JOURNALIST 243
Fotopersbureau „Gompers".
Ons eerelid Hans, in gesprek met twee ministers van financiën, dr. Colijn en Wildenberg, penningmeester van de H.J.V.
herinneringen bewaren. Dat kan ook niet anders, want
onze leading man van de perstribune is een bekwaam,
hartelijk en hulpvaardig collega en het was ons een voorrecht,
dezen dag voor den heer en mevrouw Van Bolhuis
extra-feestelijk te maken. De jubilaris zal in deze herdenking
het tegendeel van een „consilium abeundi" zien.
Het voorstel, den Kringvoorzitter een telegram te zenden
met de beste wenschen voor zijn spoedig herstel,
werd onder enthousiast applaus goedgekeurd. Wij allen
hopen den heer Dekking in de najaarsvergadering weer
in functie te zien.
's Avonds was er ontvangst in het gemeentemuseum,
waar de wethouders prof. v. d. Bilt, Buurman, Feber,
Snoeck Henkemans en Vrijenhoek met den gemeentesecretaris
mr. Boasson ter begroeting aanwezig waren.
De burgemeester, mr. De Monchy, die in de Ridderzaal
wel aanwezig was, moest nu elders de Gemeente vertegenwoordigen.
Prof. v. d. Bilt heeft ons welkom geheeten,
waarna een rondgang door het museum werd
gemaakt, nadat dr. Knuttel de beteekenis er van had
toegelicht.
Bijzonder werd het concert geapprecieerd, dat in de
muziekhistorische afdeeling werd gegeven. De conservator,
de heer Balfoort, leidde het in, Toos Kingma—Ver-
Fotopersbureau „Gompers",
De jubileerende voorzitter van de H.J.V., mr. van Bolhuis, aan tafel met de leden van het Dag. Bestuur, Polak Daniels en Schraver,
allen met hun echtgenöoten.

244 DE JOU RN A L I S T
hey, sopraan, Johan J. Jalink viola di gamba en Elisabeth
Everts, clavecord, spinette en tafelpiano, verleenden
hun medewerking.
Rijkvoorziene buffetten had het gemeentebestuur ten
afscheid laten aanrichten.
Tegen halftwaalf werden de deelnemers naar den
foyer van het Kurhaus gebracht, waar zij de gasten waren
van den A.N.W.B. en de directie van de My. Zee-
Collega Kroon, van de Koninklijke, spreekt het gezelschap toe.
Foto dr. Erich Salomon.
bad Scheveningen. Hier werden zij toegesproken door
den voorzitter van den A.N.W.B., den heer H. P. J.
Bloemers en baron Kraijenhoff, waarop de vice-voorzitter
het antwoord niet schuldig bleef.
Het werd een bijzonder geslaagde avond en nacht.
Den volgenden morgen vond ons om halftien in stralenden
zonneschijn op het plein voor het Kurhaus, waar
de bussen van de Westlandsche Stoomtram My. gereed
Voorzitter van de HJ.V. en Kringpenningmeester zijn tevreden over het verloop.
Foto dr. Erich Salomon.

DE JOURNALIST 245
Nestor Bothenius Brouwer, D. Hans en D. J. Lambooy, adj. chef van den R.P.D.
stonden voor den tocht van dien dag. Eerst naar het
schoone recreatieoord van de K.P.M, te Rijswijk, waaide
pers-chef van de Koninklijke, de heer H. Kroon )r.
en de secretaris van het clubhuis, de heer A. Steenbergh,
recipieerden, en de koffie klaar stond. Vervolgens ging
de reis naar de bloemen- en vruchtenkweekerij van den
heer P. Kester te Westerlee, waar de V.V.V. voor het
Westland ons rondleidde door de warenhuizen, waar
anjers bloeiden en druiven hingen. (Zij waren nog zuur
en moesten nog uitgedund worden). Maar aan het einde
van den rondgang kreeg ieder een portie heerlijke druiven,
een perzik en een anjer, die den rijkdom van het
Westland symboliseerden.
Een mooie tocht eindigde in Seinpost, waar de Kamer
van Koophandel ons een lunch aanbood. Voor een deel
van de excursisten was een rijsttafel geserveerd in de
Waroong Djawa. In Seinpost heeft de Voorzitter van
Foto dr. Erich Salomon
Onze vice-voorzitter huldigt mr. van Bolhuis.
Foto dr. Erich Salomon
de Kamer van Koophandel, de heer A. G. Verbeek, uiteengezet
dat de Residentie ook industriestad is en'zich
in dit opzicht nog voortdurend ontwikkelt. Aldus leerde
men Den Haag weer van een andere zijde kennen.
De interessante rede werd beantwoord door den heer
G. Polak Daniels, zoodat men om strijd het gebodene in
geestelijk en materieel opzicht roemde, ondertusschen
genietend van het verrukkelijk uitzicht op zee. Geen
wonder, dat de lunch eerst tegen halfvijf eindigde. Een
kleine wandeling naar het Solarium was daarna zeer
welkom.
Hier stond de thee — en nog wat anders — klaar en
waren het de heer en mevrouw Kroon, die de pers ontvingen.
De eerste — één der beste zonen uit het Hollandsche
journalistengezin — stond voor een buitengemeen
moeilijke taak: na het dien dag zoo rijkelijk genotene
iets aan te bieden in zoo aantrekkelijken vorm, dat
het een in alle opzichten waardig
besluit niet alleen van dien dag, = ^ = = = = = ^ = ^ = = :
maar van de heele excursie vormde.
Zonder reserve kan worden
getuigd, dat hij daarin uitnemend
slaagde.
And that was the end of it,
Het overzicht is alweer veel te
lang geworden; ik hoor den
redacteur van het orgaan al mompelen:
Gee! what tosh that man
writes. All platitudes, platitudes.
Half of it has been said by Adam,
and the other half ought never
to have been said.
Slechts één opmerking nog: de
commissie van voorbereiding
heeft prachtig werk gedaan —
daar waren we het allemaal over
eens. Hulde zij haar nog eens gebracht;
naar ik meen te mogen Foto dr. Erich Sa,omon.
vertrouwen namens alle deel- .....
, _ De voorzitter van de H.J.V. spreekt het
nemers. de K. gezelschap toe.

246 DE JOURNALIST
HET JONGSTE KRINGUITSTAPJE
De omstandigheid, dat bij het jongste Kringuitstapje
zoovele leden der Haagsche Journalistenvereeniging zich
hebben willen herinneren wat ik vergeten waande en aan
niemand hunner had medegedeeld, noopt mij tot een
woord van oprechten dank. De hartelijke toespraak van
onzen voortreffelijken waarnemenden Kring-voorzitter,
collega G. Polak Daniels, de fraaie geschenken, mij aangeboden,
de gelukwenschen van zoovelen hebben mij
dien zonnigen Zaterdag 17 Juni jeugdig van hart gemaakt,
hoezeer een voorzitterschap van 25 jaren gedachten
aan grijzende haren en naderenden ouderdom moge
wekken. Mijn erkentelijkheid geldt ook de niet-Hagenaars,
die hun felicitaties bij de Haagsche zijn komen
voegen, en zeer in het bijzonder de oude kameraden van
Kamer- of Raads-tribune, Van Meurs, Ritman, Voute,
mr. Versteeg en Van Goudoever, die in de tropen ontdekt
hadden wat mijzelf bijkans ontgaan was en die in
den letterlijken zin van het woord op zoo bloemrijke
wijze uiting hebben gegeven aan hun vriendschappelijke
gevoelens.
Nog een tweeden plicht der dankbaarheid heb ik te
vervullen. Als,het Kringuitstapje aan de verwachtingen
mocht hebben beantwoord is dat goeddeels te danken
aan mijn medeleden in de daarvoor gevormde commissie:
aan mej. Belinfante, aan collega Wildenberg, trait
d'union ook met het Kringbestuur, en aan die andere
trouwe helpers vol plannen en initiatief: Bonsma, Hotke,
van 't Veer, van der Wielen en mr. de Wit. Ons Naaldwijksche
lid Leo 't Hart placht de vergaderingen der
commissie bij te wonen en zijn kennis van het Westland
te onzen dienste te stellen. Ook hem ons aller dank!
De deelneming aan het uistapje was verblijdend groot,
zou nog grooter geweest zijn, als de commissie niet op
een bepaald oogenblik de inschrijvingen had moeten
sluiten. Zij heeft zich daarbij geheel gedragen naar hetgeen
in De Journalist van 1 Juni was medegedeeld: „Inschrijvingen
worden slechts geaccepteerd," zoo stond
daar te lezen, „indien de bijdrage, welke uitsluitend gebruikt
wordt voor dekking van administratiekosten e.d.,
vóór of op 7 Juni a.s. zal zijn ontvangen." De Journalist
van 3 Mei, die ook reeds melding van het Kringuitstapje
had gemaakt, had reeds het volgende bericht bevat: „Inschrijving
is mogelijk tot en met 6 Juni Alle aanmeldingen
na dien datum zullen onherroepelijk ter zijde
worden gelegd."
Ettelijke inschrijvingen hebben kort na 6 Juni plaats
gehad, tal van bijdragen hebben ons kort na 7 Juni
bereikt.
Houden wij ons aan dezen laatsten datum! Waren de
commissieleden zulke Jantjes Secuur, zulke bedillerige
schoolvossen, dat zijalleen om het overschrijden van den
gestelden termijn eenige tientallen inschrijvingen hebben
geannuleerd? Het tegendeels is het geval; niets ware ons
liever geweest dan a//en welkom te heeten in de residentie.
De termijnoverschrijding ging echter samen met een
zeer aanzienlijke overschrijding van het geraamde aantal
deelnemers. Het topcijfer ging nu reeds de 260 te
boven, al waren natuurlijk niet steeds die 260 allen ter
plaatse. Ware met den fatalen datum geen rekening gehouden,
dan zou 300 een veel te laag cijfer zijn geweest
ter schatting van het aantal deelnemers.
Welnu, er zijn zekere grenzen, waarbinnen men naar
het oordeel der commissie moet blijven, wil men niet
den schijn op zich laden, misbruik te maken van de
gastvrijheid, van verschillende zijden tegenover den
Journalisten-kring betoond.
Reeds thans heeft de H.J.V. een grooter deel der
gastheerlijke plichten voor haar rekening moeten nemen
dan aanvankelijk mogelijk was geacht. Meer echter kon
zijzelve niet doen en het dagelijksch bestuur van den
Ned. Journalisten-Kring, waarmede op de aangenaamste
wijze werd samengewerkt, bleek dit zeer wel te
beseffen. Doch evenmin konden wij meer vergen van
de organisaties, colleges en goede vrienden, wier medewerking
ons zoo gul en spontaan was toegezegd.
Er moest dus een scheidslijn getrokken worden en wat
was redelijker dan het eerbiedigen van den fatalen termijn!
Met bloedend hart hebben de commissieleden tal
van inschrijvingen geannuleerd; zij zelf hebben zich telkens
opnieuw afgevraagd, of er geen mouw aan te passen
was. Maar: a 1'impossible nul n'est tenu.
Op raad van Amsterdamsche collega's is ditmaal voor
het eerst bij een Kringuitstapje een klein inleggeld geheven,
waartegenover weliswaar een tegemoetkoming
der Ned. Spoorwegen stond zóó groot als wij hadden
durven hopen noch verwachten, een tegemoetkomend-
Reid, veel grooter nog dan uit De Journalist van 1 Juni
op te maken viel. Niettegenstaande dit inleggeld was
het aantal inschrijvingen met inbegrip van de geannuleerden
veel grooter dan ooit te voren.
Op zich zelf een verblijdend verschijnsel, doch tevens
aanleiding tot het stellen van de vraag, of niet in den
vervolge schier steeds een limiet zal moeten worden gesteld,
hetzij in den vorm van een fatalen termijn, hetzij
in dien van een maximaal aantal deelnemers. Bij excentrisch
gelegen plaatsen is dit misschien niet strikt noodig,
maar ook daar zal toch rekening moeten worden
gehouden met het stijgend ledenaantal en de stijgende
belangstelling. Hoewel ons allen natuurlijk niets liever
zou zijn dan een ongelimiteerde excursie, al ware het
slechts omdat de Kringuitstapjes niet alleen de gelegenheid
bieden, elkander beter te leeren kennen, doch
tevens op de gelukkigste wijze een einde te maken aan
de dwaling, dat slechts vrijgezellen vrij gezellig zijn.
Wat zouden de excursies zijn zonder de dames, wier
tegenwoordigheid echtgenooten en bachelors gelijkelijk
inspireert!
J. J. VAN BOLHUIS.
Officiëele berichten.
VERHUIZING
Vergeet niemand bij verhuizing zijn (haar) nieuwe
adres aan het Kringsecretariaat, Schiefbaanstraat 15,
den Haag, op te geven?
Voor het binnenland kan daarvoor een „formulier
voor adreswijziging", aan de postkantoren voor l^
cent verkrijgbaar, gebruikt worden.
Ook van een verandering in hoofdfunctie ontvangt
het Secretariaat altijd gaarne bericht.
LEDENLIJST.
Aangenomen als gewoon lid:
J. C. Francken, De Rottere., Boreelstr. 3a, Rotterdam.
A. C. van Kampen, Heldersche Ct., Parallelweg 38,
den Helder.
Drs. G. de Bruyn, N. Rott. Ct., Schietbaanlaan 66a,
Rotterdam (thans buitengewoon lid).
Voorgedragen als gewoon lid:
D. W. Dettmeijer, N. Rott. Ct., Gevers Deynootweg
137 Scheveningen.
G. H. Wallagh, Holl. Wbld. en Persb. V. D., Hoofdweg
106 hs., Amsterdam W.
J. B. Bouwer, Engelsche bh, van Tuyll van Serooskerkenweg
45, Amsterdam Z.
G. H. Meijroos, A.R. Wbld. v. d. Zaanstreek e.a. bh,
Burgem. ter Laanstraat 43, Zaandam.
Bedankt als gewoon lid:
J. Pieters, Stuyvesantstraat, den Haag
Aangenomen als buitengewoon lid :
G. L. Weisz, Int. Pers Corr., Kr. Mijdrechtstraat 36,
Amsterdam Z.

Overleden:
J. F. L. de Balbian Verster te Amsterdam.
Wegens wanbetaling geroyeerd:
Mej. T, Eygenhuysen, Amsterdam.
C. H. Geudeker, Amsterdam.
J. W. L, Lamers, Amsterdam.
M. Pont van Valckenborg, den Haag.
H. W. J, Schaap, Hilversum.
Mr. H. Scholte, Amsterdam.
G. Sillevis, Haarlem.
B, Sluimers, Bandoeng.
H. Veersema, Medan.
J. Polak, Bussum.
Adresverandering:
R. Kampman naar Prof, dr. Heymanslaan 8b, Groningen.
E. van Nie naar Vijzelstraat 90 III, Amsterdam C.
A. E. M. Kortebein naar Misterstraat 80, Winterswijk.
L. R. Stallinga naar Da Costalaan 86, Rijswijk.
C. Meyer naar Julianastraat 21, Purmerend.
B. Bruins naar Plantageweg 44b, Rotterdam.
W. A. van Krieken naar Weerstraat 25, Tiel.
A. A. Stuurman naar Pieter Saenredamstr. 8, Utrecht.
P. A. Wansink naar Leidschegracht 45 I, Amsterdam
Centrum.
J. Winkler naar Rijnstraat 126 II, Amsterdam.
N. Oosterbeek naar Burnierstraat 34, den Haag.
J. Breunis naar Sinaasappelstraat 108, den Haag.
Joh. J. van der Heide naar Groningerstraatweg 101,
Leeuwarden.
G. P. Bakker naar Eemnesserweg 225, Hilversum.
WAT LEERT ONS DE LEDENLIJST?
Onder dit opschrift heeft collega Van Boetzelaer in
het vorige nummer een bijdrage geleverd, waarin hij
nagaat met hoeveel leden de verschillende bladen in ons
land in den Kring vertegenwoordigd zijn. Hij schrijft
daarin, dat De Standaard de eenige krant is van tien
leden en men daarmee van de dubbele cijfers af is. Maar
dit is niet juist, want De Rotterdammer heeft op den kop
af precies tien leden. De heer van Boetzelaer betrekt in
zijn becijferingen voor de Arbeiderspers ook de districtbladen.
Maar dan moet hetzelfde ook gebeuren voor
De Rotterdammer, welke onder de benaming ,,De Vijf
Samenwerkende Christelijke Dagbladen" ook verschillende
bladen uitgeeft. De ledenlijst vermeldt leden van
De Rotterdammer, de Nieuwe Haagsche Courant, de
Nieuwe Leidsche Courant, de Nieuwe Utrechtsche Courant.
Welnu, al die bladen behooren bij elkaar en als
men de leden samentelt, dan zijn het er — zooals gezegd
— precies tien. Merkwaardig intusschen, dat de
grootste twee Christelijke dagbladen in de ledenlijst van
onzen Kring elk met tien leden voorkomen.
De Rotterdammer groeit nog in ledental, want in hetzelfde
nummer van De Journalist werd weer een redactielid
voorgedragen. Laat ons hopen, dat het dit jaar zoo
zal voortgaan.
J. VAN OOSTENDE.
PERSONALIA.
J. F. L. DE BALBIAN VERSTER
Jan Verster! De oude tijd. Het oude Amsterdam
van de jaren '90. Met de paardentram van de A.O.M.
en de Gasfabriek en de bierkneipen van Kohier en Buhrdorff
in de Warmoesstraat en „de Vic" (Victoria) met
Michel Solter en Strauss in de Nes En het Palais-
Royal op den hoek van den Voorburgwal en de Paleisstraat.
En de Ronde Tafel van de journalisten daar,
's middags als van de omgevende krantenbureaux de
vormen gezakt waren. Wat hebben we daar een
D E JOURNALIST 247
„steentjes" gelegd en een dubbeltjes op het groene
laken: Jan Timmer en Geerke en Berckenhoff en Derkinderen
(ook de deftige Waalwijk wel eens), Tersteeg
en Gorter en Vierhout en Muller Massis en
Peaux en de Jong en Jan Verster. Van wie allen,
geloof ik, alleen Vierhout en Peaux en ik nog over zijn.
En van dien kring is nu juist misschien de meest sociale
weggenomen.
Want Jan Verster was een uiterst beminnelijk, gezellig
en toch tegelijk hoofsch man. Mij dunkt dat hij
nooit vijanden moet hebben gehad; ik heb die althans
nooit gekend. Maar een mooiprater was hij allerminst.
Niet licht zou hij iemand iets onaangenaams zeggen en
ooiijk grinnekend nam hij alle plagerijen op (soms, dunkt
mij, hebben wij wel eens misbruik gemaakt van zijn goedigheid
en zijn onverstoorbaar goed humeur) maar zijn
eigen meening had hij en zei hij, als het noodig was.
Want hij had net zoo'n stevig karakter als een goed
humeur. En hij wist wat hij zei; nooit stelde hij zich tevreden
met een a-peu-près: Hij was de grondigheid zelf
en wat hij deed, moest hij goed doen om over zijn werk
tevreden te kunnen zijn. Zoo had hij, in een tijd toen
hij, Vierhout en ik, verwoed aan 't biljarten waren geslagen,
ontdekt dat er, boven een koffiehuis aan 't Damrak,
zich een „professeur de billiard" had gevestigd (een
Belg, Henry Wilden) bij wien men les in 't biljarten
kon nemen, vooral in masseeren en piqueeren. Aanstonds
troonde hij ook mij er heen „want wat je doet, moet je
goed leeren doen".
En toch was hij allerminst ernstig van aard; hij zat vol
grappen en snakerijen en ik herinner mij o.a. een vroolijken
avond in de Warmoesstraat waarop een troepje
van ons met Jan Verster aan 't hoofd zeer vroolijk door
die straat trokken, een soort loopenden dans uitvoerden
waarbij hij telkens al voortdansend quasi viel.
Het was maar vertooning, maar hij deed het zóó goed
dat voorbijgaande vrouwen gilden omdat die man zoo
akelig scheen te vallen.
Verster was een vriend, een echte, die een vriend nooit
in den steek zou laten. Ik heb in De Journalist wel eens
verteld van dat dwaze duel waartoe ik een anderen
collega had uitgedaagd en waarvoor ik hem en een
anderen, niet-journalistieken, vriend tot getuigen had
gevraagd. Een ander zou licht bang zijn geweest om
zich belachelijk te maken, maar Verster niet (mijn tweede
getuige trouwens ook niet); hij deed ook dit karweitje
even nauwgezet en grondig als hij alles deed.
Want dat blijkt misschien het meest merkwaardige in
Verster: dat hij zoo'n vlot en rap verslaggever was èn
zoo'n uiterst gedegen artikelenschrijver. In Indische èn
in Amsterdamsche dingen, in zaken van oude kunst èn
van Amsterdamsche personalia, was hij zóó goed thuis
dat menige deskundige er respect voor had en hem raadpleegde.
Maar als het mooiste in Jan Verster zullen toch altijd
blijven, voor wie hem gekend hebben: zijn doorzichtig
zuivere karakter en zijn gouden hart. Hij was in al zijn
eenvoud toch waarlijk een ridder zonder vrees of
blaam, een door en door klaar mensch. En een met
een zeer warm en een zeer goed hart. Waarlijk een
„Coeur d'or".
Men zal hem vergeten.
Men zal ons allen vergeten.
Maar wie hem gekend hebben, vergeten hem, zoo
lang zij nog leven, nooit, dien nobelen, hartelijken
vriend: Jan Verster.
C. K. ELOUT.
G. P. BON f
Met groot leedwezen zal in den kring van onze collega's
vernomen zijn, dat G. P. Bon, die in Maart 1938
naar Brazilië vertrok om zich bij zijn zoons te vestigen,
aldaar op 10 Juni in den ouderdom van 58 jaar is overleden.
Met Bon is een voortreffelijk collega en een goed

248 D E JOURNALIST
mensch heengegaan. Hij was een trouw Kringlid en het
deed hem niet minder leed dan ons, toen hij zich door
den bekenden wensch van het Episcopaat genoopt voelde
voor het Kringlidmaatschap te bedanken.
In 1936 volgde hij collega Vesters op als voorzitter
van de Ned. R.K. Journalistenvereniging, door welke
functie de oude banden met den N.J.K. opnieuw werden
aangeknoopt. Op de parlementaire perstribune, waar hij
29 jaar voor verschillende r.k. bladen werkte, was Bon
een der meest geziene collega's, wiens vertrek naar Brazilië
algemeen betreurd werd. Daar hoopte hij een nieuw
leven van werken op te bouwen. Vol optimisme vertrok
hij met zijn vrouw naar het land van zijn kinderen, voor
wie hij nog veel dacht te kunnen doen.
Helaas is zijn hoop niet in vervulling gegaan. De
oogenschijnlijk zoo sterke, altijd hard werkende, Bon
werd door een klimaatziekte getroffen en een ernstige
hartaandoening maakte, nog sneller dan verwacht werd,
een eind aan dit welbestede leven. Zijn stoffelijk overschot
rust op het kerkhof van de Nederlandsche kolonie
te Carambéhy.
Bon zal in onzen kring niet vergeten worden.
F. VAN DER GOES f
Op 80-jarigen leeftijd is te Laren de bekende letterkundige
Frank van der Goes overleden. Hij behoorde tot
de eerste redactie van De Nieuwe Gids, was tooneelcriticus
van De Amsterdammer, medewerker aan De
Kroniek, De Twintigste Eeuw, De Nieuwe Tijd, chefbuitenland
van Het Volk, waarin hij van 1912 tot '25
het dagelijksche buitenlandsch overzicht schreef.
E. HOORNIK
De jaarvergadering van de Nederlandsche Maatschappij
voor Letterkunde heeft, overeenkomstig de
voordracht van de commissie voor Schoone Letteren,
den C. W. van der Hoogtprijs voor poëzie toegekend
aan ons lid Eduard Hoornik, voor zijn episch gedicht
„Mattheus".
Hij verkreeg een gelijk aantal stemmen als de dichteres
Clara Eg gink. De commissie besliste na loting ten
gunste van Hoornik.
J. M. W. WAANDERS f
Te Zwolle is op 56-jarigen leeftijd na een kortstondige
ziekte overleden de heer J. M. W. Waanders. De
overledene is verbonden geweest aan het Overijselsch
Dagblad te Zwolle en wel als onder-directeur van 1919
tot 1924, in welk jaar de heer Waanders tot directeur
werd benoemd. In deze laatste functie was hij tot 1938
werkzaam.
MAURITS WAGENVOORT 80 JAAR
Op 27 Juni jl. heeft de bekende romanschrijver en
journalist Maurits Wagenvoort zijn tachtigsten verjaardag
gevierd. Er had zich een comité gevormd om den
jubilaris op dien dag te huldigen.
De Kring heeft Wagenvoort telegrafisch gelukgewenscht.
JOURNALISTEN VROEDE VADEREN
Bij de jongste verkiezingen zijn in den Haag tot lid
van den Raad gekozen ons lid C. A. Crayé en de heer
A. van Dijk, die „Het Volksdagblad" (ex-„Tribune") op
de perstribune van de Tweede Kamer vertegenwoordigt.
Laatstgenoemde is pas 23 jaar en is dus nog niet
kiezer.
Wat gij in vertrouwen verneemt, houd dat voor u.
Een journalist die niet dicht is, raakt spoedig heel zijn
crediet kwijt.
(Julius Bachem, „Allerlei Gedanken über Journalistik", 1906).
Uit de plaatselijke vereenigingen.
Rjv.
Voor het lidmaatschap der Rotterdamsche Journalisten
Vereeniging heeft zich aangemeld de heer J. H. Mackenzie,
Dagblad van Rotterdam.
Eventueele bezwaren kunnen worden ingediend bij
den secretaris, H. Bos, Middenhoefstraat 19.
H.J.V.
Voor het lidmaatschap van de H.J.V. hebben zich
aangemeld de heeren C. Craamer, A.N.P., Jurriaan
Kokstraat 216, Scheveningen en A. J. Hendriks, van
Speijkstraat 32a, den Haag.
Eventueele bezwaren bij de Secretaresse, mej. E. J.
Belinfante, Schuytstraat 172, den Haag.
Algemeene belangen.
BUITENLANDSCHE PROPAGANDA?
In ons vorig nummer vestigden wij de aandacht op het
feit, dat volgens Hollandsch Weekblad een bekend Persbureau
in den Haag kort voor Hitlers 50en verjaardag
een gratis pagina over Hitler zou hebben aangeboden,
welke verkapte propaganda en een advertentie van het
Duitsche propagandaministerie werd genoemd.
Naar aanleiding hiervan zijn wij in de gelegenheid
gesteld van deze pagina kennis te nemen. Deze rechtvaardigt
o.i. dergelijke qualificaties niet. Het bedoelde
Persbureau levert zijn abonné's tegen een vast abonnementsbedrag
dergelijke pagina's. Van een gratis-aanbieding,
zoo werd ons verzekerd, was dus geen sprake. Het
bureau streeft naar objectiviteit en veelzijdigheid. Zoo
kreeg onlangs Roosevelt eenzelfde beurt als Hitler. Uit
een artikel, dat ons eveneens getoond werd en dat in de
vorige maand aan de bladen werd aangeboden, bleek
ons, dat ook kopij, die voor Duitschland allerminst aangenaam
is, door het Persbureau verspreid wordt.
BESCHERMING TITEL JOURNALIST
Het 24ste congres van den Algemeenen Belgischen
Persbond, dat onder voorzitterschap van Demarteau,
hoofdredacteur van de Gazette de Liège", te Luik gehouden
is, heeft de volgende motie aangenomen:
1. Het congres draagt aan den voorzitter van den
Algemeenen Belgischen Persbond op, alle maatregelen
te nemen, die noodig zijn om bescherming aan den titel
van journalist te verzekeren, te weten:
a. Het opstellen van een lijst van personen, die wezenlijk
het beroep van journalist uitoefenen in België en
het recht hebben, dezen titel te dragen.
b. Er voor zorgen, dat de Belgische overheden alleen
personen, die op deze lijst voorkomen, practisch als journalist
erkennen.
c. Het bestudeeren van een wetsvoorstel op korten
termijn, waardoor een straf kan worden opgelegd aan
dengene, die misbruik maakt van den titel van journalist.
2. Het congres doet een beroep op de Kamerleden,
vooral op de journalisten, die zitting nebben in het Parlement,
om deze zeer belangrijke hervorming voor de
verdediging van de waardigheid van de Pers en voor de
bescherming van haar vrijheid, te bevorderen.
De dagbladpers ondergeschikt aan de Regeering!
De N. Rott. Cf. schrijft:
Overheid en pers zijn het niet altijd eens geweest. In
1793 werd te Schoonhoven een koerantier (zooals het
toen heette), die iets tegen den zin van het gemeentebestuur
had geschreven, van zijn octrooi beroofd en buiten
de stadspoorten gezet.

Ook in onze dagen komen nog wel eens botsingen
voor. De overheid is niet buitengewoon gesteld op critiek
op haar daden — de pers daarentegen voelt critiek als
een deel van haar roeping. De ambtenaar is bedachtzaam,
hoedt zich voor het mededeelen van iets wat nog
niet onomstootelijk vaststaat, hetgeen neerkomt op hetgeen
iedereen weet. De journalist beijvert zich om te vertellen
wat juist nog niemand weet.
Met dezen onvrede zou het spoedig gedaan zijn, perspacificatie
zou op til zijn, gelijk de leeuw en het lam
zouden pers en overheid samen weiden, indien de raad
gevolgd werd, die in een vergadering van de Leidsche
afdeeling der Jong-Liberalen door den voorzitter van
den studiekring is gegeven.
Die vergadering heeft blijkbaar weinig aandacht getrokken:
is men, omdat de aanwezigen algemeen tegen de
voorgestelde breideling van de persvrijheid opkwamen,
tot de orde van den dag overgegaan?
,,De voorzitter van den liberalen studiekring", zoo las
men in het verslag, „bepleitte een sterk regeeringsgezag.
De macht van de dagbladpers wil spr. ondergeschikt maken
aan de regeering; week- en maandbladen wil hij vrijlaten.
De regeeringspersdienst dient uitgebreid te worden
tot een persbureau."
Dus. naast het radio-persbureau een dagbladredactie?
en in de plaats van de groote verscheidenheid van bladen
met al hun onhebbelijkheden en onvriendelijkheden over
wat hun niet aanstaat, Oss en zoo, een groote vriendelijke,
op elke plaats van het land met den zelfden zachtaardigen,
tevreden inhoud verschijnende „Oprechte Algemeene
Nederlandsche Staatscourant", van den Haag
uit geredigeerd? Onder een administrateur als hoofdredacteur,
een referendaris als chef der redactie en met
commiezen voor kunst, wetenschap, binnenland, buitenland,
sport enz. In de hoofdartikelen wordt slechts één
meening verkondigd, aan alle berichten slechts één maatstaf
aangelegd. De humor wordt, als bij dr. Göbbels, regeeringshumor.
Wie zich te buiten gaat aan de gelijkschakeling
wordt op het matje geroepen. Of gingen de
denkbeelden van den spreker niet zóó ver?
Welk een zalige vrede anders! De staatsburger, die
aan zijn ontbijt of aan de avondthee deze gelijkgeschakelde
journalistiek geniet, zal booze opwellingen over
regeeringsdaden, geldverspilling, bevoordeeling, belastingdruk,
aanstonds onderdrukken, wel inziende hoe
storend het zou werken, ze te uiten.
Indien er tenminste menschen zouden gevonden worden,
die zich op deze eenheidskrant willen abonneeren!
BINNENLAND.
ONDEUGDELIJKE MEDICIJN EN BELEEDIGING
VAN EEN VOLKSGROEP
Met groote belangstelling heb ik in het nummer van
3 Mei j.1. van ons orgaan het artikel „Ondeugdelijke
medicijn" gelezen, temeer waar, sinds dit artikel uit de
pen vloeide, de ondeugdelijke medicijn nog in heel wat
zwaardere dosis aan de Nederlandsche perswereld geoffreerd
wordt in den vorm van het wetsontwerp van
Minister Goseling, dat thans voor ons ligt.
Een rechtgeaard Nederlander kan zich beroepen op
de Grondwet, welke Grondwet wel spreekt van vervolging,
het opleggen van boete, subs, gevangenisstraf, of
hechtenis en gevangenisstraf bij persdelicten, i) doch
geen ruimte laat voor het totaal verbieden van organen.
Gaat men tot dit laatste over, dan worden de grondwettelijke
rechten van ieder saatsburger aangetast en
daarmede aan het staatkundige stelsel, dat de schrijver
van het artikel „Ondeugdelijke medicijn" verkiest, zijn
grondslag ontnomen.
Wanneer een dagbladschrijver een artikel schrijft,
hetwelk door inhoud, of door de wijze waarop het opgediend
wordt, in strijd is met het Wetboek van Strafrecht,
laat men dan een vervolging instellen en den
DE JOURNALIST 249
delinquent desnoods veroordeelen. Dit stuit nog niet
tegen onze rechten, doch wél is het in flagranten strijd
met de vrijheden in Nederland, wanneer de overheid
rechten verkrijgt, zooals Minister Goseling deze thans
wil opeischen. 2 )
Tegen dit wetsontwerp spreekt m.i. ook de laatste
zin van het door mij hierboven aangehaalde artikel zich
uit: lederen stap in de richting van een steeds dreigende
inmenging van Ministers (met hun ambtenaren)
in onze Pers wijzen wij zonder voorbehoud af. 3 )
Men kan verschil van meening hebben over staatsvorm,
men kan hemelsbreed van opvatting verschillen ten
aanzien van vorm en inhoud van critiek, doch m.i. kan
men in vakkringen moeilijk nog van meening verschillen
over de beknotting van de persvrijheid, welke vervat is
in het wetsontwerp, hetwelk thans Minister Goseling
het licht deed zien.
Tenslotte nog enkele woorden naar aanleiding van
het opnemen van het bericht over mijn veroordeeling
voor den Haagschen Politie-rechter. Hieruit zou men
zonder nadere beoordeeling de conclusie kunnen trekken,
dat het plaatsen van het bericht over de dierenmishandeling
te Lochem door mij uit louter anti-semitische
overwegingen 4 ) zou zijn geschied en ten tweede,
dat ik mij van onjuiste gegevens zou hebben bediend.
Met betrekking tot het eerste verklaar ik met nadruk,
dat — indien een ander veehouder, van welke nationaliteit
of politieke opvatting ook, hetzelfde zou hebben gedaan,
ik met dezelfde kracht en met dezelfde opvattingen
mij daartegen in de pers zou hebben verzet. Het ging
hier om de beschermnig van ons vee. 4 ) Ik kende den
veehouder M. niet, wist niets van zijn persoonlijk leven,
doch was in het bezit van geteekende verklaringen omtrent
zijn gedrag op dien bewusten kouden winterdag.
Met deze verklaringen zijn we tevens bij de tweede conclusie,
welke mogelijk getrokken zou kunnen worden.
Voldoende weerlegging van deze beschuldiging moge
gevonden worden in een brief, welke ik d.d. 28 April
ongevraagd van een landbouwer uit Lochem ontving,
waarin deze — na van mijn veroordeeling gelezen te
hebben — pertinent verklaart hoe en op welke wijze de
dierenmishandeling heeft plaats gehad. Ik heb dezen
brief den Haagschen Politie-rechter alsnog toegezonden.
4)
H. J. OTTO.
1 ) Zoo staat het niet in de Grondwet. Daarin wordt alleen
vastgelegd, dat niemand voorafgaand verlof noodig heeft, om door
de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders
verantwoordelijkheid voor de wet. — Red.
2 ) Voor de justitie. — Red.
3 ) Het omstreden voorstel brengt een nieuwe bevoegdheid voor
den rechter, geen ministeriëele inmenging. — Red.
4 ) De heer Otto schijnt nog altijd niet te beseffen wat hij misdeed.
Hij mag zooveel als hij wil mishandeling van dieren bestrijden,
hij mag niet beleedigen en hij moge dan niet „1 o u t e r"
uit anti-semitische overwegingen hebben gehandeld, de Politierechter
heeft hem terecht onder het oog .gebracht, dat de toevoeging, dat
de door inzender aangevallen veekoopman Jood was, er op wijst
dat dergelijke overwegingen wel degelijk in het spel zijn geweest.
Voorts zij hier slechts aangeteekend, dat in De Journalist geen
oordeel is gegeven. Wij hebben slechts melding gemaakt van de
behandeling van een paar zaken, waarbij een Kringlid met den
strafrechter in aanraking kwam. Hetgeen voor onze leden van
belang is. — Re d.
ALWEER VOOR DEN RECHTER
Collega H. J. Otto, redacteur van het „Nationale
Dagblad" moest voor de Haagsche rechtbank terecht
staan, omdat in genoemd blad onder verdachtes verantwoordelijkheid
een artikel verschenen is getiteld „Naar
de hel van Oss", dat beleedigend werd geacht voor het
burgerlijken armbestuur te Nistelrode.
O. was niet verschenen en had den Officier van Justitie
laten weten, dat het hem niet meer mogelijk was op de
terechtzitting te verschijnen.
De Officier eischte een geldboete van ƒ 100 subs. 50
dagen hechtenis.
Uitspraak ƒ25 subs. 50 dagen hechtenis.

250 DE JOURNALIST
N.D.P.
Te s-Gravenhage is op 7 Juni de jaarlijksche algemeene
vergadering van de vereeniging van uitgevers van
dagbladen De Nederlandsche Dagbladpers gehouden.
Vele zaken, de vereeniging en het dagbladbedrijf betreffende,
werden behandeld. De voorstellen van het bestuur
met betrekking tot een regeling voor de zuivering van
advertentie-aquisitiewezen werden met algemeene stemmen
aangenomen. Hetzelfde geschiedde met het bestuursvoorstel
betreffende de door de vereeniging te
nemen maatregelen met betrekking tot het wetsontwerp,
houdende nadere bepalingen ter bescherming van de
openbare orde, welk ontwerp de persvrijheid raakt.
In de bestuursvacatures werd voorzien door de benoeming
van de heeren mr. H. Dikkers, C. M. Dosker en
F. H. J. Holdert.
Het bestuur bestaat thans uit de heeren J. W. Henny
(Leidsch Dagblad), voorzitter; H. Nijgh (Nieuwe Rotterdamsche
Courant) penningmeester; L. Arts (Nieuwe
Tilburgsche Crt.) vice-voorzitter; mr. H. Dikkers (Provinciale
Overijsselsche* en Zwolsche Courant), C. M.
Dosker (De Nieuwe Koerier), F. H. J. Holdert (Telegraaf)
en P. W. Peereboom (Haarlem's Dagblad). Secretaris
mr. W. G. J. Veenhoven, Haarlem.
DE NEDERLANDSCHE PERIODIEKE PERS
De vereeniging de Nederlandsche Periodieke Pers,
waarbij zijn aangesloten de uitgevers van rond 700 in
Nederland verschijnende nieuwsbladen en tijdschriften,
heeft te Amsterdam haar jaarlijkschen congresdag gehouden.
In de ochtenduren waren de deelnemers te gast bij
het Algemeen Nederlandsch Persbureau A.N.P., waar
de directeur, de heer H. H. J. van de Pol, de gasten
rondleidde.
In de drukbezochte algemeene ledenvergadering kon
de voorzitter, de heer A. J. G. Strengholt, die bij acclamatie
als zoodanig werd herkozen, constateeren, dat de
vereeniging, dank zij een steeds toenemende activiteit,
haar aanzien naar buiten weet te versterken en meer en
meer in de perswereld de plaats gaat innemen, die met
de belangrijkheid van de periodieke pers in ons land in
overeenstemming is.
INTERNATIONALE LUCHTVAARTPERS
Op het eerste congres van de Internationale Luchtvaartpers
te Rome, waar 150 publicisten uit 22 landen
aanwezig waren, is op uitnoodiging van de Duitsche
regeering besloten in 1940 eenzelfde congres te Berlijn
te houden.
Het voorstel van Nederland, dat met instemming van
den Minister van Waterstaat, mr. dr. ir. J. A. M. van
Buuren, werd gedaan om in 1941 een congres in Den
Haag te houden, is bij acclamatie aangenomen. (Hbld.)
DE BREDASCHE COURANT
Vrijdagmiddag 16 Juni vond de heropening plaats van
het geheel verbouwde en gemoderniseerde pand der
NV. Broese & Peereboom, de uitgeefster der Bredasche
Courant.
In zijn openingswoord zei de president-commissaris,
mr. A. Loeff, dat de Bredasche Courant zich vooral in
de laatste maanden ontwikkeld heeft tot een up to date
dagblad.
De directeur der N.V. Broesè en Peereboom, de heer
C. Riezebos, zei o.a. dat de redactie met een kleine bezetting
vaak wonderen weet te verrichten.
Een deputatie uit het personeel bood de directie een
fraaie electrische klok aan met het verzoek deze een
plaats in het gebouw te geven.
Ten slotte werd de eerewijn rondgediend en werd een
rondgang door het bedrijf gemaakt.
Een permanente tentoonstelling van werken van de
leden van den Bredaschen Kunstkring in de ruime hal
trok algemeen de aandacht.
BRUGNUMMER DORDRECHTSCHE
COURANT
Ter gelegenheid van de ingebruikneming van de brug
over de Oude Maas op 24 Juni j.1. heeft de Dordrechtsche
Courant een speciaal nummer van 48 bladzijden
uitgegeven. Tal van autoriteiten hebben er een artikel
voor afgestaan. De Minister van Waterstaat mr. dr. ir.
van Buuren opent de rij. De Burgemeester volgt met een
bijdrage getiteld „Groote mogelijkheden voor Dordrecht
geopend", dat aldus besluit:
„Dat de pers haar aandacht aan deze hoogst belangrijke
gebeurtenis schenkt, verwondert me niet, omdat ze
zich steeds bijzonder heeft geïnteresseerd voor verkeersvraagstukken.
Dat de Dordrechtsche Courant bij deze gelegenheid
zich extra inspant, is het handhaven van een mooie traditie,
omdat haar leiders in den loop der 19e eeuw steeds
in hooge mate de belangen van Dordrecht op het gebied
van het verkeer hebben gediend."
UIT DE JEUGDJAREN DER PERS
Op het 17e Nederlandsche Bibliotheek congres heeft
dr. J. H. Kernkamp van de Koninklijke Bibliotheek te
Rotterdam een voordracht gehouden over de „Jeugdjaren
der Pers." De jonge wetenschap, welke zich met de
bestudeering van het courantenwezen bezig houdt, heeft
vooral in Duitschland belangstelling ondervonden.
Het courantenwezen, in het bijzonder hier te lande,
ontleent niet alleen zijn beteekenis — aldus dr. Kernkamp
— aan de hoogte welke de Nederlandsche dagbladpers
heden heeft bereikt, maar kan tevens bogen op
een roemrijk verleden, dat een nadere bestudeering ten
volle waard is. Op dit meer speciale terrein was het de
Zweed Folke Dahl, die ons bewust deed worden van
den achterstand, die valt in te halen, door het openbaar
maken van zijn vondst betreffende oude in Nederland
gedrukte couranten, die thans bewaard worden in de
Kon. Bibl. te Stockholm. Zijn ontdekking geeft hem o.m.
aanleiding Amsterdam omstreeks 1620 als centrum van
de pers in West-Europa te beschouwen. Hij beschikt
over de bewijzen, dat de Nederlandsche courantiers van
dien tijd behalve hun landgenooten ook het Fransche
en het Engelsche publiek geregeld van gedrukte nieuwstijdingen
voorzagen.
Voorts vestigde dr. Kernkamp de aandacht op het
archief van der Meulen, dat een schat van geschreven
nieuwstijdingen bevat, waarvan de beteekenis ons eerst
ten volle zal blijken, als de papieren van Daniel van der
Meulen en die van zijn broeder Andries, in Leiden,
Utrecht, Den Haag en Amsterdam bewaard, in zijn geheel
een bewerker en uitgever zullen hebben gevonden.
De Rijksarchivaris te Zwolle heeft nog aandacht gevraagd
voor een pak couranten en geschreven nieuwstijdingen,
aanwezig in het oud-archief Van Hasselt,
waarin 18 gedrukte couranten uit de jaren 1620—1622
worden aangetroffen, welke met slechts één uitzondering
geen van alle voorkomen in de te Stockholm bewaarde
verzameling. Na nog verschillende bijzonderheden
over courantiers, den inhoud der oude couranten,
zoowel wat nieuws als advertenties betreft, te hebben
medegedeeld, zeide spr. nog dat de pers hier te lande
niet aan een strenge censuur was overgeleverd, gelijk
algemeen in het buitenland het geval was, waar bijna
niets zonder goedkeuring van het gezag gedrukt mocht
worden, ja zelfs het drukken van couranten bij tijden
geheel werd stopgezet, maar toch bestonden er zelfs in
ons land, dat prat ging op zijn vrijheidsprincipe, beperkende
regelingen en wenken van hooger hand.
(Handelsblad).

UIT NED. INDIË.
OPLEIDING INHEEMSCHE JOURNALISTEN
BATAVIA, 8 Juni (Aneta). De organisatie van inheemsche
journalisten heeft een instituut voor journalistieke
en algemeene ontwikkeling opgericht. Enkele inheemsche
journalisten, alsmede studenten van de rechtshoogeschool,
zullen hieraan les geven. Het lid van den
Volksraad, de heer Mohamed Yamin, zal de leerlingen
op de hoogte stellen van persdelicten.
Ook adatrecht en koloniale geschiedenis, alsmede sociologie
en partij-organisatie zullen van 1 Augustus af
worden onderwezen.
Bovendien heeft een negental inheemsche journalisten
te"Keboemen een organisatie opgericht, waaraan tevens
een school voor journalisten is verbonden.
BUITENLAND.
CAMILLE DESMOULINS
De journalist der Franse Revolutie
Nu allerwegen het feit wordt herdacht, dat honderdvijftig
jaar geleden de Franse Revolutie uitbrak, past
het zeker om in ons orgaan een kort woord te wijden
van een figuur, die minder bekend is dan Mirabeau,
Robespierre, Danton, Marat en sommige anderen, maar
die in deze bewogen jaren van Frankrijgs historie toch
ook een zeer belangrijke rol heeft gespeeld: de journalist
Camille Desmoulins.
Twee grote momenten uit zijn leven vallen samen met
DE JOURNALIST 251
Standbeeld van
Camille
'Desmoulins
te Parijs in den
tuin van het Palais
Royal op de
plek, waar Desmoulins
op 12 Juli
1789 het volk
toesprak.
het begin en het einde der Revolutie: als een 26-jarige
nog onbekende jongeman is het C. Desmoulins, die op
12 Juli 1789 in de tuin van het Paleis Royal de bevolking
van Parijs wijst op de Bastille, symbool van reactie
en onderdrukking, waarop twee dagen later de inname
van deze dreigende gevangenis volgt; en nog geen vijf
jaar daarna, in de winter van 1793—'94, keert Camille
zich met zijn scherpe pen hartstochtelijk tegen het Schrikbewind,
waarmee de Revolutie eindigt.
Desmoulins is op 2 Maart 1760 te Guise geboren;
zijn vader was een vrij hooggeplaatst ambtenaar en
Camille dus een zoon der gegoede burgerij, die als opkomende
Derde Stand de verpletterende en verstikkende
macht van absoluut koningschap, hoge geestelijkheid en
adel moest breken om zijn plaats als handeldrijvende,
intellectuele en heersende maatschappelijke klasse te
kunnen innemen. Evenals de andere leidende personen
uit de Revolutie was hij gegrepen door de ideeën der
Verlichting, waarmee denkers en schrijvers als Montesquieu,
Voltaire, Rousseau, Diderot (de Encyclopedie)
in geestelijk opzicht de doorbraak van vrijheid en mensenrechten
hadden voorbereid; bovendien was hij door
zijn studie voor advocaat een groot bewonderaar geworden
van de democratische staatsinrichting der oude
Grieken. Als jong advocaat en studiegenoot van Robespierre
vestigde hij zich in Parijs, het bruisend middelpunt
van alles wat naar verandering en vernieuwing
stuwde. „Want", zo schreef hij, „ik voel innerlijk een
gebiedende drang, die me met onweerstaanbare kracht
naar de vrijheid drijft; dat gevoel moet me wel zijn
ingeboren". En van de vrijheid zelf zegt hij, dat die met
één woord betekent: het geluk.
Het speet Camille dan ook zeer, dat het departement
Aisne, waarin hij was geboren, hem in het voorjaar van
1789 niet koos tot vertegenwoordiger van de Derde
Stand in de Staten-Generaal, maar hij was door een
licht spraakgebrek nu eenmaal geen indrukwekkend
redenaar en legde er zich al spoedig op toe om de strijd
voor vrijheid, gelijkheid en broederschap te voeren met
zijn welversneden pen.
In Juli van dit jaar verscheen het eerste belangrijke
geschrift van zijn hand: „La France libre", dat zijn
politiek programma bevatte en de heersende machten in
gloedvolle woorden wees op de gesmoorde kreet „Vrijheid!",
die van de ene hoek van Frankrijk tot aan de
andere opsteeg. Dat er niets nieuws onder de zon is
blijkt al weer uit het feit, dat dit geschrift te Toulouse in
het openbaar werd verbrand, hetgeen Camille deed
schrijven: „Ook alle boeken van Salomo werden Koning
Ezechias persoonlijk op de trappen van de tempel verbrand
uit vrees, dat het volk er te wijs door zou worden.
Dit moet alle schrijvers tot troost zijn, wier arbeid aan
de voet van de een of andere eretrap wordt verbrand.
Het vuur, dat een boek verteert, wijst er op, dat dit den
mensen niet onverschillig heeft gelaten"!
Enkele maanden daarna verscheen het vlugschrift
„Discours de la Lauterne aux Parisiens", waarin de
schrijver het Parijse volk bezonnenheid aanbeval.
Zijn omvangrijkste werk is getiteld: „Révolutins de
France et de Brabant", een krant, die wekelijks verscheen
en een prachtig beeld geeft van de Revolutie
van November 1789 tot Juli '91. Hierin trachtte Desmoulins
de taak van den journalist te verenigen met die
van den geschiedschrijver en de actuele gebeurtenissen
te verklaren uit de grote oorzaken en krachten der Omwenteling.
Van April tot Mei 1792 verscheen „La Tribune des
Patriots", die nog wel invloed had op de stormachtige
gebeurtenissen rondom de 10e Augustus, welke tot de
schorsing van Lodewijk en de verkiezing van een nieuwe
volksvertegenwoordiging, de Nationale Conventie, leidden.
In deze dagen werd Danton minister, die Camille
tot zijn secretaris („Secretaris-generaal van het Departement
van Justitie") benoemde.
Maar het rijpste werk van dezen journalist der Revolutie
is de „Vieux Cordelier", die verscheen in de
winter van 1793—'94 en waarin Desmoulins heftig de
Terreur bestreed.
Op 15 December kwam het eerste nummer uit en Camille
leidde dit in met te zeggen, dat hij de langzame pen
van den historie-schrijver wilde verwisselen voor de
snelwerkende, scherpe pen van den journalist, want „de
angst voor de guillotine heeft zich van allen meester
gemaakt, zodat er geen blad meer is, dat de waarheid,
althans de hele waarheid, zegt. Ik treed terug in de
arena met de openhartigheid en moed, die men van mij
kent, teneinde Frankrijk en de ene en ondeelbare republiek
te redden".
En daarop valt hij in dit en de volgende nummers het
Schrikbewind scherp aan. Dit werd uitgeoefend door het
Comité de Salut Public, waarin Robespierre een grote
rol speelde en dat ter zijde werd gestaan door het Comité
de Sureté Générale en het Tribunal Révolutionnaire.
Tegenover het principe der despoten, dat het beter is

252 D E J OURNALIST
meerdere onschuldigen te treffen dan dat één schuldige
ontkomt, stelt Desmoulins als richtlijn voor de regering,
dat het beter is meerdere onschuldigen niet te straffen,
dan één onschuldige te veroordelen. En met grote voorbeelden
uit de wereldgeschiedenis tracht Camille te bewijzen,
dat de liefde duurzamer is dan de vrees en dat
op de wankele peilers van angst en onderdrukking geen
bewind duurzaam is te handhaven. In plaats van de
genoemde Comité's eist hij de instelling van een Comité
de Clémence, dat de 200.000 burgers, die als verdachten
zijn gearresteerd, moet verhoren en onmiddellijk vrijlaten
wanneer dit de Republiek niet in gevaar brengt.
En een zeer scherpe critiek op de Terreur schrijft Camile,
door na te vertellen, wat Tacitus heeft meegedeeld
over de dictatuur der Romeinse keizers, die een enkel
woord, een blik, een zucht, ja zelfs het zwijgen als een
misdaad tegen de veiligheid van de staat geliefden uit
te leggen. „Op die manier", schreef Desmoulins, „was
het niet mogelijk dat men enige bekwaamheid bezat
zonder dat men in U een staatsgevaarlijk instrument zag
en zonder dat U zich aan de naijver van den despoot
en aan een zekere ondergang blootstelde. Men werd
veroordeeld om zijn naam of zijn gezicht en verraden
door zijn vijanden en slaven. En als men geen vijanden
had, door een vriend of een zoon. Onder dat regiem
was de natuurlijke dood van een bekend persoon zo iets
zeldzaams, dat de kranten het vermeldden als een gebeurtenis".
De uitwerking van deze scherpe critiek was onder de
bevolking zeer groot: op de ochtend dat het vierde nummer
verscheen (21 December 1793) stonden voor de
winkel van den drukker Desenne lange rijen kopers; men
huilde, jubelde en zond Camille geestdriftige brieven.
En deze schreef verder en werd steeds feller, zodat zijn
drukker het zevende nummer, dat rechtstreekse aanvallen
op Robespierre, Saint-Just en Vadier bevatte, niet op
de pers durfde leggen!
Maar wat Camille reeds angstig voorvoelde, al hoopte
hij ook dat hij niet als slachtoffer van zijn eerlijke strijd
voor een vrij en gelukkig volk zou moeten vallen, gebeurde
einde Maart begin April: de leidende figuren uit
de revolutionnaire regering namen ook tegen Desmoulins
hun gevreesde en door dezen zo moedig bestreden maatregelen.
Want Robespierre, die zich nog maar enkele jaren
tevoren een principieel democraat had genoemd en de
doodstraf had afgewezen, was in het moeilijke jaar 1793
(oorlog met Oostenrijk, Pruisen, Engeland, Spanje en
binnenlands verzet tegen de Revolutie) tot de overtuiging
gekomen, dat een verlichte minderheid ten behoeve
van het volk krachtig en onverbiddellijk moest optreden,
met andere woorden: een dictatoriaal bewind uitoefenen,
met het doel voor de toekomst de Vrijheid definitief te
vestigen.
Nadat Robespierre in Maart '94 eerst de groep onschadelijk
had gemaakt, die onder aanvoering van
Hébert op nog groter werkzaamheid van de valbijl aandrong,
volgde eind Maart begin April de aanval op
Desmoulins, Danton en enkele anderen, die ter dood
veroordeeld werden op een acte van beschuldiging,
samengesteld naar aantekeningen van Robespierre en
bestaande uit onware en lasterlijke aantijgingen van
samenzwering tegen de republiek.
Ontroerend zijn de brieven, die Camille uit de gevangenis
stuurde aan zijn innig geliefde Lucile, met wie
hij ruim drie jaar was getrouwd. We halen daaruit enkele
gedeelten aan:
Ik word door mensen, die zich mijn vrienden
noemden en die republikeinen willen heten, in een kerker
eenzaam opgesloten alsof ik een samenzweerder ben. De
grootste misdadiger zou nog te zwaar gestraft zijn
wanneer hij anders dan door de dood, die de smart van
zo'n scheiding in ieder geval maar een ogenblik laat
voelen, van een Lucile werd gescheiden. Maar een
schuldige zou jij nooit hebben kunnen trouwen en jij
hebt mij alleen lief gehad omdat ik uitsluitend voor het
geluk van mijn medeburgers leefde".
„Ik sterf op 34-jarige leeftijd, maar het is een wonder,
dat ik de afgelopen vijf jaren aan zoveel afgronden der
revolutie ben voorbijgegaan zonder er in te vallen, een
wonder, dat ik nu nog leef en mijn hoofd rustig kan
neerleggen op het kussen van mijn geschriften. Dit zijn
er misschien teveel. Maar zij ademen alle liefde voor de
mensen en het verlangen om hen gelukkig en vrij te
maken, en — mijn geschriften zullen door de valbijl der
tyrannen niet getroffen worden".
Lucile deed nog alle moeite om haar Camille van de
valbijl te redden; het enige resultaat was, dat zij ook
werd gearresteerd en wel op grond van de beschuldiging
het volk te hebben aangestookt om de gevangenen gewelddadig
te bevrijden. Ze werd eveneens ter dood veroordeeld
en kleede zich voor haar gang naar de guillotine
in bruidskleed, omdat ze nu weer met Camille verenigd
zou worden.
Drie maanden later werd de voorspelling van Danton
een feit: Robespierre viel als slachtoffer van zijn eigen
dictatuur.
GER. BAKKER.
Dr. FRIEDRICH FUNDER f
De gewezen directeur en hoofdredacteur van de
Weensche „Reichspost", staatsraad dr. Friedrich Funder,
is, naar de Volkskrant van absoluut betrouwbare
zijde verneemt, in het concentratiekamp te Dachau gestorven.-
Dr. Funder werd in 1872 te Graz geboren. Reeds in
1896 werd hem de leiding van de katholieke Reichspost
toevertrouwd, het blad, dat als orgaan van de christelijksociale
partij in de laatste jaren van Oostenrijks onafhankelijk
bestaan zulk een belangrijke rol heeft gespeeld,
en een officieus karakter droeg.
Na den wereldoorlog stond zijn naam op de lijst van
de Entente-mcgendheden, die zijn uitlevering eischten.
Later heeft hij als vertrouwd medewerker van den voormaligen
Oostenrijkschen bondskanselier, tegenover
Duitschland een zeer tegemoetkomende houding aangenomen.
De persovereenkomst, die in 1936 tusschen Oostenrijk
en het Derde Rijk gesloten werd, is grootendeels
zijn werk geweest. Doch toen de tegemoetkomende
houding van Oostenrijk door Duitschland niet op de
verwachte wijze werd beantwoord, herhaalde de hoofdredacteur
van de Reichspost, dr. Schuschnigg's woorden:
„Tot hiertoe, maar niet verder".
In Maart 1938 verloor Oostenrijk zijn onafhankelijkheid:
de Duitschers namen bezit van het land en dr. Funders
arbeid was hiermede geëindigd. Hij had nog de
gelegenheid naar het buitenland te vluchten. Maar hij
bleef, evenals Schuschnigg op zijn post. Weldra werd
hij als een der meest intieme medewerkers van dr. Dollfuss
en dr. Schuschnigg gearresteerd en naar het concentratiekamp
te Dachau overgebracht, waar hij in den
ouderdom van 66 jaar is overleden.
ADVERTENTIES.
JOURNALIST
30 jaar, kringlid, niet" dienstplichtig,
wenscht verandering van werkkring
(Nederland of Indië), Jarenlange ervaring
in binnen- en buitenland, als
verslaggever, als dagbladcorrespondent"
en als reporrer-phorograaf (Leica)
Voortreffelijk solliciratïe-mareriaal en
prima referentiën.
Zeer bescheiden wenschen aangaande
salarieering.
Brieven onder letter B.N., aan het bureau v,d. blad,