Het Brussel van Brel (R01-2003)

More documents

Recommendations

Info

NOORD- ZEE BRUSSEL NEDERLAND BELGIË FRANKRIJK LUX. © CARTOGRAPHICS ‘NE…’ Beetje het eeuwige probleem als je Brussel per trein nadert. Op de cadans van de wielen zing-zaagt het verkeerde Brel-liedje door je hoofd: ‘Brussel was toen nog een bruisende stad, Brussel was toen oh la la en olijk…’ Van Liesbeth List. De originele tekst (‘C’était au temps où Bruxelles rêvait / C’était au temps du cinéma muet’) van Brel vloeit de Nederlander minder gemakkelijk uit de keel. Is Jacques Brel wel een goede zanger? Hij stottert en stoot als een aanlopende fiets, elk Brel-liedje begint met een lenteregen van nootjes en eindigt als een tornado, alsof Brel de trein nog moet halen. Vroeger dacht ik – te laat geboren voor Brels hoogtij – dat Brel al zijn liedjes gepikt had van Liesbeth List, Herman van Veen en The Fortunes. Daarna kwam sluipenderwijs de waardering: Brussel, Liefde van later (‘Als liefde zoveel jaar kan duren, dan moet het echt wel liefde zijn’) en Seasons in the Sun, ze bleken allemaal vertaald en gepikt van Brels Bruxelles, La chanson des vieux amants en Le Moribond. En al die andere. Hartstocht en drift per strekkende meter. Brel was een groot dichter en een podiumbeest. In 2003 gaat Brussel zijn zoon (gebo- Twee garnalenkroketten op een bordje, een Gitane erbij: voilà Jacques Brel! Al moet Brussel de Brel-memorabilia van de Brusselse muren schrapen, 2003 wordt het jaar van Jacques Brel, de zoon van Brussel. En terecht. TEKST: HARRI THEIRLYNCK ∑ FOTOGRAFIE: ANITA MEULEMAN ren in het Brusselse Schaerbeek) eindelijk eer bewijzen. Beter laat dan nooit. Een fatsoenlijk standbeeld van Brel vind je niet in Brussel. Er is wel een metrostation Jacques Brel, een jeugdherberg Jacques Brel en een Brel Night Shop, leer ik uit de Gouden Gids van Brussel. ‘ME…’ Brussel Centraal. Taxichauffeurs staan bij elkaar te zwansen. Typisch Brussels: zuigen, elkaar belachelijk maken, overdrijven. Het zit de Brusselaars in het bloed: Brel was een zwanser. ‘Jacky,’ zeggen zijn leraren op het Saint-Louis, ‘zwanst iedereen onder tafel.’ Brels teksten liegen er later niet om: ‘Mijnheren Flaminganten, mag ik u twee minuten sarren. U even in uw frituurvet gaargrappen?’ En: ‘Mijnheren Flaminganten, ik heb schijt aan u!’ Vlamingen volgens Brel: ‘Ik herken u in Milaan of Madrid aan uw keiharde boeren.’ Je maakt je daarmee niet populair op het Vlaamse vlakke land. Een nieuw couplet cirkelzaagt door onze hersenpan: ‘Brussel was toen nog een ruisende stad / Brussel en Brussel was vrij en vrolijk…’ Geen vreemder mens om Brel te zingen dan de keurige vuurtorendochter Liesbeth List. Brel was een mannen-man, die met geraspte stem geile liedjes schreef vol rook en alcohol. Geen kerkklokjeskeel à la List. Liesbeth List had nota bene de Hollandse Brel aan haar rokken: Ramses Shaffy. Het is Brelweer in Brussel. Wind en slagregen. De kasseien op de Grote Markt glimmen. We kopen het Brelpakket. Een pakje Gitanes en een aansteker. Deze dagen wil ik roken en drinken als Brel. We stappen eerst de Standaardboekhandel op het Muntplein binnen, vlakbij de Koninklijke Muntschouwburg, waar Brel in 1969 De Man van La Mancha speelde. Ik vraag naar de Brel-biografie van Johan Anthierens. De man achter de kassa kijkt angstig in zijn computer. ‘Kent u het boek niet?’ ‘Jawel. Maar ik kijk of ze het in een andere winkel hebben.’ Hij trekt De passie en de pijn uit zijn tas: ‘Dan mag u mijn exemplaar hebben, ik had het achtergehouden.’ Liefhebbers onder elkaar. In Café de l’Opéra, aan het plein, hangt een foto van ‘Le Grand Jacques’, als Man van La Mancha. ‘Kende u Brel?’, vragen we de baas. Ω BEENHOUWERS- STRAAT In en rond de Beenhouwersstraat, de ‘mediterrane’ eetstraat van Brussel , verorberde een ‘zwansende’ jonge Brel zijn garnalenkroketten, Américain frites, waterzooi en Vlaamse asperges. REIZEN JANUARI 2003 83
HET MOOISTE BREL-CHANSON VOLGENS... Boven (v.l.n.r.): volgens de obers van Hotel Métropole: ‘Ne me quitte pas’ en ‘Madeleine’; vier bouwvakkers in de Nieuwstraat: ‘Brel? Is dat onze stucadoor?’; Poppenspeler Toone VII: ‘Les Bonbons’ en ‘Bruxelles’. Onder: dames op terras van Métropole: ‘Ne me quitte pas’ en ‘Le Plat Pays’; Loverix Tendré: ‘Amsterdam’; auteur dezes: ‘La Chanson de Jacky’. TOP 7 BREL Populairste Brelsongs volgens een snelle straat-enquête onder Brusselaars: 1. Ne me quitte pas 2. Amsterdam 3. Chanson des vieux amants 4. Marieke 5. Voir un ami pleurer 6. Vesoul 7. Orly 84 REIZEN JANUARI 2003 Uitbater Loverix Tendré heeft in ’59 Brel voor het eerst zien optreden. ‘Nu niet, kom morgen terug’, zegt Loverix samenzweerderig. 300 meter verder: ‘La Mort Subite’, een bekende Brusselse kroeg. Brel kwam hier vaak. Er moet nog ergens een foto van een rokende (uiteraard) Brel hangen. Maar die blijkt gestolen. We bestellen een croque monsieur en een Kronenbourg. Niet omdat we trek hebben in bier, maar dat merk dronk Brel graag. Hebben ze niet. ‘Doet u dan maar een Perrier.’ ‘Meneer, ik waarschuw u, dat is water hè.’ Ja, zo achterlijk is een Hollander nou ook weer niet. Met de Brel-folder van de Brusselse VVV in de hand sjokken we door het centrum. Het Brussel/Brel-2003-comité heeft de Brel-memorabilia met spatels van de Brusselse muren moeten schrapen. Brel openbaart zich niet direct op elke straathoek, dus lezen wij veel zinnen als: ‘Hier liep Brel graag’, en ‘Hier bestelde Brel steevast een pot mosselen.’ Onze verbeelding draait op volle toeren. Die treurige, volkse Brusselaar daar, die met zijn dikke reet op het natte trottoir zit, is dat niet ‘Jef’ uit de gelijknamige Brel-chanson? ‘Ga mosselen eten in de Beenhouwerstraat, Jef. Treur niet, ga naar de vrouwen!’ In Theater Toone in de Korte Beenhouwersstraat (‘Jacques ging hier graag kijken’) ontmoeten we José Géal (‘Toone VII’), directeur/poppenspeler en vandaag een akelige man. ‘Oh wilt u mij spreken? Ja, dat willen er zoveel’. Toone & zonen zijn groots, zijn theater, met grote houten poppen, is oer-Brussels. Brel zat graag in het gave theatertje, direct tegenover jazzclub A la Rose Noire, waar Brel in 1954 zijn Brusselse debuut maakte. Toone VII: ‘Ze hebben mij gevraagd om in het Breljaar het poppenspel De Man van La Mancha te spelen, met Brel als pop. Dat is toch niks. La Mancha zonder Brel, dat doe ik niet.’ ‘QUITTE…’ De Brelkenner die we ’s middags ontmoeten klaagt. ‘2003 is Breljaar. Er is nog niets klaar. Geen standbeeld, geen wandelroute.’ ‘Hoe komt dat?’ ‘Iedereen wacht hier op elkaar. Wie doet wat? De stad? Het gewest? Wie betaalt wat?’ Wij komen in Brel-stemming. We passeren de Place Ste-Catherine, de oude haven. (‘Op de kasseien rond de Sinte Kathlijn / Dansen de sleepjurken en de knevels…’, jengelt het in ons hoofd.) We gniffelen om kleine Brel-zaken. Stak hij hier ooit een Gitane op? Snoot hij in deze steeg wellicht zijn neus? Op het Saint-Louis, een privé-college, zat Brel op school. De oude gevel zingt: ‘Rosa rosa rosam Rosae rosae rosa Rosae rosae rosas Rosarum rosis rosis’ ‘Jacky’ had een bloedhekel aan Latijn en aan de school. Hij schitterde in opstel, vond Pater Jean Dechamps, leraar Frans, die zijn carrière bleef volgen tot Brel wat al te werelds werd in zijn teksten. Als je goed kijkt is er heel veel Brel in Brussel. Op het Brouckèreplein staat hotel Métropole, bekend en geliefd bij REIZEN-lezers; met verwarmd terras en een porseleinexpres van broze Brusselse dametjes. ‘Moet u zich voorstellen,’ zegt een Ω
Page 1: HET BRUSSEL VAN BREL
Page 5 and 6: THEATER TOONE Poppentheatertheater

Het Brussel van Brel (R01-2003)

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?