Vwo Nederlands oefenexamen 2 - DUO

Tegen deze achtergrond dreigt het bijzonder onderwijs in de verdediging
te schieten. De afgelopen jaren is een aantal wetsvoorstellen gepasseerd
waarin de overheid meer grip probeerde te krijgen op de inrichting van
scholen. Deze waren met name bedoeld om effectiever te kunnen
ingrijpen op zwakke scholen. Koepelorganisaties in het bijzonder
onderwijs staan kritisch tegenover deze sterkere overheidsinmenging. Die
huiverige houding is wel aangeduid als een "artikel 23-reflex", ingegeven
door de angst dat langzamerhand de vrijheid van onderwijs wordt
beperkt.
Afschaffing van bijzonder onderwijs zou nogal "on-Nederlands" zijn, omdat
ons land zich altijd heeft laten voorstaan op pluraliteit en diversiteit. Ook
zou deze vermoedelijk de onderwijskwaliteit niet bevorderen.
Bezinning
Toch blijft de vraag of de huidige inrichting van het onderwijs - vooral
langs de lijnen van de oude zuilen: protestants, rooms-katholiek en
daarnaast nog een aantal kleine confessionele en pedagogische richtingen
- nog past bij een steeds meer ontzuilde tijd. Bijzondere scholen zoeken
steeds opnieuw naar een relevante invulling van het etiket "katholiek" of
"christelijk".
Bezinning op de inrichting van het onderwijs en het grondwetsartikel 23
moet wel plaatsvinden en die blijkt in de gepolariseerde sfeer van de
politiek of het onderwijs zelf lastig te zijn. Daarom is het goed dat
onafhankelijke wetenschappers en instellingen de vrijheid van onderwijs
tegen het licht houden. Aanvankelijk zou de Wetenschappelijke Raad voor
het Regeringsbeleid (WRR) zich over dit thema buigen. Maar door het
opstappen van WRR-voorzitter Wim van de Donk - die het thema religie
hoog op de agenda had gezet - werd dat afgeblazen. Momenteel zet CDApoliticus
Van de Donk die bezinning voort met een groep wetenschappers
uit Nederland en Vlaanderen. De tendens binnen deze denkgroep lijkt te
zijn dat religie en levensbeschouwing een belangrijke rol moet blijven
spelen in het onderwijs. Neutraliteit bestaat niet en dus moet er bijzonder
onderwijs blijven bestaan, maar wel aangepast aan die nieuwe
verschijningsvormen van religie in Nederland. Eventueel kunnen zelfs alle
scholen "bijzonder" worden. Van de Donk wil daarom artikel 23
"doorontwikkelen". Het is opvallend dat voor een bezinningsbijeenkomst
die door Van de Donk en anderen onlangs werd georganiseerd, nauwelijks
vertegenwoordigers uit het bijzonder onderwijs werden uitgenodigd. Het
toont de ambitie om tot een onafhankelijke visie te komen. Wel waren er
vertegenwoordigers van instituten als de WRR en de Onderwijsraad.
Advies
Op verzoek van de Tweede Kamer zal de Onderwijsraad in de toekomst
komen met een advies over artikel 23 van de Grondwet. Dit moet leiden
tot een "gezaghebbende interpretatie". In het verleden heeft de
Onderwijsraad zich in een aantal adviezen sterk gemaakt voor het behoud