Heraut #33 - Ismus

16
Moslimpartijen in Nederland
door Yurre Wieken (met dank aan Laura de Kinkelder)
Sinds Fortuyn, of eigenlijk al sinds Bolkestein, is de islam
onderwerp van discussie in Nederland. Iedere politieke partij
heeft er wel een mening over. Sommigen, zoals nu de PVV en
vroeger de LPF, zijn erg kritisch. Moslims moeten zich aanpassen,
de islam is een bedreiging voor onze westerse cultuur,
er moet een immigratiestop komen — dergelijke kritiek is
tegenwoordig aan de orde van de dag. Het is geen grote verrassing
dat moslims zich als reactie politiek zijn gaan organiseren.
Voor onze semesteropdracht Academische Vaardigheden
deden Laura en ik onderzoek naar moslimpartijen in
Nederland.
In Politieke Partijen in Nederland (1995) omschrijft Ruud Koole
een algemene theorie om het ontstaan van politieke partijen te
verklaren. Dit zou gebeuren als reactie op de overheersing van
de politiek door groeperingen waarin een aantal burgers zich
niet meer herkent, of omdat deze burgers vrezen voor een verlies
aan politieke en maatschappelijke invloed. Dat moslims in een
niet-islamitisch land zich mogelijkerwijs niet herkennen in de
heersende politieke elite is evident. Wat echter belangrijker is, is
de steeds sterkere polarisering tussen moslims en niet-moslims,
in het bijzonder de steeds fellere kritiek op de islam die ook nog
eens steeds meer steun krijgt langs brede lagen van de samenleving.
In de zomer van 2009 stond de PVV op 31 zetels en was
hiermee — in
de peilingen
— de grootste
partij van
Nederland. Er
is al genoeg tegengeluid richting de PVV uit de overige partijen,
maar het is niet verwonderlijk dat ook moslims zelf zich politiek
gaan manifesteren als reactie op deze partij.
De geschiedenis van Nederlandse moslimpartijen gaat verder
terug dan je zou denken. In 1993 al werd de Moslimpartij
opgericht. Deze was van plan mee te doen aan de Tweede Kamerverkiezingen
van 1994, maar zag hier uiteindelijk wegens
onvoldoende steun van af. Hetzelfde lot trof de Islamitische Partij
Nederland in 1998. Vervolgens kwam de Arabisch-Europese
Liga (AEL) in 2005 met de Moslim Democratische Partij. Deze
pleitte voor een “menselijke, democratische en solidaire samenleving”
en stond naar eigen zeggen voor een “moderne, dynamische
opvatting van de islam”. De MDP wilde meedoen aan de
gemeenteraadsverkiezingen van 2006, maar weer kwam er niets
van terecht. AEL-voorzitter Abou Jahyah verklaarde dat er te
weinig steun was voor de partij.
Islam Democraten
Anderen hadden meer succes. In 2002 richtten enkele Turken
in Den Haag de Islam Democraten op. In 2006 deed deze partij
mee aan de gemeenteraadsverkiezingen van Den Haag en haalde
één zetel. Deze wordt thans bezet door Abdourazaq Khoulani,
een verzekeringsadviseur van Marokkaanse afkomst.
De ID heeft als doel het opkomen voor moslims in Den Haag.
Toen de Nijmeegse student Arabisch/politicologie Izz-Ad-Din
Ruhulessin in oktober 2009 tijdens een excursie naar de Tweede
Kamer werd gearresteerd omdat hij in de Ridderzaal gekleed in
djellaba ging bidden, diende de ID-fractie vragen in bij burgemeester
Jozias van Aartsen (VVD). Zij noemde de arrestatie “in
strijd met de vrijheid van godsdienst”. Ook sprak de ID zich uit
tegen het afschaffen van het gescheiden zwemmen van mannen
en vrouwen in Haagse zwembaden.
ID deed ook mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2006
en Provinciale Statenverkiezingen
van 2007 (alleen in Noord-
Holland) maar haalde hierbij geen
zetels.
Nederlandse Moslimpartij
In 2007 werd de Nederlandse
Moslimpartij opgericht. De huidige
leider van de partij is Henny Kreeft, een autochtone Nederlander
die zich in de jaren 90 tot de islam bekeerde. Voorheen
was hij actief bij D66, LPF (!) en de afdeling Noordoostpolder
van de partij ONS (Onze Nieuwe Samenleving). De enige verkiezingen
waaraan de NMP tot nu toe heeft meegedaan zijn de
vervroegde gemeenteraadsverkiezingen in Venlo van november
2009. Hierbij haalde de partij geen zetels.
Tot nu toe hebben moslimpartijen nog niet veel succes gehad
in de Nederlandse politiek. Wel is er een stijgende trend te zien
sinds de jaren 90. Toen kwamen ze niet eens aan verkiezingsdeelname
toe. Het afgelopen decennium wel, zij het met weinig
succes. In de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen breidt de
ID haar deelname uit naar Rotterdam, Amsterdam en Utrecht.
De NMP doet ook mee in deze grote steden en concurreert daar
dus met de ID. Niet handig, want door een dergelijke electorale
versplintering zouden ze allebei net te weinig stemmen kunnen
behalen voor een zetel, terwijl dit één moslimpartij wel zou
kunnen lukken met het gecombineerde aantal behaalde stemmen.
De NMP doet verder mee in Tilburg, Almere, Alkmaar,
Woerden en Noordoostpolder. Ook in Nijmegen doet de NMP
mee. In Den Haag en Almere doen naast de NMP en ID ook de
PVV en TON mee. ID-fractievertegenwoordiger Hasan Kuçuk
verwacht dat de deelname van de PVV de Haagse moslims “wakker
zal schudden”. Wanneer de PVV en de moslimpartijen zetels
behalen in Den Haag en Almere gaat het daar dus nog gezellig
worden in de gemeenteraad!
Toekomst
Hoe zal het verder gaan met de Nederlandse moslimpartijen?
Hasan Kuçuk zegt dat de partij sinds 2006 steeds meer aanhang
heeft gekregen in Den Haag. Eerst waren moslims sceptisch
wegens slechte ervaringen met moslimpartijen in het land van
herkomst. Het duurde twee jaar, maar de ID heeft inmiddels
het vertrouwen gewonnen van moskeeën en islamitische organisaties
in Den Haag. De NMP wil volgend jaar meedoen met de
Tweede Kamerverkiezingen. Pogingen tot samenwerking tussen
de twee partijen zijn vooralsnog mislukt, voornamelijk vanwege
de keuze van de NMP om mee te doen in Rotterdam, Amsterdam
en Utrecht terwijl ID daar al meedeed.
Hoe het ook zal lopen, de uitslag van de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen
zal, nu ze in meer gemeenten meedoen,
duidelijk maken hoeveel animo er is voor moslimpartijen in
Nederland.