Familieraadblad maart 2013 - Dimence

18 JAAR
Het jaar 2013 is van start gegaan. Spannend wat er allemaal gaat gebeuren.
In onze directe omgeving en ook in de omgeving van de GGz-cliënt.
De Familieraad probeert de ontwikkelingen zo goed mogelijk te volgen. Zowel de
landelijke ontwikkelingen als zaken die zich wat dichterbij afspelen. In het jaarverslag
over 2012 kunt u lezen dat wij behoorlijk actief zijn. En ook op een heel breed
Door alle informatie die we daardoor ontvangen,
krijgen we ook een beter inzicht
in allerlei kwesties. Waardoor beslissingen
beter te begrijpen zijn, hoewel we het daar
niet altijd mee eens zijn.
En uiteraard struikelen ook wij wel eens.
Maar dat is niet erg. Blijven liggen, is dan
wel bezwaarlijk.
In dit familieblad zijn ook twee verslagen
opgenomen van de workshops die gevolgd
zijn tijdens de landelijke dag van het LPGGz.
Workshops die veel raakvlakken hebben
met familie/familiebeleid/familiebetrokkenheid.
Momenteel heeft de functie van Klachtenfunctionaris
onze volle aandacht. Binnenkort
hopen wij u er meer over te kunnen
vertellen. Zie ook pagina 6 in dit blad.
Na de laatste vergadering in 2012 hebben
we afscheid genomen van Heidy van Esch.
Eind 2011 had ze haar vertrek al aangekondigd.
Zodoende hadden wij 1 jaar de tijd
om aan het idee te wennen. Nu het een feit
is, is het toch nog onwennig. Gedurende
18 jaar heeft Heidy zich voor 100% ingezet
voor de familie van cliënten. In het begin
Familieblad februari 2013
heette de Familieraad nog de familiecontactgroep
en vanaf dat begin was Heidy
erbij.
Door haar vertrek missen we nu een grote
informatiebron over van alles en nog wat.
En al die mensen die ze kent…..
Maar aan alles komt een eind. Haar vertrek,
zo heeft ze ons verzekerd, heeft niets
te maken met: ‘ik vind er niets meer aan’,
maar heeft te maken met het feit dat ze een
dagje ouder wordt en het na zoveel jaren
genoeg vindt. Wij begrijpen het zeker, maar
jammer is het wel.
Tijdens een heel gezellig samenzijn hebben
we Heidy op gepaste wijze bedankt voor
alles (en nog veel meer) wat ze voor de
Familieraad heeft gedaan.
Maritha Schasfoort
Lid Familieraad
1

Jaarverslag Familieraad Dimence
Deventer 2012
Samenstelling Familieraad
Per 1 januari 2012 bestaat de familieraad uit
de volgende personen:
• Heidy van Esch – lid
• Maritha Schasfoort – lid
• Anne-Marie Crone- lid
• Tine Olthoff – lid
In december 2012 nemen we afscheid van
Heidy van Esch.
Ronald Dijkhof is in dit jaar toegetreden tot
de raad.
Het hele jaar 2012 is de raad op professionele
wijze ondersteund door Fien Wolfkamp
(ondersteuner) en Anneke Hekelaar (secretaresse)
Familieblad
Het familieblad verschijnt dit jaar 4x.
De vormgeving heeft een behoorlijke verandering
ondergaan, waardoor het blad nu een
meer eigentijdse uitstraling heeft
Vergaderingen
De familieraad is 10x bij elkaar geweest voor
haar reguliere vergadering waarbij de volgende
gasten aanwezig waren: Monique Westrup
(stafmedewerker beleid naastbetrokkenen),
Adriana Slingschröder (medewerker beleid
naastbetrokkenen regio Hanzestreek), Rob
Veldkamp (manager circuit Ouderen), Bas
van Wel en Greetje van Rees Vellinga (beiden
directie regio Hanzestreek), Annelien Bennink
(manager circuit LBZ), Jasper Wagteveld
(secretaris cliëntenraad Jeugd & Autisme)
Samenwerking Regiodirectie
Er was 1 bijeenkomst met de regiodirectie.
Hier kregen we de mogelijkheid om diverse
onderwerpen te bespreken en hierover van
gedachten te wisselen. Dit stellen we zeer
op prijs.
Aandachtspunten
Tijdens de vergaderingen werd aandacht
besteed aan de volgende onderwerpen:
• Meedenken met het opgestelde exitinterview
Familie/naastbetrokkenen van de opname
ouderen
• Dagbesteding voor cliënten in het weekend
• In kaart brengen van de somatische
gezondheid van cliënten
• Effecten van de bezuinigingen
• Bejegening / communicatie m.b.t. familie
• Afspraken bij overlijden van cliënten die
onder bewind staan
• Opvang familie na weekendbezoek van
cliënten
• Ontwikkeling/implementatie familiebeleid
binnen Dimence
• Meerjarenbeleidsplan 2011 – 2014
• Eigen bijdrage van cliënten in de GGZ
• Huisdierenbeleid Brinkpoortplein
• AWB gelden
• Roadshow van de Raad van Bestuur
• Brandveiligheid en brandpreventie
• De nevencliënt
• Crisiskaart voor cliënten
• Gebruik Trimencekaart.
Interne contacten
• We participeren in de klankbordgroep
m.b.t. Nieuwbouw OPW en Workhome.
• Op de afdeling Esquirol gaan we aan
de slag met het verbeteren van de
familiecontacten.
• Op de nieuwjaarsreceptie van de afdeling
Tollerink hielden we een toespraak.
• Dit jaar organiseerden we een filmavond
met de film “Verloren Jaren”. Dit leverde
veel positieve reacties op zodat we overwegen
om jaarlijks zo’n avond te organiseren.
• We waren aanwezig bij het slaan van de
eerste paal voor de nieuwbouw van de
klinische autismehulpverlening.
• We hebben de bijeenkomst met stakeholders
(o.a. huisartsen, ziekenhuis Deventer,
Zorgverzekeraars, wijkverpleegkundige)
bijgewoond.
• De familieambassadeurs van Tollerink
2 Familieblad februari 2013

hebben samen met de Cliëntenraad
en de Familieraad een thema-avond
georganiseerd met als onderwerpen
De Wartburg, de cliëntenraad en de
beddenreductie. Vanwege het geringe
aantal belangstellenden is de avond niet
doorgegaan.
• We hebben erg ons best gedaan om nieuwe
leden te werven voor de Familieraad
o.a. door middel van een inlegvel in het
familieblad.
Externe contacten
• De Familieraad is vertegenwoordigd in
de Stichting De Wartburg en woont alle
vergaderingen bij.
• We namen met 3 personen deel aan het
symposium “Van familie moet je het
hebben”, georganiseerd door het Landelijk
Platform GGz. En namen eveneens deel
aan 6 workshops.
• De uitreiking van de Roos van Elisabeth
dragen we een warm hart toe en vinden
we belangrijk genoeg om bij te wonen.
• Dit jaar is het lastig voor ons om
bijeenkomsten van de SLKF fysiek bij te
wonen.
Wel is er per mail goed overleg en kunnen
we meepraten over de ontwikkelingen met
Familieblad februari 2013
betrekking tot de toekomst van de SLKF en
de mogelijke toekomstige samenwerking met
het LPGGz.
Wensen
• Een nieuwe Jump-inn voor cliënten van
Brinkgreven.
• Uitbreiding van de Familieraad met een
betrokkene vanuit het circuit Ouderen,
vanuit de Bagijnenstraat en van de OPW.
• Een familievertrouwenspersoon binnen
Dimence.
Eindconclusie
Het jaar 2012 is een jaar geweest met verrassingen,
ups en downs.
De samenstelling van de Familieraad zal
uitgebreid moeten worden want er komt nog
steeds teveel op ons pad om het met deze
bezetting te kunnen behappen, waardoor we
aan kwaliteit inleveren.
Om een goede voortzetting te waarborgen,
is uitbreiding absoluut noodzakelijk.
Hierbij nodigen wij U uit
Deventer, januari 2013
Op dinsdag 19 maart van 16.00 – 17.30 uur is er in ‘de Steerne’ (op het terrein van
Brinkgreven, Nico Bolkensteinlaan 1 te Deventer) een speciale bijeenkomst rondom
het boek van Christine Otten m.m.v. Yvonne Kroonenberg. Yvonne zal Christine vragen
stellen over haar boek en uiteraard is er ruimte voor vragen en opmerkingen.
U, als naastbetrokkene, bent hierbij van harte welkom.
Al haar hele leven lang leeft Christine Otten
met een vader die lijdt aan somberheid en
extreme angsten. Met regelmaat is hij zo ziek
dat hij moet worden opgenomen in een van
de afdelingen van Dimence. In haar laatste
boek: Om adem te kunnen halen beschrijft
Christine hoe ze als 13-jarige getuige is van
het feit dat haar vader voor een gedwongen
opname uit huis wordt gehaald. Als hij twee
jaar later onverwacht in de keuken staat,
terwijl zij alleen thuis is, slaat de paniek toe.
Wat moet die man hier, op deze plek, in haar
leven?. Ze vraagt hem met klem om weg te
gaan, weg, weg…..
Om adem te kunnen halen is een persoonlijke,
indringende zoektocht naar de betekenis en
de gevolgen van psychisch lijden voor een
vader, zijn kinderen, zijn naaste omgeving.
Een eerlijk boek over de angst van een dochter
om dat lijden dichtbij te laten komen, er mee
besmet te raken of om dat genetisch zelfs al
te zijn. Het boek laat óók zien dat je met deze
realiteit kunt leven en dat zelfs verzoening
mogelijk is. En hoe GGZ verpleegkundigen
daar een rol in kunnen spelen. Christine Otten
slaagt er op een bijzonder openhartige manier
in om weer te geven hoe psychiatrische
beperkingen een allesdoordringende invloed
kunnen hebben op mensenlevens.
Bijzonder aan de roman is dat Christine de
teksten vanuit haar eigen perspectief, belevenissen
en gedachten schrijft, maar soms
ook in de huid van haar vader kruipt. Dat
maakt de passages waarin hij vertelt hoe
hij het leven in de instelling ervaart, intiem
3

en levensecht. Naast verhalen over ziekte
en lijden biedt Om adem te kunnen halen
ook een mooi tijdsbeeld van Nederland in de
twintigste eeuw. Met alles wat Christine Otten
ontdekt over de figuren uit haar jeugd, zoals
een grootvader die worstelaar, acrobaat en
communist was, onderhoudt ze de lezer met
elke bladzijde van het boek.
Christine Otten Om adem te kunnen halen
Amsterdam: Uitgeverij Atlas Contact
€18,95
Christine Otten over haar boek, onlangs gepubliceerd
in ‘Margriet’.
OM ADEM TE KUNNEN HALEN
Twee dagen voor mijn vader onverwachts
stierf afgelopen augustus, belde ik hem op.
Het was woensdagmiddag. Zaterdag zou hij
op bezoek komen, maar hij zag op tegen de
taxirit van Deventer naar Amsterdam. ‘Zo’n
chauffeur die ik niet ken… En ik moet zo vaak
plassen tegenwoordig….’
‘Dan kom ik toch naar jou toe,’ zei ik. ‘Geen
probleem.’
‘Goed.’ En hij hing op.
Ik stond op het punt af te reizen naar Edinburgh
waar ik te gast was op een boekenfestival.
Gehaast en een beetje geërgerd toetste
ik opnieuw zijn nummer in. ‘Je zei helemaal
geen gedag.’
‘Wél.’
In de stilte die volgde hoorde ik onze beider
aarzeling. Pas sinds vier jaar was het contact
tussen ons hersteld. Ieder telefoongesprekje
had iets aftastends, iets verlegens bijna.
Alsof we allebei bang waren de prille band
te verliezen en opnieuw gekwetst te worden.
‘Ik hou van je,’ zei ik.
‘En ik van jou.’
Vrijdagmiddag om kwart over drie was hij
dood. Gestikt in een stukje sinaasappel. Ik
was nog in Edinburgh toen een verpleegkundige
van het psychiatrische ziekenhuis waar
mijn vader woonde, me opbelde. Ik kon niets
terug zeggen. Zag hem voor me zoals ik hem
het laatst had gezien: handen in de zakken,
een rood wijd geruit overhemd over zijn dikke
buik, de kin parmantig omhoog. En ik dacht
aan die laatste woorden, Ik hou van je. En
ik van jou, en hoe blij ik was dat ik me over
mijn schroom heen had gezet.
Een week eerder had ik toevallig mijn nieuwe
roman Om adem te kunnen halen afgeschreven,
over mijn vader en mijn ingewikkelde
relatie met hem als gevolg van zijn psychiatrische
problemen. Bijna zijn hele leven leed
hij aan angsten, vooral voor ziektes en voor
de dood, extreme angsten die hem verlamden
en beletten een normaal leven te leiden.
Nu ik het slot van het boek teruglees, is het
bijna eng. Dat laatste stuk schrijf ik vanuit
mijn vader.
Het is een mooie zaterdagmiddag en hij is
op bezoek bij mij en mijn gezin en vraagt
hoe het gaat met mijn roman, hoever ik ben.
‘Het is bijna af,’ zei ze. Ze keek hem niet aan;
brak een reep pure chocolade in stukken en
legde die op een bordje.
(..) Hij dacht aan vroeger, aan lange zomeravonden
op het terras van hun huis, en aan
de afrikaantjes en begonia’s die hij samen
met zijn dochter plantte in de borders langs
het grasveld in de tuin, en ze las ‘Alleen op
de wereld’, dezelfde editie die hij als kind
had gelezen (…). En hij wilde zeggen: het
was toch niet allemaal zo slecht? Hij wilde
zeggen dat het goed was, wat ze ook deed,
wat ze ook schreef over hem, dat ieder onbarmhartig
woord hem in zekere zin verloste,
en tegelijkertijd was het een bewijs van
zijn bestaan, en dat het allemaal echt was
gebeurd, en niet vergeefs.
4 Familieblad februari 2013

Mijn vader wist dat ik dit boek schreef, en
dat het aan hem is opgedragen. Hij was er
trots op, ook al realiseerde hij zich dat er
pijnlijke scènes in zouden komen te staan.
Dat kon niet anders. Jarenlang was ik uit zijn
buurt gebleven, alsof ik bang was dat mijn
vader me met één klein gebaar zou kunnen
betoveren. Met name toen mijn kinderen klein
waren kon ik het niet aan hem op te zoeken in
de psychiatrische inrichting. Ik kreeg nachtmerries.
Het herinnerde me teveel aan mijn
jeugd toen mijn vader soms dagen of weken
achtereen in bed lag, de gordijnen potdicht,
dekens over zijn hoofd, of hij zat bevroren
van angst in zijn pyjama op de bank.
Ik was een tiener en voortdurend op mijn
hoede. Bang dat mijn vader zichzelf iets zou
aandoen. Vrijwel dagelijks dacht ik terloops:
ik hoop niet dat hij vandaag een overdosis
pillen neemt, of zich verhangt in het trapgat,
of zijn polsen doorsnijdt, want ik heb proefwerken
en moet studeren want ik wil hoge
cijfers halen.
Soms was hij opgenomen in een psychiatrisch
ziekenhuis. Dat was beter want in ieder geval
was het dan thuis rustig. Maar we moesten
wél bij hem op bezoek. Ik zie mezelf nóg
lopen in de tuin van de inrichting, een jaar
of dertien. Het was van dat knisperende
voorjaarsweer, lauwwarm met een rafelig
kil randje. De kleuren zo fel dat ze niet echt
leken, alsof ze loskwamen van de dingen en
rondzweefden als aura’s. Het groen van het
grasveld, de witte bloesem, het rood van mijn
corduroy broek. Bij iedere stap die ik zette,
werd ik leger van binnen, alsof ik geen kern
had, geen eigen ik.
Natuurlijk waren er periodes dat mijn vader
‘goed’ was en me hielp bij mijn huiswerk en
grapjes maakte en ging hardlopen in het bos
in de buurt. Maar altijd voelde ik onderhuids
zijn sluimerende angsten.
Drie jaar geleden, kort voor zijn tachtigste
verjaardag, bezocht ik mijn vader voor het
eerst sinds lange tijd weer. Hij had me zelf
opgebeld. ‘Tachtig is toch heel wat,’ zei hij.
‘Je zou denken dat je je dan ook tachtig voelt
maar dat is niet zo.’ Later begreep ik dat de
verpleging achter dat telefoontje zat; dat ze
wilden dat mijn vader het contact met mij
herstelde.
Mijn oom Bep, de jongere broer van mijn
vader, haalde me op van het station in zijn
goudkleurige sedan. Toen we het terrein
van de inrichting opreden viel me op hoe
uitbundig groen en mooi de omgeving van
de inrichting was.
Familieblad februari 2013
‘Het lijkt hier wel Center Parcs,’ zei ik even
later lachend, toen we met ons drieën in de
woonkamer van de afdeling zaten met koffie
en gebak. ‘Alleen het tropische zwembad
ontbreekt nog.’ Ik zag mijn vader fronsen
en zei snel: ‘Natuurlijk weet ik dat je niet op
vakantie bent, maar het kon slechter.’ En ik
was blij dat mijn oom over de oorlog begon.
Ik luisterde niet echt naar wat ze vertelden,
hoorde alleen de heimwee die doorklonk in
hun woorden en ondertussen keek ik naar mijn
vader, als door de ogen van iemand anders.
Je bent een oude man, dacht ik en het was
alsof die gedachte me op slag onkwetsbaar
maakte. Alsof ik plotseling besefte dat ik
volwassen was, en wat dat inhield.
Die ontmoeting, nu vier jaar geleden, was het
begin van onze verzoening. En ook het begin
van mijn boek. Want wat wist ik helemaal
van mijn vader? Zodra ik mijn eindexamen
had gehaald op mijn achttiende was ik weggevlucht
uit mijn geboortestad Deventer. Ik
wilde leven! Natuurlijk was ik óók bang dat ik
mijn vaders destructieve genen had geërfd.
Als een bezetene studeerde en werkte ik. In
mijn vriendenkring was ik de eerste met een
vaste baan, de eerste die ging samenwonen,
de eerste die moeder werd. Bijna was het
alsof ik nergens uit voorkwam, alsof ik geen
geschiedenis had, alsof ik mezelf uit het niets
had uitgevonden als schrijver en journalist,
als moeder van een hecht gezin.
Maar toen ik mijn vader daar zo zag zitten op
zijn afdeling, de rollator binnen handbereik,
vroeg ik me af waar ik al die tijd zo bang voor
was geweest. Alleen al aan onze handen zag
je dat we familie waren.
Ik begon hem boeken te sturen. Romans,
want daar hield hij van, herinnerde ik me. De
voorlezer, van Bernard Schlink bijvoorbeeld,
over een jongen die net na de oorlog verliefd
wordt; en boeken van schrijvers die ongeveer
zo oud waren als hij, Amos Oz, Philip Roth.
Het mooie was dat die boeken dienst deden
als een soort boodschappers. Zonder het over
pijnlijke gebeurtenissen uit het verleden te
5

hoeven hebben, konden we belangrijke dingen
tegen elkaar zeggen.
‘Jij weet welke boeken ik mooi vind!’ zei mijn
vader. In mijn oren klonk het als: Zie nu wel
dat we een band hebben? Jij en ik lijken op
elkaar.
Jij en ik lijken op elkaar. Vroeger joeg alleen
al die gedachte me angst aan; wie wil er nou
op een psychiatrische patiënt lijken?
Toen ik een jaar of zesentwintig was, kreeg ik
een burn-out omdat ik, uit angst dat ik toch
wel zou mislukken, jaren achtereen veel te
hard had gewerkt. Toen ik bij mijn huisarts
kwam, zei hij: ‘Het is heel gewoon dat kinderen
van psychiatrische patiënten op een gegeven
moment zélf psychische hulp nodig hebben.’
‘Maar ik lijk helemaal niet op mijn vader!’
riep ik verontwaardigd.
‘Dat zeg ik toch niet,’ zei de arts. ‘Je hebt
alleen hulp nodig.’
Nu ging ik mijn vader interviewen (net als de
rest van de familie). Het mooie was dat we
in de rol van interviewer en geïnterviewde
over van alles en nog wat konden praten,
óók over zijn ziekte, die natuurlijk niet op
zichzelf stond. Iets als ‘je hart volgen’ was
een luxe die mijn vader zichzelf nooit heeft
gegund. Hij groeide op in een straatarm
arbeidersmilieu. Mijn grootvader had zware
astma en kon daardoor niet altijd werken.
Mijn vader herinnerde zich dat zijn moeder
met een lege soeppan naar de gaarkeuken
kwam, die toevallig in het gebouw náást
zijn school was gevestigd, en dat hij zich
schaamde voor haar. Hij zei ook dat hij zich
vaak een vreemde voelde in zijn eigen familie,
op school, eigenlijk overal. Hij kon goed
leren en mocht naar de Handelsschool, wat
heel wat was in die tijd. Maar toen hij zijn
eindexamen haalde op zijn negentiende, wist
hij niet hoe hij aan werk moest komen. Zijn
handschrift was te lelijk voor sollicitatiebrieven.
Hij durfde geen kantoor binnen te lopen
en vragen of ze werk hadden. Dus ging hij
iedere dag zwemmen, een hele zomer lang.
Kopje onder. ‘Ik sprak er met niemand over.
Wie kon me helpen?’
Uiteindelijk vond hij een baan als boekhouder
in een tapijtfabriek, maar hij haatte het
werk. Stiekem droomde hij van reizen, van
toneelspelen maar inmiddels waren mijn broer
en ik geboren en moest hij geld verdienen.
En hij was geen held. Zag geen andere toekomst
voor zichzelf. ‘Ik was altijd bang dat
ik het niet goed deed,’ zei hij. ‘Ik liep op mijn
tenen.’ Op een dag hield hij het niet meer
vol, zei hij, en kroop in bed.
We keken elkaar aan. Realiseerden ons dat
dit het begin was geweest van een slopende
psychiatrische ziekte die van kwaad tot
erger ging.
‘Ik denk wel eens,’ zei mijn vader, ‘als het
allemaal anders was geweest… Misschien had
ik ook iets kunnen schrijven.’
‘Misschien,’ zei ik.
Ook naastbetrokkenen/ familieleden
kunnen terecht bij de klachtenfunctionarissen
van Dimence
Tot nu toe kiest Dimence er bewust voor om geen familievertrouwenspersoon (FVP)
in dienst te nemen, maar op een andere manier zorg te dragen voor toegankelijke,
gastvrije en bereikbare medewerkers.
Familie/naastbetrokkenen moeten zich uitgenodigd
voelen om klachten of uitingen van onvrede
kenbaar te maken bij de medewerkers
waar zij het meest mee te maken hebben.
Medewerkers van Dimence willen graag uw
ervaringen en belevenissen over de zorg vernemen.
Immers dan kunnen we er ook wat
aan doen of erover in gesprek komen. Want
iedere klacht is een gratis advies.
Maar af en toe doen zich situaties voor waarin
het gesprek niet meer mogelijk blijkt en dan
is het ook voor u als familie/naaste mogelijk
om een beroep te doen op de klachtenfunctionaris.
Voor de regio Hanzestreek is dat
Wilma Breider.
U kunt als naastbetrokkene met uw uiting van
onvrede bij haar terecht. Zij neemt klachten
of uitingen van onvrede in behandeling als
6 Familieblad februari 2013

het gaat om u als naastbetrokkene. U kunt
daarbij denken aan de wijze waarop u bent
geïnformeerd, de wijze waarop men u heeft
bejegend of als u geen mogelijkheden voor
ondersteuning aangeboden hebt gekregen.
Zij kan ook klachten van naastbetrokkenen
namens de patiënt in behandeling nemen,
maar dan moet u daarvoor de schriftelijke
goedkeuring hebben van uw naaste.
De klachtenfunctionaris zal allereerst weer
proberen om te bemiddelen; nog een keer
het gesprek te zoeken. Als dat niet lukt of u
bent over de uitkomst van dat gesprek niet
tevreden dan kunt u besluiten om uw klacht
Familieblad februari 2013
voor te leggen aan de onafhankelijke klachtencommissie
van Dimence.
De klachtenfunctionaris kan u zo nodig ondersteunen
in het traject naar de klachtencommissie
door bv. hulp te bieden bij het
schriftelijk formuleren van de klacht of door
mee te gaan naar de zitting van de klachtencommissie
en de klager te ondersteunen.
Uitgangspunt is dat de naastbetrokkenen
zelf eerst kijken in hun eigen netwerk of er
iemand aanwezig is die hun daarbij kan ondersteunen.
Dit heeft de voorkeur.
Monique Westrup, stafmedewerker
beleid naastbetrokkenen
Workshop Samenspel met de familie!
Door het anders denken in vroeger tijden was de familie van GGZ cliënten helemaal
uit beeld geraakt. Met als gevolg dat familie zich in de steek gelaten voelde.
En toen gebeurde er een wonder…..familie werd bondgenoot in de behandeling.
Dat vereist nieuwe en andere aanpak.
De familieparticipatie moet op de kaart gezet
worden. De behandelaars moeten kijken met
wie ze iets samen willen organiseren.
En niet voorbijgaan aan de mogelijkheden van
familie. Familie moet in eigen context worden
geplaatst. Een Familieraad is een stuwende
kracht bij familieparticipatie.
Er was vroeger ook angst voor bepaalde
ontwikkelingen.
Angst voor niet te realiseren woonwensen.
Daarbij moet gedacht worden aan het zelfstandig
wonen door cliënten.
Hulpverleners en familie zagen dit zelfmanagement
helemaal niet zitten.
Nu deze beide partijen elkaar hebben gevonden
maakt de ambulantisering een stormachtige
ontwikkeling door. We hebben elkaar
gewoon nodig om het leven voor de cliënt te
verbeteren. En om eruit te halen wat er in zit.
Door familie niet te betrekken, laten hulpverleners
veel liggen: “Het goud ligt op straat”.
Het is onvoorstelbaar dat dit niet gebeurt in
de psychiatrie. Daardoor krijgt familie meer
het gevoel betrokken te zijn bij een machtsstrijd
dan bij een samenspel.
Hulpverleners moeten familiebanden erkennen
en herkennen.
Een familielid is zelf vaak medehulpverlener.
Samenspel kent veel aspecten: afspraken
maken, informatie en uitleg geven, betrekken
van familie bij plannen, vragen welke
mogelijkheden familie heeft aan het leveren
van een bijdrage voor de zorg, regelmatig
contact hebben, bereikbaar zijn voor familie,
één vaste contactpersoon voor familie,
informeren naar het wel en wee van familie,
doorverwijzen, advies geven.
Hiervoor is zelfs een samenspelscan ontwikkeld.
In Eindhoven begrijpen ze hoe belangrijk
familie voor een cliënt kan zijn en is er
in een alternatieve isoleercel een scherm
aangebracht waardoor een cliënt met zijn
dierbaren kan skypen. De eigen omgeving
is dan toch dichtbij.
Maritha Schasfoort
Lid Familieraad
7

Herkent u dit?
De krekel was bijna jarig en wilde heel graag dat iedereen op zijn verjaardag kwam.
Maar niet de beer.
Hij schreef een brief aan de beer.
"Beste beer,
Ik wil niet dat je op mijn verjaardag komt.
Je schrokt.
Je morst.
Je trapt bij het dansen op tenen.
Je geeft cadeaus waar niemand wat aan
heeft.
Je zingt vals en erg hard.
Je zegt al dat het gezellig is als je nog niet
eens kunt weten of het gezellig is.
Je dringt iedereen opzij om het eerst bij de
taart te kunnen en als er geen honingtaart
is roep je:
“Waarom is er geen honingtaart?”
Als alles op is vraag je wel tien keer of
alles echt op is.
En als alles echt op is vraag je waarom er
niet meer was.
Je valt in slaap als iemand een toespraak
houdt.
Je zakt van je stoel zodra je slaapt, en je
snurkt.
Als iedereen naar huis is lig jij nog op de
grond te snurken en als je wakker wordt
ga je op zoek naar kruimels.
Je… ach laat ook maar.
Kom maar wel.
Het is eigenlijk wel heel gezellig als je
komt. Morgen ben ik jarig.
Ik zou het héél leuk vinden als jij ook
komt.
Tot morgen!
De krekel."
Het verhaaltje las ik in het boek ‘Iedereen
was er’ van Toon Tellegen.
Ik moest aan mijn zoon denken.
Kan ook knoeien met eten, ruimt niks op.
Snurkt en de koelkast is leeg als ik niet
oppas.
En toch…..als ik hem een poosje niet
gezien heb en we niet even hebben kunnen
knuffelen, mis ik hem heel erg.
Als hij op z’n best is, is hij reuze gezellig.
En dan is het heerlijk om hem thuis te
hebben.
Workshop Familiebegeleiding, gewoon
doen!
Elke familie is weer anders, dus voor deze begeleiding is
geen standaard pakket te gebruiken.
Dat maakt de begeleiding uitermate boeiend
en uitdagend.
De ingewikkeldheid van sommige situaties
kan er ook toe leiden dat behandelaars soms
de familie ontwijken.
De term heteroanamnese komt voorbij.
Hierbij kan men een gesprek voeren met
familie als een cliënt niet persoonlijk in staat
is om zinvol aan het anamnestisch gesprek
deel te nemen.
Familie wil misschien ook wel informatie die
zij belangrijk vindt, aan behandelaars geven,
en waarvan zij denkt dat de psychiater of
verpleegkundige dit moet weten.
Het delen van zorgen en de samenwerking
met behandelaars, kan verlichting geven
voor familie.
Familie kan ook in een rouwproces of een
acceptatieproces zitten. Met daaropvolgend
een herstelproces. Hier moeten behandelaars
oog voor hebben.
Opgemerkt werd dat huisartsen familie ook
niet altijd op allerlei mogelijkheden voor begeleiding
of ondersteuning wijzen.
8 Familieblad februari 2013

Preventie is ook een belangrijke vorm van
begeleiding.
Tijdens de workshop werd ook stilgestaan
bij de blunders die behandelaars maakten
in contact met familie en welke impact dit
op familieleden had. Er kwamen verhalen
naar voren waar ik met verbijstering naar
heb geluisterd.
Daartegenover stonden verhalen van verpleegkundigen
met oplossingen, mogelijkheden
en onmogelijkheden om familie te
betrekken bij de behandeling.
Het was schitterend om te horen hoe ver-
Forence biedt behandeling in een beveiligde
omgeving. In de voorziening worden patiënten
van FPC Oldenkotte en Dimence door één
behandelteam behandeld, bestaande uit medewerkers
van zowel Dimence als Oldenkotte.
Door de samenwerking is het mogelijk de
behandellijn in het vervolg van de transmurale
verloffase van een tbs-behandeling effectief
vorm te geven. De klinische voorziening biedt
daarnaast voor patiënten uit de reguliere ggz
extra beveiligingsmogelijkheden en expertise.
Forence is hiermee een schakel in een
doorlopende zorgketen tussen forensische
psychiatrie en reguliere ggz.
Alle patiënten van Forence hebben last van
vergelijkbare problematiek. Het gaat bij
Forence om behandeling en training van
vaardigheden in een beschermende context,
met extra aandacht voor risicomanagement
gericht op een optimale inbedding in de
maatschappij. Het belangrijkste verschil tussen
een behandeling bij FPC OIdenkotte en
Dimence is het uitgangspunt. In de ggz staat
Familieblad februari 2013
Forence
pleegkundigen vertelden hoe ze omgaan met
de privacy van een cliënt. Voorbeeld: als een
cliënt zegt dat de verpleging geen contact
mag hebben met de familie, wordt uitgelegd
dat de verpleging die cliënt beter kan helpen
als er wel contact is met de familie. Als hij/
zij tenminste met de familie heeft kennisgemaakt,
zou dat er toe kunnen leiden dat
de cliënt beter wordt begrepen. Dat hierbij
zoveel mogelijk rekening wordt gehouden
met de gevoelens die de cliënt heeft, wordt
ook duidelijk verteld.
In de praktijk blijkt dat dit leidt tot veel meer
mogelijkheden dan ooit werd gedacht.
In de begeleiding van familie kan ook een
familievertrouwenspersoon een belangrijke
rol spelen. Zeker als er conflicten dreigen te
ontstaan.
En tot slot de grote winst: familie leert meer
voor zichzelf te zorgen.
Maritha Schasfoort
Lid Familieraad
Stichting Dimence en Stichting Oldenkotte werken al twee jaar intensief samen aan
een voorziening voor forensische ggz, genaamd Forence. In april starten ze samen
op terrein Brinkgreven.
de problematiek (de stoornis) centraal, bij FPC
Oldenkotte het delict- en het recidiverisico.
Bij Forence brengen we deze uitgangspunten
bij elkaar om zo een optimale behandeling
aan te kunnen bieden.
Vragen?
Mocht u vragen hebben over Forence, dan
kunt u contact opnemen met Eric Stoppels
E: e.stoppels@dimence.nl
T: 0570 639644
9

Nuttige adressen
Anoiksis Vereniging voor mensen met schizofrenie
Gansstraat 67a, 3582 EC Utrecht, tel. 030-2546113. www.anoiksis.nl
Balans digitaal
Landelijke vereniging voor ouders van kinderen met ontwikkelingsstoornissen bij leren en/of gedrag, waaronder
ADHD, dyslexie en PDD-NOS.
Postadres: Postbus 93, 3720 AB Bilthoven; Bezoekadres: Kwinkelier 39, 3722 AR Bilthoven.
Advies- en Informatielijn: 0900 20 200 65 (ma-vr. 9.30 – 13.00 uur; 0,25 per minuut)
Helpdesk Dyslexie: 0800 5010 (ma–vr. 10.00 – 15.00 uur – gratis)
www.balansdigitaal.nl
Dimence GGZ
Locatie Brinkgreven, Nico Bolkesteinlaan 1, 7416 SB Deventer, tel: 0570-639600, www.dimence.nl
Geestdrift, Vereniging van en voor ggz-cliënten
Geestdrift heeft een aparte telefoonlijn voor vragen, inlichtingen en advies omtrent de geestelijke gezondheidszorg.
Tel.nr. helpdesk: 0900-7263672
Adres: Maliebaan 71H, 3581 CG Utrecht, tel: 030-2521822, e-mail: info@vereniginggeestdrift.nl
www.vereniginggeestdrift.nl
Landelijke Stichting "ouders en verwanten van Drugsgebruikers" LSOVD
Tel. Hulpdienst: 0900 – 5152244 (ma–vr. 10.00 – 22.00 uur; 0,15 per minuut)
e-mail: info@lsovd.nl
www.lsovd.nl
Nationale Ombudsman.
Postbus 29729, 2502 LS ’s Gravenhage, tel. 070-3563563. www.ombudsman.nl
Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA)
Prof. Bronkhorstlaan 10, 3723 MB Bilthoven, tel. 030-2299800. www.autisme.nl
Het doel van de NVA is de maatschappelijke positie van kinderen en volwassenen met autisme te versterken.
Platform Mantelzorg Overijssel
Kievitstraat 9, 7557 AP Hengelo, tel:074 2500155, E mail: info@pmo-ov.nl
http://pmo.pilot.dla.nl
Regionale Inspectie voor geestelijke volksgezondheid.
Postbus 9013, 6800 DR Arnhem, tel. 026-3528250.
Schizofrenie Stichting Nederland.
Oude Tempellaan 1, 3769 JA Soesterberg of Postbus 130, 3769 ZJ Soesterberg, tel. 0346-352254.
Heeft als doel het publiek te informeren over schizofrenie en daarmee samenhangende onderwerpen; het
beïnvloeden van kwaliteitsverbetering in de hulpverlening aan patiënten en familieleden
www.schizofrenie-stichting.nl
Stichting Labyrint/In Perspectief.
Landelijk bureau: F.C. Dondersstraat 29, 3572 JB Utrecht, of
Postbus 12132, 3501 AC Utrecht, tel 030 - 2546803
Geeft informatie aan familieleden van (ex)psychiatrische patiënten en organiseert steungroepen, thema-avonden
en lotgenotentelefoon (0900 - 2546674).
www.labyrint-in-perspectief.nl
Stichting Landelijke Koepel Familieraden.
Maliebaan 71-M, 3581 CG Utrecht, tel:030-2129395, www.familieraden-slkf.nl
Vereniging voor Manisch Depressieven en betrokkenen
Postbus 24076, 3502 MB Utrecht, tel. 030-2803030
MDS is een verstoring van de regelmaat in de stemming. De MD-mens heeft een heftig, turbulent gevoelsleven,
gepaard gaand met enorme pieken en diepe dalen. www.vmdb.nl
Vereniging Ypsilon.
Prins Bernhardlaan 177, 2273 DP Voorburg, tel. 088-0002120
Vereniging van familieleden van chronisch psychotische en schizofrene mensen. Organiseert gespreksavonden.
Belangenbehartiging van patiënten.
www.ypsilon.org
De website van het Trimbos-instituut biedt een overzicht van circa 250 adressen op het gebied
van de GGz. (www.trimbos.nl)
10 Familieblad februari 2013

Familieblad februari 2013
DE FAMILIERAADSLEDEN
De huidige Familieraadsleden zijn familie / naastbetrokkenen van cliënten die meestal al wat
langere tijd opgenomen zijn op de locatie Brinkgreven
ofwel die Beschermd Wonen in Deventer.
Zij willen u desgewenst graag informeren over hun ervaringen hiermee. Ook met vragen
van allerlei aard willen zij u heel graag tot steun zijn met hun ervaring in de GGZ. Zij weten
misschien niet altijd het antwoord, maar kunnen u wellicht doorverwijzen.
Belt, schrijft of mailt u gerust met:
Anne-Marie Crone-Heerings
Kerkstraat 8, 7251 BW Eibergen
tel. 0545-472453
annemariecroneheerings@hotmail.com
Ronald Dijkhof
Daniël Heinsiusstraat 9
7412 NJ Deventer
tel. 0570-618962
06 - 21914350
r.dijkhof@home.nl
Tine Olthoff
Jhr.mr. G.W. Molleruslaan2, 7316 AT Apeldoorn
tel. 055-5211734
t.olthoff@hetnet.nl
Maritha Schasfoort
Haagbeukweg 14, 7421 BE Deventer
tel. 0570-652359
mietsie@concepts.nl
Fien Wolfkamp, ondersteuner Familieraad
(op werkdagen: maandag, dinsdag tot 15.00 uur en donderdag)
tel. 0570-639806
f.wolfkamp@dimence.nl
Wilt u de Familieraad komen versterken?
Bel, schrijf of mail of vul onderstaande bon in en stuur deze naar:
Dimence, t.a.v. de Familieraad, locatie Henri Dunant,
Postbus 5003, 7400 GC Deventer
o Ik wil graag vrijblijvend een vergadering van de Familieraad
bijwonen
o Ik wil graag als lid de Familieraad komen versterken
o Ik wil graag meer informatie over de Familieraad
Naam: .....................................................................................
Straat: .....................................................................................
Postcode: .................................................................................
Plaats: .....................................................................................
Tel.nr.: .....................................................................................
E-mailadres: .............................................................................
11

33 Goede voorbeelden
in het leven van mensen
die langdurig in een
ggz-instelling verblijven
Het boek geeft schetsen weer van 33 goede initiatieven in de langdurige verblijfszorg,
die de werkgroep Langdurend Intramuraal Verblijf van het Provinciaal Platform GGZ
Utrecht heeft verzameld.
De afgelopen twee en een half jaar hebben de leden van de werkgroep aan
ruim 30 ggz-instellingen werkbezoeken afgelegd. Ondanks de huidige trend tot
ambulantisering zullen nog veel mensen binnen de muren van de instellingen
verblijven en ook voor hen is herstel mogelijk. De werkgroep vindt dat het in
Nederland ernstig schort aan aandacht voor de herstelmogelijkheden van deze groep
cliënten.
Op tientallen plaatsen in Nederland zijn enthousiaste individuen en teams bezig om
daar verandering in te brengen. In dit boek wordt hun werk in het zonnetje gezet!
Binnenkort verschijnt de tweede druk.
12 Familieblad februari 2013