een ambtelijk rapport - Ziek van Zorg

Rapport Taskforce Beheersing Zorguitgaven
Door te analyseren vanuit het perspectief van het type zorgvraag (in plaats van per
sector) wordt het inzicht in de onderliggende oorzaken van de kostengroei groter.
Zo kunnen ook zorgvraag- en aanbod beter worden voorspeld. Daarnaast leidt een
benadering vanuit de zorgvraag tot betere prikkels, omdat de prikkels langs de lijn
van de zorginhoud kunnen worden georganiseerd in plaats van langs institutionele of
instellingslijnen. Voor partijen die budgetten moeten beheersen (zorgverzekeraars)
is het ook eenvoudiger als budgetten langs dezelfde lijnen worden bepaald als
waarlangs de kostenontwikkeling in feite plaatsvindt. Tot slot ontstaat een helder
zicht op toegevoegde waarde, als de begrippen van kwaliteit en van kosten langs
dezelfde as worden bekeken.
Kanteling van de begroting van sectorbenadering naar een benadering vanuit de
zorgvraag is wenselijk. Op korte termijn in ieder geval voor het prognostiseren van
de groeiruimte; op langere termijn is dit de enige weg om betekenisvol aan
uitgavenbeheersing te kunnen doen.
De benodigde data voor adequate monitoring zijn wel aanwezig, maar de data
worden gefragmenteerd beheerd en een eenduidige regie op het databeheer
ontbreekt en de toegang ertoe is beperkt. Tijdige ontsluiting van de verschillende
registraties maakt budgettaire beheersing beter mogelijk.
3. Prismant, Productiviteitswinst in de Zorg. Who gets what, when en how?
Twee bekostigingsmodellen
In de praktijk worden voor de gezondheidszorg ideaaltypisch twee
financieringsmodellen gehanteerd: budgetfinanciering en prestatiebekostiging.
• Budgetfinanciering houdt in principe in dat de centrale overheid het budget voor
de gezondheidszorg vaststelt en verdeelt over lagere organisatorische eenheden.
Dat kunnen regio’s zijn (die hun budgetten dan weer nader verdelen) of
zorgvoorzieningen zoals ziekenhuizen. De budgetverdeling wordt bepaald aan de
hand van budgetparameters, zoals omvang en samenstelling van de bevolking,
historische productiegegevens en (centraal vastgestelde) prijzen.
Budgetfinanciering past in de traditie van een planeconomie, waarin de overheid
een grote rol speelt bij de allocatie van (collectieve) middelen.
• Prestatiebekostiging houdt in dat de financiering van de zorg gekoppeld is aan de
geleverde prestaties. Het past in de traditie van een markteconomie. Niet de
overheid bepaalt de verdeling van de (collectieve) middelen, maar de markt van
vraag en aanbod, zoals de markt ook verantwoordelijk is voor de totstandkoming
van de prijzen van de geleverde prestaties.
Welk van beide modellen is het meest geschikt om in Nederland een optimale
maatschappelijke doelmatigheid c.q. een optimaal beheerste ontwikkeling van de
kosten van gezondheidszorg te bereiken? Er zijn in het onderzoek twee
benaderingen gebruikt: een empirische en een meer principiële.
Empirie
In de periode 1972-1983 bedroeg de gemiddelde jaarlijkse groei van de
ziekenhuiszorg bijna 12%. Het aandeel van de ziekenhuiszorg in het BBP steeg in
die periode van 1,55% naar 2,02%. In die periode werden ziekenhuizen bekostigd
op basis van de ontwikkeling van de productie, een vorm van prestatiebekostiging.
In de periode 1983-2000 daalde vervolgens het aandeel BBP van 2,02% naar
1,82%. De ziekenhuisuitgaven stegen in deze periode met gemiddeld 3,6% per jaar.
In deze periode gold de (functiegerichte) budgettering als het overheersende
bekostigingssysteem.
Pagina 88