een ambtelijk rapport - Ziek van Zorg

Naar beter betaalbare zorg
3.4 Naar een houdbaar groeipad op de (middel)lange termijn
54. De Taskforce is van oordeel dat de collectieve zorguitgaven in
Nederland onnodig en onverantwoord hard groeien. Hoewel de
productiviteit in de zorg is toegenomen, vertaalt zich dat niet in lagere
collectieve zorguitgaven. De budgetten groeien alsof er geen
productiviteitsstijging is. Daardoor lekken productiviteitswinsten gemakkelijk
weg in een hoger zorgvolume. Ten tweede wordt het begrip ‘zorg’ steeds meer
opgerekt, wat leidt tot het verlenen van meer en duurdere zorg aan relatief
lichtere patiënten. Dit doet kostenbesparingen door lagere tarieven meer dan
teniet. Ten derde verandert de aard van de zorg en wordt relatief steeds meer
‘lichte’ zorg geleverd. Vooral zorg die relatief gevoelig is voor
aanbodgeïndiceerde vraag en indicatieverruiming groeit hard. Bovengenoemde
ontwikkelingen zijn door het gevoerde beleid versterkt. Er valt steeds meer
onder de collectieve verzekering, de uitstroom uit het pakket is beperkt. In de
bekostiging zijn de prikkels om veel volume te genereren groot. Het gevolg is
dat het kostenbewustzijn over de hele linie onvoldoende is en er onvoldoende
prikkels zijn tot doelmatigheid.
55. De weg naar houdbare zorguitgaven vereist een integrale strategie. Dat
betekent én de doelmatigheid van het stelsel verbeteren én het pakket tegen
het licht houden én de eigen betalingen verhogen. Vergrijzing rechtvaardigt dat
de zorguitgaven iets harder groeien dan andere collectieve uitgaven. Een reëel
groeipad gelijk aan welvaartsgroei plus demografie dient voldoende te zijn om
de zorgvraag te accommoderen. Naar de huidige inzichten betekent dit dat de
groei van de zorguitgaven ruim 1½%-punt lager moet liggen dan het huidige
groeipad. Hiermee wordt een eerste grote stap gezet naar houdbare
zorguitgaven. Om dit te bereiken moeten op vele fronten maatregelen worden
genomen. Aan beheersbare en houdbare zorguitgaven moeten én de
aanbieders én de inkopers én de cliënten én de overheid een bijdrage leveren.
56. Bijbuigen van uitgavengroei naar een houdbaar pad is mogelijk, maar
vergt wel een samenhangend pakket van maatregelen. Een lager
groeipad is alleen haalbaar als alle maatregelen in samenhang worden
genomen: bekostiging, eigen betalingen en pakketmaatregelen versterken
elkaar in de richting van meer gepast gebruik. De samenhang van maatregelen
waarborgt dat weglek wordt tegengegaan. Alle partijen (verzekeraar,
aanbieder, patiënt, overheid en ZBO’s) worden expliciet op betaalbaarheid en
kostenbeheersing aangesproken, ook om verdergaande ingrepen te
voorkomen. Als slechts een deel van de maatregelen wordt getroffen, zal het
groeipad niet worden bijgebogen. Concreet:
a. Versnelde afbouw resterende ex-post mechanismen. AWBZ-zorg die naar de
Zvw gaat wordt direct risicodragend. Budgetten, tarieven en kaders in het
vrije deel van het BKZ worden (gedeeltelijk) aangepast aan
productiviteitsontwikkelingen. Inkopers krijgen maximale vrijheid om op een
slimme manier in te kopen.
b. Contractpartijen krijgen mogelijkheden tot kostenbeheersing middels quality
adjusted capitation fees. Zorgverzekeraars, gemeenten en aanbieders maken
dan afspraken over én kwaliteit, én toegankelijkheid én betaalbaarheid.
Pagina 53