een ambtelijk rapport - Ziek van Zorg

Naar beter betaalbare zorg
3 Aanbevelingen: meer aandacht voor betaalbaarheid
3.1 Hoofdopgaven
1. De Taskforce ziet drie hoofdopgaven om de collectieve zorguitgaven te
beheersen.
a. ‘Zorg’ gaat terug naar de kern, dat wil zeggen dat alleen gepaste zorg die
noodzakelijk is ten laste van het collectief komt. Het begrip ‘zorg’ is zowel in
de langdurige als in de curatieve zorg steeds verder opgerekt. Er wordt
steeds meer gedefinieerd in termen van ziekte en zorg. Op dit moment zijn
er onvoldoende tegenkrachten tegen deze trend. Niet vanuit instellingen,
niet vanuit professionals (maximale volumeprikkels, weinig inzicht in eigen
handelen en kosten), niet vanuit cliënten (nauwelijks kostenbewustzijn,
beperkte eigen betalingen en vertrouwend op behandelaar) en niet vanuit
zorginkopers (zorgplicht en de mogelijkheid van reputatieschade). Dit alles
stimuleert een continue indicatieverruiming die wordt gelegitimeerd door
relatief open omschreven aanspraken.
b. ‘Zorg’ wordt op de juiste plaats verleend. Veel zorg wordt geleverd op
de ‘verkeerde plek’ – daar waar deze duurder is zonder dat deze ook beter
is. Veel zorg kan goedkoper in de eerste lijn worden geleverd in plaats van in
ziekenhuizen. Of extramuraal in plaats van in intramurale AWBZ-instellingen.
Ook moet zelfmanagement een vanzelfsprekende rol krijgen. Zorg daar
leveren waar dat goedkoop en in goede samenhang kan, moet gepaard gaan
met het gericht afbouwen van capaciteit elders. Dit gebeurt nu nog
onvoldoende.
c. Alle actoren in de zorg gaan een grotere bijdrage leveren aan de
beheersing van de zorguitgaven. Premiebetalers, cliënten, aanbieders,
inkopers, regulerende organen en overheid: ieders handelen moet
nadrukkelijker in het teken staan van de beheersbaarheid van de uitgaven.
Patiënten en cliënten zullen een groter deel van de zorgkosten zelf moeten
dragen en hebben niet meer overal recht op. Om te voorkomen dat de
rekening van de budgettaire problematiek eenzijdig bij de burger wordt
gelegd moet de productiviteit en doelmatigheid binnen de zorg verder
worden gestimuleerd en verzilverd. Aanbieders en inkopers kunnen dit doen
door in hun contracten de huidige volumeprikkel om te zetten in een prikkel
op outcome; voor gezondheidswinst of verbetering van de kwaliteit van
leven. Overheid en ZBO’s moeten de betaalbaarheid veel prominenter laten
meewegen in hun beslissingen. Iedereen moet scherper aan de wind varen
waar het gaat om betaalbaarheid van de zorg.
De uitwerking van deze opgaven verschilt per zorgdomein.
2. De langdurige zorg vergt een striktere oriëntatie op de betaalbaarheid
door een herbezinning op de aanspraken en een organisatorische
herordening. Rond 2000 is de keuze gemaakt om de wachtlijsten aan te
pakken en de toegang tot zorg te verbreden, het zogenoemde “boter bij de
vis”-principe. Daarna is ervoor gekozen te investeren in een betere kwaliteit
van zorg (meer eenpersoonskamers, meer handen aan het bed, etc.). Om tot
houdbare zorguitgaven te komen is het nu nodig maximaal in te zetten op de
betaalbaarheid. Alle actoren krijgen sterkere prikkels om de zorguitgaven te
Pagina 33