een ambtelijk rapport - Ziek van Zorg

Rapport Taskforce Beheersing Zorguitgaven
Pagina 20
van het afgelopen decennium steeds sterker is toegenomen 12 . Dit geldt vooral
voor de curatieve zorg. In de langdurige zorg neemt de productiviteit ook toe,
maar is het totaalbeeld meer diffuus 13 . Een definitieve uitspraak over de
productiviteit in de langdurige zorg kan op basis van het beschikbare onderzoek
nog niet worden gegeven. Wel is aannemelijk dat een verdere verschuiving
naar extramurale zorg tot verdere productiviteitswinst leidt.
9. Productiviteitswinst wordt beperkt omgezet in lagere prijzen, zij
accommodeert vooral meer zorg. Om de productiviteitswinst te verzilveren
in de vorm van een lager groeipad moet sprake zijn van een drukkend effect op
de prijsstijging in de zorg. Dit is een taak van zorginkopers en de Nederlandse
Zorgautoriteit (NZa) (gereguleerde delen). Het beleid beoogt dat
zorgverzekeraars en zorgkantoren zo scherp onderhandelen dat zij de
productiviteitsstijgingen verzilveren in de vorm van lagere tarieven. De NZa
kan in de gereguleerde segmenten productiviteitsstijgingen betrekken bij de
vaststelling van tarieven. Dit gebeurt op dit moment echter niet of nauwelijks:
de tarieven en budgetten weerspiegelen de hogere productiviteit onvoldoende.
In Engeland gebeurt dit wel: daar worden productiviteitsstijgingen ex-ante in
tarieven en budgetten verwerkt.
10. Lagere tarieven alleen zijn niet voldoende, het volume moet worden
beperkt en dit impliceert een ander zorglandschap. In het B-segment zijn
de prijzen behoorlijk verlaagd. Echter, dit positieve effect is meer dan
tenietgedaan door een op onderdelen zeer sterke groei van het volume. Het is
dus niet voldoende om alleen de prijzen te beheersen. In de medischspecialistische
zorg is hier een eerste stap gezet met het hoofdlijnenakkoord
waarin afspraken zijn gemaakt over minder groei. Beperking van volumegroei
vraagt uiteindelijk ook om beperking van capaciteitsgroei - vooral door een
verschuiving van grootschalige intramurale aanbieders naar kleinschaliger
(extramurale) aanbieders. Momenteel bestaat er een aanzienlijke hoeveelheid
onbenutte beddencapaciteit, vooral in de ziekenhuizen waar de omvang soms
tot schaalnadelen leidt. Bij voorkeur loopt zo’n verschuiving via de inkoper.
11. Sinds een aantal decennia wordt de zorg meer extramuraal geleverd en
neemt de gemiddelde verblijfsduur in de instellingen steeds verder af.
Dit geldt zowel voor de curatieve als de langdurige zorg. Figuur 2.2 illustreert
dat het aantal dagen in de oudereninstellingen minder hard stijgt dan het
aantal bewoners. De verblijfsduur neemt dus af. In de ouderenzorg is de
gemiddelde verblijfsduur teruggelopen. In de ziekenhuizen is de gemiddelde
opnameduur teruggelopen van 7,3 dagen in 1996 tot nog maar 4,6 dagen in
2008. Dit betekent dat de bulk van de curatieve zorg wordt geleverd op de
polikliniek, in dagbehandeling of met een zeer kortdurende opname van twee of
drie dagen. Alleen voor een beperkte groep zware aandoeningen blijft een
volledige hotelfunctie noodzakelijk.
12
NVZ, Brancherapport 2011, Zorg op doorreis, Utrecht 2012, p. 21; Kiwa Prismant, Productiviteitswinst in
de Zorg. Who gets what, when and how? Utrecht, 2012.
13
B. Kuhry en F. de Kam (red.) Waar voor ons belastinggeld? Prijs en kwaliteit van publieke diensten, SCP,
Den Haag, 2012; Kiwa Prismant, Productiviteitswinst in de Zorg. Who gets what, when and how?
Utrecht, 2012.