een ambtelijk rapport - Ziek van Zorg

Rapport Taskforce Beheersing Zorguitgaven
1.2 Versnelde groei van de collectieve zorguitgaven
8. Sinds 2001 is de groei van de zorguitgaven versneld. Het CPB laat zien
dat de zorguitgaven als aandeel van het bruto binnenlands product al decennia
stijgen. Sinds het begin van deze eeuw zijn de zorgkosten veel sterker
gestegen dan de lange termijn trend sinds 1972 (zie figuur 1.2) 2 . De
trendbreuk rond het jaar 2001 is goed zichtbaar. Sinds het begin van de jaren
tachtig van de vorige eeuw slaagde de overheid erin de zorgkosten gedurende
twintig jaar te beheersen via aanbodsturing. De negatieve gevolgen van het
budgetteren, zoals wachtlijsten, een haperende productiviteit,
kwaliteitsproblemen en de achterblijvende levensverwachting werden echter in
de tweede helft van de jaren negentig steeds meer zichtbaar. Wachtlijsten
werden een groot maatschappelijk probleem dat hoe dan ook moest worden
opgelost. Rechterlijke uitspraken verankerden vervolgens het recht op zorg. De
strakke budgettering werd opgeheven. In zowel de curatieve als de langdurige
zorg werd vanaf 2001 vooral ingezet op kwaliteitsverbetering en het verkorten
van de wachtlijsten. De macrobetaalbaarheid raakte als thema op de
achtergrond.
9. Zorg heeft hoge baten, de marginale baten lijken echter te dalen en de
baten zijn voornamelijk individueel van aard. De marginale baten van
meer zorg dalen al enkele decennia. De steeds hogere kosten die worden
gemaakt om eenzelfde hoeveelheid gezondheidswinst te realiseren liggen
hieraan ten grondslag. Het CPB geeft overigens aan dat de baten van zorg
voornamelijk neerslaan bij het individu en dat de maatschappelijke baten in de
vorm van externe effecten van tweede orde zijn.
Figuur 1.2 Totale zorguitgaven als aandeel BBP
2 CPB, Trends in gezondheid en zorg, Policy Brief 2011/11 en Centraal Economisch Plan 2012, Den Haag
(bewerking Taskforce).
Pagina 12