2007-1 - WBE Tielerwaard-West

COLOFON
Voorzitter:
D.J.W. van Herwaarden
Spijkse Kweldijk 30
4161 BP HEUKELUM
Secretariaat:
HA.J. Blom-Mollema
Spijkse Kweldijk 72
4211 CZ SPIJK
wbetielerwaardwest@planet.nl
Penningmeester:
T. Tap
Spijkse Kweldijk 2
4161 BP HEUKELUM
Rabobank: 3280.30.082
Redactie:
L.A. Kasper
Lingedijk 55
4155 BC GELLICUM
tirehaut@lucaskasper.com
Commissie Wildschade
G. van
Heuckelum
Emmastraat 23
4175 EG HAAFTEN
Tel: 0418-592098
Mobiel: 06-51181328
gerritheuckelum@hotmail.com
Commissie Reewild
N.W.D. van der Burg
Lingedijk 14
4171 KD HERWIJNEN
Commissie Veldtoezicht
L.A. Kasper
Lingedijk 55
4155 BC GELLICUM
Drukwerk
De Toren Repro Servive
Waaldijk 134
4214 LD VUREN
Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - najaar 2006 - nr. 6 - [ 20 ]
Schoonmaken en controleren van het wapen
Ja, ja, hoor ik de mensen denken, schoonmaken en controleren van het wapen dat
kan ik zelf toch ook! En dat kunt u zelf ook tenminste tot op zekere hoogte, het zeg
maar dagelijkse onderhoud. Waar onder wij het schoonmaken van de loop en de
buitenkant van het wapen onder verstaan, is prima zelf te doen . Maar als het gaat
om de binnenkant van het wapen zoals trekkergroep, slagpen, veertjes en andere
onderdelen gaat het voor de meeste mensen net even te ver. Wij raden dan ook af
om daar aan te zitten, zeker als u dit nog nooit zelf gedaan heeft. Net als een auto
heeft een wapen ook zo zijn onderhoudsbeurten nodig.
Waarom? Dat zal ik u proberen uit te leggen;
Een wapen dat gebruikt wordt zal op den duur vies worden door de patroon (kruit,
plastic, staal), weersinvloeden zoals regen en onze handen (zweet). Door het wapen
geregeld schoon te maken zorgt u ervoor dat hij er mooi uit blijft zien, maar wat u niet
ziet is de slijtage aan de binnenkant van het wapen!
Als wij een wapen schoonmaken en controleren dan gaat het wapen tot het laatste
schroefje uit elkaar en wordt gecontroleerd op slijtage, dat is specialisten werk. Men
heeft een hoop ervaring nodig om te zien of iets wel of niet versleten is en wel of niet
moet worden vervangen. Bij het niet tijdig herkennen van problemen kunnen er
gevaarlijke situaties ontstaan met alle gevolgen van dien. Wapens die bij het sluiten al
afgaan tot het minder ernstige niet afgaan wanneer men de trekker overhaalt.
Het laten controleren en schoon maken heeft dus ook alles van doen met veiligheid. Het
is en blijft een vuurwapen, al zijn er zat jagers die hun geweer behandelen als een ieder
ander stuk gereedschap. En daar schuilt vaak het gevaar, men wordt te nonchalant. Ik
krijg vaak te horen dat ze het niet snappen dat het wapen het niet doet, want ze maken het
altijd schoon, wordt nooit nat weggezet en gooien hem zelf één maal per jaar in een bad
met petroleum zodat hij helemaal schoon is.
Naar slijtage wordt niet gekeken en men schiet vrolijk door, tot op het moment dat ze
weer in het veld zijn en op die belangrijke jachtdag hun wapen dienst weigert. Dan moet
het wapen binnen een dag gemaakt worden, het liefst nog dezelfde dag. Dat zullen wij
altijd proberen maar omdat het altijd in het hoogseizoen gebeurt, is dat vaak niet
mogelijk en zit u minimaal een week zonder wapen. Breng daarom het wapen minimaal
1 x per jaar naar Outdoor Eddie en wij zorgen er voor dat u in het jachtseizoen probleemloos
en veilig kunt jagen. Want ook de veiligheid komt zwaar in het geding als men nooit
het wapen laat controleren.
Zie het als eenA.P.K. voor uw wapen.
Tekst: Camiel Schaapsmeerders, Outdoor Eddie
Foto: Lucas Kasper
Foto: Jenne van der Weij
Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7
Speciale editie
WBE Tielerwaard-West
15 jaar

De oprichting van een WBE
Het is lang geleden, maar ik kan me de oprichting van onze
WBE nog goed herinneren. De reden om een WBE op te richten
was om de jacht van staatsbosbeheer te kunnen huren,
aangezien Staatsbosbeheer had besloten om uitsluitend aan
WBE's te verhuren. Op de bewuste avond, waarbij de WBE
zou worden opgericht was het belangrijkste doel die avond om
een bestuur te kiezen.
De zaal die avond was afgeladen. Buurjagers die elkaar niet eens
kenden zaten naast elkaar. Ik kan me geen ledenvergadering herinneren,
die zo druk bezocht was als die avond. Om de een of
andere reden dachten de meeste bezoekers dat die avond de jacht
op de gronden van staatsbosbeheer aan de aanwezigen zou worden
verhuurd. In dat geval kon je natuurlijk niet thuis blijven. Die
avond werd het bestuur gekozen en de basis voor de WBE gelegd.
Het bestuur bestond uit F. Meydam voorzitter, J. de Jong secretaris,
W. Donker penningmeester, leden waren C. Uitenboogerd en
B. van Willigen.
Al direct hadden we een groot aantal deelnemers / leden binnen de
In memoriam Ben van Willigen
Op 25 oktober 2006 is ons oud-bestuurslid Ben
van Willigen in zijn jachtveld “de Crobsche
Waard”overleden. Terugkijkend mogen we ons
als WBE gelukkig prijzen dat we Ben in onze
gelederen hadden. Vanaf de oprichting van de
WBE was Ben bestuurslid. Zijn bestuurlijke
kennis en inbreng waren van grote waarde
binnen het bestuur en binnen de WBE.
Mede door zijn toedoen is de “Crobsche
Waard” voor de jacht behouden gebleven en
heeft de “Crobsche Waard” voor vele jagers en
wildbeheerders een belangrijke functie.
Bijvoorbeeld de kleiduivenclub, de jachthondencursussen
en wedstrijden en het WBEbestuur
vonden op de Crobsche Waard of in het
Waardmanshuis een onderkomen.
Het jachtleven van Ben speelde zich af in een
aantal jachtvelden langs de rivier de Waal. Zelf
ben ik als jonge jager meer dan eens te gast
geweest op het jachtveld rondom kasteel
Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 2 ]
WBE, waardoor vanaf het begin bijna 95% van het bejaagbare
oppervlak van de WBE ook onderdeel uitmaakte van de WBE en
hier is tot op heden geen verandering in gekomen.
De eerste commissie was volgens ondergetekende de biotoopcommissie,
maar deze bestaat niet meer. In de loop der jaren zijn
echter diverse andere commissies opgericht, waardoor steeds
meer leden gingen participeren in de WBE. Eén van de belangrijkste
voordelen die de WBE heeft opgeleverd is dat de jagers die in
het werkgebied van de WBE hun jachtveld hebben, veel meer zijn
gaan samenwerken. Dit is een langzaam proces geweest, want
vroeger had je je eigen jachtveld en had je weinig of geen contact
met je buurjagers. Nu zijn we ook door de overheid, gedwongen
samen te werken hetgeen ons als jagers naar de buitenwereld,
sterker heeft gemaakt. We zijn nu een aanspreekpunt voor diverse
organisaties. Veel voordelen, geen nadelen.
Wie had dat kunnen denken op die allereerste drukbezochte ledenvergadering.
Met jagersgroet, namens het bestuur WBE Tielerwaard-West
DJW van Herwaarden, voorzitter
Loevestein, toen Ben de jacht overliet aan de
jongeren. Aan het eind van zo'n dag kwam hij
altijd met zijn Visla jachthond kijken en hij was
dan altijd bijzonder geïnteresseerd hoe een
ieder het er vanaf had gebracht.
Zijn belangstelling voor de natuur en het verbeteren
van het jachtveld uitte zich in zijn pogingen
om een patrijzenproject op te zetten binnen
onze WBE. Hoewel hij een groot aantal
geïnteresseerde jagers en boeren om zich heen
had verzameld, bleek dat er geen animo was bij
de provincie om de benodigde subsidies te
verstrekken.
Helaas is Ben er niet meer, maar zijn betekenis
voor de jacht en het Wildbeheer binnen onze
WBE zullen wij niet vergeten.
Namens het bestuur WBE Tielerwaard-West
Duco van Herwaarden, voorzitter
Wapenhandel BOSCH & VOLLENHOVEN V.o.F.
Verkoop van hagel- en kogelgeweren
(Geen vuistvuurwapens)
Reparatie van wapens
Kleding & accessoires
Verkoop en verhuur van kleiduivenmachines
Verkoop van hagel- en kogelpatronen en
kleiduiven
Organisatie van jachtparcours wedstrijden
Het geven van (privé) schietinstructie
Winkel:
Ommerenwal 2
4032 MZ Ommeren (gem. Buren)
Tel. 0620 44 55 74
Openingstijden:
Woensdag, donderdag en vrijdag
13:00 – 18:00 uur
Zaterdag
10:00 – 18:00 uur.
medewerkers van de KNJV dit zelf zouden moeten kunnen. De
KNJV zocht daarbij contact met Pauw en Van Spaendonck, een
pr-bureau in Den Haag. Hieruit vloeide een samenwerking voort
tussen Zweitse Lulof en een medewerker van Pauw en Van
Spaendonck. Zij schreven een brief naar alle WBE's en gingen
daar samen vertellen over de veranderingen in het jachtbedrijf. De
medewerker van Pauw en Van Spaendonck besprak als deskundige
de theoretische kant en de heer Lulof vertelde wat dit in de
praktijk voor de houding en activiteiten van WBE's betekende.
Ook probeert de KNJV sinds begin jaren '90 meer naar buiten te
treden door de pers uit te nodigen voor een jacht, door vaker
persberichten te versturen en door jagers te stimuleren een bezoek
te brengen aan een basisschool waar zij aan kinderen uitleggen
wat jacht is en waarom het gedaan wordt.
De KNJV probeert door middel van provinciale emailnieuwsbrieven,
het intranet en stukken in het door de KNJV
gepubliceerde tweewekelijkse tijdschrift De Nederlandse Jager
de gewenste denkwijze bij de leden tot stand te brengen. De
publieke opinie over de jacht is in de afgelopen jaren steeds
positiever geworden, mede omdat jagers meer verantwoording
(moeten) afleggen voor wat ze doen. Deze houding is de afgelopen
twee jaar uitgelegd aan de leden en wordt volgens de KNJV
sindsdien ook door de leden uitgedragen. In mijn onderzoek heb
ik willen bestuderen of het beleid van de KNJV en de beschreven
maatschappelijke ontwikkelingen invloed hebben op de jachtbeleving
en zelfbeeld van jagend Nederland.
Het onderzoek
Bij de dataverzameling analyseerde ik ten eerste de veranderingsstrategie
en de communicatiewijze van de directie van de KNJV
op basis van de afgelopen vijftien jaargangen van DNJ en een
interview met de directie. Ten tweede is door middel van interviews
met leden geprobeerd een beeld te schetsen van de mogelijke
veranderingen in de leefwereld van de leden. Tenslotte is
gekeken naar een eventuele ontwikkeling in de berichtgeving
over de jacht in de afgelopen vijftien jaar.
De jachtcultuur blijkt zich te kenmerken door een groot saamhorigheidsgevoel
en een geneigdheid tot uitleg en verantwoording
van de jacht aan buitenstaanders. In de gesprekken met de leden
kwam naar voren dat ze goed onder woorden kunnen brengen wat
de belangrijkste veranderingen in het jachtbedrijf zijn en wat deze
nieuwe situatie van hen vraagt. Maar hoewel hun houding naar de
buitenwereld veranderd is, beleven de jagers de jacht naar eigen
zeggen nog net zoals vroeger. Ook hebben ze een positief
toekomstbeeld.
De leden baseren hun identiteit echter niet alleen op datgene wat
de KNJV doet en communiceert en welke verhalen ze delen met
VAN GELLICUM
VASTGOED b.v.
Rentmeesters- Makelaars- & Taxatiekantoor
BEHEER EN EXPLOITATIE
AAN- EN VERKOOPONROERENDGOED
TAXATIES
ONTEIGENING EN SCHADEREGELING
PRODUCTIERECHTEN
Van Gellicum Vastgoed b.v.
Roodseweg 11, 4165 AP Rumpt
T : 0345-651635
F : 0345-651680 Rentmeester
M : 06-51260930 NVR
W : www.vgv-rentmeesters.nl
Achterweg 65
4171 BB Herwijnen
Tel: 0418 - 58 23 28
Fax: 0418 - 58 25 08
Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 19 ]
de andere leden. Hun identiteit is ook gebaseerd op het beeld dat
het publiek van het jachtbedrijf heeft. WBE's en particuliere
jagers zijn mede daarom de publiciteit meer gaan opzoeken wat
voor positieve berichtgeving over de jacht zorgt.
Het is moeilijk gebleken om op basis van de publicaties in de
dagbladen van de afgelopen vijftien jaar een conclusie te trekken
over de ontwikkeling van de publieke opinie, omdat de artikelen
wisselend van toon en invalshoek waren. Wel is het zo dat de
WBE's vanaf hun oprichting de publiciteit zoeken door journalisten
mee te nemen op jacht of door voorlichting te geven over hun
activiteiten. Hieruit zou voorzichtig geconcludeerd kunnen
worden dat de media langzaam meer inzicht krijgen in het
jachtbedrijf, wat wellicht tot een positieve beïnvloeding van de
publieke opinie zou kunnen leiden. De toename van de wildconsumptie
zou wél kunnen duiden op een positievere houding van
het publiek ten opzichte van de jacht. En mooie jachthoornklanken
bij de wildmaaltijd kunnen daar zeker een positieve bijdrage
aan leveren!
Tekst: Janneke Scharloo
Communicatiemedewerker
KNJV
De Meent 26
4214 EZ Vuren
Telefoon: (0183) 634462

Op jacht naar maatschappelijk draagvlak
Hoe openheid leidt tot begrip
De parforcehoorn, de Plesshoorn en het Taschenjagdhorn
worden gebruikt om mee te communiceren tijdens een
jachtdag (de aanvang van de drift, einde jacht, drijvers
verzamelen en het halali). Is succesvol gejaagd, dan is de
hoorn in gebruik bij het tableau om de dood-signalen te
blazen. Tijdens een jachtdag wordt de hoorn ook gebruikt
om elkaar te begroeten, ermee 'zum Essen' geblazen en bij
het afscheid. De jachthoorn is een mooi symbool van de
gedeelde cultuur binnen het jachtbedrijf. Want zoals de
jagers de tonen vertalen in onderlinge boodschappen, zo
vertalen zij al zeker 15 jaar hun handelen voor het publiek.
En dan blijkt voor veel mensen datgene wat ze onbegrijpelijk
vonden, best vanzelfsprekend te zijn.
Maatschappelijke ontwikkelingen m.b.t. jacht
De publieke opinie en de politiek hebben een blijvende invloed op
de KNJV. De manier waarop de Nederlandse maatschappij denkt
over de natuur en het platteland is in de afgelopen eeuw veranderd.
In het algemeen heeft men nu minder kennis van de natuur en ook
minder ervaring met buiten dan vroeger. De onbekendheid van het
publiek met het platteland en de natuur blijkt uit onderzoeken. De
urbanisatie zet door: een steeds groter deel van de Nederlanders
groeit op in een stedelijke omgeving. Daarnaast heeft het grote
publiek, veelal stadsbewoners, meer invloed gekregen op de
beleidsvorming. Mede naar aanleiding van deze ontwikkelingen
heb ik in 2005 voor mijn studie aan de Faculteit der Sociale
Wetenschappen aan de Vrije Universiteit in Amsterdam een
onderzoek gedaan naar de cultuurverandering binnen het
jachtbedrijf vanaf 1990.
De genoemde ontwikkelingen in de maatschappij vinden hun
vertaling in het overheidsbeleid. Eind 1991 zette staatssecretaris
van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (LNV) drs. J.D. Gabor
met de nota Jacht en Wildbeheer de jachtwereld op haar achterste
benen: de jacht in natuurgebieden werd beperkt en het aantal
bejaagbare wildsoorten werd van negenentwintig teruggebracht
naar zes. Op 1 april 2002 is deze nota in de vorm van de Flora- en
faunawet (FF-wet) actief geworden. Volgens het Ministerie van
LNV worden met de komst van de FF-wet meer inheemse en
uitheemse planten en dieren beschermd en is het beschermingsregime
strenger geworden. Nieuw in de bijlage bij de wet is de
intrinsieke waarde van het dier: dieren worden mede beschermd
omdat hun bestaan op zichzelf waardevol is, zonder te kijken naar
welk nut de dieren voor de mens kunnen hebben.
Een belangrijk politiek gevolg van de FF-wet voor het beleid van
de KNJV is dat de meeste bevoegdheden in het kader van beheer
en schadebestrijding zijn toegekend aan de provincies. Behalve de
minister kunnen de provincies algemene vrijstellingen van de
verbodsbepalingen verlenen voor bepaalde soorten (landelijke en
provinciale schadesoorten). Daarnaast kunnen gedeputeerde
staten opdracht geven tot het beperken van de stand van een aantal
diersoorten (Ministerie LNV, 2002).
Cultuurverandering
De bovengenoemde maatregelen vereisen volgens de KNJVdirectie
een cultuurverandering op het bureau maar vooral in het
land onder de leden van de KNJV, de jagers. Niet alleen moeten de
provinciaal bestuurders hun politieke contacten nog meer
koesteren, ook is het beleid dat binnen het bureau de nadruk ligt op
voorlichting naar de leden en de samenleving.
Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 18 ] Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 3 ]
Voor de FF-wet was de jager autonoom in zijn jachtveld, hij
bepaalde wat er bejaagd werd. Met de komst van de FF-wet is de
jager voor beheer en schadebestrijding verantwoording schuldig
aan de samenleving; de jager is nu dienstverlener voor de grondeigenaar
en overheid. Volgens de directie van de KNJV hebben nog
niet alle jagers dit besef en kijken zij vooral naar wat ze wel en niet
mogen. De doorgevoerde veranderingen worden aan de nieuwe
jagers tijdens de jachtopleiding verteld en uitgelegd en dat zorgt
voor meer begrip. De jager die echter al langer jaagt, is vaak nog
geneigd de tijd van voor de FF-wet na te streven, wat wel eens tot
botsingen kan leiden met grondeigenaren of bestuurders. De
KNJV heeft het doel de jacht in de samenleving vanzelfsprekender
te maken en de jagers zich meer verbonden laten voelen met het
(regionaal) beleid waardoor ze zich meer als een onderdeel van
een groter, dienstverlenend verband gaan beschouwen. Toen
Gerard Alferink in 1990 aantrad als directeur van het bureau in
Amersfoort, vond hij het de taak van de KNJV om aan het publiek
te laten zien wat jagers doen. Enkele jaren daarvoor had de directie
van een pr-bureau het advies gekregen niet te reageren op
andersdenkenden: het zou wel over gaan. Maar de heer Alferink
deelde deze mening niet en vanuit het jachtbedrijf werd daardoor
meer in discussie gegaan met alle organisaties. Hij verwoordt het
als volgt: “Laten we de zaak volledig opengooien want wij hebben
niets te verbergen, integendeel”.
Als gevolg van deze beleidswijziging werd besloten een aantal
jagers het woord te geven in een televisieprogramma van Sonja
Barend. Hoewel deze uitzending door het jachtbedrijf goed
ontvangen werd, besloot de directie dat er niet langer per verzoek
ad hoc uit het land woordvoerders werden benaderd, maar dat de
Speciale editie Tire Haut: 15 jaar WBE Tielerwaard-West
De officiële oprichtingsdatum van de WBE Tielerwaard-West
is 25 April 1991. Dit betekent dat de WBE nu dus eigenlijk 16
jaar bestaat. Vorig jaar was dit feit aan onze aandacht ontsnapt.
De redactie heeft toch maar besloten om alsnog, in een
speciale editie van Tire Haut, aandacht aan dit 15 jarig jubileum
te besteden. De doelstelling die hierbij omschreven werd
was om in de bijdragen voor deze speciale editie zoveel mogelijk
de afgelopen 15 jaar te belichten. Vanwege het speciale
karakter mocht deze editie ook wat meer omvang hebben dan
gewoonlijk. Met een totaal van 20 pagina’s is de laatste doelstelling
in elk geval gehaald.
Allereerst zijn we maar eens in het archief van de WBE gedoken.
We kwamen daar al gauw het eerste jaarverslag over 1991 tegen.
Dit jaarverslag kan op de volgende pagina’s van deze editie nagelezen
worden. Hier valt o.a. de samenstelling van het eerste WBE
bestuur te lezen. Daarbij valt op dat inmiddels twee van deze
bestuursleden zijn overleden. Floris Meijdam al langere tijd geleden
en Ben van Willigen zeer recent. Ben heeft veel voor de WBE
betekend, zoals ook valt op te maken uit het in memoriam, dat door
de voorzitter geschreven is. Daarnaast zullen we Ben ook missen
als leverancier voor Tire Haut van korte verhalen en anekdotes
over de jacht. We hadden de impressie dat Ben nog vol zat met dit
soort verhalen en dat we nog veel leesplezier aan hem konden
beleven. Het heeft echter niet zo mogen zijn!
Een man die ook vanaf het begin met de WBE begaan is geweest is
Marius van Willigen, de neef van Ben. De redactie is bij hem op
bezoek geweest en al gauw bleek dat het vertellen van verhalen
blijkbaar in de familie zit.
B.V. v/h Gebr. van Willigen
.
Handel in onroerend goed,
productierechten, fok- en gebruiksvee,
op- en overslag, import en export
Achterweg 65, 4171 BB Herwijnen
Tel: 0418-582666, Fax: 0418-582464
De WBE Tielerwaard-West is een samenwerkingsverband van
jagers, dat als doel heeft om binnen het werkgebied van de WBE
een evenwichtige en gevarieerde wildstand te bevorderen en in
stand te houden. Dit in samenwerking met andere organisaties op
het gebied van land-, tuin- en bosbouw en in overleg met eigenaren
en/of gebruikers van de gronden binnen het WBE gebied. In de
tweede plaats is de WBE een vereniging met leden en diverse
commissies. Na de opstartfase zijn er binnen de WBE allerlei
commissies gevormd, die als taak mee hebben gekregen om activiteiten
te ontplooien om de hierboven genoemde primaire doelstelling
te bevorderen.
Zo houdt de reewildcommissie zich bezig met het beheren van het
reewild. Het gevolg hiervan is dat de reewildstand in de afgelopen
jaren sterk is toegenomen. U leest hierover in deze editie van Tire
Haut. Ook over het ontstaan en het belang van het veldtoezicht
wordt melding gemaakt. Hieruit valt op te maken dat er een preventieve
werking van het veldtoezicht uitgaat, wat zeker de wildstand
ten goede komt. De WBE mag zich verder verheugen in een
zeer actieve schietcommissie, die de oefening van de jager met het
geweer hoog in het vaandel heeft staan. Het streven hierbij is om
(nog) ‘betere geweren’op de jacht te verkrijgen.
Met de invoering van de Flora- en Faunawet is het beheren van de
wildstand centraal komen te staan en daarmee de noodzaak tot
registratie van wildschade. Alleen dan zal de jacht in de vorm van
beheersjacht kunnen blijven bestaan. Marius van Willigen benadrukt
dit nog eens in het gesprek dat we met hem mochten hebben.
Verderop leest u over de uitgekeerde bedragen ten gevolge van
wildschade. De schade door ganzen vormt hierin de hoofdmoot.
Hiermee wordt het belang van de wildschadecommissie nog eens
extra onderstreept. Het werk van de activiteitencommissie, die
o.a. wilddiners en vuilruimdagen organiseert, bevordert wel is
waar niet direct de wildstand, maar beïnvloedt wel op een positieve
manier hoe door ‘de maatschappij’ tegen de jacht wordt aangekeken.
Hieronder scharen we ook het publiceren van Tire Haut.
De geweldige bijdrage van SBNL over een patrijzenproject krijgt
volop de aandacht en verdient navolging. Janneke Scharloo van de
KNJV heeft haar onderzoek over maatschappelijke veranderingen
in de afgelopen 15 jaar voor ons samengevat. En o ja, 15 jaar je
geweer niet laten onderhouden kan volstrekt niet volgens Outdoor
Eddie!
Namens de redactie wens ik u veel leesplezier!
Lucas Kasper
NOTARISPRAKTIJK
LEERDAM
Mr R.H.J van de Wiel
notaris
Kon. Emmalaan 20 / 4141 EC Leerdam
Telefoon 0345 - 615641 / Telefax 0345 - 617721

ORGANISATIE.
------------
Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 4 ] Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 17 ]
Omstreeks de jaarwisseling 1990/1991 hebben C.P. Uittenbogerd en F. Meijdam het initiatief
genomen een wildbeheereenheid in het westelijk deel van de tielerwaard op te richten. Zij
formeerden een voorbereidingsgroep bestaande uit zichzelf en M. de Man, J. de Man, J.N. de
Jong, A. Bok, W. Donker en B.J. van Willigen. Na de informatieavond op 11 april 1991 wordt op
25 april de vereniging opgericht door de statuten van de W.B.E. Tielerwaard West vast te
stellen. Ook het huishoudelijk reglement wordt goedgekeurd. Na een schriftelijke
verkiezing worden 5 bestuursleden gekozen, die in een bestuursvergadering van 29 mei de
functies onderling verdeeld hebben.
Het bestuur bestaat uit: F. Meijdam, voorzitter. J.N. de Jong, secretaris. W. Donker,
penningmeester. C.P. Uittenbogersm voorzitter wildbeheer commissie. B.J. van Willigen,
Public Relations en Ruimtelijke Ordening.
In augustus zijn de statuten van de vereniging W.B.E. Tielerwaard West bij notaris
Hoogstraten in Geldermalsen gepasseerd en is de vereniging ingeschreven bij de Kamer van
Koophandel in Tiel. In de algemene ledenvergadering van 3 oktober is H. Bardoel in het
bestuur gekozen als adviserend lid.
Ter voldoening aan het gestelde in het huishoudelijk reglement zijn de heren Mulder ten
Kate en D. Van Herwaarden gekozen tot voorzitter en vice-voorzitter van de arbritrage
commissie. De W.B.E. telt thans 75 leden en 5 deelnemers.
HET WERKGEBIED.
--------------
Het rivierengebied biedt de mogelijkheid de W.B.E. op een zo natuurlijk mogelijke wijze te
begrenzen. De west en noord grens wordt gevormd door de rivier de linge en de oost grens door
de rijksweg A-2 en de zuid grens door de rivier de waal.
De KNJV afdelingen Tiel en Gorinchem hebben overeenstemming bereikt over een grens
correctie waardoor de plaatsen Asperen en Heukelum toegevoegd worden aan de afdeling Tiel.
Hieronder valt de W.B.E. grens ter plaatse samen met de afdelings-provincie en gemeente
grens. Het hoofdbestuur van de KNJV heeft deze wijziging goedgekeurd. De leden in Asperen
en Heukelum hebben de keuze om bij Gorinchem te blijven of over te stappen naar Tiel.
Het bestuur van de W.B.E. heeft het Waardmanshuis Crobsche Waard te Haaften gekozen als
vaste vergaderruimte.
ACTIVITEITEN.
-------------
WILDBEHEEREENHEID TIELERWAARD WEST.
JAARVERSLAG 1991
------------------------------------
Het jaar 1991 heeft geheel in het teken gestaan van de oprichting van de vereniging. De
statuten en het huishoudelijk reglement zijn na uitvoerige behandeling zowel in het bestuur
als de ledenvergadering vastgesteld en formeel vastgelegd en geregistreerd.
De W.B.E. kreeg een “gezicht”door vaststelling van een logo dat opgenomen is in het
briefpapier. De vastgestelde contributie over 1991 is geïncasseerd en de eerste
lidmaatschapskaarten zijn uitgereikt.
Met de S.B.B. is overeenstemming bereikt over de behandeling van de huurcontracten van deze
instantie met jachthouders in het werkgebied. In 1992 hoopt het bestuur e.e.a. te
effectueren.
__________________________
Secretariaat:
Panweg 1 F11, 4157 PB Enspijk
Telefoon 03457-1820
‘Op roakeldais’
In een vorige uitgave van Tire Haut heb ik mij mogen voorstellen
als nieuw bestuurslid van de WBE Tielerwaard West.
Hierbij is een foto afgedrukt waarop ik wordt vergezeld van
de beide Cocker Spaniels die deel uitmaken van ons gezinsleven.
Beide Cockers (Paddy, 14 jaar en Roy 5 jaar) zijn
menigmaal ingezet bij de jacht op kleinwild. Paddy, de oudste
is inmiddels met pensioen, na een intensief leven als jacht
Cocker. Roy, die in de bloei van zijn leven is, neem ik geregeld
mee op (kleinwild)drijfjachten waar zijn kwaliteit het beste
tot zijn recht komt. Graag wil ik u kennis laten maken met het
ras zijn oorsprong en kwaliteiten.
De Engelse Cocker Spaniel is niet alleen de populairste van alle
e
Spanielrassen, maar ook de oudste. Reeds in werken uit de 14
eeuw wordt de Spaniel al genoemd. Zijn oorsprong moet gezocht
worden in het grensgebied tussen Frankrijk en Spanje, of in
Spanje zelf. Daar komt ook de oude benaming van het ras
'Spanjoel' vandaan, wat later in Spaniel veranderde. Meestal
waren ze beschreven als zuiver van kleur, wit, maar het liefst zag
men ze gespikkeld, gevlekt of gemarmerd. Spaniels werden in
vroegere tijden veel gebruikt in combinatie met haviken en
sperwers, voor de jacht op patrijzen en kwartels. Daarvoor
moesten ze zich niet alleen over het land goed kunnen voortbewegen,
maar het waren over het algemeen ook uitstekende zwemmers
die goed konden duiken en de vogels uit het water aan land
brachten. Men beweert wel dat de hoogst geprezen eigenschappen
van die oude Spaniels de liefde voor hun meester was en het
feit dat ze hem prima bleven volgen, zelfs als hij in een menigte
liep.
De Spanjoelen werden tegen het einde van de vijftiende eeuw nog
intensief gebruikt, samen met de havik. Op veel oude schilderijen
met velden en bossen en jagers, treffen we hondjes aan die veel op
Spaniels lijken, voorouders van de Engelse Cocker. Men zegt dat
van deze honden verwacht werd dat ze het terrein bejaagden met
kwispelende staart en dat ze het wild opjoegen. In oude boeken
zijn deze kleine Spaniels het meest beschreven als wit met rode
vlekken; andere werden roodachtig met zwart genoemd. Dat
schijnt de veronderstelling van veel oude fokkers te bevestigen
dat 'black and tan' (zwart met rode aftekeningen) een van de
oorspronkelijke kleuren van het ras is. Er waren volgens zeggen
in die tijd in Frankrijk ook Spaniels die gemarmerd blauw (blue
merle) en gemarmerd zwart gekleurd waren. Ik heb het idee dat
deze waarschijnlijk de voorlopers van onze tegenwoordige
'geschimmelden' waren. Onze Cocker Paddy is een zogenaamde
'oranje schimmel' en Roy is een 'maron schimmel' met tan.
Het is rond het jaar 1677 dat we beschrijvingen aantreffen van de
Spanjoelen als 'handig van formaat, met beweeglijke voeten en
staart en met een altijd actieve neus om te speuren naar wild'. Dit
blijkt nog steeds een goede beschrijving te zijn voor onze huidige
Cockers, en dat in het bijzonder voor de stammen van honden
waarmee gewerkt wordt.
De Valkenjacht is naar men zegt de sport van koningen en
edellieden, en in de werken van Koning Hendrik de Achtste van
Engeland is dikwijls sprake van kleine Spaniels die gebruikt
werden om vogels naar de vogelvangers en hun netten te drijven.
Veel schilderijen uit die tijd laten ons nu nog de kleine Spaniels
zien die als zodanig gebruikt werden.
Het zou tot het jaar 1803 duren alvorens we wat nauwkeurig
beschrijvingen aantreffen van twee typen Spaniels. Het ene type,
de echt Engels gefokte Springer Spaniel, die leverkleurig en wit
was, zal zeker de voorvader van onze tegenwoordige Springer
Spaniels zijn geweest. Het andere type was een over het geheel
wat kleinere hond met een krullerigere vacht en bevedering in een
verscheidenheid van kleur. Dit type werd bekend als de Cocker
Spaniel die intensief gebruikt werd op de houtsnipjacht. Dit
omdat hij in staat was door te dringen in de zeer dichte begroeiingen,
iets wat voor andere rassen moeilijk was.
De naam Cocker is afkomstig van het Engelse woord voor
houtsnip, namelijk 'woodcock'. De Cocker Spaniel wordt nog
steeds met succes gebruikt voor de jacht en de kwaliteit van zijn
werk op veldwedstrijden is zeer hoog. De kleine Cocker die
hiervoor in Engeland voor de jacht wordt gebruikt, is van een
ander type dan de gemiddelde showhond. Hij is wat kleiner en
minder fijn in hoofd, maar het is zonder meer een genot om hem
aan het werk te zien. De aanleg voor het werk is echter bij de
show-Cocker niet verdwenen en vele tentoonstellingskampioenen
bewezen op veldwedstrijden eveneens tot grote prestaties in
staat te zijn.
Pas in 1893 werd de Cocker Spaniel in Engeland officieel in het
stamboek opgenomen. Tot dan was het alleen eis dat het gewicht
niet boven de 11,25 kg kwam. Als een hond zwaarder was, mocht
hij alleen geëxposeerd worden als Field Spaniel. Het is onmogelijk
om alle fokkers, die het ras hebben gemaakt tot wat we heden
ten dage bezitten, te noemen, maar een uitzondering wil ik maken
voor de Engelsman James Farrow. Zijn OBO-stam wordt veelal
beschouwd als de bakermat voor onze moderne Cockers. Ik ben er
van overtuigd dat hij en de andere belangrijke fokkers uit de
begintijd enorm trots zouden zijn als ze weten wat er allemaal
bereikt is met hun werk. Dat is op de juiste manier voortgezet in de
fokkerij en veel toegewijde mensen hebben jarenlang hard
gewerkt om de prachtige exemplaren te krijgen die we tegenwoordig
op de tentoonstellingen zien. Maar ook als gezelschapshond
is er geen betere dan de Cocker Spaniel. Hij is prettig van
formaat en hij kan zich aan allerlei omstandigheden goed
aanpassen.
Tekst: Tubertus Tap
Foto’s: Tubertus Tap

Strook tussen beplanting en akker
Omdat er op stroken van het waterschap voor het inzaaien niet
gespoten mocht worden tegen kweek en ridderzuring, 'redde' het
Paardeweimengsel het niet.Het Paardenweimengsel 'Olympic' is
daarom in 2005 vervangen door een mengsel van Phacelia,
koolzaad, spurrie en gele mosterd (het 'Snelmengsel' genoemd).
Het alternatieve mengsel doet het juist bijzonder goed. Deze
strook wordt door het waterschap voor excursies gebruikt.
Het Horizonmengsel wordt gebruikt voor PR doeleinden,
namelijk langs de toegangsweg naar dorp Haarle. Dit mengsel is
samengesteld om bijen en vlinders te trekken. Het is bij de keuze
van de ligging van de faunaranden de vraag of er juist langs drukke
wegen faunaranden aangelegd moeten worden ten behoeve van de
patrijs (of andere fauna), anders dan voor een PR functie.
Het 'Schraalmengsel' is ingezaaid op een schouwpad met veel
kiezel en geel zand, erg arme grond dus. Maar zelfs het schrale
faunamengsel (met boekweit, serradelle, spurrie en zomerrogge)
gaf niet het gewenste effect. De verrassing was des te groter toen
bleek dat na het inzaaien van het SBNL Faunaweidemengsel toch
een interessante vegetatie is ontstaan met klaproos, zandblauwtje,
korenbloem, duizendblad, wilde cichorei, middelste teunisbloem
en nog enkele andere soorten. Ook belangrijk is dat in deze strook
open plekken zijn gebleven voor het noodzakelijke zandbad van
veerwild en voor het zonnebad van vlinders.
De rogge is gebruikt om de situatie van oude graanakkers na te
bootsen, dus zonder gebruik van onkruid-bestrijdingsmiddelen.
Dit levert een vegetatie op met van nature voorkomende
akker(on)kruiden als vogelmuur, klaproos, korenbloem, herderstasje,
zwaluwtong en perzikkruid. Belangrijke voedselplanten
voor patrijzen, getuige een Duits onderzoek (Brüll) naar de
kropinhoud van patrijzen (zie tabel hiernaast).
We kunnen dus concluderen dat als de buitenste meters van een
bieten-, aardappel-, graan- of maïsperceel niet meer bespoten zou
worden, dit de patrijzenpopulatie veel goed zou doen.
Hoe het 'Biotoopverbeteringsproject voor de patrijs' in 2007
verloopt is nog niet bekend. Eerst moeten de resultaten van 2006
bekend zijn om te kunnen beslissen hoe in 2007 verder te gaan.
Ik hoop dat ik met deze bijdrage aan Tire Haut u kan bewegen om
georganiseerd, in WBE-verband, een project op te starten
vergelijkbaar met dat van WBE Heeten e.o. Neem contact op met
uw biotoopcommissie en/of SBNL en neem samen actief deel aan
een leuk, nuttig en leerzaam biotoopverbeteringsproject!
SBNL
Evert Dijk
Biotoopconsulent
Roggestrook
Wilde kruiden:
zuringsoorten blad en bloem 0,10%
grassen blad en zaad 3,00%
straatgras blad en zaad 3,10%
Engels raaigras blad en zaad 0,10%
thimoteegras blad en zaad 0,10%
akkerhoornbloem zaad 2,90%
wikken zaad 0,70%
dauwnetel zaad 3,30%
zwaluwtong zaad 6,30%
perzikkruid zaad 4,70%
varkensgras zaad 3,00%
melganzevoet zaad 9,00%
vogelmuur zaad 3,90%
driekleurig viooltje zaad 1,70%
:
Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 16 ] Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 5 ]
spurrie zaad 1,10%
melde soorten blad en zaad 3,10%
knopkruid zaad 1,80%
gewone vrouwenmantel zaad 0,80%
silenesoorten zaad 0,30%
middelste vergeet-me-niet zaad 0,50%
Cultuurplanten:
klaver blad 3,60%
haver zaad 9,10%
gerst zaad 7,40%
tarwe zaad 10,50%
rogge zaad 3,90%
jonge grasplantjes bladtop 11,30%
bieten blad 0,70%
koolplanten blad 1,00%
Op 1 november 2000 is de Campagne Groene Aders
van start gegaan. Het doel van de campagne is om
WBE's te helpen met het opzetten van structurele
biotoopverbetering binnen hun werkgebied. Tot eind
2005 hebben al ruim 65 WBE's gebruik gemaakt van
de deskundige ondersteuning door de biotoopconsulenten
van SBNL.
Heeft uw WBE ook interesse?
Neem dan contact op met Evert Dijk of Rini Smits.
Tel: 0318-578357 of e-mail: info@sbnl.nl
:
EXTERNE CONTACTEN.
------------------
Op het terrein van de ruimtelijke ordening is in het werkgebied van de W.B.E. veel aan de
hand. Te noemen zijn de Betuwelijn, het buitengebied Neerijnen en het project Fort Sint-
Andries. Het bestuur volgt de ontwikkelingen van deze zaken door informatie- en inspraak
bijeenkomsten bij te wonen. In de komende jaren zult U hierover regelmatig geïnformeerd
worden.
Bij het vaststellen van de grenzen van de W.B.E zijn contacten geweest met de afdelingen
Gorinchem en Tiel en enkele aanliggende W.B.E.’s. Dit heeft geleid tot voornoemde
grenswijziging van genoemde afdelingen.
Bij de presentatie van de nieuw opgerichte W.B.E. zijn contacten opgenomen met gemeentes,
provinciale instellingen, S.B.B., polderdistrict, KNJV e.d.
VERWACHTINGEN.
--------------
Het jaar 1992 wordt het eerste, volledige kalenderjaar van de W.B.E. In dit jaar moet de
vereniging zich gaan profileren als een club mensen, die actief wildbeheer gaan uitoefenen
in hun jachtvelden.
Het bestuur zal hier graag leiding aan geven. Te verwachten is dat de wildbeheer commissie
een belangrijke aanzet zal geven aan het wildbeheerplan.
Het bestuur streeft ernaar het jachthuurcontract met S.B.B. in 1992 rond te krijgen.
Het bestuur rekent op Uw medewerking om van Uw W.B.E. Tielerwaard West een succes te maken.
Het bestuur van de Wildbeheereenheid Tielerwaard West,
namens het bestuur,
de secretaris J.N. de Jong.
WBE Tielerwaard-West van harte geluk gewenst
Namens het bestuur van de FBE Rivierenland mag ik uw
WBE en de leden van harte feliciteren met het 15 jarig jubileum.
Nu met de uitvoering van de Flora - en Faunawet een aantal jaren
ervaring is opgedaan, blijkt eens te meer het belang van een hecht
samenwerkingsverband tussen de jacht(akte)houders in uw werkgebied.
Het accent ligt sinds de invoering van de wet sterk op het
planmatige beheer en de schade bestrijding. Hoewel de wet uitgaat
van de verantwoordelijkheid van de grondgebruiker is de
ondersteuning van de jacht(akte)houder daarbij onmisbaar gebleken.
In de afgelopen vijftien jaar is duidelijk geworden dat uw WBE
door veel ondernomen activiteiten uitstekend werk verricht.
Onlangs is bij wet de positie van uw WBE versterkt. Dit is een
duidelijk wettelijke blijk van erkenning van het belang van, in dit
geval, uw WBE.
Met de oprichting van de FBE Rivierenland is de uitvoering van
een verantwoord beheer en adequate schadebestrijding in privaat
rechtelijke handen gelegd. Door uw erkenning van de FBE is een
stevige vertrouwensbasis geschapen voor een goede onderlinge
samenwerking.
Mede op grond van het Fauna Beheer Plan is de FBE samen met
uw WBE in staat optimaal te functioneren. Voor uw inbreng vanuit
uw grote, brede en gebundelde gebiedskennis zijn wij u zeer
erkentelijk.
Het bestuur van de FBE Rivierenland wil u dan ook hartelijk met
het bereiken van deze mijlpaal in uw bestaan geluk wensen.
Daarbij wenst het bestuur u een goede toekomst toe.
Ing. J. Boelm
secretaris FBE Rivierenland

Balansdag in de kast
Wild zwijn in pangangsaus, fazantenborst met een romige
cognacsaus, hazenrugfilet met bosbessensaus, eendenborst
met een saus van sinaasappel en Grand Marnier, reefilet met
kersensaus.
Krijgt u al honger en vraagt u zich af waar de recepten blijven?
Helaas, daar kan ik u niet aan helpen. Bent u bezoeker geweest van
ons wilddiner, dan begint u waarschijnlijk weer te watertanden.
Alle balansdagen, Sonja Bakkers en Weightwatchers gingen 3
maart spontaan de kast in bij het zien van maar liefst vijftien verschillende
wildgerechten.
Na het Zum Essen kon het feest beginnen. Allereerst
werd er gestart met een lichte tuinkruidenbouillon. Na
het doodblazen van het wild door jachthoornblazers
de Kwaekers volgde het buffet.
Reepeper, haaskotelet in een romige tuinkruidensaus,
fazantenpootjes met een abrikozensherrysaus, damhert
met cranberrysaus: kiezen was bijna onmogelijk,
dus moesten er maar zoveel mogelijk verschillende
gerechten worden uitgeprobeerd. Menigeen liep
twee, drie en soms nog meer keren terug naar het
buffet om maar niets te hoeven missen.
En alsof het allemaal nog niet genoeg was, had kok
Dick zich ook nog eens uitgeleefd op een spetterend
dessertbuffet met diverse soorten bavarois, ijs en
gebak.
Na alle aanloopproblemen met een aanvankelijk
zeer tegenvallend deelnemersaantal
zijn er uiteindelijk maar liefst 175
mensen geweest. Niet alleen onze leden
en hun vrienden en kennissen hebben
deelgenomen, maar ook de nieuwe burgemeesters
en wethouders van onze
gemeenten hebben kennis kunnen maken
met onze vereniging. Zo zijn alle inspanningen
van de gehele wilddinercommissie
niet voor niets geweest en kunnen we met
recht tevreden terugblikken op een schitterende
avond.
Tekst: Heleen Blom
Foto’s: Heleen Blom
Alles voor de jager:
wapens, munitie, kleding etc.
Laagraven 5C - Nieuwegein
Tel: 030-2672744
www.outdooreddie.nl
info@outdooreddie.nl
Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2006 - nr. 7 - [ 6 ] Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 15 ]
VERBEEK HOVENIERS
Boomverzorging, sierbestrating, aanleg en onderhoud,
ontwerp en ad e
vi s, landschapsinrichting
Korné Verbeek
Nieuwendijk 5, 4156 JP Rumpt
tel. 0345-549010 of 06-55331540
fax 0345-549968
Geldersestraat 11
4191 BA Geldermalsen
Tel. (0345) 57 06 15
Waterstraat 50
4001 AR Tiel
Tel. (0344) 61 34 53
Reparaties, horloges, goud en zilver
en WBE De Sallandse Heuvelrug georganiseerd werd. Aanwezig
waren vertegenwoordigers van twee IVN-groepen, imkers,
gemeente, LTO, agrarische natuurvereniging, het lokale groenplatform,
WBE's en niet te vergeten een journalist van de regionale
krant. Deze kwamen allen op uitnodiging of door het persbericht
dat beide WBE's naar diverse redacties gestuurd hadden.
Praktische informatie vanuit het veld
Na een presentatie met lichtbeelden over wat een WBE nu
eigenlijk is en wat zij doet werd het 'Proefproject' en de resultaten
en ervaringen van één jaar gepresenteerd. Dat het niet allemaal
rozengeur en maneschijn was, bleek wel uit het feit dat het
waterschap haar maaibeleid door miscommunicatie continueerde
en zodoende twee proefstroken afmaaide. Maar ook distels
moesten worden getrokken om geen problemen met aangrenzende
grondgebruikers te krijgen. Verder speelde het weer nog parten
m.b.t. het resultaat: de eerste drie weken geen druppel water en
daarna dagen met alleen maar hoosbuien die in sommige stroken
voor een zeer ongelijk zaaibeeld zorgden. Na de presentatie werd
met de aanwezigen van gedachten gewisseld over hoe het project
'Biotoopverbetering voor de Patrijs' in 2005 opgestart kon worden
en op welke schaal. Iedere aanwezige op de informatieochtend
was enthousiast en zegde haar medewerking toe voor het vervolg:
een patrijzenproject dat binnen het werkgebied van WBE De
Sallandse Heuvelrug langs de voet van de Sallandse Heuvelrug
loopt en het werkgebied van WBE Heeten e.o. bestrijkt. De
aanwezigen kregen een uitgeholde berkenstam gevuld met vet en
vogelzaad mee en een zakje gevuld met één van de gebruikte
faunamengsels.
Het patrijzenproject, de uitvoering
Eind 2004 werd een inventarisatie d.m.v. een biotoopenquête
onder de diverse jachtvelden gehouden om de huidige patrijzenstand
in kaart te brengen. Dit om vanuit een kansrijke situatie te
kunnen beginnen. In vijftien velden werden in de herfst van 2004
178 patrijzen geteld, waarbij zeven velden met een stabiele
patrijzenpopulatie uitgezocht werden om als 'kernleefgebied' te
fungeren. In deze gebieden moest eerst gezorgd worden dat de
patrijzen de kuikens groot konden brengen. Verder moest er dan
een gunstige biotoop ontwikkeld worden om de patrijzenpopulatie
te kunnen verspreiden buiten de kernleefgebieden, en ook buiten
de kernleefgebieden moet een span patrijzen zich kunnen
handhaven. Op sommige plaatsen was het inzaaien van stroken
bijzonder wenselijk, maar waren er geen overhoekjes of schouwpaden
van het waterschap beschikbaar. Op deze locaties is met de
grondgebruiker een vergoeding per vierkante meter afgesproken
en kon vervolgens tot inzaaien van de stroken worden overgegaan.
De grondgebruiker kreeg voor de faunarand € 0,10 per m².
Omgerekend betaalde WBE Heeten e.o. dus € 30 voor een strook
van 3 meter breed en 100 meter lang. De jachthouders zaaiden zelf
het betreffende faunamengsel in dat door de biotoopcommissie
werd verstrekt. In onderstaand overzicht wordt de ontwikkeling
van de ingezaaide oppervlaktes aangegeven en het aantal
kilometers faunaranden die dit omgerekend oplevert.
2004 0,44 ha 1,5 kilometer faunarand
2005 1,44 ha 4,8 kilometer faunarand
2006 2,20 ha` 7,3 kilometer faunarand
Meten is weten
Deze opmerking heeft u sinds de inwerkingtreding van de F&Fwet
al vaak gehoord, maar het is een waarheid als een koe. Wil je
binnen een project kunnen bijsturen, dan moet je wel weten waar
deze bijsturing plaats moet vinden en in welke vorm. M.a.w., we
kunnen wel klakkeloos her en der faunaranden in blijven zaaien,
maar heeft het ook het gewenste effect op de patrijzenpopulatie?
Hiervoor is dus monitoring van groot belang. Jagers hoorden in
het vroege voorjaar van 2005 en 2006 verschillende spannetjes in
de verschillende velden en op basis van deze waarnemingen weten
we dat de patrijzenstand in ieder geval niet verder achteruit is
gegaan. Maar hoe zit het met de andere fauna? Hiervoor is het IVN
gevraagd om de vele insecten als vlinders en libellen, maar ook
vogelsoorten die in en om de stroken een geschikte biotoop
gevonden hebben, te inventariseren.
Waar een faunarand, en welk faunamengsel?
Het is begrijpelijk als u zich afvraagt welke faunamengsels er voor
dit 'Biotoopverbeteringsproject voor de patrijs', zoals het sinds
2005 heet, gebruikt zijn. Het lijkt voor de hand liggend om te
veronderstellen dat voor een patrijzenproject alleen het SBNL
Patrijzenmengsel zou volstaan. Niets is echter minder waar;
slechts in die omstandigheden waar een gebrek aan (winter)dekking
is, weinig tot geen nestelgelegenheid en/of nestelmateriaal
is, wordt het SBNL Patrijzenmengsel gebruikt. De
geselecteerde velden binnen dit project hebben echter voldoende
ruige bermen, zandwegen, slootkanten en goed beheerde landschappelijke
beplantingen, dat er weinig stroken met het SBNL
Patrijzenmengsel zijn ingezaaid. In de volgende tabel worden de
faunamengsels genoemd en het jaar dat ze ingezaaid zijn.
Jaar
Gebruikte faunamengsel/zaden
2004 2005 2006
SBNLPatrijzenmengsel X
SBNLFaunaweidemengsel X X
SBNLWintermengsel X X X
SBNLFauna-akkermengsel X X X
Horizonmengsel X X X
Paardeweidemengsel ‘Olympic’ X
Schraalmengsel X
Snelmengsel X X
Rogge X
Het eerste jaar van het patrijzenproject is het SBNL
Patrijzenmengsel ingezaaid, de jaren daarop werd er verder niets
meegedaan. Na enkele jaren blijven namelijk vooral de grassen
(rietzwenkgras, gierst en kropaar) over, primair bedoeld om
nestmateriaal, zaad en dekking te bieden. Het SBNL Faunaweidemengsel
is in 2006 niet meer gebruikt. Dit mengsel, gebaseerd op
grassen en meerjarige kruiden, kan zonder herzaai enkele jaren
dienst doen tot het moment komt dat de grassen gaan overheersen
en er geen sprake meer is van variatie in soorten en structuur.

Biotoopverbetering voor het patrijs
De aanpak van Groene Ader WBE Heeten e.o.
Op verzoek van uw redactie dit keer een extra groot 'jubileumartikel'
over een patrijzenproject. Niet over het bekende
SBNLPatrijzenproject zoals dat liep van 1992 tot en met 1996,
maar zoals dat door een WBE uit Overijssel is opgepakt in het
kader van Campagne Groene Aders. Ten eerste is dit actueler
dan een nabeschouwing over een landelijk project van 10 jaar
geleden en bovendien kan uw WBE haar voordeel doen met
deze praktisch te gebruiken informatie.
De WBE Heeten e.o. is al 16 jaar een bondgenoot van SBNL. Zij
beheert namelijk ruim 32 ha landschapselementen in het kader van
de Bruikleenovereenkomst met Staatsbosbeheer. En wel zo goed
dat o.a. deze biotoopcommissie in 2004 complimenten van
Staatsbosbeheer kreeg tijdens een zogenaamde 'Interne
Kwaliteitsbeoordeling' bij Staatsbosbeheer. Aan de hand van de
vier stappen, zoals die genomen worden binnen de Campagne
Groene Aders, wordt in dit artikel aangeven welk proces WBE
Heeten e.o. heeft doorgelopen om uiteindelijk haar doelstelling,
het verbeteren van de patrijzenstand, te kunnen halen.
Stap 1: De Oriëntatie
De WBE komt op de eerste ideeën voor biotoopbeheer
en verzamelt informatie.
Stap 2: De Groene Kennismaking
In overleg met anderen bepaalt de WBE de haalbaarheid
van mogelijke projecten.
Stap 3: De Eerste GroeneAders
De WBE begint met eenvoudig uitvoerbare activiteiten.
Stap 4: Het Groene Netwerk
Na verloop van tijd wordt het project groter en komen
er andere projecten in beeld.
De patrijzenstand is ook in Heeten e.o. een zorgenkindje. Van
oudsher komt het patrijs in het werkgebied van WBE Heeten e.o.
voor. Echter, ook hier hebben de moderne grootschalige productiemethoden
in de landbouw er voor gezorgd dat vele planten en
dieren verdwenen zijn. Maar ook een toename van predatoren als
vos, havik en kraai zijn een reden dat de eieren, maar ook kuikens
en volwassen patrijzen opgegeten worden. De goed beheerde
landschapselementen bieden de patrijs dus al goede broedgelegenheid
en dekking, maar de biotoopcommissie vond dat het beter
kon. De uitdaging voor WBE Heeten e.o.: in stand houden van de
huidige populatie en betere voorwaarden scheppen voor het
vergroten van de patrijzenpopulatie.
Maar waar moest men beginnen? Dit is een van de vragen die de
biotoopconsulenten van SBNL vaak gesteld worden. Het advies
luidt dan vaak om klein te beginnen en geleidelijk te werken aan
groei. Dit advies nam ook de biotoopcommissie ter harte:
beginnen met zogenaamde proefstroken: welk faunamengsel
geeft welk resultaat. Wilden we betere dekkingsmogelijkheden
bieden of juist betere en meer voedselmogelijkheden of….? Vult u
zelf maar in. De proefstroken (bij elkaar bijna een halve hectare
oftewel 1,5 kilometer stroken van ca. 3 meter breed) werden mei
2004 ingezaaid om te bezien welke faunamengsels de beste
resultaten opleverden. Deze ervaringen zouden vervolgens
meegenomen worden in een groter vervolgproject t.b.v. het
patrijs. Want wilden we de populatie in stand houden dan moesten
Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2006 - nr. 7 - [ 14 ] Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 7 ]
we eerst zorgen dat we de kuikens groot kregen, en dus zorgen
voor voldoende insecten gedurende de eerste drie weken na
uitkomen van het legsel. Maar ook oud gras voor nestbouw en
ruigte voor winterdekking speelde mee bij de keuze voor bepaalde
faunamengsels en de ligging van de stroken in het landschap.
Hierbij keek de biotoopcommissie ook over haar grenzen heen en
benaderde buur-WBE De Sallandse Heuvelrug, die meteen haar
medewerking toezegde. Zo zijn er onderhoudspaden van het
waterschap langs watergangen ingezaaid, maar ook een zandpad
van de gemeente dat behoorlijk intensief gebruikt werd door
ruiters en crossmotoren. Verder mocht van de gemeente een berm
langs de toegangsweg naar een dorp ingezaaid worden. Dit
leverde leuke reacties van de bewoners op en zelfs een complimenteus
stukje in het lokale krantje. Langs enkele landschappelijke
beplantingen werden ruigtezones gecreëerd, deels langs
landschappelijke beplantingen in beheer bij de WBE, deels op
schouwpaden die aansloten op de beplantingen. Zo kon een mooie
mantel-zoomvegetatie ontwikkeld worden. Nadat sommige
proefstroken in volle bloei stonden kwamen er volop vlinders,
bijen, hommels en andere insecten zoals luizen (weke eiwitrijke
insecten) op de stroken af. De waarde voor de patrijzenkuikens
werd al snel duidelijk. Maar ook fazant, haas en ree profiteerden
van de stroken. De muizen die na de eerste bloei op het gevallen
zaad afkwamen werden prooidieren voor buizerd, torenvalk, kerken
steenuil, maar ook voor de vos en marterachtigen.
Het project een gezicht geven
Om bekendheid aan het 'Proefproject biotoopverbetering voor de
patrijs' te geven werden bij alle stroken informatieborden
geplaatst met daarop logo's van de deelnemende partijen: de
WBE's met een telefoonnummer voor inlichtingen, maar ook de
sponsors van dit project: Hofman Natuurzaden en de
Coöperatieve Werktuigen Vereniging Haarle. Ook dit was weer
een wezenlijk onderdeel van de Campagne Groene Aders: laat
zien waar je als WBE mee bezig bent, treed uit je kader! Hier
hoorde dus ook de informatieochtend bij die door WBE Heeten e.o
Reeën moeten worden beheerd!
Aantal getelde reeën
200
150
100
50
0
71
88
133
150
174
171 172
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Telling Valwild percentage
Vroeger, heel vroeger, werd er gewoon op reeën gejaagd.
Grondeigenaren en dus jachtgerechtigden konden doen en
laten wat ze wilden. Aandacht voor de wildstand in aantallen,
de kwaliteit (gezondheid) en de zorg voor lijdende dieren werd
bepaald door het gevoel voor natuurbeheer van de jachtgerechtigde.
Het was immers zijn wild, alle dieren waren zijn
eigendom. Wat hem goed dunkte rechtvaardigde zijn handelen.
Een vorm van benutting. In vroeger tijden was daar niets
mis mee. Iedereen accepteerde het. Mensen die geen eigenaar
van de grond waren en toch mee wilden profiteren van de
opbrengst van het terrein, de zogenaamde stropers, kregen te
maken met de ‘wildschut’. Stropen is gewoon stelen en dat
werd zwaar bestraft. In de middeleeuwen, toen de jacht exclusief
was voorbehouden aan de adel, stond tegenover het stropen
bijna onmenselijke geldboetes. Een betrapte stroper was
voor de rest van zijn leven tot de bedelstaf veroordeeld.
In 1954 pas kwam een wetgeving om de jacht en alles wat daarmee
te make had te regelen. Een eigenaar van de grond kon niet zomaar
meer zijn ‘eigen’ reeën schieten. Nee, hij moest nu goed gemotiveerd
een afschotplan indienen bij het Ministerie van Landbouw.
Zijn motivatie werd getoetst en bijna altijd wel akkoord bevonden.
Daarop kreeg hij zijn toewijzing. Niet alles kon dus meer. Volgens
de wet was hij verantwoordelijk voor zijn wild en voor het voorkomen
van het wild in zijn gebied. Vooral de verantwoordelijkheid
voor het wild betekende dat de eigenaar zorg moest dragen voor de
instandhouding van de soort, reeën. De pure benuttingjacht was
met de intrede van de Jachtwet aan banden gelegd. De maatschappij
had opeens iets over zijn handelen te vertellen. Niet altijd werd
dat als prettig ervaren. Uitspraken als “het is mijn terrein en ik
maak zelf wel uit wat er in en op mijn terrein gebeurd”, werden
redelijk vaak gehoord.
De maatschappij ontwikkelde zich verder. In de zestiger en zeventiger
jaren veranderden de maatschappelijke verhoudingen. Er
kwamen meer regels, meer wetgeving. De invloed van de Staat
werd almaar groter. De invloed van de maatschappij in zijn geheel
werd dus groter. Privé belangen werden maatschappelijke belangen.
Omgang met dieren, jacht en beheer was opeens geen zaak
meer van de eigenaar, maar een zaak van iedereen. Eigenaren
kregen, of ze dat nu wilden of niet, een verantwoordelijkheid naar
de maatschappij. De maatschappij wil zien en weten en ook nog
controleren, of de eigenaar de regels naleeft en of zijn handelen
25%
20%
15%
10%
5%
0%
Percentage valwild
een belang dient. Dieren die schade veroorzaken mogen
bestreden worden, dat accepteerde iedereen nog. Een
boer had schade van overwinterende ganzen, de bosbouw
had schade door vraat van de reeën. Dat wist men van
oudsher al en daarom werd het geaccepteerd. Inmiddels
is dat ook veranderd. Schade moet nu eerst worden aangetoond
en de maatregelen die worden genomen, bijvoorbeeld
afschot om de schade te voorkomen, moeten effect
hebben. Alleen roepen dat het effect heeft is niet genoeg,
het effect moet worden aangetoond. Simpel omdat anders
voor de maatschappij de relatie van maatregel en gewenst
doel zoek is en al helemaal niet meer controleerbaar is.
Dat vindt de wetgever ongewenst, de regering dus. De
regering bestaat uit mensen die door het volk gekozen
zijn en dus is het volk, de maatschappij, die doelen en
maatregelen om doelen te halen wenst te controleren.
Mede om bovenstaande redenen wordt er jaarlijks een
reewildtelling gehouden. Aan de hand van deze tellingen
worden beslissingen genomen aangaande het afschot. Uit
de grafiek kan o.a. worden afgelezen dat reewild enorm
in aantal is toegenomen en dat daardoor de grotere druk tussen de
reeën onderling de hoeveelheid valwild navenant is toegenomen.
Mede daarom is ook het toegewezen afschot vergroot.
De reewildcommissie

Streven naar een beter geweer op de jacht
In de eerste jaren na de oprichting van de WBE Tielerwaard-
West werd er, althans in WBE-verband, niet structureel
geoefend. Niet op de kleiduivenbaan en niet op de kogelbaan.
Dat wil niet zeggen dat er niet geoefend werd, maar het heeft
zeker acht jaar geduurd voordat er vanuit de WBE schietwedstrijden
werden georganiseerd.
De eerste wedstrijden werden geïnitieerd door Erik van Gellicum.
Samen met een aantal vrijwilligers heeft hij een vijftal jaren
wedstrijden in het kleiduiven schieten op de kleiduiven schietbaan
van de KSV de Betuwe in Lienden georganiseerd. Sinds een
tweetal jaren is er een commissie binnen de WBE actief, die niet
alleen kleiduivenwedstrijden organiseert, maar ook begonnen is
met wedstrijden met de kogelbuks. Deze commissie bestaat uit de
volgende personen: Johanna Smits, Gerard de Bruin, Joop de
Bruin en Joost de Bruin.
Van de eerste wedstrijd met de buks op de schietbaan in Hulten
werd al eerder verslag gedaan. Daarnaast werd in september vorig
jaar een wedstrijd in de schietbioskoop in het Belgische Sint-
Truiden georganiseerd. Met dit totaal nieuwe concept wordt de
schutter in staat gesteld om met z’n eigen geweer en munitie te
oefenen op bewegende filmbeelden, die de realiteit van de
gedreven grofwildjacht heel dicht benaderen. Het doel van deze
oefening is meer veiligheid voor de jager(s) en het verkrijgen van
een weidelijk afschot. Het feit dat de meeste schutters geen enkele
keer een doel geraakt hebben geeft al aan dat deze oefening zeker
nut heeft. De puntenuitslag van deze wedstrijd was als volgt: Joost
de Bruin 45, Clemens Wouters 22, Bert Hekman 18, Gerard de
Bruin 13, Lucas Kasper 12 en GerJan Smits 8. De rest van de
schutters had , zoals gezegd 0 punten.
Op vrijdag 30 maart hebben de liefhebbers weer de kans gekregen
om de winnaar van vorig jaar, Jenne van der Weij, op de kogelschietbaan
in Hulten van zijn titel als beste kogelschutter van de
WBE te onttronen. Het verschil met de vorige keer was dat,
ongeacht het kaliber, op een afstand van 100 meter geschoten zou
worden. De uitslag: Tonny de Bruin 42, Joop de Bruin 41, Arnoud
van Winsum 38, Ger Jan Smits 35, Joop Versteeg 34, Bert Hekman
33, Gerard de Bruin 32, Jenne van der Weij 31, Joost de Bruin 30,
Bep van de Water 28, Marc Dijkgraaf 27 punten. Hiermee hebben
we een nieuwe titelhouder: Tonny de Bruin!
Verder heeft de schietcommissie een aantal zaterdagen gepland
waarop de WBE leden en eventuele introducees in de gelegenheid
worden gesteld om de techniek van het kleiduiven schieten te
verbeteren. Door Joost en Joop de Bruin zal dan geheel gratis
advies worden gegeven, terwijl de patronen en duiven uiteraard
voor eigen rekening zullen zijn. Deze instructiedagen vinden
TEL: 0345 61 96 33
Meent 2a
4141 AC Leerdam
www.mastermakelaars.nl
Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2006 - nr. 7 - [ 8 ] Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 13 ]
plaats op de kleiduivenbaan KSV de Betuwe in Lienden op de
volgende zaterdagen:
7 april van 10.00 tot 13.00 uur
12 mei van 13.00 tot 16.00 uur
2 juni van 10.00 tot 13.00 uur
Deelname kan door middel van aanmelding bij één van de
commissieleden.
‘Het streven naar een beter geweer op de jacht’ is het motto van
deze actieve WBE commissie, die hier hopelijk in gaat slagen!
Tekst: Lucas Kasper
Vis van Peter,
met de lekkerste
haring, de beste
sortering vissoorten
en wij zijn onbetwist
de beste kibbeling
specialist!
Vis van Peter,
altijd bij u
in de buurt!
Tel: 06-53231525
AANNEMERS- EN VERHUURBEDRIJF
AANNEMER VAN STRAAT-, RIOLERING-
EN GRONDWERKEN, VERHUUR VAN
GRAAFMACHINES, RUPS EN MOBIEL,
EIGEN DIEPLADER TRANSPORT,
MACHINALE BESTRATINGEN
Spijkse Kweldijk 21
4161 BP Heukelum
Tel: 0183-561598
Zangvogels e.d.
23%
Totaal uitgekeerd €350.000 in afgelopen 15 jaar
Kraaiachtigen
21%
Overig
8%
Uit bovenstaande grafiek valt af te lezen dat in het gebied van de
WBE Tielerwaard-West, voor wat betreft door het Faunafonds
uitgekeerde wildschadebedragen, de gans het voortouw neemt.
Zorg dat u altijd een formulier in huis hebt
Om in aanmerking te komen voor een tegemoetkoming moet u het
formulier 'Verzoekschrift Faunaschade' invullen. Dit is telefonisch
op te vragen bij het LNV-loket (tel. 0800 22 333 22). U kunt
het formulier ook downloaden van internet (www.faunafonds.nl).
Het is aan te raden om het vooraf in huis te hebben, want u moet het
verzoekschrift binnen zeven werkdagen nadat de schade is ontstaan
indienen bij Dienst Regelingen (DR) Dordrecht, voorheen
LASER. Vul het formulier in en stuur het zo snel mogelijk op. Bij
iedere aanvraag hoort een kopie van een topografische kaart waarop
de schadepercelen zijn aangegeven. U krijgt een bewijs van
ontvangst
Vragenbrief
Soms krijgt u een brief met aanvullende vragen. Deze is nodig om
te kunnen beoordelen of u adequaat gebruik heeft gemaakt van de
verjaagmethoden. Wanneer uw verzoek aan de voorwaarden voldoet,
zal binnen acht dagen een taxateur contact met u opnemen.
Bij hoge uitzondering kunt u een spoedtaxatie aanvragen bij het
Faunafonds.
De taxateur neemt de schade op
Wanneer de taxateur het perceel bezoekt, moet hij kunnen vaststellen
welke schade is aangericht, door welke diersoort en welke
preventieve maatregelen zijn genomen om de schade te voorkomen
of te beperken. Haal vlaggen, knalapparaten en dergelijke
niet weg voor de taxateur is langs geweest en oogst het gewas pas
wanneer de taxateur de schade definitief heeft vastgesteld.
Na taxatie van het schadeperceel
Zodra de taxateur het schadeperceel heeft getaxeerd overhandigt
hij aan de grondgebruiker de 'bevestiging taxatie grondgebruiker'.
Hierin staan de uitgangspunten op basis waarvan de taxateur zijn
taxatie maakt. Is de grondgebruiker het niet eens met deze uitgangspunten,
dan moet hij dat binnen 8 dagen schriftelijk melden
aan het Faunafonds. Het Faunafonds zal op deze reactie commen-
Meerkoet
1%
Zwaan
5%
Gans
36%
Smient
6%
taar vragen van de taxateur. Ook kan het Faunafonds een andere
taxateur verzoeken de schade op te nemen.
Tegemoetkoming in schade
In beginsel bedraagt de tegemoetkoming 95 % van de vastgestelde
schade. In bijzondere gevallen kan het Faunafonds 100 % vergoeding
toekennen. Geen tegemoetkoming in schade wordt gegeven
bij:
Minder dan € 115,- schade per verzoekschrift. Per 1 januari
2005 wordt de drempel verhoogd tot minimaal € 250,- schade.
Schade aan geoogste gewassen
Schade aan opgeslagen of verpakte voedergewassen
Schade veroorzaakt door exoten, bijvoorbeeld de Nijlgans of
de Indische gans
Een overeenkomst voor de opvang van ganzen of smienten
(zoals in de foerageergebieden)
Land onder natuurpacht (art. 70 van Pachtwet)
Pacht van natuurterrein voor minder dan € 150,-/ha
Een beschermd natuurgebied
Tekst: Lucas Kasper
Bron: Faunafonds: “ Ganzen op mijn land. Last en Lust”
Foto’s: Lucas Kasper

Schade door ganzen
In Nederland overwinteren steeds meer ganzen. Het zijn er nu
zo'n 1,5 miljoen. Zij weten al eeuwen de weg naar Nederland te
vinden. De vruchtbare landbouwgebieden en zachte winters
zorgen voor een continu aanbod van kort en eiwitrijk gras.
Ook wintergranen staan op het menu. Bovendien is er in ons
land veel water, waar de vogels veilig kunnen overnachten.
Naast overwinterende en doortrekkende ganzen, zijn er soorten
die in Nederland broeden. Grauwe ganzen, brandganzen,
kolganzen, Nijlganzen en Canadese ganzen broeden in toenemend
aantal in ons land. Zij kunnen schade aanrichten in
grasland, graszaad, suikerbieten en aardappelen. Ganzen zijn
het grootste deel van de dag bezig met eten.Afhankelijk van de
soort graast een gans zeven tot twaalf uur per dag. In deze tijd
wordt een halve tot één kilo gras naar binnen gewerkt. Ganzen
moeten zo veel eten, omdat hun spijsvertering niet efficiënt
werkt. Driekwart van het opgenomen voedsel verlaat het
lichaam in de vorm van ganzenkeutels. Dat betekent dat een
gans elke vier minuten een keutel produceert.
Schade door ganzen
Ganzen op het land betekent vaak schade aan de gewassen. De
meeste ganzen veroorzaken schade op grasland. Maar ook op
akkerbouwpercelen neemt de schade toe. Wanneer in de winter
veel ganzen op het land komen, kan dat in het voorjaar te zien zijn
aan de grasmat:
er staat minder gras
er kan meer onkruid kiemen
het gras is platgelopen
de zode kan verslempt zijn
de ganzen vreten het beste gras voor de koeien weg.
gras bestemd voor kuilvoer is verontreinigd met ganzenkeutels
en veren.
het beweidingsschema wordt verstoord, waardoor extra voer
moet worden aangekocht.
Foerageergebieden
Omdat in Nederland veel schade wordt aangericht door ganzen,
heeft de minister van LNV overleg gevoerd met de organisaties die
betrokken zijn bij het ganzenprobleem. Afgesproken is de ganzen
en smienten te concentreren in foerageergebieden. Het is de
bedoeling dat de ganzen in Nederland in de foerageergebieden
voldoende voedsel vinden en daar niet worden gestoord. Buiten de
foerageergebieden mogen ganzen wel worden verjaagd en kunnen
provincies onder voorwaarden ontheffing verlenen voor verjaging
mede door afschot.
Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 12 ] Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 9 ]
Verjaging buiten de foerageergebieden
Van de agrariërs buiten de foerageergebieden wordt verwacht dat
zij ganzen en smienten verjagen wanneer deze schade veroorzaken.
Binnen elke faunabeheereenheid worden afspraken gemaakt
over de coördinatie van de verjaging. Hierin wordt vastgelegd hoe
en wanneer ganzen worden verjaagd, waarbij verjaging door
afschot een mogelijkheid is. Vanaf eind 2004 is buiten de foerageergebieden
verjaging verplicht om in aanmerking te komen
voor tegemoetkoming in schade.
Afweermiddelen
Om in aanmerking te komen voor een tegemoetkoming in ganzenschade
moet u voldoende akoestische én visuele afweermiddelen
hebben toegepast. Wanneer dit is toegestaan moet u ook gebruik
maken van verjaging door afschot. Hieronder vindt u enkele verjaagmethoden.
Om gewenning te voorkomen is het belangrijk
deze afwisselend en door elkaar heen toe te passen.
Vlaggen en draden
Hang zakken, lappen of stroken folie aan een stok of
paal. De vlag moet vrij kunnen wapperen. Plaats
minimaal 4 vlaggen per ha.
In kwetsbare teelten (met een saldo hoger dan €
2.500,- per ha) kunt u om de 12 meter draden spannen
op een hoogte van 80 cm. Langs de randen kan een
draad op 30 cm hoogte inlopen van ganzen van een
buurperceel voorkomen. Strak gespannen nylondraden
van 2 mm dik zingen in de wind.
Knalapparaten
Voor voldoende verjaging moet op elke vijf hectare een kanon
staan. In veel gemeenten is voor het gebruik hiervan een hinderwetvergunning
vereist. Voor minder kwetsbare percelen kunnen
twee kruislings gespannen draden per ha, op 80 cm hoogte, goede
resultaten bieden. U combineert in dit geval de draden met vier
vlaggen. Zo gebruikt u voldoende akoestische en visuele middelen
om voor een tegemoetkoming in aanmerking te komen.
Verjaging door afschot
Wanneer de volgende situaties alle gelden, kan buiten de foerageergebieden
ontheffing worden aangevraagd voor verjaging van
ganzen door afschot:
Schade dreigt of veroorzaakt door grauwe ganzen of kolganzen.
Schade dreigt of veroorzaakt in nieuw ingezaaid grasland,
akkerbouwgewassen of in vollegrondsgroente.
Wanneer de foerageergebieden zijn aangewezen, kunt u ook
ontheffing voor verjaging door afschot aanvragen voor meerjarig
grasland.
Ontheffing voor verjaging door afschot kan worden aangevraagd
bij de commissie wildschade: 06-51181328. Wanneer geen vrijstelling
of ontheffing wordt verleend, kan het Faunafonds een
tegemoetkoming in schade verlenen.
Tegemoetkoming schade
Wanneer uw gewas schade heeft door ganzen, kunt u een tegemoetkoming
aanvragen bij het Faunafonds. Vanaf 1 oktober 2004
geldt dat op alle landbouwgronden buiten de foerageergebieden in
voldoende mate verjaagmethodes moeten zijn toegepast om in
aanmerking te komen voor een tegemoetkoming in de gewasschade.
Wanneer dit is toegestaan, moet ook adequaat gebruik zijn
gemaakt van verjaging door afschot.
Al 12,5 jaar veldtoezicht
Het veldtoezicht is een belangrijk onderdeel van de activiteiten
binnen de WBE Tielerwaard-West, dat met toewijding
door Henk Hak en Herman Polder wordt uitgevoerd. We gingen
een avond met deze beide BOA’s mee op patrouille door het
gebied van zowel de Tielerwaard-West als die van Tielerwaard-Oost.
Ondertussen werd het ontstaan en de werkzaamheden
van het veldtoezicht uit de doeken gedaan.
In de beginperiode van de WBE werd het veldtoezicht voornamelijk
uitgevoerd door de toen nog aanwezige veldpolitie. Door een
reorganisatie bij de politie kwam hier een einde aan. In eerste
instantie werd er met BOA’s en jachtopzichters uit de regio invulling
aan het veldtoezicht gegeven, maar op een gegeven moment is
het verzoek gekomen om dit binnen het WBE verband te gaan
doen. Vanwege het kostenaspect werd dit verzoek door beide
Tielerwaarder WBE’s gedaan. De kosten werden verdeeld op
basis van het oppervlakte van de beide WBE’s. Een unieke situatie,
want voor zover bekend had alleen de WBE Aalten in de
Achterhoek het veldtoezicht op een gelijke manier geregeld. Later
is daar ook nog de WBE Groot Buren bijgekomen.
Een welkome financiële ondersteuning kwam er na enige jaren
vanuit de gemeenten Lingewaal, Geldermalsen en Neerijnen.
Want er wordt niet alleen toezicht gehouden op mogelijke stroperij,
maar ook op milieutechnische zaken, die steevast aan de
gemeenten worden doorgegeven.
Motivatie
Verreweg de meeste tijd wordt aan het daadwerkelijke veldtoezicht
besteed. Daarnaast nog zeker 60 uur per jaar aan de verplichte
trainingen voor BOA’s. Op de vraag waar de motivatie vandaan
komt om dit werk naast een reguliere baan te doen, wordt met een
lach gereageerd: “Voor het geld hoeven we dit niet te doen, want we
houden er misschien maar een euro per uur aan over”. Ze zien
het meer als hobby en om in een groter gebied de zaken onder
controle te kunnen houden, want als eenling begin je niet zoveel,
vooral niet in periodes wanneer er met lange honden gestroopt
wordt. Wat zeker ook meehelpt is het feit dat beide echtgenotes
goed met elkaar op kunnen schieten en vaak bij elkaar te vinden
zijn op momenten dat de heren in het veld het toezicht uitoefenen.
Lange honden
Ten op zichte van zo’n 15 jaar geleden is de situatie met betrekking
tot het stropen met lange honden danig veranderd. De laatste jaren
in het wat dit betreft heel rustig geworden. Destijds waren er periodes
dat er bijna elke avond wel tegen het stropen met lange honden
opgetreden moest worden. Soms was het zelfs ‘s morgens en ‘s
avonds raak. Daarnaast waren er ook vogelvangers actief in de
polder, waar met succes tegen werd opgetreden. Vaak waren het
dezelfde personen die zomers zich bezighielden met vogels vangen
en dan de wildstand goed in zich opnamen. In de winter kwamen
ze dan weer terug om te stropen.
Preventie
Alhoewel het met het stropen nu wat rustiger geworden lijkt te
zijn, kan dit van het ene op het andere moment weer omslaan. Het
valt lastig te bewijzen, maar het feit dat er hier sprake is van veldtoezicht,
zal stropers er toe bewegen om hun geluk elders te
beproeven in een gebied waar dit niet het geval is. Als preventieve
maatregel blijft het uitoefenen van het veldtoezicht daarom van
belang.
Tekst: Lucas Kasper
Foto: Lucas Kasper
Kaart: Gereden route tijdens deze patrouille

Marius van Willigen: 15 jaar WBE en 50 jachtaktes
We mochten een boeiend gesprek hebben in de 'eendenkooi'
aan de Kooiweg in Enspijk, met een man die een grote passie
heeft voor de jacht en met alles wat met de jacht te maken
heeft.
Bij het 15-jarig jubileum van de WBE past een interview met één
van de leden die er vanaf het begin bij is geweest, was de gedachte
van de redactie van Tire Haut. Bij de selectie van mogelijke kandidaten
kwam de naam van Marius van Willigen al gauw bovendrijven
en een afspraak was snel gemaakt. Om halfacht 's avonds
reden we, gewapend met pen papier en een dictafoon door het
toegangshek, dat als bij toverslag opengleed toen we er voor stonden.
De heer des huizes heette ons van harte welkom in de zeer
smaakvol ingerichte jachthut aan de Kooiweg in Enspijk en we
werden voorgesteld aan zijn betere helft, luisterend naar de naam
Will. Zij voorzag ons van koffie met alles er op en er aan en na een
korte introductie over het doel van het interview, te weten 15 jaar
WBE Tielerwaard-West stak deze meesterverteller van wal.
Algauw
werd
duidelijk
dat er niet
alleen
over 15jaar
WBE
gesproken
zou worden,
maar
dat een
overzicht
gegeven
zou
worden
van 60
jaar jagen en 50 jaar aaneengesloten jachtaktes en daarnaast ook
nog een stukje WBE geschiedenis! Temidden van een entourage
van gnoe's, wildebeesten, antilopen, auerhanen en hazelhoen
beseffen we al gauw dat iemand die al zoveel gejaagd heeft maar
op één plaats kan wonen en dat is de eendenkooi van Enspijk.
JEUGD EN JONGE JAREN
Volgens eigen zeggen is Marius in 1939 tussen de eendenkooien
en de terpen geboren en opgegroeid op Vredebest in Vuren. Vanaf
e
zijn 16 levensjaar werd er “mee” gejaagd op de akte van zijn
vader. De jaren daarvoor werd het genot van de jacht ook al uitge-
e
oefend, maar met een wat stiekemer karakter. In het 18 levensjaar
werd het allemaal officieel met het behalen van zijn eerste jachtakte
en elk jaar daaropvolgend, tot op heden dus 50 aaneengesloten
de Panoven 13
Postbus 147
4190 CC Geldermalsen
Tel: 0345 – 575 609
Fax: 0345 – 573 161
Email: bronsgieterijvolkers@ae.nl
Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 10 ] Wildbeheereenheid Tielerwaard-West - voorjaar 2007 - nr. 7 - [ 11 ]
jaren, werd de jachtakte opnieuw aangevraagd en verstrekt. Met
enige trots wordt vermeld dat alle 50 jachtaktes nog aanwezig zijn
en in een fotoboek zijn ingeplakt. Wie bewaart die heeft wat en
inderdaad komt Will, die mee heeft zitten luisteren, even later met
het fotoboek aandragen. Met enige verbazing horen we dat in 1956
een jachtakte, inclusief leges, wel ƒ70,00 kostte. Met een gemiddelde
inflatie van zo'n 3% per jaar kom je omgerekend nu op ongeveer
€130,00 uit. Dus die €85,00 van nu lijkt alleszins redelijk!
De bezoeken aan de landbouwschool in Gorinchem hebben zijn
vruchten afgeworpen, want we krijgen vervolgens les over komgronden.
De Betuwse komgronden zijn unieke stukken landbouwgronden,
die alleen voorkomen in het gebied tussen de rivieren.
Het overstromen van de rivieren zorgde voor een constante aanvoer
van klei. De grotere kleidelen bezonken dicht naast de rivieren
en de kleinere slibdelen werden verder meegevoerd en vormden
uiteindelijk de komgronden. Door deze kleine deeltjes ontstond
een heel compacte kleistructuur, die alleen geschikt was
voor grasland en ongeschikt voor akkerland zoals bijvoorbeeld
bieten en aardappelen. Later bleek dat maïs het wel deed op deze
komgronden en als we nu om ons heenkijken wordt dit allemaal
bevestigd.
Sfeervol genieten van een goede smaak
Gasthuisstraat 1
4161 CA Heukelum
Tel. (0345) 63 39 77
Fax. (0345) 61 31 35
Openingstijden:
Vrijdag: 14.00 - 18.00
Zaterdag: 09.00 - 17.00
DE JACHTTOEN EN NU
Volgens van Willigen zit het grote verschil in het aantal inwoners
in ons land. Destijds, met maar een kleine 7 miljoen inwoners, was
er ruimte genoeg en niemand hield rekening met een groei naar de
17 miljoen inwoners die we nu hebben. Mede daardoor zijn vele
jachtlocaties verdwenen en dan mogen wij hier in de Betuwe nog
niet eens mopperen. Een ander belangrijk verschil is dat 40 jaar
geleden, met uitzondering van 4 of 5 soorten, bijna elke diersoort
bejaagbaar was, terwijl dat heden ten dage juist andersom is.
Verder waren er veel minder fazanten en meer patrijzen. De patrijzenstand
heeft duidelijk te lijden gehad van de ruilverkaveling,
waardoor de ideale biotoop voor de patrijs verdween en van de
bestrijdingsmiddelen die in de landbouw toegepast werden. De
fazantenpopulatie daarentegen is weer veel beter geworden, als
gevolg van het destijds nog toegestane uitzetten van fazanten. En
dan de eendenkooien! Dit is een onderwerp waar Marius niet over
uitgepraat lijkt te raken. In zijn eigen jachtrevier bevinden zich
nog vier gewezen eendenkooien, waarvan er één pal achter zijn
woonhuis is gelegen. Deze werd in 1962 gerenoveerd en de eerste
kooiker daarna was Cees Klein. Het kooikerhuisje staat er nog
steeds en is onlangs nog door de familie van Willigen helemaal
opgeknapt. Tussen de Kerkweg en de Provincialeweg liggen er
nog twee en de vierde, aan de westkant van de Kerkweg heeft nog
afpalingsrecht. Het afpalingsrecht houdt in dat binnen een cirkel
met een bepaalde straal alle handelingen verboden zijn die de rust
in de kooi kunnen verstoren. Het afpalingsrecht is een oeroud
recht, dat nog stamt uit de tijd van Karel V (circa 1550). Waar het
recht van afpaling nog van kracht is, hebben eendenkooien door de
aanwezigheid van zo'n omvangrijk rustgebied nog steeds een
bijzondere waarde. Het afpalingrecht kan variëren van 754 tot
zelfs 1800 meter, gemeten uit het midden van de plas! Marius
vertelt dat het geen uitzondering was wanneer er 5000 eenden per
jaar werden gevangen. Na de vangst ging Peer van Zomeren, één
van de kooikers destijds, van de kooi op de Kerkweg met de bakfiets
naar Leerdam, naar het spoor om de gevangen eenden weg te
brengen. Vandaar ging het naar de poelier of het restaurant.
Alhoewel het een grote wens was van de jonge van Willigen mocht
hij toch nooit op de kooi komen. Dat was het domein van de kooiker,
die in z'n levensonderhoud voorzag door het vangen van eenden
en het onderhoud en de verkoop van griendhout. Althans, dat
is de officiële versie. De mogelijkheid van stropers-activiteiten
wordt door Marius niet uitgesloten en dat was misschien ook wel
de reden waarom hij op de kooi niet welkom was. Ook de vragen
naar de vangst werden altijd omslachtig beantwoord: ongelijk
hoeveel, maar er was altijd te weinig gevangen en gisteren was het
wel aardig.... Nooit werd er een rechtstreeks antwoord gegeven.
Vrijen, vissen en jagen gaan zelden zonder plagen!
WBE
Op de vraag over het nut van de WBE komt van Willigen met een
verrassende uitspraak: “Vrijen, vissen en jagen gaan zelden zonder
plagen! Het is zijn stellige mening dat de WBE in de afgelopen
15 jaar een zeer nuttige bijdrage heeft geleverd om die plagen
binnen aanvaardbare grenzen te houden. Voor het ontstaan van de
WBE trachtten jagers op een 'voorzichtige' manier, jacht van
elkaar te bemachtigen. Niet dat dit tegenwoordig niet meer
gebeurt, er zijn altijd boze vogels onder de kraaien, maar de WBE
speelt een belangrijke rol in het toezicht en eventuele bemiddeling
bij calamiteiten. Statutair is vastgelegd hoe men jacht kan verwerven,
waardoor slinkse praktijken uitgesloten zijn. De Enspijkse
jager is er van overtuigd dat alleen al door het feit dat jagers, na de
oprichting van de WBE, letterlijk en figuurlijk bij elkaar aan tafel
zaten en derhalve met elkaar spraken, bijgedragen heeft aan minder
'plagen'.
Voor de toekomst ziet Marius nog steeds een belangrijke rol weggelegd
voor de WBE. Naast het bevorderen van goede onderlinge
verstandhoudingen tussen de jagers, zijn registratie van wildschade,
het bijhouden van de wildstand middels wildtellingen en het
onderhouden van contacten met officiële instanties en de KNJV
voorbeelden van WBE taken die van eminent belang zijn. Het feit
dat de jachtwet vervangen is door een beheerswet benadrukt de
noodzaak tot registratie van wildschade. Alleen dan zal in de toekomst
de mogelijkheid tot de (beheers)jacht blijven bestaan. Van
Willigen stelt terecht dat de jagers al heel veel in hebben moeten
leveren. Daarom is het cruciaal om als jagers goed georganiseerd
te blijven en niet tegen elkaar te vechten, maar met elkaar. Boeren
en jagers zijn tenslotte de beste wildbeheerders van ons land!
Marius van Willigen, een jager in hart en nieren, besluit dit interview
met aan duidelijke uitspraak: Wees tevree met uw WBE!
Tekst: Jenne van der Weij en Lucas Kasper
Fotografie: Jenne van der Weij
T 0345-61 61 01
Arend Zeemeringstraat 7
4161 CX Heukelum
www.muttersmakelaardij.nl
Waarborg tot Betrokkenheid
Stukadoors en spuitbedrijf
K.L. Blom
Gespecialiseerd in o.a.:
▪Sierpleisterwerkzaamheden
▪Traditioneel stucwerk
Verkoop en plaatsing van
sierornamenten
Groeneweg 22, 4161 BK Heukelum
Tel. 0345 – 611 905, Mobiel 06 – 532 544 19