Voorlichtingsblad van ForFarmers OKTOBER 2012 jaargang 36

Nieuwe kansen voor
fermentatie in varkensvoeding
ForFarmers en Hendrix UTD doen al geruime tijd onderzoek naar de mogelijkheden om fermentatie
toe te passen in varkensvoeding. Recente proeven bij vleesvarkens en biggen tonen onweerlegbaar
aan dat het voeren van gefermenteerd voer leidt tot een hogere darmgezondheid. Daardoor verbetert
de voederconversie en dalen de voerkosten.
Fermentatie is de omzetting van koolhydraten
in andere stoffen zoals melkzuur
of alcohol. Yoghurt, kaas, bier, wijn; het
zijn voorbeelden van gefermenteerde
voedingsmiddelen. Stuk voor stuk smakelijke
producten die een specifieke eigenschap
bevatten dankzij een micro-organisme. Al
vele honderden, zo niet duizenden jaren
wordt dit principe toegepast in de humane
voeding. Vanwege de positieve werking
op de darmgezondheid wil ForFarmers
fermentatie bruikbaar maken voor varkens-
voeding. “Onze proeven laten consequent
zien dat het medicijnverbruik en de uitval
duidelijk verminderen bij dieren die gefer-
menteerd voer eten”, vertelt bijproductenspecialist
Achim Tijkorte. In de huidige
en toekomstige markt is dit een groot
voordeel.
het principe
Fermenteren werkt globaal als volgt: eerst
worden droge, stapelbare producten
(bijvoorbeeld granen) vermengd met warm
water. Aan dit mengsel worden geactiveerde
melkzuurbacteriën toegevoegd. Deze
groeien en vermenigvuldigen zich op de kool-
hydraten uit de genoemde granen.
Hierbij wordt veel melkzuurgeproduceerd.
En dat is ook de technische uitdaging
van een fermentatieproces op een
brijbedrijf: zo snel mogelijk zo veel
mogelijk melkzuur produceren. Dit heeft
twee redenen: enerzijds stabiliseert dit
het fermentmengsel, anderzijds is melk-
zuur energierijk en bovendien bijzonder
smakelijk voor varkens. Het gefermenteerde
mengsel wordt uiteindelijk met andere
bijproducten en het aanvullend voer ge-
mengd. Op deze wijze ontstaat een zeer
smakelijk brijrantsoen dat de dieren met
graagte opnemen en dat bovendien zeer
gezond is. Niet alleen door de grote
hoeveelheid melkzuur, ook door de grote
aantallen melkzuurbacteriën die zich nog in
het fermentmengsel bevinden.
Praktijkkennis
In de markt zijn al diverse pogingen gedaan om
fermentatie op varkensbedrijven effectief
toe te passen. Tot nu toe met weinig succes.
Achim: “Dat komt onder andere doordat
de benodigde kennis bij varkenshouders
ontbreekt. Daarom investeert ForFarmers
actief in het genereren van praktijkkennis
die varkenshouders daadwerkelijk in staat
stelt om fermentatie op bedrijfsniveau toe
te passen.”
Vooralsnog is fermenteren van voer alleen
weggelegd voor brijbedrijven, omdat dit
fermentatieproces uitsluitend plaats kan
vinden in vloeibare mengsels met
een drogestofgehalte tot circa 35%.
De fermentatietanks zijn geïsoleerd, zodat ze voldoende
warm blijven.
Het opwekken van warmte is een andere
belangrijke voorwaarde. Net als bij het
maken van yoghurt gelden er strenge eisen
voor bedrijven die willen beginnen met
fermenteren. “Zoals werken volgens
een vast protocol. Daarmee staat of
valt het hele proces”, aldus Tijkorte.
”De varkenshouders moeten hygiënisch
werken, een aparte installatie - fermentor -
gebruiken en op het bedrijf de beschikking
hebben over voldoende warm water.”
Het fermentatieprincipe van ForFarmers
en Hendrix UTD is zo goed als klaar voor
de praktijk. Wij hopen daar binnen enkele
maanden meer over te kunnen vertellen.
Bent u geïnteresseerd in fermentatie en
heeft u nu al vragen, neem dan contact op
met uw brijspecialist.
Voor fermentatie is warmte nodig. Om de vloeistof
op te warmen is het mogelijk zonne-energie via een
warmtewisselaar te benutten. 19