Het schoeisel van de KNIL-militair - Collectie

NOTEN:
1. Koraal of karang, veel voorkomend aan tropische kusten, erg scherp en hard;
opgelopen verwondingen snel geïnfecteerd.
2. Alang-alang, veel voorkomend zeer hard en hoog wild gras in dun bevolkte streken,
dat moeilijk is uit te roeien en daarom vaak in brand werd gestoken.
3. De bentengs (= versterkingen/forten) van de inheemse vijand werden zelden omgeven
door het bekende prikkeldraad, doch meestal met natuurlijke stekels als bamboe-doeri
(heesterachtige taaie bamboe met lange scherpe stekels) en randjoe's of aangepunte
bamboestokken, welke in de grond waren gestoken, schuin omhoog in de richting van
de verwachte aanval.
4. Rivieren en beekjes.
5. Fotodossier KNIL van het Kon. Ned. Leger- en Wapenmuseum, Delft. Het leger in
Indië van vóór 1830 was een gedetacheerde krijgsmacht, vanuit het moederland
derwaarts gezonden. Het KNIL als zelfstandige krijgsmacht is pas in 1830 ontstaan.
6. Het Indisch Militair Tijdschrift, afgekort IMT, heeft vanaf 1870 tot en met 1942
bestaan; de eerste zeven jaren onder de naam Militair Tijdschrift.
7. IMT 1871, blz. 467. Bloedzuiger, lintah of patjet; een centimeter lang geleed wormpje,
dat bij voorkeur na binnendringen rond de schaamstreek van de mens zich vol bloed
zuigt; de soldaat verwijderde ze door schroeien met een brandende sigaret.
8. Zou men nog verder willen differentiëren, dan kan men stellen dat van de 16% er
negen werden ingenomen door Menadonezen uit Noord-Celebes en eilandjes daar en
slechts zeven door echte Ambonnezen uit Ambon en omliggende Molukse eilanden.
9. Mil. Aard, 1905, dl 1, blz. 252; bij deze getallen zijn de inheemse onderofficieren
inbegrepen; hoeveel, wordt niet aangegeven.
10. Zentgraaff, Atjeh, blz. 294.
11. Kruisheer, A. Atjeh 1896, Weltevreden, 1913, blz. 304/305.
12. Mil. Aard. dl 1, blz. 322; van uit onze kolonie aan de kust van Guinee in West-Afrika
(nu Ghana) contracteerde het KNIL van 1831 tot 1871 neger-soldaten, in Indië
`Afrikanen' genaamd of `Afrikaanders'.
13. De Medaille voor Moed en Trouw was sinds 1839 voor inheemse militairen bestemd;
de waarde was lager dan die van de Militaire Willemsorde; later is deze medaille
opgeheven. Het woord `Beleid' kwam hier niet op voor, hetgeen discriminerend werd
gevonden.
14. Onbereden militairen: deze zaten bij hun diensten niet op een paard; dit in
tegenstelling met de bereden militairen die bij de dienst wel organiek te paard zaten
(cavaleristen, mobiele artillerie en de treinafdeling). Voor deze manschappen was er al
eerder een beenbekleding en bijbehorend schoeisel, omdat dit bij het te paard zitten
een noodzaak was (voorkomen van schaafwonden aan onderbeen).
Voor legerbegroting zie IMI (MT) 1876, blz. 252.
15. De legerleiding (legercommandant en Departement van Oorlog) zat toen nog in
Batavia; pas in 1911 kwam de verhuizing naar Bandoeng.
16. Mil. Aard. 1905, dl l, blz. 251; het aantal Europeanen was in 1892 al gedaald tot 1
3.800; het getal der Ambonnezen/Menadonezen was 2.300; en aan `Inlanders' had men
17.500 man.
17. Pas in de jaren na het geleidelijk verdwijnen van het Cultuurstelsel, dus aanvangend in
de jaren na 1880, om maar ergens een globaal punt te hebben, kwam de grote toeloop
van het particulier initiatief en -kapitaal van overzee naar Indië. Grote maatschappijen
voor plantages en later ook kleinere fabrieken om in Indië te starten met de eerste
eigen industrie: onder hen ook schoenfabrikant C. Roussel.