24.09.2013 Views

Het schoeisel van de KNIL-militair - Collectie

Het schoeisel van de KNIL-militair - Collectie

Het schoeisel van de KNIL-militair - Collectie

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Goed <strong>schoeisel</strong> dien<strong>de</strong> soepel en licht te zijn; het mocht geen last voor <strong>de</strong> drager veroorzaken;<br />

<strong>de</strong> man moest zijn schoenen gemakkelijk kunnen aan- en uitdoen en toch moest <strong>de</strong> schoen<br />

goed afsluiten. En ver<strong>de</strong>r mocht het <strong>schoeisel</strong> niet te kostbaar zijn, moest het in beginsel een<br />

confectie-artikel blijven en men moest het een lange tijd in magazijnen kunnen opslaan<br />

zon<strong>de</strong>r kans op velerlei soorten <strong>van</strong> be<strong>de</strong>rf. Voorwaar een hele reeks <strong>van</strong> eisen, waaraan <strong>de</strong><br />

Indische soldatenschoen behoor<strong>de</strong> te voldoen.<br />

Voor Indië <strong>de</strong> le<strong>de</strong>ren schoen in het na<strong>de</strong>el<br />

In <strong>de</strong> meeste koloniale legers in <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> helft <strong>van</strong> <strong>de</strong> 19e eeuw en <strong>de</strong> eerste <strong>de</strong>cennia <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

20e eeuw wer<strong>de</strong>n te vel<strong>de</strong> le<strong>de</strong>ren schoenen gedragen, hetzij in <strong>de</strong> vorm <strong>van</strong> halfhoge of lage<br />

laarzen, dan wel halfhoge of lagere rijgschoenen met slobkousen of puttees (beenwindsels).<br />

Le<strong>de</strong>ren schoenen had<strong>de</strong>n het grote voor<strong>de</strong>el dat ze sterk waren. Doch <strong>de</strong>ze voetbekleding<br />

was zeker in het na<strong>de</strong>el in gebie<strong>de</strong>n waar <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m erg vochtig was of waar zware regenval<br />

voorkwam; met name was dat het geval in tropische omstandighe<strong>de</strong>n in vele <strong>de</strong>len <strong>van</strong><br />

Ne<strong>de</strong>rlands-Indië waar onze troepen (en in het bijzon<strong>de</strong>r die <strong>de</strong>r infanterie) het terrein in<br />

moesten en een veelheid <strong>van</strong> kleine en grotere waterlopen had<strong>de</strong>n te doorschrij<strong>de</strong>n. Streken<br />

met zowel een hoge temperatuur en een bijna verzadig<strong>de</strong> vochtigheidsgraad; met een regenval<br />

groter dan in Ne<strong>de</strong>rland. Vooral in het natte seizoen moest men rekening hou<strong>de</strong>n met tropische<br />

slagregens die er in bosrijke streken voor zorg<strong>de</strong>n, dat men nagenoeg doorlopend door<br />

water moest wa<strong>de</strong>n zodat voeten en <strong>schoeisel</strong> <strong>de</strong> hele dag nat bleven. Deze omstandighe<strong>de</strong>n<br />

gaven op <strong>de</strong>n duur aanleiding tot voetklachten (eczeem, schimmels, verwondingen) en zelfs<br />

ziekten, afgezien <strong>van</strong> het hoogst onaangename soppen <strong>van</strong> <strong>de</strong> voet in <strong>de</strong> met water gevul<strong>de</strong><br />

le<strong>de</strong>ren schoen.<br />

Gefun<strong>de</strong>er<strong>de</strong> kritiek wordt intern merkbaar: <strong>de</strong> le<strong>de</strong>ren mo<strong>de</strong>l-schoen <strong>de</strong>ugt niet<br />

Die soldatenschoen <strong>van</strong> le<strong>de</strong>r was niet slechter en ook niet beter dan het <strong>schoeisel</strong> dat in die<br />

perio<strong>de</strong> bijvoorbeeld ook in het moe<strong>de</strong>rland werd gedragen. Alleen <strong>de</strong> omstandighe<strong>de</strong>n in<br />

Indië waren zo geheel an<strong>de</strong>rs. Niet alleen met het klimaat was dat het geval, maar ook met <strong>de</strong><br />

mensen die <strong>de</strong> schoenen daar moesten dragen. Daar komen we straks uitvoerig op terug. De<br />

schoen vol<strong>de</strong>ed niet en ook niet <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>re beenbe<strong>de</strong>kking.<br />

In <strong>de</strong> beginjaren <strong>van</strong> het <strong>KNIL</strong>, dat wil zeggen <strong>de</strong> jaren <strong>de</strong>rtig <strong>van</strong> <strong>de</strong> vorige eeuw, waren er<br />

halfhoge laarzen <strong>van</strong> le<strong>de</strong>r, zwart <strong>van</strong> kleur, waar boven voor <strong>de</strong> velddienst meestal een hoge<br />

slobkous, met een riem bovenaan en een riem on<strong>de</strong>raan, on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> voet door (souspieds). <strong>Het</strong><br />

was aan het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> vijf jaar duren<strong>de</strong> Java-oorlog (1825-1830), die vooral in Mid<strong>de</strong>n-<br />

Java had gewoed en waarin aan onze zij<strong>de</strong> 15.000 <strong>militair</strong>en door velerlei oorzaken om het<br />

leven waren gekomen, dat een <strong>van</strong> onze geduchtste troepenaanvoer<strong>de</strong>rs uit die perio<strong>de</strong>, <strong>de</strong><br />

kolonel 1e Bron <strong>de</strong> Vexela, <strong>de</strong> slobkous <strong>van</strong> toen een volmaakt onbruikbaar uitrustingsstuk<br />

achtte dat in <strong>de</strong> afgelopen oorlog door geen soldaat te vel<strong>de</strong> werd gedragen omdat <strong>de</strong>ze<br />

volmaakt `onmogelijk' was. Alleen in het garnizoen zag men dat <strong>de</strong> mensen slobkousen<br />

droegen, hoewel zij zelfs daar trachtten om <strong>de</strong> verplichting <strong>de</strong>ze te dragen, wanneer het maar<br />

even kon, te ontduiken. 5) Nadien verdween <strong>de</strong> slobkous weer een aantal jaren, waarin on<strong>de</strong>r<br />

<strong>de</strong> lange broek toch weer een hele kleine lage slobkous kwam of helemaal geen slobkous. De<br />

le<strong>de</strong>ren schoen - evenmin een succes - reikte tot boven <strong>de</strong> enkel; hij werd <strong>van</strong> voren<br />

afgesloten door twee kleppen en dichtgesnoerd met behulp <strong>van</strong> een eveneens le<strong>de</strong>ren veter.<br />

Vele tientallen jaren heeft men in <strong>de</strong> ongunstige vochtige tropische omstandighe<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze<br />

schoen moeten dragen. <strong>Het</strong> grootste euvel was dat het leer <strong>van</strong>wege het steeds nat wor<strong>de</strong>n,<br />

hard ging wor<strong>de</strong>n; <strong>de</strong> toch reeds relatief zware schoen werd in natte toestand nóg zwaar<strong>de</strong>r.<br />

De kritiek wordt nu ook openlijk geuit

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!