Catharsis en Integratie - Hans ten Dam - Trance Art Opleidingen

CATHARSIS EN INTEGRATIE 

het nieuwe handboek regressie- en reïncarnatietherapie 

Hans ten Dam 

De maakster van dit uittreksel, Renée Bost, vindt het leuk dat je haar uittreksel gebruikt. Ze stelt 

het op prijs om van je te horen dat je haar uittreksel gebruikt. Je kunt dit haar laten weten door 

haar te bellen op telefoonnummer: 070 - 3253091. 

TranceArt Opleidingen, Jos Olgers 

HOOFDSTUK 1 – cathartische transpersoonlijke psychotherapie 

Opbouw van een sessie 

• vertrouwen (4-kant van vertrouwen: het vertrouwen van de therapeut in zichzelf, het 

vertrouwen van de therapeut in de cliënt, het vertrouwen van de cliënt in de therapeut en 

het vertrouwen van de cliënt in zichzelf) 

(vals zelfvertrouwen van de therapeut leidt tot schoolmeesteren en invullen voor de cliënt.) 

• beginpunt en contact 

Voorgesprek dient om vertrouwen op te bouwen (90%) en signalen op te pikken (10%). 

Waar wil je het over hebben? 

Waar wil je aan werken? 

Waar wil je nu aan werken? 

Waar zullen we mee beginnen, wat wil je het eerste doen? 

Gebruik alleen ladingen die er al zijn. 

Natuurproces: verbruikt zo min mogelijk energie – we doen het dus zo simpel en zo lui mogelijk! 

Op 1 punt komt het verleden eerst boven water en dat punt pak je. Bij meerdere klachten vragen 

wat hij met de therapie wil bereiken. Eventueel drie wensen laten doen. 

Zinnetjes laten herhalen totdat je er een vindt met een lichamelijk signaal. 

Of: 

Je ziet iets of iemand binnenkomen die je aangeeft waar je het meeste last van hebt. Je ziet je 

grootste probleem, je grootste handicap binnenkomen. 

Gefocuste inductie: begin duidelijk: met mes-brug terug. 

inzoomende inductie: beginpunt zoekend. (stoorzender weghalen) 

Inventariserend inductie: 

“Ik barst van de angsten” maak een ‘boodschappenlijstje’ met ze (angstenlijstje). Werk de 

angsten een voor een af. 

Als werkelijke lading is geraakt instructie: “Ga terug naar de eerste keer (oorsprong) dat je dit 

gevoeld hebt…” 

Herbeleving en 

Bij wegzweven of verspringen van cl. vragen: “wat heeft dat te maken met…….” (beginpunt in de 

gaten houden). 

CATHARSIS 

ontladen en verwerken 

1) emotioneel: afscheid nemen van negatieve emoties, positieve emoties verwelkomen 

Uittreksel Catharsis en Integratie - Hans ten Dam 1 / 59 Uittreksel door: Renée Bost

2) bevrijdend inzicht (mentale catharsis) 

3) lichamelijke catharsis: ontspanning, verdwijnen van rode vlekken, warm worden van ledematen, 

brok in keel weg etc. 

Soorten catharsis: 

- lentecatharsis: - (sanguinisch) -vitaal en vrolijk, plezier maken, springen, zingen. 

- zomercatharsis - (cholerisch) –voldaan, innig tevreden, poezerig, glimlachend, soezerig, 

ontspannen, warm 

- herfstcatharsis – ( flegmatisch) –zachtmoedigheid, mooie diepe weemoed, peinzend,starend, 

ontroerd, stemmingsvol en wijs. 

- wintercatharsis – (melancholisch) –intimiteit, in zichzelf gekeerd, stilte, kaarslicht, 

elkaar woordeloos verstaan. 

Welke catharsis zich voordoet hangt vooral af van de aard van de wond en dus de aard van de 

genezing. 

AFRONDING / CONSOLIDATIE 

Wordt vaak onderschat! 

Verankeren van de catharsis, integreren van de resultaten in het dagelijkse leven, in het gewone 

bewustzijn. 

B.v.: 

T: Je krijgt indrukken hoe dat in je leven nu heeft doorgewerkt. 

P: Ja, ik zat op school en bla, bla bla 

FUTURE PACE: 

T: Je bent dat probleem nu kwijt. Stel je eens voor, over drie weken komen je ouders. 

Visualiseer wat er dan gebeurt. 

P: Verdraaid, ik voel me heel anders. 

of: 

P: Ik voel me nu zo licht. 

T: Op welke manier verandert er nu iets in je leven, nu je je zo licht voelt? 

ANDERE MOGELIJKHEDEN: 

- afspraken met jezelf 

- affirmaties maken 

- plannen maken 

- lichaamswerk doen 

- letten op reactie van jezelf 

- dromen opschrijven 

Bij therapie gebeurt de helft tussen de sessies in; dus bij vervolgsessie in voorgesprek terugblik 

op wat er in de tussentijd gebeurd is. 

GRENZEN AAN DE THERAPIE: 

Ongeschikte patiënten: alle mensen die niet zelfstandig kunnen zijn: kleine kinderen, autisten, 

zware psychoten, zwakzinnigen, de meeste psychiatrische patiënten. 

Constateren dat iemand psychotisch is: als je geen therapeutische relatie met iemand kan leggen 


Regressies, werken met deelpersonen en energiewerk gaar alleen maar goed bij gezonde en 

betrekkelijk intelligente mensen – de aard van het probleem is dan nooit een obstakel, hoe oud, 

vreemd, diep of groot het ook mag zijn. 

HOOFDSTUK 2 – soorten problemen en hun oorzaken 

NAWERKEN VAN ERVARINGEN IN DIT LEVEN 

Verschil tussen geladen en ongeladen denkbeelden, gevoelens, waarnemingen en ervaringen. 

Symbolen (religieuze, seksuele: fetisjen), vervloekingen, eden, zegeningen en hypnotische 

suggesties. 

Een echte lading heeft 4 aspecten: 

- mentaal 

- emotioneel 

- zintuigelijk (waarneming) 

- somatisch 

mensen fysiek lichaam etherisch lichaam astraal lichaam mentaal lichaam 

dieren fysiek lichaam etherisch lichaam astraal lichaam 

planten fysiek lichaam etherisch lichaam 

mineralen fysiek lichaam 

Ten Dam onderscheidt het psychisch lichaam en het etherisch lichaam. Het etherisch lichaam 

werkt energetisch door in het fysiek lichaam. Praten is psychisch; lost geen energetische 

problemen op. “Werken” is naast psychisch ook etherisch. 

Een trauma is een etherische wond, zweer, verstopping of gat. 

Een hangover is een etherische grauwsluier. 

Een postulaat heeft een etherische lading. 

Een pseudo-obsessie is een vorige persoonlijkheid die een eigen psychische realiteit heeft en een 

eigen etherische schil die de rest van het etherisch organisme stoort. 

Homing is het herstellen of versterken van de etherische band met onze oorsprong. 

Elke keer wanneer een negatieve emotionele reactie sterker is dan de feitelijke omstandigheden 

rechtvaardigen, komen verdrongen ladingen omhoog. Restimulatie. Oude gevoelens komen omhoog 

om alsnog verwerkt te worden. Wat de ziekte lijkt is soms de genezing. 

Afreageren is alleen nuttig las inleiding van hert echte werk – het is slechts stoom afblazen en 

geneest niet. Om te genezen moet je je probleem in de kern begrijpen. Als iemand maar niet 

beter wil worden is er vaak sprake van schuldgevoelens (geen karma). 

Restant van een onverwerkte ervaring = engram. Vele engrammen vinden hun oorsprong in 

momenten van onbewustheid of relatieve onbewustheid, zoals schock (door trauma verzwakt 

analytisch brein? – Hubbard. Hubbard ziet engrammen als de enige oorzaak van afwijkingen en 

zieken – Scientology). 


NEUROTISCHE REACTIEPATRONEN 

neurotische rollen: 

de aanklager – verwijt of verontwaardiging over onrecht; 

slachtoffer - klaagzangen, miskenning; zelfmedelijden. 

toeschouwer - onttrekken aan – of afschuiven van verantwoordelijkheid – ‘ik stond erbij en ik 

keek ernaar’; (b.v.: Moeder bij vader/dochter incest – ‘ik kon er niets aan doen’ – 

‘wir haben es nicht gewust’. 

boosdoener - ‘het is allemaal mijn schuld’ en ‘ik krijg ze nog wel’. 

redder - rollen als vader, moeder, leraar, priester, oudere broer of zus, wijze oma, 

goeroe, verpleegster e.d.. Schrijven succes op eigen conto en falen op conto van 

de ander. Willen alleen op hun goede bedoeling beoordeeld worden. 

Nawerkingen van vroegere ervaringen zijn te onderscheiden in: 

• trauma’s = wond 

• hangovers 

• postulaten, waaronder karakterpostulaten en karakterneuroses 

• pseudo-obsessies 

• aanhechtingen en obsessies 

• vervreemding 

Therapeutische aanpak verschilt per type. (b.v. Ego-state werkt vaak goed maar is bij pseudoobsessie 

noodzakelijk.) 

TRAUMA’S 

Om een psychologische wond te behandelen moeten we weten waar die zit in plaats en tijd, in de 

situatie waarin die ontstond. Oervoorbeeld van een trauma: plotseling overlijden van iemand die 

je na staat, b.v. kind, man, vrouw of vader of moeder als je jong bent. 

Gedurende een trauma raken we ons zelf kwijt. Het ego bezwijkt – we worden gereduceerd tot 

een angstig dier of een verdwaasde robot. Het trauma is opgesloten in een laag van de psyche die 

mechanisch reageert: restimulatie berust op associatie. Wanneer in therapie de oorsprong van 

het probleem is opgelost, is de eventuele ketting van restimulaties niet meteen weg, maar het 

anker is los. Vaak komen ladingen los in chaotische gevoelens. Bereid je cliënten voor op twee 

weken van mentale, emotionele en lichamelijke onrust. 

We hebben een stoffelijk lichaam nodig om somatische ladingen te verwerken. Zoek daarom 

altijd de lichamelijke ladingen van trauma’s uit vorige levens, daar zit de verankering! 

Trauma’s komen van concrete episodes met een precies begin- en eindpunt. 

N.B.: zie blz. 65 voor lijst met traumatische situaties die je in vorige levens kunt tegenkomen. 

Er kan een aaneenschakeling van traumatische gebeurtenissen ontstaan: b.v. achtervolging, 

gevangenneming, inquisitie en marteling en uiteindelijk terechtstelling. Of: bespotting, 

vernedering, verkrachting en in de steek gelaten. Of: verdwalen, alleen, vervuild, struikelen, 

enkel breken, verhongeren. 

Elke traumatische situatie heeft een eigen lading. Die ladingen hangen samen. In elk trauma zijn 

er een paar fundamenteel, de rest aangekoppeld. Als we de basisladingen doorwerken komt de 

rest vaak vanzelf mee. We vinden onderliggende basisemoties door door te vragen hoe een gevoel 

voelt: 

P: ik voel me alsof ik het tegen de hele wereld moet opnemen. 

T: hoe voelt dat? 

P: dodelijk vermoeiend! 


Essentiële lading bij trauma is pijn: lichamelijk, psychisch en geestelijk (zie ook blz. 66). 

Meest voorkomende emotionele basisladingen: angst, verdriet en machteloze woede. 

Voornaamste mentale ladingen: verwarring, onbegrip, radeloosheid, bewusteloosheid en schuld. 

(Zie verder blz 66 eb 67 voor traumaladingen.) 

Mentale ladingen bemoeilijken verkenning en verwerking van emotionele en lichamelijke ladingen. 

Emotionele afsluiters: schuld en schaamte en verknopingen of klonteringen van tegengestelde 

ladingen. Meest voorkomend: woede – verdriet klont. (Een vuur van woede verpakt in een poel van 

verdriet). Andere klonteringen: woede – schuld en lust – onlust: (pijn schaamte, jaloezie, walging, 

onvermogen.) 

Verknopingen van emoties die elkaar versterken: opvoerders: woede en buiten jezelf raken: 

razernij; angst en wanhoop: paniek. Altijd werken met wat iemand het makkelijkst voelt; waar hij 

het beste bij komt. Lokaliseren in het lichaam (aura-exploratie), en duidelijkste gebruiken. 

Andere even laten zitten: “Laat dat verdriet maar even zitten, we gaan eerst naar de woede” – 

komt dan toch vaak onderweg mee los (schokgolven verdriet tussen de woede door of trappen en 

huilen.) Zo ontwart zich de knoop. 

HANGOVERS 

- Geen wond maar een last, of een etherische grauwsluier. Is het resultaat van langdurige 

frustratie, het opzamelen van kleine ongelukkigheden. Kinderen kunnen hangover hebben van 

hun ouders – zelfs zonder traumatische incidenten!!!! 

- Chronische oorzaak, geen acute aanleiding. Groeien geleidelijk en zijn onduidelijker. Verveling 

verstikt – last wordt als lood. Hangover ontmoedigt en verlamt. Mensen met weinig energie 

hebben vaak hangovers. De lading ervan is machteloosheid, vaak vastgehouden door wrok. We 

gaan er niet aan kapot, we gaan eraan onderdoor; het ego bezwijkt niet, het verkommert. 

Weerzin, moeheid. Van honger sterven is iets anders dan je hele leven hongerig geweest zijn! 

- Hangovers zijn de nawerking van lange tijd niet jezelf zijn. 

- Altijd eerst de grauwsluier opheffen (verhoogt de vitaliteit) dan het trauma aanpakken 

(anders kom je er niet doorheen). 

- We hebben trauma’s en hangovers. We zijn postulaten (nemen ze op in ons karakter!). 

Lang moe en leeg voelen maakt mechanisch en suf. (Zie pagina 71 voor hangover situaties en – 

ladingen.) 

Meest voorkomende hangover-ladingen: 

• grauwheid en somberheid; 

• zwaarte en uitputting; 

• teleurstelling en wrok; 

• zinloosheid en leegte. 

Trauma’s zijn gemakkelijker op te lossen dan hangovers. Die zijn veel taaier. 

(KARAKTER)POSTULATEN 

Postulaten zijn het resultaat van ingriffing van negatieve ervaringen, ze raken verankerd in het 

bijbehorende postulaat: onbewuste programmering. Postulaten bepalen hoe we (al dan niet onder 

bepaalde omstandigheden, voelen, denken en doen. Het zet vast – belemmert aanpassing, 

verandering, leren. Alle neurosen bevatten postulaten. Ze vormen structuren die door levens 

heen gaan. Zijn vaak standaardverklaringen, ontstaan uit wondende ervaringen. Veroorzaken de 

meeste blokkades. Afspraak die je met jezelf maakte. Postulaten zijn inprentingen, ingegrifte 

opvattingen, hardnekkige houdingen. Voorbeelden van postulaten: 

“Dat wil ik nooit meer meemaken!” of “Niemand is te vertrouwen!” of “Dat nooit meer” of 

“Mensen deugen niet”. 


Bevatten vaak ‘statements’ als altijd, nooit, steeds, iedereen, niemand. Mensen zijn ………. Ze 

zijn……… Ik ben …………. 

De zwaarste – karakterpostulaten – zeggen iets over hoe men zichzelf ziet: b.v.: 

‘het zit me nooit mee………..’ 

‘ik ben een mislukkeling…………..’ 

‘ik zie geen uitweg meer ………….’ 

‘niemand houdt van mij ……………’ . 

Karakterpostulaten zijn bouwstenen van karakterneuroses. Een kp is deel geworden van onze 

identiteit: we hebben een deel van onszelf gerobotiseerd. 

Karakter is structuur. Kp’s zijn structuur-elementen. (Niet meer: ik vlieg wel eens op, maar: ik 

ben opvliegend.) 

Kunnen ook ingeëtst zijn omdat iemand anders het tegen je zei. B.v. : Jij groeit op voor galg en 

rad. Wordt: ik groei op voor galg en rad (self fulfilling profecy). 

Oordeel pragmatisch over iemands karaktertrekken: hoe werkt die trek? Is iemand opvliegend: 

hoe werkt dat? 

Postulaten die we in therapie tegenkomen zijn gefixeerde generalisaties die schijnzekerheid 

bieden. Mentale vastzetters. 

Samenhangende karakterpostulaten vormen karakterneuroses. Neurotische karaktertrekken: 

onderworpenheid, agressiviteit, zelfhaat, minderwaardigheid, ijdelheid. 

Mediamieke mensen hebben vaak een postulaat dat ze verhindert zich af te sluiten 

(priesteressen – orakels). 

Inprentingen en ingriffingen kennen meestal drie stadia: 

- voor het eerst, ‘in potlood’, impliciet; 

- eerste bevestiging, ‘in inkt’; 

- definitieve bevestiging, ‘ingeëtst’, deel van onze identiteit: een kp geworden. 

Door te vragen naar de eerste keer, naar de belangrijkste bevestiging en naar het definitief 

worden sporen we de ontwikkelingsgang van een postulaat snel op. 

Emotionele klont (woede, verdriet, schuld, jaloezie) omgeven (verdedigd) door postulaten = 

karmische zweer. 

Zelfbeeld kan extreem vervormen. Niet-menselijke identiteiten: ding, steen, robot, dier, plant, 

engel en duivel. 

ROBOT 

rol: mechanische houdingen en gedragingen – verantwoordelijkheid vermijden. 

-postulaten: 

zo ben ik nu eenmaal 

ik doe mijn plicht 

toeval bestaat niet 

ik leef volgens de wet 

ik doe wat ik beloofd heb. 

ENGEL 

rol: egoloos; wezens zonder eigendunk of verlangen – zo vermijden wij het maken van ‘fouten’. 

“Uw wil geschiede”. (Het is makkelijker van de wereld te houden dan van je buurman.) 

Dogmatisch. 


-postulaten: 

gewone mensen begrijpen me niet…… 

ik zoek altijd het goede in de mens 

ik voel me nergens thuis 

met positief denken help ik de wereld 

ik zoek de Waarheid 

dit is mijn laatste leven op Aarde 

PLANTEN 

Weinig zelfbewustzijn; eenvoudige zielen die goed willen doen, niets zelf willen. 

DUIVEL 

Vorm van de ‘boosdoener’ maar veracht gewone mensen en is trots op zijn ‘hardheid’. 

Gevaarlijk als ze gewelddadig worden. 

Postulaten hebben iets te maken met magie. Toverspreuk. Kracht. Etherische geladen. Simpelste 

lading: erotische, seksuele lading. 

Simpelste manier om in trance te komen: muziek. Muziek is ontstaan waar mensen in trance 

moesten komen: legers, feesten, rituelen. (Mars, Venus Jupiter: oftewel: oorlog, de liefde en 

godsdienst.) 

Energetische processen: trance, b.v. seks, ritueel of therapiesessie. 

Geladen gedachten scheppen. Pas op: verhaal van het apehandje! Je krijgt wat je vraagt! 

ZWANGERSCHAP EN GEBOORTE 

Zie boekje van de NVR. 

Tijd van restimulatie van in dit leven door te werken karmische thema’s. Ook: schakel tussen 

trauma’s van vorige levens en problemen in dit leven. Netherton zoekt altijd naar restimulaties in 

prenatale fase, tijdens en vlak na geboorte. 

SUPERIORITEIT EN INFERIORITEIT 

de ontwikkeling van het zelfgevoel 

Kinderen vallen gemakkelijk ten prooi aan gevoelens van minderwaardigheid. Daar zijn tal van 

oorzaken voor aan te wijzen. Op de eerste plaats zijn ze fysiek klein, minder sterk en dus 

afhankelijk van volwassenen; terechtwijzingen en manipulatie versterken het 

afhankelijkheidsgevoel. Zelfs bij accepterende ouders krijgt het kind veel signalen van 

ontoereikendheid: dingen verkeerd doen, verkeerd begrijpen, in bed plassen, e.d.. Daarom willen 

kinderen groot worden. 

Lichamelijke gebreken 

en lichamelijke en/of geestelijke achterstand minderwaardigheidsgevoelens 

Verwennen en bespotten faalangst 

Onvoorspelbaar reageren prestatie-angst 

Vijandigheid (negeren, kleineren, afwijzen, gemeenheid en angst aanjagen) 

slachtofferschap (masochisme) 

of agressie en onderdrukking van zwakkeren ( sadisme) 


Gevoelens van minderwaardigheid tasten het zelfgevoel aan, dus maskeren we het bij voorkeur 

met meerwaardigheid – dit leidt tot hoge aspiraties, te sterke ambities en daardoor tot 

faalangst en nieuwe minderwaardigheid – een vicieuze cirkel. Symptomen hiervan: voortdurend 

zichzelf met anderen vergelijken, achterdocht, krampachtigheid 

Volgens Adler: centraal in het leven: hoe we ons gevoel van eigenwaarde ontwikkelen. Prestatie 

en succes zijn daarbij belangrijk, m.n. hoe we onszelf zien en wat we van onszelf vinden. 

Erkenning. 

Gezonde volwassenen met een stevig zelfgevoel ontlenen dat aan goede relaties met anderen, aan 

zinvolle uitdagingen en zinvolle prestaties. Ze hoeven niemand iets te bewijzen. 

Achterblijven bij andere kinderen is een grote bron van minderwaardigheidsgevoelens. Te klein 

zijn om mee te doen met de oudere broertjes en zusjes. 

Minderwaardigheid en meerwaardigheid komen op hetzelfde neer: een onzeker zelfgevoel 

dat blijft hangen in voortdurende vergelijking met anderen. 

Overlevingsstrategie: falen onschadelijk maken door waar men in faalt onbelangrijk te maken 

(b.v. alternatievelingen die maatschappelijk succes afzweren) 

Wraak: wacht maar tot ik groot ben! 

Drie oorzaken van faalangst: 

1) bespotting bij afgaan: Dat kan jij toch niet. Jij kan niet eens in het potje piesen. Jij kan 

niets opzeggen zonder hakkelen, etc. 

2) zo verwend en ingepakt zijn dat je uitdagingen mist – geen prestatie hoeft te leveren. 

Anderen doen het wel voor je. Geeft later faalangst, meestal verbloemd als 

meerwaardigheid. Je voelt je overal te goed voor en doet dus niks. 

3) onvoorspelbaar reageren, vooral van ouders. Leidt tot prestatie-angst. Onzekerheid over wat 

voor de ander slagen of falen is. 

Deze drie geven dus prestatievermijding, gepaard gaand met meer- of 

minderwaardigheidsgevoelens. 

Vijandige ouders (afwijzen, negeren, kleineren, gemeen zijn, angst aanjagen), vooral psychoten, 

neuroten en psychopaten, terroriseren hun kinderen, waardoor hun neiging om groot te worden 

verziekt of vernietigd wordt. 

Ten Dam geeft op blz. 93 enkele gruwelijk voorbeelden hiervan. 

Zulke ervaringen tasten de wil om groot te worden aan, de wil knakt. Geen ontplooiing mogelijk. 

Je wordt wel groter en leert wat op school, maar geen wezenlijke ontplooiing. Dit leidt tot 

neurose, depressie, zelfmoord en misdaad. 

Normale manier om gebrek aan eigenwaarde te compenseren: branie (vooral in puberteit). 

Terreur, sadisme en martelen compenseren gebrek aan eigenwaarde. 

Compensatie voor minderwaardigheid is meerwaardigheid; 

compensatie voor ‘nietswaardigheid’ is alwaardigheid: almacht, nergens rekening mee hoeven 

houden, god / duivel spelen. Zonder slachtoffer: niemand. Angst om over zelf na te denken en in 

de spiegel te kijken!! 

Strategieën om ons gevoel van eigenwaarde op te vijzelen: 


1 JEZELF GROOT MAKEN: machteloosheid en faalangst overwinnen, jezelf ontwikkelen, 

risico’s durven nemen, verantwoordelijkheid aanvaarden, de eigen werkingskring steeds 

verder vergroten. Zelfontplooiing. 

2 JEZELF NIET KLEIN LATEN MAKEN: aantasting door anderen en door omstandigheden 

voorkomen, standvastigheid, bestand zijn tegen kritiek, venijn, laster, aanvallen, desnoods 

door ze af te laten glijden en te negeren, of ze vermijden door onopvallend te zijn: ‘je 

licht onder de korenmaat zetten’. Assertiviteit. 

3 ANDEREN KLEIN HOUDEN: mensen niet informeren, niet helpen, niet stimuleren, onder 

de duim houden. Afhankelijk houden. 

4 ANDEREN KLEIN MAKEN: bewegingsvrijheid beperken, vastzetten, klem zetten, 

kleineren, bemoederen, afhankelijk maken, minzaam benaderen. Onderdrukking. 

5 ANDEREN TOT DING MAKEN: geen tegenspraak dulden, geen reactie geven, negeren, 

niets uitwisselen, geen rekening houden met, geestelijk eigendom negeren, zinloze 

situaties laten voortbestaan, afhouden, gewoon laten doen wat je wil, gebruiken. 

6 ANDEREN TOT MARIONET MAKEN: dwingende voorschrijven, bespelen, vals spelen, 

manipuleren, misbruiken. 

7 ANDEREN ZIEK MAKEN: anderen aan zichzelf doen twijfelen, insinueren, onzeker 

maken, bang maken, bedreigen, laten struikelen, bespotten, afschrijven, beschuldigen, 

besmeuren. 

8 ANDEREN GEK MAKEN: gek verklaren, schuld aanpraten, ontoerekeningsvatbaar 

verklaren, dubbele boodschappen, onvoorspelbaar reageren, feitelijke uitspraken in 

twijfel trekken, waarnemingen in twijfel trekken, niet geloven, isoleren, plotseling laten 

vallen. 

9 ANDEREN KAPOT MAKEN: mensen tegen kun diepste gevoelens en overtuigingen laten 

handelen, zelfrespect laten verliezen, onmenselijke dingen laten doen, wanhopig maken. 

Vernietigen. 

10 ANDEREN MARTELEN: genieten van uitzichtloze lichamelijke of geestelijke pijniging of 

vernedering, soms tot de dood erop volgt. Sadisme. 

Als therapeut helpen we mensen met de strategieën 1 en 2. We helpen ze genezen van de 

kwalijke gevolgen van de strategieën 3 t/m 10. 

Aanwezigheid en afwezigheid 

Veel klachten over leidinggevenden leiding geven veronderstelt lichamelijke en vooral mentale 

aanwezigheid, voortdurende aandacht en belangstelling. 

Scholieren reageren instinctief op schijnaanwezigheid van de docent – ze halen je feilloos 

onderuit als je niet echt aanwezig bent! 

Redenen om afwezig te zijn: 

- iets verdringen, iets niet accepteren, iets van jezelf wegdrukken. Vooral hoop en vrees maken 

ons afwezig. 

- zelfverzekerdheid van een ander nadoen. Meerwaardigheidsgevoel geeft schijnaanwezigheid; 

minderwaardigheidsgevoel geeft onvoldoende aanwezigheid. 

- wie zichzelf is voelt zich niet klein of groot. 

Een therapeut in de ‘helperrol’ en een cliënt in de ‘slachtofferrol’ zijn beiden niet aanwezig!! 

Als we ons meer voelen dan anderen komen in situaties waarin we ons ergeren aan anderen. Ze 

zijn nog zo dom, begrijpen ons niet, etc. 

Aanwezig zijn betekent je thuis voelen waar je bent: in je lichaam en in deze wereld. 


Cliënten zijn vaak mensen die niet in deze wereld willen zijn of het niet prettig vinden in dit 

lichaam te zitten. Vaak gevolg van probleem met 1 of beide ouders, b.v. afgewezen of genegeerd. 

Ook oorzaak in zwangerschap en/of geboorte. Bij elk leven restimuleert de geboorte ons eerste 

leven op aarde of onze eerste keer in een menselijk lichaam! 

Aarzelende aanwezigheid: schommelen tussen hier en elders willen zijn. Ontstaat door 

tegenstrijdige verlangens (bij iemand willen zijn – vrij willen zijn). Diepste schommeling ligt 

tussen doodsverlangen en levensdrift. 

Schijnaanwezigheid: doen alsof we aanwezig zijn, maar met ons hoofd elders zijn. Lege 

beleefdheid. 

Vervoemde aanwezigheid: een rol spelen die niet bij ons past. (te oud of te jong, te 

zelfverzekerd, terwijl je je ongelukkig en gespannen voelt, etc.) 

Aanwezigheid, hier-en-nu-zijn, is een voorwaarde om: 

- authentiek te zijn; 

- aandacht en belangstelling te hebben voor……… ; 

- tijd te hebben voor en ruimte te geven aan anderen, zodat die ook aanwezig kunnen zijn; 

- verantwoordelijk te zijn. 

We zijn compleet aanwezig als we al onze vorige leeftijden geassimileerd bij ons hebben. De 

voorkant is onze huidige leeftijd, maar de inhoud omvat al onze leeftijden tot op heden, zonder 

de opa of oma te spelen die we nog niet zijn. We kunnen alle leeftijden aanspreken als dat zo 

uitkomt: b.v. even 5 jaar zijn en met je kinderen spelen. 

Begin van een sessie heeft met aanwezigheid hier en nu te maken. Neem wat op dit moment 

aanwezig is. Daar gaat het om. Wat wil de cliënt nu, wat voelt hij nu in zijn lichaam. 

Voorgesprek alleen nodig indien men mentaal nog niet aanwezig is (bij vorige cliënt, vakantie, e.d.) 

Anders niet doen. Als het voorgesprek verankert in het daar en toen: typische beginnersfout!! 

Een lang voorgesprek is meestal een vlucht voor een van beiden of voor beiden (therapeut en 

cliënt). “Waar wil je aan werken”, en “zeg maar als je er klaar voor bent” zijn doorgaans genoeg. 

Een sessie expliceert het impliciete, ontvouwt, ontwikkelt, wekt uit, completeert wat bij het 

begin al aanwezig is. Vertrouwen groeit nergens zo mooi als in een sessie, en postulaten komen er 

uit tijdens de inductie of tijdens de sessie zelf. Wanneer we echt aanwezig zijn, krijgen we alle 

informatie die we nodig hebben. Het begin toont het actuele probleem en het probleem toont 

zijn eigen oplossing. 


HOOFDSTUK 3 – Nawerkingen van vorige levens 

Reactiepatronen door levens heen – karma en dharma 

We vinden in regressies de oorzaken van onbegrijpelijke problemen: ervaringen van ernstig falen, 

ernstig slachtofferschap, ernstig boosdoenerschap en diep gefrustreerd helperschap. 

Typische voorbeelden van nawerkend falen uit vorige levens: 

- niet hebben kunnen beschermen voor ………………….. 

- niet opletten en/of in slaap vallen, zodat kameraden gedood worden (wachtpost e.d.) 

- een belangrijke tweegevecht verliezen 

- onder grote druk verraden van vrienden of geloof. 

Gebruikelijke emotionele reacties op falen zijn: 

- teleurstelling 

- ergernis 

- schaamte / schuld 

- angst voor nieuw falen 

- aangetast zelfvertrouwen 

- aangetaste zelfwaarde 

Mentale reacties op falen: 

- minderwaardigheidscomplex 

- omstandigheden de schuld geven (slachtoffer – zelfmedelijden) 

- anderen de schuld geven; zondebok zoeken (aanklager – woede) 

- jezelf de schuld geven (schaamte en schuldgevoel) 

- compensatie zoeken op ander terrein waar je wel slaagt 

- overcompensatie: van je zwakte je kracht maken. 

Therapeutisch werken met gevoelens van falen, tekortschieten, in zichzelf teleurgesteld zijn: 

1) oorspronkelijke faalervaring laten herbeleven (wat, waar, wanneer) 

2) laten begrijpen waarom en waardoor iemand faalde 

3) oorzaken en omstandigheden helder krijgen 

4) nagaan of en hoe falen had kunnen worden voorkomen (waren er keuzemomenten?) 

5) eventueel de nog resterende wond genezen en onterechte conclusies doen loslaten. 

Zelfmedelijden en patiëntenmentaliteit (ik ben zielig en anderen moeten me helpen) verhinderen 

genezing en zelfbevrijding. 

Medelijden: uit den boze: vermindert de waarneming en stimuleert het zelfmedelijden van de 

cliënt. Het gaat om een therapeutische houding van empathie, waarnemingsvermogen en 

vertrouwen – een enkele keer mededogen. 

Kies je cliënten verstandig en accepteer dat je niet altijd ‘scoort’. 

Nawerkingen van slachtofferschap in vorige levens hangen af van 

de feitelijke situatie 

het karakter (programma’s, overtuigingen) en 

het energieniveau. (Uitputting verhindert b.v. kwaad sterven) 

Het is makkelijk om in slachtofferschap te blijven steken. Vaak wordt ook overgestapt naar 

andere rollen. Onderstaande lijst loopt van minste energie naar meeste energie: 


SlachtofferSlachtoffer dood achterblijven 

nu: apathie, verstarring, verlamming 

gek achterblijven 

nu: verwarring, masochisme, schuld, schaamte 

gewond achterblijven 

nu: zelfmedelijden, onzekerheid, eenzaamheid, rillerigheid 

verstoppen 

nu: angstige verstarring, zich klein maken 

wegvluchten 

nu: angstige opwinding, opgejaagdheid 

SlachtofferToeschouwer leeg achterblijven 

nu: onverschilligheid, leegte, uittreden 

SlachtofferAanklager verbittering en wrok 

SlachtofferHelper slachtoffers helpen 

SlachtofferBoosdoener wraak – op boosdoeners in het algemeen 

Inzicht in deze patronen maakt dat je uit de rol kunt stappen, kunt herstellen, begrijpen en 

leren. 

Spontaan boosdoenerschap komt ook voor. Mogelijke oorzaken: 

- instinctieve drang – soort jeuk. Vaak ook reactie op weestand die men voelt tegen de eigen 

acties, vooral als men een onzekere machtsbasis heeft; 

- uit nieuwsgierigheid gaan experimenteren, gefascineerd raken en dan van kwaad tot erger 

raken, totdat macht, geweld en wreedheid een tweede natuur zijn geworden; 

- geen positieve bronnen voor zelfgevoel hebben. Opstandigheid richten op zwakkeren. 

Samengaan van kracht en minderwaardigheid of nietswaardigheid gepaard aan mensenhaat. 

Mogelijke reden om ‘helper’ te worden: 

- medelijden 

- mededogen 

- schuldgevoelens 

- graag nodig willen zijn (zwak zelfgevoel / sterke gemeenschapsbehoefte 

- dankbaarheid; iets terug willen doen. 

Mogelijke negatieve reacties op goedbedoelende ‘helpers: 

- onverschilligheid of spot 

- onbegrip en wantrouwen 

- afhankelijkheid (put helpers uit) 

- haten helpers door de indringendheid van de hulp, de bevestiging van de eigen 

machteloosheid, afhankelijkheid en minderwaardigheid 

Door dit soort reacties raken ‘helpers’ vaak gefrustreerd. Reacties op die frustratie kunnen zijn: 

HelperSlachtoffer teleurstelling, uitmondend in zelfmedelijden en machteloze 

ergernis. Leidt tot opvoeren macht, zelf hulp vragen of zich 

gewond terugtrekken; 

HelperToeschouwer weerzin 

HelperAanklager verontwaardiging 

HelperBoosdoener wraak. 


In regressies komen vaak eerst slachtofferervaringen naar boven. Een karmisch thema (b.v. 

sociale onrechtvaardigheid, man-vrouw relaties) kan afwisselend vanuit de verschillende rollen 

worden ervaren. Dan hebben we lang nodig om de les te leren. Old souls are slow learners!!! 

Bindingen tussen mensen ontstaan door energetische uitwisseling in relaties, met macht, geweld, 

seks, godsdienst en vervoering. 

Naast karmische ladingen en structuren zijn er dharmische ladingen en structuren. De 

dharmische komen van verwerkte ervaringen, van wat we geleerd en geïntegreerd hebben. Als 

belemmeringen wegvallen en het ongeïntegreerde integreert stroomt alles beter door en komen 

dharmische talenten meestal vanzelf vrij. 

In therapie komen dharmische vermogens naar voren als we de persoonlijkheid van een positief 

vorig leven mobiliseren of de persoonlijkheid van een negatief vorig leven (of een pseudoobsessor) 

verwerken en integreren. 

Pseudo-obsessies 

Pseudo-obsessoren zijn complete vorige persoonlijkheden die meegekomen zijn zonder bij te 

dragen. Ze spoken als storende deelpersoonlijkheden in ons rond. Ze zijn gevangen in een slechte 

stemming. De oorzaak van hun bestaan is altijd onvoldoende integratie veroorzaakt door een 

onverwerkt, onvolledig sterven. 

Pseudo-obsessoren zijn te herkennen aan: 

- merkwaardige gedragsveranderingen tijdens het voorgesprek; 

- voorgeschiedenis van verschuivende psychosomatische klachten; 

Een stoorzender zendt negatieve energie, en als het gebruikelijke kanaal afgedempt is uit de 

energie zich ergens anders. (Hoofdpijn, gewrichtklachten, eczeem, asthma – als het ene over is 

begint het volgende.) Dit is geen bewijs maar een indicatie! 

Bij behandeling pseudo-obsessor: altijd de sterfervaring goed over laten doen. Daarna gaan ze 

naar het licht of integreren ze in de huidige persoonlijkheid (meestal). 

Verschil tussen obsessoren (niet-eigen energie) en pseudo-obsessoren in ego-state uitvragen: 

sinds wanneer ben je bij mij? Waarom ben je bij mij gekomen? Wat wil je? Zelfmoordneigingen 

wijzen vaak op obsessoren. 

Soorten zielen 

Er zijn verschillende soorten zielen met andere zorgen, andere gevoeligheden, andere 

zelfbeelden, andere instellingen en andere oertrauma’s. 

De verschillende oorsprongen van de ziel leiden tot verschillende ervaringslijnen, beginnend bij 

het oertrauma.. Basis-probleem opzoeken? Oertrauma of oerhangover 

Hoofdsoort 1 – oorspronkelijk zelfbewust en lichamelijk: buitenaardsen 

*- vrijwillig gekomen menselijke buitenaardsen 

- om een bijdrage te leveren 

- voor eigen ontwikkeling 

- met agressieve bedoelingen 

*- onvrijwillig gekomen (verdwaald, verbannen, verongelukt) 

*- niet-menselijke buitenaardsen; vrijwillig gekomen of verdoold. 


Hoofdsoort 2 – oorspronkelijk zelfbewust en onlichamelijk: geesten 

* op deze planeet levend (natuurgeesten) 

- in- en onder de grond levend (dwergachtig) 

- op de grond levend (kabouterachtig, ook: huisgeesten) 

- lagere natuurgeesten (boven grond en water, elfachtig) 

- luchtgeesten 

- deva’s (plaatsgeesten, b.v. berg- of landschapsgeest) 

*op onstoffelijke planeten elders levend 

*in een geestelijke kosmos levend 

- uit een lichtende oersoep geleidelijk ontwakend (uitgebroed) 

- onderdeel van lichtende vlakken en structuren (light people) 

- individueel geschapen (geboetseerd). 

Hoofdsoort 3 – oorspronkelijk niet zelfbewust, maar wel lichamelijk: hogere dieren 

* via algemene evolutie (wilde dieren) 

* via persoonlijke hechting aan mensen (tamme dieren) 

Hoofdsoort 4 – oorspronkelijk niet zelfbewust en niet lichamelijk: beginnelingen 

(zie ook blz. 114 t/m 120) 

Het oerprobleem van bijna alle buitenaardsen is dat ze op deze planeet vast zijn komen te zitten. 

Vaak hebben ze een meerderwaardigheidscomplex. Bij mensen die van elders komen is hun eerste 

regressieverhaal bijna nooit waar. Ga na wat hun gevoel tegenover de aarde is: gevaarlijk? vies? 

primitief? zwaar? 

De kern van het probleem zit meestal in hun verhouding met hun soortgenoten waarvan ze 

losgeraakt zijn. zoek de emotie op die gekoppeld is aan het op aarde blijven. B.v. machteloze 

woede, verwarring, hopeloosheid, onbegrip. Vaak is er een periode van bewusteloosheid (periode 

waar men in regressie niet bij komt, het eerste wat ze ervaren is vaak dat ze op aarde 

rondlopen). Begin bij de laatste ervaring voor dat gat in de tijd en probeer de weggevallen 

periode te reconstrueren. 

Atlantis: poort die bepaalde stromen binnenliet. Primitieve beschaving. 

Lemurië: primitief en beschaaf naast elkaar. 

De eerste twee hoofdsoorten raken makkelijker gewond, hen komen we in therapie met meest 

tegen; de laatste twee makkelijker duf. 

Je oorsprong verkennen is minder vrijblijvend dan homing Je oorsprong ligt nog voor het 

oertrauma. Als oertrauma gevoel is van verbannen zijn, in de steek gelaten of achtergelaten dan 

behandelen we dat therapeutisch en doen we niet zomaar een homingsessie. Waar we vandaan 

komen is dan geassocieerd met verraad of verdriet of verwarring. Er kunnen schuldgevoelens bij 

zitten, enz. 

We exploreren wat voor gevoelens er meespelen: waarom ben ik mens geworden, hoe ben ik op 

deze wereld gekomen? welke lading zit er op voor het eerst in een lichaam zijn? ……. voor het 

eerst op deze planeet komen? 

De oplossing van het oertrauma is een stap verder teruggaan naar waar we thuis zijn, begrijpen 

hoe en waarom we overgingen en daarna dat oude thuisgevoel verbinden met het hier en nu, met 

op deze planeet zijn, in dit lichaam. Energetisch doen we dat door na te gaan waar de verbinding 

zit: b.v. op de kruin, op de rug of bij het hart, en dit verbinding te versterken. Zeer vitaliserend! 

DOORLEEF JE EIGEN OORSPRING VOORDAT JE AAN DIE VAN ANDEREN BEGINT. 


HOOFDSTUK 4 – Inductieve technieken 

Een goede sessie is zelf-inducerend. Goede inductie is dus minimaal: “ga terug naar met moment 

toen je deze angst, met kloppende slapen en zwetende handen het allereerst voelde.” 

Houd het eenvoudig! Ga maar liggen / zitten en zeg maar als je er klaar voor bent. Het verleden 

is er al, je hoeft het niet op te roepen – alleen contact mee te maken, via het heden. Inductie is 

het proces van contact maken met karmische ladingen of structuren. 

De basis instructie is: “Ga terug naar………..……….“ (sluit aan op het onderwerp dat actueel is). 

Al het verleden is aanwezig, maar sommige stukken zijn meer aanwezig dan andere. We richten 

ons op wat het meest wakker is. B.V.: iemand die met een verwilderde blik binnenkomt ga je niet 

eerst ontspannen. Die blik is het aanknopingspunt: 

T: Hoe voelt u zich? 

C: onrustig. 

T: waar in uw lichaam? 

C: mijn maag bibbert en mijn voeten worden koud. 

T: heeft u daar vaker last van? 

C: Ja! 

T: zullen we maar daarmee beginnen? 

Iemand die verlegen zit te vertellen dat ze zo’n last heeft van verlegenheid: vermijd dan 

ontspanning want dan zakt de verlegenheid weg. Versterk juist de verlegenheid: (het verleden 

ligt al in het heden) 

T: OK, ga liggen. Je voelt je verlegen hè 

C: ja 

T: Ga terug naar het moment dat je deze verlegenheid voor het eerst voelde. 

Verlegenheid stelt hoge eisen aan het vertrouwen. 

Herbeleving = reeks voorstellingen aangevuld met en ingebed in emoties, lichamelijke 

gewaarwordingen en mentale belevingen (gedachten, inzichten, begrip en onbegrip). Het 

beginpunt ligt altijd in een van deze vier aspecten. 

Vier bruggen die met deze aspecten corresponderen: 

1) verbale brug (V) - zinnen herhalen en aanvullen; abstract 

2) imaginatieve brug (I) - voorstellingen oproepen; 

3) emotionele brug (E) - emoties opvragen; 

4) somatische brug (S) - lichaamsgewaarwordingen opvragen. concreet 

Een complete inductie bevat alle vier elementen. In de praktijk bijna nooit nodig. E + S genoeg. 

Een blokkade die opkomt bij het begin van de sessie is meestal geen blokkade maar een het 

aangrijpingspunt zelf. 

Niet kunnen is bijna altijd: niet willen. 

Je kunt met elk van de 4 aspecten beginnen: pak datgene wat voor de hand ligt: begin bij 

wat al begonnen is. 

Simpele open vraag: waarmee associeer je dat? of: wat betekent dat voor jou? 

Hierna volgt een uiteenzetting over de verschillende bruggen. 


Bij de verbale brug voorbeelden van zinnen die vaak op karakterpostulaten wijzen: 

ik hoor nergens bij 

mensen zijn jaloers op mij 

ik vertrouw niemand 

dat overkomt mij altijd 

zo ben ik nu eenmaal 

ik wil met rust gelaten worden 

ze maken me gek 

ik sta overal alleen voor 

niemand ziet me 

ik kan geen ‘nee’ zeggen 

ik pik niets meer. 

Ook: angstenlijst maken met iemand die veel angsten heeft 

aanvullingen (laten) maken 

ik ben bang voor …………. 

ophaalkettingen: ik voel me eenzaam 

ik voel me eenzaam omdat…… niemand om me geeft 

niemand geeft om me omdat ……… ze me niet zien zitten 

ze zien me niet zitten omdat ………. etc. 

omdat verkent oorzaken; verdiept. Wat zit erachter, er voor (in de tijd) of eronder? 

Als je vastloopt in omdat-ketting, somatic erbij vragen: hoe voel je je als hij zo naar je kijkt? 

als ………. dan ……… 

als ik me eenzaam voel dan kruip ik weg 

als ik wegkruip dan ………………….. 

als ………. dan ………. verkent consequenties 

Wat iemand ook zegt ga kalm en gelijkmatig door met de ketting totdat je rond bent, je een 

geschikte zin tegenkomt voor een regressie, b.v. : ‘ik verlies de grond onder mijn voeten.’ Stel je 

eens voor dat je de grond onder je voeten verliest. Wat voel je dan? 

specificatieketting: gebruik ‘vooral’. b.v.: ik voel me vooral eenzaam als ……, ik voel me vooral 

klein als ……… 

gelijkstellingsketting: eenzaamheid is afschuwelijk. Afschuwelijk is donker. Donker is koud. Koud 

is nat. Nat is eenzaam. 

“Ga naar een tijd en een plaats waarin het afschuwelijk, donker, koud en nat was; waarin je je 

eenzaam voelde.” 

Zinnen aanvullen is uitstekende manier om verwante ladingen uit te splitsen. Iemand zegt; ‘ik voel 

me altijd jankerig’. Hij voelt het nu wel maar een regressie lukt nog niet. Er kunnen verschillende 

oorzaken voor de jankerigheid bestaan: verschillende rivieren die in hetzelfde meer van 

jankerigheid uitstromen. Dan moet je die afzonderlijke rivieren opsporen. Steeds laten aanvullen: 

ik kan wel janken, omdat ………………. 

ik kan wel janken, omdat …………….. 

Elk antwoord apart uitwerken. 

BRUGGEN KIEZEN EN COMBINEREN: 

trauma’s: emotionele brug ligt het meest voor de hand 

pseudo-obsessies: lichamelijke brug. 


karakterpostulaten: verbale brug. 

Kom je niet bij de emotie dan gebruik je de voorstelling. 

Kom je met de voorstelling niet bij de emotie dan gebruik je de verbale brug. 

De complete lijn is: verbale brug, voorstellingsbrug, emotionele brug, somatische brug. 

Zet eerst de zender zuiver (E en S), voordat je de volumeknop harder zet (aansturen op 

regressie). 

Welke brug moet je kiezen: 

Kijk wat er bovenkomt. Vaak geeft de client de keuze zelf al aan via verbale en non-verbale 

signalen. 

• neem bij een duidelijke emotie de gevoelsbrug; 

• neem bij een lichamelijk klacht de somatische brug; 

• neem wanneer iemand al een duidelijk beeld heeft en bij emoties die onder specifieke 

omstandigheden optreden de voorstellingsbrug; 

• bij kernachtig wordgebruik ligt de postulaatbrug voor de hand. 

(5x met toenemende aandacht laten herhalen: ik ben bang, ik ben bang …………….) 

Als mensen een zin niet kunnen herhalen betekent dat iets!! Alleen belangrijke geladen zinnen 

blokkeren. Dat blokkeren vertaalt zich gemakkelijk in emoties of somatics. B.v.: de adem stokt, 

de keel wordt dik. 

Bij E en S kunt je vragen: als dit gevoel kon spreken wat zou het dan zeggen? (V erbij) 

Soms doen zich ruimtebelevingen voor waarin iemand zich vager voelt worden. Zulke 

onbelichaamde toestanden via emoties of via gedachten uitdiepen. Niet via somatics! Verbale 

brug gebruiken. 

Als de verbale brug gelijk terug leidt naar het beginpunt, dan is een deel van de cliënt gevangen 

in een cirkel. De cirkelredenering is de rationele tegenhanger van een gevangen, bevroren emotie. 

C: als ik me vaag voel, dan voel ik me verloren. Als ik me verloren voel dan voel ik me alleen. Als ik 

me alleen voel dan voel ik me wijd. Als ik me wijd voel dan voel ik me verloren. 

T: Ga terug naar een plaats en een tijd waarin je je vaag, verloren, alleen en wijd voelde. 

Ook: specificeren: ik voel me vooral vaag als: 

- ik pas gegeten heb; 

- ik voor een belangrijke beslissing sta; 

- ik me schuldig voel; 

- enz. 

Vage algemene klacht: 

Ik voel me altijd ongelukkig. Ik heb een leuke baan, een leuke vrouw, leuke kinderen, we doen het 

samen leuk, maar in wezen ben ik ongelukkig. 

Let op: gevoel is langdurig en amorf. Doet hangover-achtig aan. Met zo’n vaag, allesdoordringend 

thema is de verbale brug prima! B.v. 

T: herhaal vijf keer met toenemende aandacht: ik voel me ongelukkig. 

C: doet dit. 

T: let op je lichaam. Hoe voelt dit nu? 


C: mijn voeten zijn koud. (de verbale brug leidt tot een S) 

T: die kou in je voeten, waar zit die precies? Wat voor kou is het? Verdoofd of scherp? Waar 

kan je het mee vergelijken? 

C: alsof mijn tenen afgeslagen zijn. 

T: ik tel van vijf tot een en je gaat terug naar een situatie waarin je ongelukkig bent en je tenen 

afgeslagen zijn. 

C: ik zie een rangeerterrein……………………………………… 

Als er niet meteen iets komt, maar het gevoel blijft, laat dan gerust een stilte vallen. Er gebeurt 

altijd iets. Er is geen ledige ruimte, ook in het menselijk bewustzijn niet. Er is altijd iets! 

Als er iets opkomt houdt het dan concreet. B.v. als iemand beeldend praat, over gevoelens die 

‘verpakt’ zijn, dan is de imaginatiebrug aangewezen: 

T: Stel je voor dat deze kamer hier leeg is. De deur gaat open en iemand levert een aantal 

pakken af waar jouw emoties in zitten. Hoeveel zijn het er? Pak ze maar één voor één uit. Waar 

zijn die emoties? Waar heb je ze ingepakt? 

C: Ze staan op zolder. Ga daarop dòòr. 

Woorden als ‘verpakt’, ‘ingepakt’, ‘verstopt’ e.d. nemen we dan letterlijk! 

Verbale etiketten van een somatic zijn b.v. bij het omschrijven van pijn: verstikkend of 

verschrikkelijk. Laten herhalen of ketens mee maken (het is verstikkend omdat ……………) 

Bij iemand die rationaliseert (intellectualiseert) komen de emoties verdund op in die etiketten. 

Als ze de emotie niet kunnen voelen dan zin laten herhalen met beladen woord erin en vragen wat 

de C voelt in zijn lichaam. Zin variëren en zoeken naar zin die de meeste lichamelijk lading geeft. 

B.v.: ik wordt verstikt, of: ik stik, of: ze verstikken me, of: het is hier om te stikken, of: ………….. 

Hierna volgen 5 voorbeelden van omgaan met bepaalde thema’s die cliënten kunnen aanreiken. Ik 

geeft ze kort weer. 

Angst om de straat op te gaan. Niet concreet. Als angst nu voelbaar is van E naar S gaan. 

Vraag naar de laatste keer dat……, de sterkste keer dat……. eventueel de eerste keer dat …… 

totdat je een emotie raakt. Het meest waarschijnlijk bij een angst is een trauma. 

Als de emotie niet direct voelbaar is voorstellingsbrug gebruiken. 

Onverwerkt sterfgeval in de naaste familie. Wond (trauma). De emotie is er al. Niet naar 

vragen. Eerst somatic opvragen: wat voel je hierbij in je lichaam. 

Een enkele keer kan het een obsessie van de overledene zijn; vooral bij zware opvoedingen, 

verhoudingen die nooit goed uitgesproken zijn, paradoxale gevoelens. 

Wisselende buikklachten. Somatische brug gebruiken. Wat voel je in je buik? Hoe voelt je buik? 

Soms ook emotie bij vragen. B.v.: 

T: hoe voelt dat verkrampte gevoel? 

C: alsof ik onder druk gezet wordt. 

T: hoe voelt het om onder druk te worden gezet? 

C: het maakt me wanhopig. 

Wanhoop is een basisemotie. Er is dus wanhoop, verpakt in druk, verpakt in buikklachten. 

Als er op dat moment geen buikpijn is: “Ga terug naar de laatste keer dat je dat voelde”. 

of 


“Waar doet dat gevoel je aan denken of wat roept het in je op?” Deze vraag laat de C van S naar 

I gaan. 

“Ik heb af en toe steken in mijn buik” – wijst bijna zeker op een trauma. 

“Ik heb vaak wekenlang druk op mijn buik” – wijst op een hangover. 

Als er steeds iets anders met de buik aan de hand is: wijst dat op een pseudo-obsessor (soms 

obsessie). 

Impotentie of frigiditeit. Voorstellings- of herinneringsbrug gebruiken. Vragen naar de laatste 

ervaring. Dat roept het gevoel op, via de E naar de S. De kunst is steeds: Waar zit dat gevoel in 

je lichaam. De somatic van een emotie die gerelateerd is aan seks hoeft niet bij de geslachtsorganen 

te zitten. 

Voorzichtig met de verbale brug: C is waarschijnlijk al bij veel therapeuten geweest, heeft 

erover gelezen en zit vol gedachten erover. Niet teveel over laten praten. Als je vragen stelt dan 

recht op de man af: 

T: hoe voelt het impotent te zijn? 

C: alsof ik niets waard ben. 

T: hoe voelt het niets waard te zijn? 

C: lullig. 

Bouw zo min mogelijk veronderstellingen in. Begin met 5x met toenemende aandacht te laten 

zeggen: “Ik ben impotent”, toegevoegde instructie: 

en let daarbij op een reactie in je lichaam”. Dat leidt vaak al tot emotionele en somatische 

ladingen. 

Aura-exploratie is hier bijzonder geschikt: 

T: Ga maar kijken wat je impotent maakt. 

C: Bah, vlak boven mijn schouder zit een spin. 

T: Nou, die zou ik maar weghalen. 

Daarna cliënt terug laten gaan naar het moment dat die spin, waar die ook voor mag staan, er 

voor het eerst bij kwam. Dan schieten ze terug, meestal maar de jeugd, soms naar een vorig 

leven. 

Als niets lukt probeer je b.v.: “Mijn penis is………..” (laten aanvullen). Daarop komt bijna altijd een 

gevoel op. “Mijn penis is een speeltje” 

T: Ga terug naar een situatie waar je het diepste ervaren hebt dat je penis een speeltje is. 

C: ik ben een Romeins slaafje, en ……………………… 

Als de beelden nog niet opkomen, zoek je methodisch naar de emotie via de verbale brug: 

T: als ik impotent ben dan voel ik me …………… 

C: klote 

T: als ik me klote voel, dan …………… 

C: heb ik de neiging in een hoekje weg te kruipen. 

T: als ik in een hoekje wegkruip dan ……………….. 

C: voel ik me klein. 

T: als ik me klein voel dan ……………………… 

C: wil ik in een hoekje wegkruipen (let op: herhaling !!!) 

T: OK, zeg maar drie keer: “Ik ben klein en ik wil een hoekje wegkruipen.” Laat dat gevoel in je 

opkomen. 

Waar zit die emotie? Via de S verder gaan. 

Achter impotentie en frigiditeit zit zelden een trauma. Vaker een hangover of pseudo-obsessor. 

Vaak zitten er postulaten bij. Ladingen op lichaamsdelen zijn vaak symbolisch. Niet presteren kan 


op de seksualiteit geslagen zijn. “Ik kom niet klaar” kan slaan op seksuele problemen zonder dat 

de oorzaak seksueel is: iemand kon b.v. iets niet afmaken vlak voor een ramp. Er ging iets fout, en 

het resulterend postulaat wordt seksueel geïnterpreteerd. 

Iemand die steeds ontslagen wordt. De tent sluit, of ze hebben hem niet meer nodig, of de 

afdeling sluit of hij wordt door een misverstand ergens van beschuldigd. 

Brij van voorstellingen die samenhangen met situaties van ontslag en ontslagen worden. Niet één 

concrete situatie. Hier verbale brug gebruiken. Relevante ladingen opsporen: Als……… dan: 

T: Als ik ontslagen wordt dan voel ik me ………………… 

C: panisch 

T: wat voor een gevoel krijg je in je lichaam als je panisch wordt? 

C: alsof mijn knieën knikken. Ze worden koud. 

T: OK, je knieën knikken, je krijgt het koud. Ga terug naar wanner dit gevoel ontstaan is of voor 

het eerst opkwam. 

Die regressie werk je door en dan ga je, zo nodig, terug naar het ontslagen worden. 

Inductie is de inleiding tot het herbeleven van een ervaring van de cliënt. Vertrouwen en inductie 

zijn elementen die de therapeut helpen om zich af te stemmen op de cliënt. Eerst afstemmen, 

dan volgen. 

We kunnen altijd elke brug gebruiken – maar – er is in elke situatie maar één koninklijke weg. Eén 

dans is de beste. Eén muziekstuk is het meest passend. Eén weg gaat vanzelf, lichtvoetig, 

precies, verrassend, vanuit moeras en struikgewas naar indrukwekkende en ontroerende 

vergezichten. De juiste weg heelt de voeten al gaande. Trefzekerheid is te leren! 


HOOFDSTUK 5 – associatieve technieken 

Binnen associatieve technieken (zoals regressie) zijn er dissociatieve momenten van meer 

afstand nemen en ‘over-associatieve’ momenten van versterkte indentificatie en verankering. 

Bevrijdend herbeleven in regressies 

Een goed therapeut loodst naar catharsis, tenminste gedeeltelijke catharsis in de zin van begrip, 

vrede of herwonnen kracht. 

N.B.: nooit de instructie geven: ga naar een vorige leven. wel: naar een vorige ervaring – dit leven 

of vorig leven. 

Herbeleving: verdund, maar ook geconcentreerd. In 15 tot 30 minuten ervaren we de 

dieptepunten van iets dat misschien een week geduurd heeft. We gaan er zo doorheen dat ons 

ego nu intact blijft en dat we de bevrijdende ervaren dat we die ervaring verteerd hebben, 

opgelost, doorgewerkt – catharsis. 

De inhoud van een herbeleving is een reeks van herinneringen, voorstellingen en (zintuigelijke) 

indrukken. Hoe concreter en hoe rijker de gewaarwordingen, hoe waardevoller de beleving. De 

emotionele, mentale en lichamelijke intensivering van de regressie bepalen hoe diep we 

erdoorheen gaan en hoe grondig we de nawerkingen reinigen. We reinigen totdat de verstopping 

verdwenen is en de energie weer stroomt. Dat ervaren we als bevrijding: catharsis. 

Traagheid komt vaak door gemengde ladingen. Als de sessie mat blijft, dissocieer dan. 

Ontvlechten van ladingen: 

in regressie de afzonderlijke ladingen opsporen b.v. in aura-exploratie: afzonderlijke plaatsen 

met afzonderlijke dingen of energieën, 

in egostates: afzonderlijke deelpersonen. 

De verwerking gebeurt niet in de beeldenreeks van de regressie, maar in de bijbehorende 

mentale, emotionele en lichamelijke verschijnselen. Als één van die drie aspecten ontbreekt dan 

blijft er vaak veel hangen en krijgen we maar halve resultaten. 

Als eerste indrukken opkomen beginsituatie uitwerken: wat? wie? waar? hoe? waarom? De 

ontwikkeling van de contractlijn in de gaten houden: was het vermoeienis, dan komen we in een 

vermoeiende situatie. Dan terug naar moment dat men nog niet vermoeid was. Dan naar begin van 

de vermoeienis. Dan verloop volgen naar ergste vermoeienis. Onderweg ‘boodschappenlijstje’ 

maken van ladingen die de cliënt woordelijk noemt, b.v.: schuld, verdriet, schaamte, 

machteloosheid, wanhoop. Elke lading heeft eigen catharsis nodig, is verbonden met specifiek 

aspect van de ervaring. Elke lading is anders verankerd, en moet anders worden losgelaten. 

• volg de cliënt. Knoop steeds aan bij waar iemand is en wat iemand zegt; 

• houd het beginpunt vast. Waar ging het om? Wat was het werk dat gedaan moest worden? 

Wat was je contract met de cliënt. Waar je begint moet je uitkomen. 

Bij onduidelijkheid: ‘Wat heeft dat gevoel van eenzaamheid (net omhooggekomen) met je 

watervrees te maken?’ (beginpunt). 

Als cliënt het niet weet: ‘Op die eenzaamheid kunnen we een andere keer terugkomen, als je wilt. 

Ga nu terug naar …………..’ 

Wil cliënt niet teruggaan naar beginpunt dan stop je de sessie. Je zou kunnen accepteren dat 

het contract gewijzigd wordt: 1x. Vaker wijzigen werkt niet als therapie – vaak 

vermijdingsstrategie van cliënt, afleidingsmanoeuvre of poging de macht naar zich toe te 

trekken, behoefte aan controle, te weinig zelfvertrouwen of te weinig vertrouwen in de 

therapeut. 


Houd je aan het contract: dat is de eerste toets van je professionele integriteit. Alleen als het 

echt nodig is mag er aan gesleuteld worden, en dan maar één keer. 

Doelloos dwalen kan ook het gevolg zijn van de inhoud van de herbeleving: gaat het over een 

episode van doelloos ronddwalen? Of schrikt de cliënt terug van de opdoemende situatie en 

begint te dwalen als afleidingsmanoeuvre? Let daarom tijdens de herbeleving op: 

• verdiepingen: momenten waarop iemand contact krijgt met ladingen, al spreekt hij ze nog niet 

uit, veranderingen van ademhaling, stem, tekenen van emotie, somatics; 

• klonteringen: momenten waarop uitspraken, beelden, emoties en lichamelijke gevoelens 

verbonden raken. Vooral momenten waarin iemand door lichamelijke en/of emotionele ellende 

postulaten schept: ‘Heb je een beslissing genomen of een mening gevormd die bij je gebleven 

is?’ 

• omslagpunten: plotselinge aanvaarding of juist afwijzing, doorbrekend inzicht, sterke 

reacties van huidige persoonlijkheid. 

Ontdek en relativeer de postulaten. Corrigeer verwarringen, verhardingen en vervalsingen 

(meestal door postulaten). Zonder aanvaarding geen verandering – zonder begrip geen 

aanvaarding. 

Geklonterde emoties scheiden door ze op verschillende plaatsen in het lichaam te laten 

lokaliseren en daar verankeren. Als de emoties slapen gebruik dan aura-exploratie. Vraag welke 

emotie de meeste lading heeft en werk die door (hangt af van energieniveau en van rolpatronen – 

verdriet vereist minder energie dan woede; huilen is minder mannelijk dan vloeken). Klonten uit 

elkaar halen voordat je ze oplost. 

Kwaadheid komt op eigen kracht naar buiten. Angst slaat dicht, verlamt en bevriest eerder, zo 

ook verdriet. Vertrouwen is de bedding waarin we angst oproepen. Kalmte is de bedding voor 

woede. Verdriet moet kunnen stromen in melancholie. Verschillende emoties vergen 

verschillende beddingen. 

Afsluiters en koppels zijn de meest voorkomende klonten die herbeleving en catharsis blokkeren. 

Mogelijkheid om door te gaan, b.v.: ‘laat dat verdriet in je keel maar even los. We gaan eerst naar 

de woede in je hoofd.’ Terwijl je aan de woede werkt kan het verdriet er in golven doorheen 

barsten. Zo’n ontlading maakt de knoop los. 

Schaamte en verwarring sluiten de beleving vaak af. Eerst opruimen. 

Verknoping lust / pijn is tricky! Pijn loslaten betekent dan ook lust verliezen. Patiënt komt dan in 

een kolk terecht. 

Bevrijdend herbeleven van trauma’s 

Oorzaak van trauma is te lokaliseren in de tijd. De gevolgen ervan zijn te lokaliseren in ons 

lichaam. Herstel van het verhaal leidt tot herstel van energie. We gaan er opnieuw doorheen, 

maar nu blijft het ego in tact, omdat we uit vrije wil de gebeurtenis herbeleven, omdat het toch 

in een andere tijd, plaats, zelfs lichaam speelt en omdat er iemand is om ons te helpen. 

Pijn = nauwe poort waar men doorheen moet. We roepen die pijn niet op: we werken met de pijn 

die er is, hoewel vaak verdrongen. We bevrijden die pijn door hem door te werken. Wees niet 

bang voor iemands pijn! Laat iemand zijn ervaring! Probeer die niet te temperen! Een karmische 

lading die je hebt aangeraakt en wakker gemaakt, maar niet hebt doorgewerkt en bevrijd, 

verergert het probleem en geeft onaangename psychische en lichamelijke verschijnselen zoals 

langdurige dufheid of onevenwichtigheid. 


Stappen om een traumatische geschiedenis in regressie methodisch door te lopen: 

1. Globale indruk van het begin van de traumatische ervaring en ga dan terug naar de laatste 

levenssituatie waarin nog niet van dit alles aan de hand was. 

2. Ga naar het precieze beginpunt van de eerste traumatische ladingen. Wat gebeurt er? Wat 

doe je? Wat voel je? wat denk je? Wat wil je? Loop globaal door elke episode heen en 

inventariseer bijkomende ladingen. Bepaal het precieze eindpunt (vaak het sterven). 

3. Ga stap-voor-stap door de ladingen van elke situatie heen. dit is het nauwkeurig doorleven, 

begrijpen, aanvaarden en loslaten van de emotionele en somatische ladingen. ‘Waardoor begon 

het? Ga naar het moment dat die lading het sterkst is. Voel en begrijp hoe het was. Laat het 

helemaal door je heen gaan. Laat niets achter. Ga er helemaal doorheen. Kan je het nu 

loslaten?’ Als een belangrijke zin werd uitgesproken tijdens een traumatische gebeurtenis, 

laat de cliënt die zin hardop zeggen met alle lading. Neem vervolgens de volgende lading: ‘nu 

gaan we naar …….. Voel hoe het was’. 

4. Blijft een lading zitten, ondanks de instructie om er doorheen te gaan, doe dan auraexploratie 

op het moment van vastzetting. Wat kwam er toen in?’ Waar ging het naar binnen? 

En dan naar het heden. Zit het er nog? Laat het verwijderen en ga dan terug naar de 

oorspronkelijke situatie. Of: Wat verloor je toen? Waarom en hoe ben je het kwijtgeraakt? 

Spoor het op, vind het terug, maak er contact mee, vraag het terug, neem het terug. 

5. Als de traumatische ervaring het sterven omvatte, ga dan zorgvuldig door de sterfervaring 

heen. Vraag naar de laatste gedachten, gevoelens en gewaarwordingen bij het sterven en naar 

de eerste indrukken na het loskomen van het lichaam. Ga door tot en met de levensterugblik 

op de plaats van overzicht. Controleer of er nog ladingen gebleven zijn en of begrip compleet 

is. Loop eventueel opnieuw door onverwerkte episodes heen. Je ziet nu nieuwe details die je 

de eerste keer niet opvielen. 

6. Leg een verband met het huidige leven. Als het huidige leven belangrijke restimulaties bevat 

ga dan naar het begin van het huidige leven. Vraag naar de laatste gedachten, gevoelens en 

gewaarwordingen voor de conceptie. En vraag naar de eerste indrukken nadat ze in het 

lichaam komen. 

7. Eventueel prenataal en geboorte in volgende sessie uitwerken. 

Bevrijdend herbeleven van hangovers 

Het probleem met hangovers is hun moeizame, vasthoudende, vage, amorfe karakter. In de 

herbeleving blijven mensen vaak hangen en de catharsis gaat langzamer. Als therapeut moet je 

veel meer duwen en trekken. 

Hangovers = resultaat van saaie of verwaarloosde jeugd (in dit leven), maar ook van armoede, 

slavernij of prostitutie. Typerend zijn landurigheid en onvrijheid. 

De traumatische momenten zijn ingebed in een algemene massa van negatieve ervaringen. De 

algemene apathie en vermoeidheid temperen emotionele bevrijding. Nadat de emotionele 

vitaliteit hersteld is lossen we afzonderlijke trauma’s op. 

Methodische stappen vrijwel gelijk aan behandeling van trauma, met de uitzondering dat je niet 

instrueert: ga er helemaal doorheen. 

Ladingen die meespelen kunnen zijn: machteloosheid, onzekerheid, onderworpenheid, schuld, 

boete, wraak, kou, saaiheid, vermoeienis. Ga per lading naar het ergste moment. Beperk de 

herbeleving tot de ergste momenten van elke lading. 

Catharsis is gebaseerd op het vinden van keuzemomenten en het herwinnen van innerlijke 

vrijheid. Spoor de beslissende momenten op. (Eventueel vanaf plek van overzicht.) Ga na of 

begrepen wordt waarom het zo lang geduurd heeft. Zoek naar keuzemogelijkheden en eigen 

verantwoordelijkheid van de cliënt voor wat zich heeft voorgedaan. Kon het ook anders? 


Leg als laatste verband met huidige leven. Laat nagaan of ladingen nog aanwezig zijn. Wat werkt 

er nu nog door? Dit geeft vaak de meest relevante lading aan. B.v. Moeheid, zelfmedelijden. Doe 

zo nodig een aura-exploratie over het moment van vastzetting toen. Daarna naar het heden. 

Als er in het vorige leven geen moment te vinden is dat men iets had kunnen veranderen 

(keuzemogelijkheid), ook niet vanuit de terugblik na de dood, ga dan naar de tijd vòòr de 

geboorte en zoek daar naar keuzemomenten en eigen verantwoordelijkheid. (voorbeeld op blz. 

175) Als ook dat niets oplevert: het zij zo; mensen kunnen vast blijven zitten omdat ze tekort 

zijn geschoten, zich ergens schuldig over voelen of omdat er complicaties of tegenstrijdige 

gevoelens zijn. 

Opsporen en ontkrachten van karakterpostulaten. 

Aanleidingen om een karakterpostulaat te behandelen zijn: 

- cliënt herhaalt tijdens intake sterke en typische zinnen over henzelf of over mensen in het 

algemeen; 

- een trauma- of hangoverregressie leidt tot verlichting, maar niet tot catharsis. Iets blijft 

blokkeren; 

- een thema zoals macht, wellust of eigenzinnigheid blijkt zich al of niet met omkeringen, in 

een aantal levens te herhalen. 

Vindt de basis waar het reactiepatroon begonnen is. Iets wat uit een keuze voort komt moet 

met een keuze worden beëindigd. 

Karakterpostulaten zijn vaak beschermingsconstructie, overlevingsmechanismen – ze vervullen 

een functie. 

De ontkrachting van een postulaat is altijd een bewuste beslissing die tijdens of na de sessie 

genomen wordt. 

Elk postulaat (karaktertrek) vereeuwigt een patroon. Als je er een vindt: letterlijk laten 

uitspreken, nagaan hoe dat postulaat gegroeid is in het (vorig) leven van de cliënt, en uiteindelijk 

hoe het ontstaan is (vaak als bijproduct bij een trauma). Herbeleving werkt bij postulaten 

ontdekkend, diagnosticerend (niet bevrijdend zoals bij trauma). 

Stap bij verwarring en vooral bij verharding en vervalsing van herbelevingen op een 

postulatenanalyse over. Het gaat dan om inzicht in hoe iemand oordeelt en reageert. 

Vervalsing van herbeleving merk je doordat de cliënt er moeilijk doorheen komt. 

Postulaten kunnen de herbeleving van trauma’s en hangovers belemmeren. Voorbeelden hiervan: 

Ik mag niet gelukkig worden 

Ik mag niet bevrijd worden 

Ik moet boeten. 

Let ook op postulaten die iemand vastzetten: afsluitbevelen zoals: 

Ga maar lekker slapen ) 

Vergeet alles maar ) zijn recursief: ze sluiten de oorsprong af. 

Kijk nooit om ) 

Als mensen moeite hebben om in regressie te komen let dan op hoe ze dat uitdrukken: 

- ik kan er niet bijkomen; 

- ik kom er niet in 

- ik kom er niet uit 

- ik kan mezelf niet laten gaan 


- ik voel niets 

- ik zie niets 

- ik begrijp er niets van. 

Geef een instructie als: Ga terug naar een situatie waarin je niet begrijpt wat er aan de hand is. 

Waar ben je en wat gebeurt er? Gebruik het gegeven al ingang. 

Als een thema zich steeds herhaalt (b.v. steeds verkracht worden) zoek dan verder terug naar 

de bron van de karakterneurose: meestal een karmische beslissing, zelden alleen een 

traumatische ervaring. 

Bij het opsporen van postulaten zijn de vragen van Le Cron ook te gebruiken. Je kunt ook de 

vingersignalen gebruiken of in plaats daarvan spontane lichamelijke verschijnselen, b.v. zere keel. 

De beste weg om de oorsprong van postulaten op te sporen blijft de methodische regressie. 

Methodische regressies bij postulaten in 5 stappen: 

1. formuleer het postulaat als een zin. Noteer de bijbehorende ladingen (straf, schuld, enz.). Ga 

terug naar de allereerste ervaring waarin dit postulaat geregistreerd werd. Laat zien, voelen 

en begrijpen hoe dat in de situatie toen paste. Inventariseer de ladingen van dit postulaat. 

2. Ga terug naar de situatie waarin het postulaat bevestigd werd: Ja, het is inderdaad zo 

dat….. Verder zoals bij 1. 

3. Ga naar de situatie waarin het postulaat definitief ingeëtst werd en een echt 

karakterpostulaat werd. 

4. Laat zien hoe het postulaat in het huidige leven doorwerkt en vooral hoe ver het in zijn 

werking en betekenis uitgegroeid is van de oorspronkelijke ervaringen. Laat het postulaat 

opnieuw een paar keer uitspreken. Hoeveel lading ligt er nog op? Hoe voelt het om de tegenovergestelde 

uit te spreken? 

5. Wat wil de cliënt met het postulaat? Is inzicht en relativering voldoende? Zo niet: egostates 

doen als het postulaat oorspronkelijk van een ander kwam. Of om te ontdekken welke deelpersoon 

gehecht is aan het postulaat. Doe collapsing anchors om het postulaat te 

neutraliseren, of aura-exploratie om de lading energetisch te verwijderen. Controleer of er 

nog lading op zit. Zo ja, dan is het postulaat in een algemener, ouder of dieper postulaat 

geworteld. Probeer dat dan te vinden. 

Aura-exploratie en postulaatomkering verankeren een catharsis die meer mentaal dan emotioneel 

is. Gebruik bij het zoeken naar nieuwe, omgekeerde postulaten (samen met je cliënt) je gezonde 

verstand en wees creatief. Gebruik geen absolute termen, die creëren nieuwe valkuilen. 

Veelvoorkomende thema’s bij karkaterpostulaten zijn vastzetting of verdringing van de vijf 

neurotische rollen: slachtoffer, boosdoener, aanklager, redder en toeschouwer. Angst, verdriet 

en machteloze woede, walging zijn de meest voorkomende reacties op trauma’s. 

Karakterladingen ontdekken we door regressies, maar we laten ze ontladen door egostates, auraexploratie 

of her herhalen van positieve omkeerzinnen. 

Soms willen mensen niet veranderen omdat het postulaat verankerd ligt een een algemener, 

zwaarder postulaat: Ik mag niets loslaten, daarachter zit: want dan verlies ik mijn gezicht. En 

daarachter een algemenere lading zoals een meerwaardigheidscomplex of een volmaaktheidspostulaat. 

Zulke complexen verhinderen erkenning van foute beslissingen. In zulke gevallen van 

ingenestelde postulaten verdient het aanbeveling door verbale exploratie naar de onderliggende 

postulaten te gaan en het meest basale dat te vinden is te gebruiken als contract voor de sessie. 

Als dat niet lukt: RET of counseling en postulaat bewust loslaten. 


Beëindiging van vervreemding en afwezigheid: homing 

Te gebruiken bij: je nergens thuis voelen, overal een vreemdeling zijn, een buitenstaander zijn. 

Het basisrecept van homing is: de cliënt teruggeleiden naar een ervaring waar hij zich thuis 

voelde. Het herbeleven van een thuissituatie is zo’n sterke ervaring dat het echt thuiskomen 

betekent. 

Eerst de gevoelens van vervreemding, verlatenheid en isolatie oproepen. In het lichaam 

lokaliseren. Dan de gedachte aan thuis oproepen. 

Ga nu naar een situatie waarin je je werkelijk helemaal thuis voelde. Je gaat terug naar een 

omgeving met mensen met wie je je tot in het diepst van je ziel vertrouwd voelt. Je gaat terug 

naar een wereld van begrip en contact. Je gaat terug, steeds verder terug, totdat je contact 

maakt met een situatie waarin je je volkomen thuis voelde. 

Exploreren en verankeren. Positieve gevoelens meenemen naar het hier en nu. Laat ze een 

verbinding in hun lichaam voelen of herstellen. Gevolgen voor het leven nu uitwerken. 

Een homing is energetisch altijd indringen, hoewel het emotioneel kalm kan zijn. 

Ook mogelijk: contact laten maken met gelukkige levens. exploreer gelukkige levens in 

uiteenlopende situaties met uiteenlopende emoties. 

Ten Dam noemt hier Core Issue Transformation – een techniek die te gebruiken is bij mensen die 

liever daar dan hier zijn. 

Verankeren tijdens de herbeleving 

De basis van verankeren is het verbinden van een emotie met een somatic. Visualiseren of 

aanraken versterkt dat. 

Lichamelijk contact moet verankeren niet afleiden. Houd het beperkt en gefocust. 

In een goede sessie geneest de cliënt zich vanzelf, vooral bij traumata. Als het trauma is 

genezen komt het omslagpunt: de catharsis. Die hoef je maar licht te begeleiden. Het groeit 

onder je handen. Om na een cathartische regressie de oplossing van een negatieve emotie te 

bevestigen kunt je gebruik maken van collapsing anchors: 

Je triggert een anker van een negatieve lading tegelijk met een anker van een positieve lading. 

Dat geeft sterke lichamelijke reacties: trillen, lachen, huilen of verwarde grimassen. 

(Nog een voorbeeld van collapsing anchors op blz. 187.) 

Andere bevestiging van genezing: progressie te doen naar de toekomst naar situatie die 

normaliter zijn probleem zou oproepen. Let op hoe je reactie nu verschilt van wat je vroeger 

gedaan zou hebben. 

Geen verbetering: dan is er nog werk aan de winkel: meer her te beleven of meer te verwerken. 

Controleer in de future pace ook of er op een ander levensterrein met het nieuwe gedrag geen 

ongewenst neveneffecten optreden. 

Rugdrukken 

Onverwerkte ladingen kunnen we terugvinden in spanningen in het lichaam, vooral in de rug. Door 

die spanningspunten op te zoeken via drukken met je vingers, komen die onverwerkte ladingen 

boven in gevoelens en beelden. Rugdrukken is vooral geschikt voor hangovers met lichamelijke 

ladingen. 

Ook te gebruiken als je met tegenzin en hangerigheid van iets thuiskomt – via rugdrukken kun je 

die grauwsluier ontladen. Dat dot even zeer, maar dan is de vermoeidheid eruit. 


Methode: 

Begin bij de nek. Beweeg je vingers langzaam links en rechts naast de ruggegraat naar beneden, 

en dan weer naar boven, wat verder van de ruggegraat vandaan. Ga door tot een plek gevoelig 

blijkt en tast deze af totdat je het meest gevoelige punt hebt. Vindt de juiste hoek waaronder 

je drukt. Hoe preciezer je het pijnpunt te pakken hebt, hoe beter de sessie en hoe minder hard 

je hoeft te drukken. Een pijnpunt voelt vaak als een erwt of ribbeltje. Druk stevig een vraag naar 

emoties, beelden en gedachten van de cliënt. Er ontlaadt zich meestal veel lichamelijke energie. 

De cliënt gaat in een miniregressie, verankerd door het drukken op het pijnpunt. 

Je kunt bij jezelf je nek en schouders doen. 

Een goede rugdruksessie vitaliseert zowel geestelijk als lichamelijk. 

(zie verder blz. 190) 



HOOFDSTUK 6 – dissociatieve technieken 

Dissocieer bij verlammende bedreigingen en elke vorm van verwarring. Inzicht vraagt vaak 

overzicht en overzicht vergt afstand. Gebruik dissociatie wanneer associatie met werkt omdat 

er geen lading is om mee te werken, of bij recursieve of afsluitende lading. Vooral bij mentale 

ladingen werken dissociatieve technieken goed. 

Verschillende dissociatieve technieken: 

- afstandelijk beleven: als een ander die ooit ergens iets meemaakte; 

- bird’s eye view: op afstand zien; 

- op afstand zetten door filmbeelden of andere hulpvoorstellingen (theater, tv etc.) 

- hoger-zelf consultaties; 

- egostates ) grotendeels in plaats van gewone regressie. 

- aura-exploratie ) 

De eerste vier: episodes die we binnen de normale geassocieerde herbeleving kunnen inlassen. 

Bij recursieve ladingen zoals faal-angst, angst voor de angst, angst controle te verliezen en alle 

mentale ladingen, spreken we met het deel dat niet durft, kan of wil of dat verward is. Gebruik 

egostates vooral bij ambivalenties: ik wil wel, maar ik ben zo bang. 

Gebruik aura-exploratie bij hardnekkige nawerkingen, vooral wanneer iemand is blijven hangen in 

een trauma of hangover. (De moeheid is weggetrokken maar een deel van de lichamelijke lading, 

b.v. stijve rug, is gebleven.) 

Eenvoudige dissociaties 

- praten in de verleden tijd en over ‘zij / hij’ in plaats van ik en mij. 

- bird’s eye view: 

als cliënt de herbeleefde situatie niet meer overzie of begrijpt is het handig om de 

situatie van een afstand te bekijken. 

als sterke emoties de herbeleving doen stokken. 

bij beschonkenheid en verdoving (maakt opnieuw dronken / verdoofd) – beter om 

gedissocieerd naar te kijken. 

- hulpvoorstellingen of visualisaties: b.v filmbeeld. Goed om regressie mee op te starten, maar 

geeft nooit een catharsis – daarom later ook associëren en laten herbeleven. Als iemand in de 

regressie alleen maar filmbeelden ziet en niet in de regressie komt zijn ze bang om controle 

te verliezen, betrokken te raken of verantwoordelijkheid te nemen. Ze blijven liever langs de 

kant staan dan mee te doen. 

- hoger-zelf consultatie – geeft niet alleen inzicht in wat er gebeurde, ook waarom en hoe 

iemand daarin terecht kwam en wat de gevolgen waren. Werkt vooral als de persoonlijkheid in 

dat vorig leven goed gestorven is (levensterugblik). Spaarzaam gebruiken. Ze verankeren de 

oplossing op een ongrijpbare plek ‘boven’, i.p.v. in het gewone dagelijkse bewustzijn. Kunnen 

het vierkant van vertrouwen ook schenden. 

DE FOCUS VAN VERANTWOORDELIJKHEID EN HANDELEN MOET ALTIJD BIJ HET EGO 

IN HET HIER EN NU LIGGEN!!! 


Egostates – deelpersonen 

Je ziet nu de voornaamste oorzaak van je probleem, dat wat in of bij je is, als een persoon 

binnenkomen. 

Zo concreet mogelijk laten voorstellen: man, vrouw, jong, oud, sterk, zwak, donker, licht, groot, 

klein? Andere standaardvragen: 

- wat is de houding? 

- hoe staan de ogen? 

- wat is de stemming? 

- wat wil hij of zij van je? 

- wanneer ben je bij me gekomen? 

- waarom ben je toen bij me gekomen? 

Behandel elke deelpersoon als een echt mens, als een complete, verantwoordelijke persoon. Wees 

nieuwsgierig, belangstellend: Hoe ben je zo gekomen?. Vermijd etiketten voor de deelpersonen 

(namen als ‘de Rebel’, ‘de Roker’ ‘de Lafaard’, etc. – moraliserend! Gebruik liever de lading om aan 

te duiden met welk deel je van doen hebt, b.v.: Laat je meest opstandige deel binnenkomen. Of: 

je meest jaloerse deel, etc. 

Wat voor lading de deelpersoon ook draagt: de intentie is altijd goed. Help de deelpersoon zijn 

repertoire constructiever te maken, wijs op ongewenste gevolgen van zijn / haar gedrag, of 

integreer hem / haar als zijn afzonderlijkheid niet langer nodig is. 

Als een hele groep deelpersoonlijkheden binnenkomt zijn we meestal vergeten het beginpunt 

scherp te stellen! Is het thema wel scherp: laat dan de belangrijkste naar voren treden. 

Veel deelpersonen worden geboren uit een karakterpostulaat als reactie op een trauma. 

Het absorberen van een deelpersoon in de huidige persoonlijkheid is niet altijd nodig. Vraag b.v. 

Wat wil je? Wat vind je dat er moet gebeuren? Waarom? 

De beste toestand is elke deelpersoonlijkheid kunnen gebruiken wanneer dat aan de orde is. 

Interactie tussen deelpersonen geeft ontwikkeling en flexibiliteit. 

Innerlijke kinderen 

Om ze te genezen gaan we in regressie terug naar de oorspronkelijk verwondende gebeurtenissen 

en de emotionele respons daarop. Leid ze naar binnen, naar hun eigen gevoelens. Laat ze de 

tranen huilen die ze toen niet konden / wilden huilen, de gevoelens voelen die ze niet mochten 

voelen. Het overlevingsmechanisme deed ze steeds naar buiten kijken: Gaan ze me pijn doen? Ga 

ik dood? Leid ze naar binnen. 

Als iemand zwijgend werkt, blijf er dan gewoon bij. Zo lang iemand snikt, jammert, zo lang er 

beweging is gebeurt er wat. Naderhand het vaak wel verteld worden. Je kunt zeggen: Laat me 

maar merken als je klaar ben en we verder kunnen. 

Bevrijden en integreren van pseudo-obsessoren 

Normaal gesproken is de dood de Grote Catharsis. Echter – bij traumatische en verwarrende 

sterfervaringen blijft bij het sterven de opluchting uit. De persoonlijkheid blijft hangen en 

integreert bij een nieuw leven slecht, blijft rondspoken. Renoveren van de sterfervaring is een 

belangrijk onderdeel van het behandelen van pseudo-obsessies. 

Hoe herkennen? Bij intake: geschiedenis van verschuivende psychosomatische klachten met 

steeds terugkerende specifieke depressieve gevoelens. 

Tijdens regressie: 

depressieve ladingen zonder indrukken van concrete situaties; de client ziet slechts vage 

beelden en voelt zich vaag aanwezig; 

hetzelfde vage beeld komt keer op keer terug; 


somatics beginnen zich te verplaatsen in het lichaam; 

gevoelens van desoriëntatie en ronddwalen; 

na de behandeling van een trauma of een hangover blijft de cliënt vastzitten in de na-dedood 

ervaring. 

procedure bij (vermoede) pseudo-obsessie: 

1. Gebruik ego-states. Laat cliënt een deel van zichzelf voorstellen dat deze speciale, mentale 

of emotionele of somatische ladingen vertoont als iemand die zijn kamer (of een andere eigen 

plek) binnenkomt. 

2. Stel vast hoe deze deelpersoon eruitziet en zich voelt. Dit is om ladingen te vinden, de 

basisemoties. Ga na wanneer die voor het eerst het leven nu binnenkwamen. 

3. Ga met die deelpersoon naar de plaats waar die gewoonlijk verblijft. Die plaats is meestal een 

toestand na de dood. Het kan een gedroomde omgeving zijn of de situatie waarin die persoon 

dood is gegaan. Misschien beseft de vorige persoon niet dat hij gestorven is. (eindeloos 

durende situatie, b.v.: ze zit altijd maar in die grauwe poel te staren….) 

4. Laat de sterfervaring herbeleven en noteer de ladingen. Laat de cliënt op zijn / haar leven 

terugkijken. Vervolg net als bij hangovers: herbeleven van episodes die de levensgeschiedenis 

illustreren. Bij pseudo-obsessies dissociëren we. De cliënt vertelt wat de ander daar en toen 

meemaakte. Als terugkijken niet lukt: aura-exploratie om blokkerende ladingen te 

verwijderen (vaak postulaten of afsluitbevelen van anderen). 

5. Sterf-ervaring renoveren. Dan terug naar na-de-dood ervaring b.v.: zie je haar nog bij die 

grauwe poel zitten? Indien nodig laat je de huidige persoonlijkheid de nadoodse omgeving in 

gaan en de vorige persoon helpen. Dat is altijd nodig bij dolende kinderen en gestoorden. De 

huidige persoon reinigt en heelt de vorige persoon. Soms moet het lichaam van toen eerst 

behoorlijk begraven worden, of het lichaam moet worden verzorgd. 

6. Als je bent begonnen met de deelpersoon de kamer binnen te laten lopen dan eindig je ook 

weer zo. Is de deelpersoon tevreden, gelukkig? Check de doorgewerkte ladingen. Als er zich 

complicaties voordoen: wat bindt je nog aan dat leven? 

7. Laat de huidige en vorige persoonlijkheid elkaar aanraken, eventueel omhelzen, eventueel 

versmelten. (Moet goed voelen; soms ontdekt iemand dat het niet past: het was niet zijn 

vorig leven, maar dat van een familielid of van een aanhechting). Soms wil de vorige persoon 

even een tijdje ‘naar boven’. 

Gebruik dus de huidige persoon om de vorige te genezen. Als de huidige persoon het werk doet 

wortelt het succes daarvan in die huidige persoon. Therapie is er om de cliënt sterker te maken. 

Isolatie na de dood kan ook door vervloeking komen of door onzin die je je door anderen hebt 

laten aanpraten. 

Voorbeeld: 

Een groep mannen vangen en misbruiken een meisje. Ze krijgt daarbij voortdurend te horen dat ze 

een lekker dom speeltje is. Dat gaat zolang door dat zij naar haar sterven niet jaar boven durft te 

gaan en geen goede mensen onder ogen durft te komen. Ze is immers maar een dom speeltje. In het 

huidige leven is ze een pseudo-obsessie die bij een vrouw hangt als een minderwaardigheidscomplex. 

Anorexia is meestal een kwestie van pseudo-obsessie. Gebruik bovenstaande aanpak. 

Anorexiapatiënten zijn vaak intelligente meisjes die in een vorig leven ook lang niet dom waren, 

maar uitsluitend werden gezien en gebruikt voor de seks. Er was overmatige aandacht voor hun 

lichaam en complete miskenning van hun hoofd. Elk teken van eigen oordeel werd bespot of eruit 

geslagen. Als een vrouw er dan mentaal onderdoor gaat, kan ze een ‘dom blondje’ worden in haar 

volgende leven. Als ze het mentaal overleeft, behoudt ze haar intelligentie en onafhankelijkheid, 


maar kan ze haar nieuwe lichaam dun maken en uithongeren (als ze maar geen borsten en vollere 

vrouwelijke rondingen krijgt!). Kwetsuren in de jeugd nu versterken de doorwerkingen. 

Boulimia kan ook een pseudo-obsessie zijn, maar is vaak gecompliceerder. Er spelen b.v. meerdere 

levens. 

Slecht gestorven en verdoolde kinderen vergen extra aandacht. Je zoekt het kind op in zijn 

eigen omgeving. Het duurt misschien even voordat je zo’n kind kunt benaderen. Angstig en 

verbijsterd gestorven kinderen geven we hun favoriete knuffelbeest terug. 

Voor het genezen van in verbijstering gestorven meisjes gebruiken we het liefst een pop. Daarop 

kan het kind zichzelf projecten – ze staat symbool voor het kind zelf. Suggereer dat het kind 

een pop had die weggeraakte, vertrapt werd, afgepakt werd, onder wagenwielen terecht kwam 

etc. Waar is je pop? zoek je pop. Daar is je pop, in de modder. Die pop halen we eruit en we 

renoveren die pop, en dan werken we van die pop terug naar het kind zelf. 

Door die pop tegen zich aan te drukken mobiliseert het kind zijn eigen positieve energie en wordt 

bereikbaar. Knuffelen is geknuffeld worden. Als het kind snikt: maar ik heb nooit een pop gehad! 

dan geef je een pop. een rondspokend kind projecteert zich in die pop. Aan die pop doen we alles 

wat ze aan zichzelf moet doen. Als haar keel werd afgesneden dan heeft die pop een hoofd dat 

er half af ligt. De pop gaan we samen weer maken. Als daarna nog niets met andere mensen te 

maken wil hebben: levende knuffel, geitje of konijntje geven om voor te zorgen. Totdat ze 

eindelijk met de huidige persoonlijkheid mee naar huis wil. 

Gebruik poppen, soms dieren en soms pasgeboren kindertjes: hoor eens! daar ligt een 

vondelingetje te huilen. Het kind projecteert op die vondeling zijn gestolde en aangekoekte 

zelfmedelijden, zodat het levensgevoel weer stroomt en ineens is het zelf een baby. Zo keert de 

verdoolde kinderziel terug in de bewoonde wereld. 

Aanhechtingen – losmaken van aangehechte energieën en personen 

Aanhechtingen zijn geprojecteerde energieën en zelfs deelpersonen van levende mensen, of de 

aanwezigheid van overledenen. Meestal zijn ze storend; vaak parasitair, soms bewust, meestal 

onbewust. Agressieve aanhechtingen noemen we obsessoren. 

Aanwijzingen voor sterke obsessoren zijn: 

• plotselinge persoonlijkheidsveranderingen: in karakter, gedrag of verschijning 

• overvallen worden door zelfmoordgedachten 

• lichamelijke veranderingen: extreme kracht, epileptische aanvallen, verstijvingen en 

verlammingen, stemveranderingen en gevoelloosheid voor pijn 

• mentale veranderingen: in opvattingen en oordelen. 

Terugkerende of aanhoudende lichamelijke gewaarwordingen zonder medische oorzaak zijn 

verdacht, vooral wanneer het gevoel of de gewaarwording binnen het lichaam verandert of 

rondgaat, terwijl de cliënt in veranderde staat is. (William Baldwin, 1983) 

Volgens Winafred Lucas (1993) gelden de volgende indicaties vook obsessie: 

• sterke verlaging van het energieniveau 

• chronische moeheid 

• algemene lichamelijke klachten. 

Vaak beginnen de symptomen op te treden na de plotselinge dood van iemand die de cliënt kende. 

Een enkele keer is er sprake van echte bezetenheid, dan neemt de obsessor het over, wat 

complete persoonsverwisseling geeft. 


De meeste aanhechtingen zijn dolende zielen. Ze blijven hangen door verstikkende emoties, 

onvervulde verlangens, verwarring of gebrek aan bewustzijn. Gewone aanhechtingen zijn passief 

monomaan – gewoon in de war (b.v. een kind dat omkomt bij een bombardement en niet beseft dat 

het dood is: het blijft maar om mama roepen. Aanhechtingen die gebonden zijn aan bepaalde 

verlangens zetten levende mensen aan tot het vervullen van die verlangens (seks, drank, roken). 

Het meeliften geeft een schijn-bevrediging. Obsessoren (en pseudo-obsessoren) kunnen andere 

aantrekken. Meestal zijn die passief, per ongeluk aangetrokken, en vertrekken vaak vanzelf als 

de leider weg gaat. Veel aanhechtingen zijn overledenen die op grond van overeenkomstige 

emotie aangetrokken worden in een moment van zwakte, sterke emotie of sterke negatieve 

stemming. Ze kunnen ook komen van contacten met mensen die onverwerkte emoties, negatieve 

gedachten of andere onuitgesproken ladingen hebben. Aanhechtingen kunnen overstappen van de 

één naar de ander. Als je met aanhechtingen werkt moet je dus weten wat je doet!! 

Met het losmaken van aanhechtingen zijn we er niet. Hoe komt het dat er aanhechtingen waren? 

Er waren zwakke plekken, openingen, onvoldoende zelfgevoel. De cliënt moet evenzeer iets van 

zichzelf terugvinden als iets van andere kwijtraken. 

Kleffe hangers 

Dit zijn (pseudo)obsessoren die goedwillend zijn maar toch storen. (Voorbeeld van verliefd, 

treurig meisje dat aan jongeman kleeft: wat heb je nou gedaan om zonder mij naar beneden te 

gaan?) Gevolg hiervan is trage ontwikkeling, jongen geeft niets om meisjes. Dat kan homofilie 

geven, in dit geval pedofilie. ‘Zielige hangers’ verzieken en drukken teneer. Ze zijn vaag en 

uitgelopen. 

Onderzoek Brazilië: 60% obsessoren heeft karmische, persoonlijke redenen en 40% wordt gedreven door 

algemene mensenhaat. (Ze zijn b.v. ooit gemarteld, in de steek gelaten of gedood.) Sommigen zijn al heel 

lang, eeuwen, bezig. 

Suïcidale mensen hebben vaak last van een obsessor (soms pseudo-). Met suïcidale mensen doe je 

egostates. Vaak blijkt de veroorzakende deelpersoon een ‘kraker’ te zijn. 

Acht stappen voor het verwijderen van aanhechtingen en obsessoren. 

(laat je niet in met exorcisme!) 

1. ⇒ Laat de cliënt de drager van de storende lading zijn kamer zien binnenkomen en er 

oogcontact mee maken. Wanneer een aanwezigheid zich onzichtbaar probeert te maken of 

zich aan oogcontact onttrekt, is het bijna zeker een aanhechting. Vraag waarom de ander 

zich terugtrekt. Respecteer die reden, maar dwing zonodig oogcontact af. We hebben altijd 

toegang tot deze aanwezigheid (die tot ons toegang heeft). 

2. ⇒ Laat de cliënt uitspreken wat er van de ogen uitgaat. Wat is de stemming? 

3. ⇒ Laat desnoods vragen of die ander gelukkig is. Dat is nooit het geval. Die erkenning 

vergemakkelijkt de communicatie met zielige figuren en maakt de dreiging van eventuele 

boosaardige figuren minder. 

4. ⇒ Laat de cliënt vragen (oogcontact houdend): Wanneer ben je bij mij gekomen? 

5. ⇒ Laat de cliënt dan vragen: Waarom ben je bij mij gekomen? 

6. ⇒ Wanneer de antwoorden duidelijk maken dat het om iemand anders gaat, laat dan vragen 

of de entiteit beseft dat die gestorven is. Ga eventueel naar het sterfmoment en naar wat er 

verder met het lichaam is gebeurd. 

7. ⇒ Laat de cliënt voelen waar de lading van de ander in het eigen lichaam vastzit. Laat alle 

resterende lading uit het hele lichaam via dat punt naar de drager sturen. Laat alles wat de 

cliënt verloren heeft door de aanwezigheid van de aanhechting teruggeven door te zien dat 


iets bij de aanhechting opengaat en als een energie, een lichtende substantie of een 

voorwerp terugkomt. Waar gaat dat het lichaam van de cliënt binnen en hoe voelt dat? 

8. ⇒ Vraag of de ander op eigen kracht de mensen kan bereiken bij wie hij zich thuis voelt. Als 

dat niet zo is, laat dan vragen: Van wie heb je het laatst gehouden? Doe desnoods een 

regressie naar een aangename tijd in het laatste leven van de obsessor. Dat doorbreekt 

defixatie, de zelfhypnose. Waar is die persoon nu? Roep die persoon op, of iemand die de weg 

naar die persoon kent. Neem afscheid en trekt de plek dicht waar de lading naar buiten is 

gegaan. Check de kamer. Is alles goed? 

Stel zorgvuldig vast of het aanhechting of een vorig leven van de cliënt is. Mensen blijven vaak 

vastzitten na de dood door een afsluitbevel van zichzelf of anderen. Alleen de persoonlijkheid 

van het afgelopen leven, niet de complete ziel blijft hangen. Er is dan een stuk dat zich 

afgesloten heeft, waar de ziel niet meer bij kan komen. Er komt wel nieuw leven maar een stuk 

blijft achter in die vaak duistere toestand van het sterfmoment of vlak erna. 

Mensen met pseudo-obsessies die in tombes of graven liggen hebben van tijd tot tijd black-outs 

en daartussenin het vage ongrijpbare gevoel dat er ergens niet bij kunnen of niet uit kunnen 

komen. Als in het huidige leven de vroegere traumatische ervaring omhoog komt kan dit psychose 

geven. (zie verder voorbeeld op blz. 218) 

Confrontaties met zwartheid en kwaadwillendheid 

De cliënt moet de vorige persoon helpen los te komen uit zijn benarde positie. Lukt dat niet, 

spoor dan eventuele obsessieve energieën op: 

T: Wat houdt jou vast? 

C: Een invloed houdt mij vast. 

T: Ga naar de oorzaak van die invloed. 

C: Ik zie een reusachtige toornige god. Het lijkt wel een standbeeld, maar het leeft. 

T: Kijk in de ogen. Wat gaat er van die ogen uit? Laat de rest vallen. 

(Goden of godenbeelden die de cliënt dreigen te verlammen zijn de façades van priesters of 

hogepriesters die hun eigen gezicht niet durven laten zien.) 

Als er mee te spreken valt: vragen. Zo niet: directe indrukken opvragen. Als ze in negativiteit 

blijven hangen: cliënt instrueren er achter te gaan staan en in de nek te kijken. Laat eventueel de 

nek open maken en de grootste oorzaak van hun negativiteit naar buiten zien komen. (Voor 

technieken zie Aura-exploratie.) Daarna weer in de ogen kijken, eventueel herhalen tot ogen 

gewoon staan en communicatie mogelijk is, of dat ze inslapen of inkrimpen. Als een gestalte 

kleiner wordt vragen naar welke leeftijd bij de kleinere gestalte hoort. Vaak een kleuter of 

embryo: meegeven aan een gevisualiseerde betrouwbare begeleider. 

Als de obsessieve aanwezigheid erg krachtig was dan cliënt eerst instrueren terug te vragen wat 

van cliënt zelf was, in de vorm van energie, kleur of voorwerp. Verder afhandelen als karmische 

transactie (zie verderop, hfdst. 8). 

Magische ladingen moeten altijd teruggestuurd worden naar de afzender. 

Ga bij duistere, gevaarlijke of demonische aanwezigheden eerst na wat de voornaamste lading is: 

haat, nijd, jaloezie, bitterheid? 

Vraag of ze altijd zo geweest zijn of zo geworden? 

Indien geworden: wanneer en waardoor? Doe een miniregressie met de aanhechting. 

Indien altijd al zo geweest: waarom en wanneer bij cliënt gekomen? Terugsturen naar waar ze 

vandaan zijn gekomen. Als ze weigeren vragen of zij een alternatief weten. Geen bevredigende 

suggestie: omring ze met zilverwit licht, maar ring van licht kleiner tot wat erbinnen blijft 

compact is. Dan alsnog terugsturen naar waar het vandaan komt. 


Lege gaten i.p.v. ogen, glazen ogen en poppenogen: gedachtenbeelden. In schijnen met 

zilverwit licht. Na gaan wat ze betekenen. In zilverwitte gloed laten verteren. 

Ongedierte: laten verteren in zilverwit licht of begraven. 

Dieren: in de ogen laten kijken. Zit er intelligentie in? Indien niet gewoon of indien intelligent: 

hou de ogen vast en vergeet de rest. Om de ogen verschijnt dan een nieuwe gestalte. De 

aanwezigheid neemt zijn oorspronkelijke vorm aan. Verder als menselijke egostate behandelen. 

Gewone dieren terugsturen naar hun soortgenoten in hun eigen omgeving. 

Grote, briesende of overweldigende godenfiguren: niet onder de indruk raken. Achter de 

imposante façade zit een priester of hogepriester. Kijk in de ogen. Cliënt achterom laten lopen 

en van achteren laten bekijken. Vaak onthullend! 

Ontkracht autoriteit door de verschijning zonder attributen te zien. Mensen die macht 

uitoefenen zijn nooit gelukkig (uiterlijk vertoon is voor de zwakken). 

Breng de cliënt naar zijn kracht: 

T: Wat wil je nu? 

C: Ik durf er niet uit want dan maak ik hem kwaad. 

T: Wat is erger, blijven liggen of hem kwaad maken? 

“Genoeg!” is magisch woord. 

Aanmoedigen is beter dan ondersteunen, ondersteunen is beter dan beschermen. 

Als cliënt niet bij zijn kracht kan komen vraag dan waar zijn bron zit. De bron is er. 

Altijd. 

Vaak is negatieve energie de corruptie van positieve energie. 

Atlantische macht combineerde geestelijk gezag, sociaal aanzien en politieke macht. Die 

combinatie corrumpeert mensen gemakkelijk. We leren onze beperkingen doordat we fouten 

maken. De mate waarin mensen de fout in gaan is een indicatie van eigenwijsheid, van domheid – 

soms zelfgekozen domheid – maar ook van moed. 

Inwijdingen: hebben vaak ook een demonische kant: het ‘hard’ maken van mensen. 

Kennelijk heeft de confrontatie met het kwaad evolutiewaarde voor luie, slaperige en 

zelfgenoegzame zielen. 

Aura-exploratie 

Hiermee zijn geestelijke, psychische en puur lichamelijke problemen op te sporen. Auraexploratie 

visualiseert en lokaliseert die ladingen: het is een I-S-brug (imaginatief-somatisch). 

Als er een emotie bijkomt: I-E-S. Aura-exploratie is vooral aangewezen bij: 

• psychosomatische klachten die niet actueel zijn in de therapiesessie en ook geen momentele 

emotionele ladingen hebben. Lichamelijke pijn, vooral gelokaliseerde pijnen. Kankerpatiënten 

Simonton-therapie. 

• hangovers, waar je met gewone bruggen slecht bij komt. Aura-exploratie lokaliseert en 

contoureert vage ladingen. 

• hardnekkige ambivalente gevoelens. Het is dan een alternatief voor ego states. Ego states 

werkt gemakkelijker, maar aura-exploratie heeft vaak het voordeel dat iemand meer bij 

zichzelf blijft, minder op de ander doorborduurt. 

• recursieve mental ladingen, die gewone regressie blokkeren. Je zet de hele situatie stil, laat 

alles donker worden totdat er een schijnsel komt om het eigen lichaam en om het lichaam van 

de voornaamste eventuele tegenspeler. Dan laat je de cliënt kijken in dat schijnsel wat er 

mentaal en emotioneel gebeurt. Dit is instant-helderzienheid voor de cliënt, en dat is beter 

(en goedkoper) dan chronische helderzienheid bij de therapeut! Tijdens een regressie kunnen 

we altijd naar aura-exploratie overstappen, als er E-S is. De S gebruiken we voor de AE en de 

E om de beleving vast te houden, zodat we kunnen switchen tussen AE en regressie. Gevolgen 


van verwarring, vergiftiging, hypnose, schock of bewustzijnsverlies voordat we met de 

regressie verder gaan. 

• Regressie die in gedeeltelijke opluchting blijft hangen. Iemand heeft een vermoeiend leven 

gehad. Hij heeft er inzicht in gekregen en veel van die moeheid is weg. ‘Alleen mijn bekken is 

nog stijf’. Ga middels AE naar het bekken, laat kijken wat daar zit en haal de drab of 

verharding uit het verleden weg. 

• Verborgen of half-slapende talenten aanboren en uitvinden wat deze talenten remt of 

afdekt. 

Aura-exploratie is, evenals egostates zowel een dissociatietechniek als een inductietechniek en 

een cathartische techniek. Het is een manier om ladingen op te sporen en te behandelen. 

(Ten Dam heeft deze methode zelf ontwikkeld – zie ook zijn voorbeeld op blz. 225.) 

Bij AE praten over ‘schijnsel’ niet: aura. Wat de cliënt ziet kan heel verschillend zijn: een 

donkere plek, een gat, een wond of beschadiging, een afwijkende kleur, een symbool, een ding, 

een stuk steen of metaal, een persoon of een beeld. De standaardvragen zijn vergelijkbaar met 

die bij egostates: Hoort het bij je? Moet het daar blijven? Wanneer is het bij je gekomen? Hoe 

is het bij je gekomen? Waarom is het bij je gekomen? Wat voel je daarbij? Soms komt de cliënt 

hierdoor vanzelf in een regressie, anders vragen naar bijbehorende emotie en inductie doen: Ga 

naar het moment terug dat dit bij je (of in je) kwam, en je je zo voelde. 

Niet donker worden: waarschijnlijk iets dat angst aanjaagt: eerst mee dealen. 

Blijft alles vaag en onrustig: overschakelen op egostate: Laat wat onrustig maakt maar 

binnenkomen. 

Bij sterke ladingen of niet los kunnen komen van het lichaam: gewone regressie doen. 

Geen schijnsel om lichaam zien: oorzaak is vaak een zware depressie door een obsessor of 

pseudo-obsessor of een onontdekte ziekte. Laat het licht worden in de kamer en laat de cliënt 

van buitenaf opnieuw naar het lichaam kijken. 

Zien mensen wel een schijnsel maar niets bijzonders daarin, dan hebben we niet goed gefocust. 

Terug naar aanleiding van AE: je gaat nu iets zien wat te maken heeft met …………………………… 

Als bij of in het lichaam iets verwijderd moet worden: visualisatie lichthandschoen en laserstraal 

(handen). Gevaarlijke dingen in container laten deponeren. Ongevaarlijke dingen gewoon op grond 

of tafel laten leggen. 

Bij donkere plekken nagaan wat voor soort donker: voorwerp? massa? vloeistof? rook? gat? 

Wazige, rookachtige, vage, sliertige indrukken hun oorspronkelijke vorm laten aannemen; 

desnoods met zilverwit licht laten verdichten of verdrogen zodat het een herkenbare vorm 

krijgt die contouren heeft, waar je iets mee kunt doen. Of vragen naar wie of wat die massa, 

vloeistof of rook produceert. 

Donker gat: verlies of trauma geweest. Laat erin schijnen met zilverwit licht. Zit er iets in dan 

eruit laten halen. Gat leeg, maar bodem te zien: wat hoort daar in? Ergens, waar dan ook is iets 

wat daar in hoort. Als zichtbaar: op laten nemen en emotioneel, visueel en somatisch verankeren. 

Korte regressie naar plaats en tijd waar men dat kwijtraakte. Daarna: Stel je voor dat er 

tegenover dat gat iets anders is dat niet bij je hoort, iets wat teveel is. Verwijder het 

overtollige. 

Bodemloos gat: heel klein laten maken en laten afdalen in gat. Licht meegeven. Op de bodem 

blijkt de oorspronkelijke traumatische situatie te zijn. Als regressie afwerken. Later opnieuw 

naar gat laten kijken. Vaak is het vanzelf dichtgetrokken. 


Voorwerpen: b.v. stenen, wapens, scherven – weghalen en apart neerleggen. Als het vastzit, 

losweken met zilverwit licht. Vraag of het waardevol is en wat er mee moet gebeuren. Reinigen, 

absorberen, begraven, verbranden, wegspoelen? Nog onduidelijk: dan in container. 

Vloeistof: in container laten lopen of door riool afvoeren. Bloed nooit weg laten lopen. Laat het 

teruggeven aan en opnemen door degene van wie dat bloed was. 

Hand, wapen of gebruiksvoorwerp: van wie is het? Wie houdt het vast? Waar en wanneer is 

deze lading naar binnen gekomen? Wat betekent dit voor je? Komt er een woord of een zin in je 

op? 

Levende wezens: los maken en als egostate behandelen. 

• dieren (met ogen) 

• ongedierte (zonder ogen) 

• baby’s, pas geboren of ongeboren 

• mensen of lichaamsdelen van mensen – vaak een hand 

• niet-menselijke en niet-dierlijke wezens als geesten, buitenaardsen en demonische 

krachten (zeldzaam). 

Dieren, vogels of vissen: vragen wat de cliënt ermee wil doen. Terug naar natuurlijke omgeving? 

Soms verbergt een dier een menselijke intelligentie, een enkele keer een bijna demonische 

energie. Scheidt het dier van wat er in zit, behandel beide apart. 

AE werkt heel krachtig en snel als we het combineren met regressie, met begrip van de 

oorzaken. 

Er zijn drie uitdagingen: 

• leren eigen gedachten over anderen te onderscheiden van echte energieën van 

anderen: is die wolf een vorm van de eigen angst of is er echt iets wolfachtigs 

aanwezig? 

• leren ‘ontvlechten’: clusters ontwarren en gelaagde realiteiten uiteenleggen; 

• leren blootgelegde ladingen af te handelen. 

Een verschrikkelijk verminkte leeuw kan angstaanjagend zijn, maar daarbinnen kan een angstige 

jongen zitten, een vorig leven van de cliënt, ooit verscheurd door gruwelijk geweld of door een 

echte leeuw verslonden, die zichzelf omgeven heeft met deze gedachtevorm. Een salamander kan 

een sluwe priester verbergen die de cliënt ooit zo grondig heeft gedomineerd dat hij nog steeds 

afhankelijk van hem is. 

Overtuig je dat vuil, gif, vreemde objecten of parasieten aan het eind van de sessie inderdaad 

weg zijn. Gebruik beelden die dat bevestigen: iets hoorbaar in de diepte laten gooien, in het 

water laten plonzen etc. 

Controleer aan het einde van een ingewikkelde sessie de hele reeks van achteren naar voren, 

beginnend bij wat je het laatst hebt gedaan en terugwerkend naar het eerste. Sluit af met: 

• Hoe ziet het lichaam op bed er nu uit? 

• Hoe is de sfeer in de kamer? 

• Hoe voel je je? 

Als er nog iets is om aan te werken moet dat bij een van deze drie vragen aan de orde komen. 

Bevestig genezing, herwonnen energieën, bevrijding, in de termen van de kleuren en plaatsen die 

de cliënt genoemd heeft. Laat het zien en voelen, voelen en zien. 




HOOFDSTUK 7 – exploratieve technieken 

Een therapeutisch contract is om een probleem op te lossen; een exploratief contract is om 

nieuwsgierigheid te bevredigen. Explorerende sessies. Exploratie kan ook vooraf gaan aan 

therapie: als iemand nog niet weet waaraan hij wil werken, door vaagheid, verwarring, 

onzekerheid of een overvloed aan problemen. Ook kunnen tijdens therapeutische sessies 

explorerende episodes noodzakelijk zijn om beter in het verhaal te komen, een stilgevallen 

verhaal weer vlot te trekken of een te meanderend verhaal weer op het rechte spoor te krijgen. 

Inventariserende en inzoomende exploraties 

Geen duidelijk beginpunt – algemeen gevoel van onbehagen. Of geen begin kunnen kiezen. Begin is 

dan open. Twee manieren om te starten: inventariseren en inzoomen. 

Inventariseren: 

open methode om mogelijke beginpunten voor therapeutische sessies te verzamelen. Het 

resultaat is de (therapeutische) ‘boodschappenlijst’. Afwerken van meeste emotionele lading naar 

minste of van meest concreet naar minst. Of elementen langslopen en vragen naar eventueel 

opkomende ladingen. Inventariserende exploraties zijn te doen door middel van: 

• standaard aanvulzinnen 

• specifieke verbale exploratie, b.v. angstenlijstje; ik ben-lijst 

• verbale orakelbrug 

• visuele orakelbrug (o.a. tarot, OH-spel) 

• armtest. 

Inzoomende exploratie: 

beginpunt vinden alleen voor de sessie nu. We laten daarmee aan het onderbewuste van de cliënt 

over wat naar boven komt. Inzoomende exploraties te doen door middel van: 

• open imaginatieve brug, b.v. afdalen, opstijgen, oversteken, rechtdoor gaan, mist, 

inslapen en uittreden 

• open aura-exploratie 

• open terugtel-methode 

• open ingang: rugdrukken 

• open egostate: Je ziet binnenkomen waar je nu het meeste last van hebt ……. 

Je ziet binnenkomen waar je momenteel het meest aan hebt ……. 

• open instructie: terughalen van het verloren stuk. 

Gebruik de open terugtel-methode van Denys Kelsey als iemand niet weet waar hij aan wil 

werken. Gewoon terugtellen van 20 naar 1. Wat is de eerste indruk bij één? Zeg van tevoren wat 

je gaat doen, zodat de verwachting groeit. Zonder vraagstelling, uit het niets, inzoomen op één 

punt. We laten het onderbewustzijn bepalen wat op dat moment het vruchtbaarst is om aan te 

werken. 

VERBALE EXPLORATIE 

Algemene verbale exploraties brengen postulaten en emotionele of lichamelijke ladingen in kaart, 

waarbij we pas daarna een onderwerp kiezen voor de regressie. 

De postulaten, emoties of somatics werken we met behulp van steeds opnieuw aanvullan 

(oplijsten) en ophaalkettingen uit, noteer de daarbij opkomende postulaten, emoties, somatics en 

beelden. Werkt vaak als eye-opener; geeft ook materiaal voor regressies. 

Heel geschikte opstap voor ‘hoofd’-mensen. Ook als iemand met verschillende dingen komt in het 

voorgesprek is het zinvol het probleemveld eerst in kaart te brengen. 


Algemene exploratielijst 

Zinnen laten aanvullen en daarna verder exploreren met de ophaalkettingen. Zelfde lijst in de 

verleden tijd goed te gebruiken voor exploratieve verkenning van een vorig leven – voor mensen 

die alleen maar nieuwsgierig zijn naar hun vorige leven(s). 

1. Ik zie……….. 18. Ik verwacht ……… 

2. Ik voel ………. 19. Ik geloof niet dat ……… 

3. Ik hoor ……… 20. Ik geloof ………… 

4. Ik hou van ……… 21. Ik moet …….. 

5. Ik hou niet van ……… 22. Ik mag niet ………. 

6. Ik accepteer niet dat ……. 23. Ik mag ………. 

7. Ik accepteer …….. 24. Ik kan niet ………. 

8. Ik hoop niet dat …….. 25. Ik kan ……. 

9. Ik hoop …… 26. Ik wil niet ……… 

10. Ik ben niet bang voor ……. 27. Ik wil ……… 

11. Ik ben ben bang voor ……… 28. Ik droom van ………. 

12. Ik vertrouw niet op ……… 29. Ik ga ……… 

13. Ik vertrouw op …….. 30. Ik zal ………. 

14. Ik maak ……… 31. Ik ben niet ……. 

15. Ik zoek …….. 32. Ik ben ……… 

16. Ik vind ………. 33. Ik ……… 

17. Ik denk ……. 

Gerichte verbale exploratie 

Eenvoudigste voorbeeld: angstenlijst. 

T: Ga maar liggen. Waar wil je aan werken? 

C: Aan die angsten. 

T: Kan je die nu bij jezelf voelen? 

C: Nee, nu niet. Ik voel me prettig. 

T: Voel je iets in je lichaam? 

C: Nee, ook niet. 

T: Herhaal 5x hardop met toenemende aandacht: ‘Ik ben bang’. 

Wat zich aandient M, E of S aangrijpen als beginpunt. Komt er niets op dan laten aanvullen: 

Ik ben bang voor ……… . Zo krijg je een lijst die je van bovenaan afwerkt, b.v. 

Ik ben bang voor water …………. (5x met toenemende aandacht laten herhalen) 

Ik ben bang voor slangen ……… ( 5x met toenemende aandacht laten herhalen) 

etc. 

Cliënt goed observeren. Komt er iets bij je op? 

Als niks specifieks naar boven komt – nog geen lading geraakt – dan zin uitwerken met omdatketting, 

als-dan ketting, specificatie-ketting (hoe / wat) of de gelijkstellingsketting (mijn voeten 

zijn …..). 

Zoek bij een cirkel de meest opvallende zin. Die zin laten herhalen tot er een E, S of M boven 

komt. B.v.: 

C: Ik ben bang voor water, omdat …… het zo diep is. Water is zo diep, omdat ……. het vol beesten 

zit! 

T; OK, we gaan terug naar een plaats en een tijd waar een diep water was vol beesten. 


Vijf, we gaan steeds verder terug, vier, je komt er steeds dichter bij, drie, steeds 

dichterbij, twee, je maakt er contact mee, één: wat is het dat je merkt? 

En dan begint de regressie. 

Deze uitwerking heeft drie niveaus: 

1. expressie: Ik ben bang 

2. specificatie: Ik ben bang voor water 

3. concreetheid: Ik ben bang voor diep water met beesten. 

Bijzondere toepassing van verbale exploratie: lichaamsdelen. 

Mijn voeten zijn ……… 

Tot er niets meer komt of een letterlijke herhaling volgt. Daarna uitwerken: 

Mijn voeten zijn koud omdat …….. 

Mijn benen zijn ……… 

Mijn schouder is ………… 

Ik heb buikpijn omdat …… of Mijn buik is ………. 

Handen en ogen speciaal: raken makkelijk ladingen van vorige levens. Kan hele lange lijsten 

opleveren. Laten herhalen en aanvullen tot er niets meer komt. 

We identificeren zo patronen die door levens heen gaan, vaak met karakterpostulaten. Als we dit 

doen voor verschillende lichaamsdelen vinden we dwarsverbanden en brengen we ladingen en 

levens in kaart. Het lichaam als uitgangspunt nemen is een van de beste manieren om vorige 

levens systematisch te verkennen. 

Meest existentiële verbale exploraties zijn aanvullingen van: 

- Ik ben ……… 

- Mijn lichaam is ……….. 

- Mijn ziel is ……….. 

- Mijn geest is ……… 

Alleen op diep niveau hiermee werken – anders krijg je filosofisch gebabbel. 

ORAKELBRUG 

Hierbij gebruiken we een kaartspel, b.v. tarot of OH-kaarten. (zie verder blz. 237) 

ARMTEST 

Geeft de mogelijkheid om regressiemateriaal te checken en te verankeren. Is het echt? Is het 

mijn ervaring? Klopt mijn indruk? Zijn de indrukken van tijd en plaats juist? 

Touch for Health methode. Linkerarm gebruiken voor spiertest (bij linkshandigen de 

rechterarm). Alternatief voor vingersignalen: bewuster en intensiever. Vooral goed bij 

identiteitsproblemen en versterkt het identiteitsbesef: bij twijfel of iets eigen ervaring is (of 

opgepikt van anderen – sensitieve mensen). Test eerst: Dit heb ik zelf meegemaakt. Als de 

uitslag ontkennend is: Ik identificeerde me met iemand anders. Als het belangrijk genoeg is kun 

je uitvinden met wie. De armtest is somatisch en werkt dus vooral goed hij intellectueel 

ingestelde mensen of bij afgevlakte emoties. Andere aanleidingen zijn: 

- een vaag zelfgevoel; 

- gevoelens van onzekerheid en onduidelijkheid, vooral na sessies die niet goed zijn 

afgerond; 

- verwarring door steeds terugkerende gevoelens en gedachten. Ook: aura-exploratie 

in combinatie met armtest. 

De 8 vragen van LeCron kunnen ook heel goed beantwoord worden met de armtest. 


Vertrouw de arm, maar wel als deel van de totale persoon. Let op bijkomende gevoelens, 

indrukken of andere lichaamsgewaarwordingen. Voel het totaal. Instructie: Voel jezelf kalm en 

compleet, nieuwsgierig maar ontspannen. Zie verder blz. 240 voor voorbeeld om regressie of 

intuïtie te checken. 

Blokkades wegnemen en dwaalwegen corrigeren 

Blokkade: het stokken van de herbeleving: niet verder komen. 

Dwaalwegen: oppervlakkig worden van de herbeleving, weglekken van energie, alle kanten opgaan, 

vreemd overspringen, te snel gaan. 

Bij blokkade: 

• Als je wel zou kunnen zien, wat zou je dan zien? 

• Als je wel zou kunnen voelen, wat zou je dan voelen? 

• Als je wel zou kunnen praten, wat zou je dan zeggen? 

• Ga er maar gewoon in! 

Een weerstand kan slim zijn en veranderen terwijl je ermee bezig bent. Dat komt ook voor hij 

obsessies, pseudo-obsessies en bij mensen die eigenlijk niet willen genezen. Je suggereert 

ontspanning en de cliënt zegt: Oh, ik ontspan me moeilijk, kunt u me iets laten visualiseren? Je 

laar een bloemenweide visualiseren en na afloop zegt ze: Het ging moeilijk want ik heb toevallig 

een hekel aan bloemen. Stuur zult cliënten door! 

Als iemand in zichzelf verdeeld is: de ene helft wil wel, een ander deel niet dan: scheiden met 

egostates. 

Stuk over recursieve postulaten (sluiten de herbeleving af). B.v. : Wee je gebeente als je 

hierover praat! Of: Denk erom dat je niks gezien hebt! 

Ook karakterpostulaten kunnen afsluiten, b.v.: Ik laat me niet kennen. Verbale brug of egostate. 

Als angst verlammend werkt dissocieer dan met aura-exploratie of egostates. Gebruik als 

laatste middel hypnotherapie. Probeer niet teveel – cliënten waarmee je geen vertrouwen kunt 

opbouwen vanwege recursieve angst zijn niet geschikt voor regressie. 

Als mensen niet ontspannen, gebruikt de spanning dan als ingang. 

Faalangst berust meestal zowel op een trauma als een karakterpostulaat. Komt vooral voor bij 

mensen die te hoge verwachtingen hebben. Self-fulfulling prophecy! Suggereer het een andere 

keer te doen. 

C: Ja, maar ik wil het graag. 

T: Nu, wat doen we, wel of niet? 

C: Ik geloof dat ik het maar moet doen. 

T: Geloven is goed, maar niet goed genoeg. Wat wil je? 

Verbreek hun ritueel: ze verwachten overreding, aanmoediging – werkt niet voor het afsluiten 

van een contract. 

Bij verzet of weerzin tegen een lading zoals lust, werk dan met aura-exploratie, omdat dan de 

lading als symbool of energie opkomt. Hoe ziet het er uit? Waarmee associeer je dat? En dan: Ga 

terug naar het eerste moment dat dit naar binnen kwam. 

Bij samenklonteren van ladingen: ontvlechten en met sterkste lading beginnen. 


Beelden zonder emoties: emotie ophalen via ademhaling: suggereer dat met het ademen de 

emoties loskomen of dat elke inademing een emotie ophaalt die met elke uitademing naar boven 

komt. Of: vraag de cliënt zich iets prettigs voor te stellen en zich in die situatie in te leven, 

suggereer daarna dat deze situatie in het tegendeel omslaat. Dat roept vaak de verdrongen 

negatieve emoties toch op. 

Als de cliënt door een periode van relatieve bewusteloosheid gaat verliezen we contact. Blijf 

praten en blijf in contact met het lichaam. Eventueel dissociëren. Aura-exploratie is altijd 

mogelijk. Voorbeeld: 

C: ik zie een giftig groen-grijze mist die als een laken door me heen draait. 

T: OK, trek het eruit op de plek waar het ooit is binnen gekomen. 

Als iets door de neus naar binnen is gekomen trekken we het er door de neus weer uit. Als dat 

niet lukt vragen we: Waar wil je het liever uit trekken? Of gebruik egostates. Laat de huidige 

persoon de vorige persoon, die is gehypnotiseerd of vergiftigd gaan helpen. 

Veel voorkomende blokkades en wat te doen: 

Onvoldoende E-S: vaak radio harder gezet voordat hij op het juiste kanaal staat afgestemd. Of 

de emotie was te zwak of de lichamelijk lading. Complementeer alsnog de E-S. 

Recursieve postulaten: Blaas ze op door herhaling, door verergering of door omkering. 

Bewustzijnscomplicaties: Dissocieer. Gebruik bird’s-eye view, aura-exploratie of egostates. 

Angst controle te verliezen: Komt veel voor. Kan angst zijn voor het exploreren van het 

verleden, voor de trance, voor de therapeut, of zelfs voor het op je rug liggen en je ogen sluiten. 

Vele oorzaken voor aan te wijzen: uit dit leven of uit vorige levens: slechte ervaringen met 

narcose, met therapeuten of artsen; misbruik van hypnose, verkrachting, onoplettendheid die tot 

een ramp leidde (je moet er altijd bij blijven!). Roep de blokkerende angst als deelpersoon op. 

Verwarring: Er gebeurt te veel tegelijk, of alles gaat te snel. Specificeer het probleem en 

veranker het, dissocieer eventueel of vereenvoudig: Je ziet alleen die dingen die nu voor jou 

belangrijk zijn. Gebruik b.e.v. of zet beeld stil en ontleed de ladingen. Vooral drugs verwarren de 

tijdsporen. Iedere drug heeft specifieke emotionele en somatische ladingen. Stel die vast. 

Verharding: Een ervaring die gegeneraliseerd is. Bijvoorbeeld: een kwetsbare jongen krijgt de 

mantel uitgeveegd door een dominante opvoeder en heeft de veroordeling geaccepteerd als 

waarheid. Verleg in dit geval de aandacht naar de ander (de manteluitveger) en dienst motieven 

en beperkingen. 

Vervalsing: Een verkeerde interpretatie. Vraag: Was die opmerking wel voor jou bedoeld? Het 

kan gaan om onterechte straf. Een kind doet een kleinigheid verkeerd en dan valt er een bom, 

breekt een brand uit, barst een vulkaar uit of vergaat het schip. Laat de cliënt inzien dat 

oorzaak en gevolg niet kloppen. 

Paniek: Dissocieer, en zoek wat de cliënt nodig heeft om hier doorheen te kunnen. Of gebruik 

collapsing anchors. Lukt dat niet, haal de cliënt dan terug. Zeg dat je erop terugkomt, maar dat 

dit nu even voldoende is. Doe eerst egoversterkende sessies. Spreek rustig en duidelijk, maak 

lichamelijk contact met voorhoofd / solar plexus of met handen / voeten. 

Vast blijven zitten: aan een sterk, door anderen ingegrift postulaat. De ernstigste vorm is 

vervloeking of zwarte magie. Geeft de suggestie: Laat het maar los. Ga naar een plek waar je 

jezelf kunt zijn. Mobiliseer hulpbronnen via regressie of imaginatie. Wanneer de bron van 

negatieve energie ontwaakt, behandel die dan als een obsessor. 

Vastkleven: Vastzitten in een vage, onbegrepen, maar duidelijk onaangename situatie. Niet meer 

voor- of achteruit kunnen. Dissocieer met een hoger-zelf interventie of focus op de blokkade: 

Wat houdt je vast? Ga naar het element dat je over het hoofd hebt gezien. Stuur aan op inzicht, 

verduidelijk desnoods element voor element. 


Ploselinge zwijgzaamheid: Vraag: ervaar je iets? Zo ja: Je hoeft het me niet te vertellen, maar 

ervaar alles wat met ………. (beginpunt) te maken heeft. Het kan om intieme en schaamtevolle 

dingen gaan of om afsluitbevelen. 

Niet meer ervaren: Vraag: Hoe voel je je nu? en Wat is het laatste dat je ervaren hebt? 

Netherton zegt soms: Doe je ogen open. Kijk me aan! Wat hou je achter? Wat houdt je tegen? 

Weet je het niet? OK, doe je ogen maar dicht en laat het bovenkomen. 

Terug in het hier-en-nu: Reageer als bij niets meer ervaren. Beide vormen van impasse komen 

vaak door de negatieve invloed van iemand die de cliënt kent. Gebruik egostates. Wie houdt je 

tegen om hieraan te werken? 

Traag en vermoeiend herbeleven? Het contact met de karmische ladingen is te enerverend en 

uitputtend. Ga er lading voor lading doorheen. 

Tegenstrijdige of afdekkende ladingen: analyseer de ladingen afzonderlijk. Spoor bij 

schuldgevoel eerst de schuldlijn op. Je stoot meestal op een postulaat. 

Lastige somatics: een lichte migraine komt b.v. op. Gebruik aura-exploratie en los de somatics 

op. Wanneer je twijfelt of de hoofdpijn met het beginpunt te maken heeft voeg je toe: later 

wordt duidelijk wat die hoofdpijn ermee te maken heeft. 

Bij de volgende storingen is refereren aan het beginpunt het belangrijkste: 

Langs een episode heengaan: praten over onbelangrijke details, de wijdere omgeving, episodes 

ervoor en erna, het leven toen in het algemeen. Vraag: wat heeft dit te maken met …… 

(beginpunt)? Of: Zullen we teruggaan naar dat beginpunt? Blijft de cliënt afdwalen, vraag dan: Is 

er iets dat je tegenhoudt de gebeurtenis die met het beginpunt samenhangt te ervaren? Gebruik 

ladingen die eventueel bovenkomen om door de ervaring te gaan. 

Overspringen: Sessie loopt goed maar cliënt springt over naar b.v. een ander leven. Het kan een 

kortsluiting zijn op een andere gebeurtenis met dezelfde lading. Willekeurig overspringen kom je 

tegen bij psychotische en ernstig psychosomatische problemen. Bij verwante situaties kan op de 

emotie een postulaat van onhanteerbaarheid liggen, zoals: Als ik bang ben weet ik niet meer wat 

ik doe. Veelvuldig springen kan het gevolg van postulaten zijn die zeggen: Nu iets heel anders! Of: 

Weg van hier! 

Blijft de relatie tussen een beeld en het beginpunt onduidelijk en de cliënt springt over naar een 

beeld van een ander leven dat wel duidelijk aan het beginpunt relateert, ga dan over op het 

tweede beeld. Check, voor het einde van de sessie, het eerste beeld af. 

Als overspringen stoelt op machtstrijd cliënt / therapeut: Je krijgt kennelijk gemakkelijk 

indrukken. Zullen we ons verder aan het beginpunt houden? 

Throw-offs (wegkaatsers): Ron Hubbard. Postulaten die naar tegengestelde ervaringen doen 

springen: Als ik me gespannen voel, voel ik me gelukkig of Als ik me onder de mensen begeef 

voel ik me eenzaam. Spelen vooral een rol bij schuldgevoel. 

Uitgebreid op anderen ingaan: Vraag: Wie van hen heeft aan jouw …….. (beginpunt) bijgedragen? 

Voel je dat daar? 

Filosoferen: (Quasi-)existentiële beschouwingen, veronderstellingen en noodkreten zoals: Wat 

kun je als mens doen in zo’n situatie!? Ga op zulke uitspraken en vragen nooit in. Bevestig ze niet 

en ontken ze niet. Breng de sessie terug naar het beginpunt en veranker beter. 

Associaties met recente situaties: Pas na de regressie op doorgaan. Als het zich voordoet 

vraag je: Heeft dat met het beginpunt te maken? Ja? Dan komen we er straks op terug. 

Eigen uitleg geven: OK, maar pas na de regressie. 

Passief toeschouwen: Vraag wat zo passief maakt. Het antwoord kan duiden op: hangover, 

schuldgevoel, angst voor verantwoordelijkheid, de eigen rol niet willen zien. Ga er opnieuw 

doorheen en concentreer op keuzes en beslissingen. Waar en wanneer en hoe had iemand anders 


kunnen handelen? Zonodig mobiliseer je eerst kracht: wat had je toen nodig om je minder passief 

te voelen? 

Sneller en vlakker gaan: de cliënt blijft wel emotioneel betrokken, maar als toeschouwer. Het 

lijkt op een voetbalrapportage. Toeschouwer blijven is veiliger. Zet het beeld stop en zeg: zullen 

we het rustig over doen? Gebeurtenis voor gebeurtenis? Check af op welk moment de gevoelens 

het sterkst waren. 

Rush: duidt meestal op snel willen passeren van bedreigende ervaringen. Zet de film stop tot één 

beeld en laat dat nauwkeurig beschrijven. Veranker de herbeleving opnieuw bij het beginpunt. 

Inventariseer daarna de ladingen en ga er per lading doorheen. 

Uittreden: de cliënt verstilt en verstrakt, heeft het gevoel zichzelf kwijt te zijn en is minder 

aanspreekbaar. Zeg dan: al ben je jezelf kwijt, je blijft in contact met mij. Hoever je ook gaat, ik 

blijf bij je. Of: Je kunt mijn stem blijven volgen. Blijf desnoods communiceren via lichamelijke 

gewaarwordingen: als de actuele somatic sterker wordt op een vraag of een suggestie is het 

antwoord: ‘ja’. 

Overzicht van reacties op blokkeren en afdwalen – aangenomen dat het vierkant van vertrouwen 

aanwezig is: (zie blz. 252) 

Algemeen principe: 

• als een associatieve procedure blokkeert: dissociëren; 

• als een dissociatieve procedure blokkeert: associëren. 

Blokkades tijdens de regressie oplossen met dissociatie, gebruikmaking van deelpersonen, bird’s 

eye view, hoger zelf interventie of aura-exploratie. 

Als zowel associatie als associatie blokkeren: zinnen laten herhalen als: Ik fladder. Ik blijf heen 

en weer gaan. En geef paradoxale of ambivalente instructies, zelfs tijdens de inductie: 

• Je voelt je vrij en beschermd, steeds vrijer en beschermder; 

• Ga naar waar je niet heen wilt; 

• Ontdek wat je ten koste van alles moet vergeten; 

• Concentreer je op steeds wijder en vager worden; 

• Luister niet naar mij maar volg je eigen innerlijke stem. 

Ambivalente en paradoxale instructies zijn leuk, ze geven een gevoel van macht, maar gebruik ze 

spaarzaam. Een snelle, eenvoudige, goedlopende aanpak geeft de meeste kans op blijvende 

resultaten. 



HOOFDSTUK 8 – energetische en integratieve technieken 

Ook bij succesvolle regressies is een energetische afronding buitengewoon effectief en verdiept 

en versterkt de resultaten zeer. Ook egostate is als afronding te gebruiken. 

Verdiepen en verankeren van de catharsis – integratie en afsluiting 

Soms verloopt de sessie zo vloeiend en is de catharsis zo compleet dat we verder niets hoeven te 

doen. Door een goede consolidatie en integratie kun je een middelmatige sessie in een goede 

sessie veranderen. Dit is het meest creatieve deel van de sessie. Een sessie wordt symmetrisch 

opgebouwd. Bedenk aan het begin waar je aan het eind uit kan komen, en check aan het eind waar 

je mee begonnen bent. Speel creatief met wat de cliënt zelf heeft aangegeven: woorden, 

gevoelens, beelden. Goed volgen en aansluiten is de kern. 

Voorbeeld: 

Sessie: angst voor water. Aan het einde van de sessie laten herhalen: Ik ben bang voor water. 

C: Mijn angst is weg! 

T: OK, je staat aan zee, met een prachtig strans, het water is transparant en prachtig 

blauwgroen, je loot het blauwgroene water in. Wordt steeds dieper. Onder water laten zwemmen, 

steeds dieper, donkerder en prachtig. Er is diepe vrede hier. diep, langzaam, verborgen leven. 

Zo’n trip bevestigt dat dit stuk verleden nu schoon is. Gebruik daarbij het materiaal van de cliënt 

zelf (woorden, beelden, gevoelens, somatics etc.) 

Andere mogelijkheden: 

omdraaien, verbinden met hun tegendeel, favoriete plek op laten roepen, geestrijke paradoxen; 

maar altijd met materiaal uit de sessie zelf. Wees creatief. 

De integratie is een integraal onderdeel van genezing. Het gaat om het nieuwe inzicht, de nieuwe 

oplossing, het nieuwe gedrag, de hervonden vrijheid. Veranker die. 

Het vastzitten in het verleden is altijd vereenzamend, naar binnen trekkend; de bevrijding is 

stralend. 

De consolidatie brengt de cliënt terug in de bewoonde wereld. 

Eenvoudige integratie 1: 

Beleef nu in stilte de hele sessie opnieuw en vind al het andere dat van betekendis is voor je 

huidige leven. Ik tel zachtjes van 1 tot 10, terwijl jij hiermee bezig bent, en bij tien vertel je me 

wat je gevonden hebt. 

We sluiten methodisch het eenvoudigst af door de oorspronkelijke ladingen af te checken: 

• nee, ik heb nu geen koude voeten meer 

• als ik nu zeg: ik sta er alleen voor voel ik dat dat onzin is. 

Checken door oorspronkelijk probleem te laten uitspreken: Ik ben jaloers. Cliënt beseft dan dat 

dit niet waar meer is: Ik ben niet meer jaloers. Ik voel het niet meer! Dan laten herhalen: Ik ben 

niet meer jaloers. 

Of b.v. vragen naar de omgekeerde lading (inversie). Zeg eens: Ik word goed geholpen. Of vraag: 

Waar voel je nu warmte? 

Terug laten komen met achterlating van doorgewerkte problemen. Je komt terug naar het hier 

en nu, in je eigen tempo en op je eigen manier. 

Als iemand niet terug kan komen: Wat houdt je tegen? 

Kan dit tot de volgende sessie blijven liggen? 

Waarom wil je niet terugkomen? 


Eenvoudige integratie 2: 

Doortrekken van het inzicht, gevoel naar de huidige levenssituatie. Wat betekent dit warmte nu? 

Wat heeft die kou betekend? Eventueel overgaan in future pace: Waar ga je nu heen met die 

warme voeten? 

Symmetrische opbouw van een sessie: 

• voorgesprek – nagesprek 

• entree – exit 

• inductie – consolidatie 

Deze stadia bedden de regressie symmetrisch in. 

Rescripting: 

is: onder ogen zien van wat feitelijk gebeurde, maar met een nieuwe interpretatie (vaak van de 

eigen rol). Dus: herschrijven van onze kijk op wat gebeurd is, niet op wat feitelijk gebeurd is. 

Ongedaan maken van screen memories. Rescripting is door afdekkingen en verdringingen heen 

komen totdat de aap uit de mouw komt. Schuld is waarschijnlijk de grootste afdekker. 

Renovatie: is doen alsof de dingen anders liepen dan ze liepen, alsof we anders deden dan we 

deden. Renovatie is een noodsprong om uit een vergroeide en vastgekitte knoest te komen. Pas 

renovatie alleen toe als het echt nodig is, en slechts als tussenstap naar het onder ogen zien van 

wat werkelijke gebeurde. 

Renoveer alleen gevangenschappen in negatieve nadoodse toestanden van (pseudo-)obsessoren. 

Ook dan loochenen we niet dat ze zijn blijven hangen, we maken er een eind aan. 

BEVRIJDEND HERBELEVEN VERANKEREN DOOR ENERGETISCH WERKEN 

Gaat het duidelijkst in aura-exploratie. Energetisch werken neemt elementen uit aura-exploratie 

en lichaamswerk (rugdrukken) en combineert die met regressies en egostates. 

Collapsing anchors. Ladingen zijn energetisch (emotioneel of somatisch). Zolang we ze niet vinden 

zitten we nog maar in gesprekstherapie. 

Regressie herstelt het verhaal, energetisch werken hersteld de gevolgen. Beiden concretiseren 

het vage; het geven van contouren aan wat vaag en droomachtig is, leidt tot bewustworden en en 

verandering. 

De consolidatie en integratie brengt energetisch vaak een polariteit in evenwicht en herstelt die. 

Vormen van polaire integratie: 

• nieuwe balans en wisselwerking tussen tegendelen (van of-of naar enen); 

• bevrijdende turbulentie (een werveling die spanningen en krampen 

oplost) 

• verdwijnen van spanningen door kortsluiting 

• evenwicht tussen de polen 

• pendelen tussen de polen, ademhaling, yin-yang 

• toegankelijk maken en mobiliseren van krachten en talenten. 

Belangrijke integratietechniek os de omkering van rollen, en die via egostate of aura-exploratie 

werkzaam maken. Mogelijkheden zijn: 

• cliënt wordt genezer 

• het kind neemt de volwassene bij de hand 

• de passieve neemt de leiding 

• de vernederde krijgt een ereplaats 

• de verdoolde wordt gids 


• de verstekeling wordt de gastheer/vrouw 

• de boosdoener wordt de weldoener 

• het toevallige wordt het wezenlijke 

• het marginale wordt het centrale 

Laat steeds zien en voelen wat er tijdens deze verschuivingen in en om het lichaam gebeurt. 

Energetisch werken kan zowel voor- als na- als hoofdgerecht van een sessie zijn. 

Methode om energetisch te werken met mensen die in een negatieve spiraal van energieverlies 

dreigen te komen door scheiding, ontslag, handicap, aanranding, conflict of onverwerkte rouw. 

1. Ga terug naar de probleemsituatie. Actualiseer de zwakte of beperking daarin als een zo 

sterk mogelijke lichamelijke gewaarwording. 

2. Laat de cliënt vanuit zijn rug achter zich een lijn visualiseren die door de tijd gaat en zo het 

laatste powermoment voordat het probleem begon opzoeken. Laat die lijn versterken en 

rechten, totdat hij strak staat zonder echter spanning. Laat dan vanuit het 

tegenoverliggende punt op borst of buik een lijn naar de toekomst visualiseren tot aan het 

eerstvolgend power-moment in de toekomst (Er komt ooit weer een moment waarop je 

probleem is opgelost en je je goed voelt – wanneer dat ook is). Laat ook die lijn versterken en 

rechten, totdat hij strak staat zonder echte spanning. 

3. Span nu lijnen naar de twee mensen die cliënt het meest na staan en die van goede wil zijn: 1 

links en 1 rechts, iets naar voren. Span dan iets naar achteren li en re 2 lijnen naar 

(onbekende) mensen die van goede wil zijn en na zijn. Er is nu een lange lijn van voor naar 

achteren en een diagonaal kruis van links naar rechts van vier korte lijnen. Zorg dat alle 

lijnen door hetzelfde punt gaan: meestal bovenaan het borstbeen, onderaan het borstbeen, 

het hart, de maag (plexus) of in de buik. 

4. Laat een lijn vanuit dit middelpunt via de kruin naar boven visualiseren. Die lijn komt eerst 

op een plaats van vrije keuze, helder overzicht en goed beginnen (correspondeert met hogerzelf-ervaringen) 

en gaat verder naar de eigen oorsprong van de ziel. Laan dan een lijn via de 

voeten recht naar beneden visualiseren. Die lijn raakt een plaats van innerlijke bestemming, 

onvoorwaardelijke betrokkenheid en afronding. 

5. Laat visualiseren dat alle lijnen dikker en strakker worden. Op een gegeven momen voeldt 

iemand welk van de acht lijnen het zwakste is. Laat die lijn versterken vanuit de lijn die het 

sterkst is. Iemand kan dan bijvoorbeeld het gevoel krijgen dat hij heel groot wordt en 

tegelijk zich in zijn middelpunt terugtrekt. 

Als een lijn niet gevisualiseerd kan worden, dun, zwak of kronkelig blijft of knapt: exercitie 

afblazen! 

Energetisch werken leer je het best in de praktijk. Beetje voorzichtig mee zijn als je geen 

ervaring hebt. 

Er zijn in ons vijf typen negatieve transformatoren, die positieve of neutral energie omzetten in 

negatieve: 

negatieve gedachtenbeelden; 

negatieve deelpersonen; 

pseudo-obbessoren; 

aanhechtingen, obsessoren en insluitingen; 

gaten (verloren zieledelen). 

Elke deelpersoon is een kopie van de hoofdpersoon met eigen emotionele en energetische 

ladingen, eigen mentale structuur (programma), eigen aan-schakelaars (triggers) en eigen uitschakelaars. 


De basis van een deelpersoon is een basisemotie of een basispostulaat. Negatieve deelpersonen 

zijn er in de vijf neurotische typen: 

- slachteroffers (zuigers) - ) onderdrukker zijn te sterk aanwezig 

- boosdoeners (onderdrukkers) - ) zuigers zijn te zwak aanwezig 

- toeschouwers (zuigers) - ) schuld kan bij alle 5 zitten (zich aangeklaagd voelen of 

- aanklagers (onderdrukkers) - ) zichzelf aanklagen 

- redders (onderdrukkers). - ) wrok zit bij een slachteroffer dat aanklaagt. 

De vijf typen gelden ook voor pseudo-obsessoren en tot op zekere hoogte ook voor de andere 

negatieve transformatoren. In totaal zijn er dus 25 negatieve transformatoren mogelijk die onze 

normale ervaring en ontplooiing belemmeren of vertekenen. Elk heeft zijn eigen aan-schakelaars 

(triggers) door associatie. 

Alle menselijke transformatoren behandelen we primair met egostate-therapie. De overigen: 

gaten, insluitingen en gedachtebeelden primair met aura-exploratie. 

Karmische transacties – opsporen en integreren van verloren zieledelen: soul retrieval 

Bij aura-exploratie: vaak gat wordt alleen gevoeld als er iets ontbreekt. Zoek naar wat er ooit 

is kwijtgeraakt – naar wat een gat heeft achtergelaten. Het gat kan ervaren worden als een 

bodemloze leegte, een gat met een bodem, een gat waar iets in zit, een gat waar iets in 

verborgen aanwezig is. (Zie ook aura-exploratie) 

Vraag: wat voor gevoel geeft het dat je iets bent kwijtgeraakt? Kan zijn: bestolen, ontfutseld, 

afgetroggeld, etc. ook: overdrachtelijk, b.v. zelfverzekerdheid, vrolijkheid, etc. Iemand die jouw 

je zelfverzekerdheid afneemt wordt zelf zelfverzekerder; zulk energetisch parasitisme bestaat! 

Voorbeeld: 

C: Mijn zelfverzekerdheid is me toen ontstolen. 

T: Hoe kwam dat? 

C: Door onachtzaamheid. 

T: Hoe kwam je onachtzaam? 

C: Hij leidde me af door me die prachtige dessins te laten zien. 

T: Ben je daar nog steeds gevoelig voor? 

C: Ja, ik laat me daar nog steeds door afleiden. Sterker nog: ik troost me met dat soort dingen als ik me 

onzeker voel. Ik begin iets door te krijgen. 

T: En wat draag jij nog steeds van die dief? 

C: Vreemd. Het kan natuurlijk niet, maar het eerste wat in me opkwam was schuldgevoel. 

Noot: soms namen we niet iets op omdat we iets kwijtraakten, maar we raakten iets van onszelf 

kwijt om dat we iets opnamen. Tenzij onze ziel zelf groeit, geldt: neem je wat over, dan raak 

je wat kwijt. 

Bij een echte karmische transactie gaat er iets heen en weer tussen dezelfde partijen. Het zijn 

trance-acties: ze gebeuren halfbewust. Ze gaan niet door de voordeur, maar door de achterdeur 

of door de zijdeur. 

Geef de instructie terug te gaan naar de situatie waarin het gaat onstond, en te zien wat men op 

dat moment kwijtraakte. Onteigende vermogens worden vaak door anderen (meestal mannelijke 

priesters) gebruikt. Voorbeeld van orakel-priesteres. Ze is niet meer in haar vermogen aanwezig. 

Het is onteigend. Als de cliënte dit ontdekt wil ze misschien haar zelfgevoel terughalen. Dan kan 

zij in de sessie de hogepriester tegenkomen van toen. Als ze die confrontatie wint, ervaart ze 

plotseling een nog eerder leven waar ze in haar volle glorie staat, in vol ornaat. Dat vult het gat. 

Dat is de catharsis. Het gat alleen maar dichtmaken is lapwerk. 


Je moet alleen dat gedeelte integreren dat roept om integratie. 

Fragmenten die we kwijt zijn kunnen op heel wat verschillende plaatsen zijn: 

- rondzwervend of verkeerd geplaatst of verborgen in het lichaam 

- verborgen zwevend in de aura 

- verborgen zwevend rond de aura 

- bij aura’s van anderen 

- in aura’s van anderen 

- in het lichaam van anderen 

- in geestelijke sferen 

- in tussensferen 

- in de natuur: de grond, het water of de lucht 

- buiten de aarde. 

De veiligste manier om ze terug te halen is met een aura-exploratie gaten opsporen en teruggaan 

naar de plaats en tijd waar dat gat ontstond. Zien we geen gaten dan zijn ze er niet of ze zijn 

momenteel niet aan de orde. 

INTEGRATIEVE SESSIES 

Integratie kan fase zijn binnen een sessie of een sessie binnen een therapie, of als bekroning van 

veel langer lopende processen. Fundamentele integraties zijn integraties tussen polariteiten, 

zoals: kind – volwassene, jong - oud, denken – voelen, ☯ yin – yang, lichamelijk – onlichamelijk, 

aardse – buitenaardse, menselijke – niet-menselijke, lager zelf – hoger zelf. 

Voorbeeld van integreren van deelpersonen: 

Laat de cliënt zich voorstellen dat alle deelpersonen uit dit leven binnenkomen en hun plaats innemen in een 

cirkel, in volgorde van leeftijd waarop ze stokten of ontstonden. Links van de cliënt de oudste en rechts de 

meest recente. Wie staat er recht tegenover de cliënt? Check hoe ze er allemaal bijstaan. Voelen ze zich 

geaccepteerd door cliënt en door elkaar? Als afsluiting allemaal elkaars handen laten vasthouden (cirkel 

sluiten) en door licht laten omschijnen. 

Zelfde ook mogelijk met persoonlijkheden uit alle gekende vorige levens. De cliënt stelt zich dan voor dat 

hijzelf de eerste en de laatste in die cirkel is. 

Lichamelijke trauma’s: ongevallen, geweld, operaties – ontshocken 

Lichamelijke trauma’s confronteren ons met onze verhouding tot ons lichaam. In onze reacties op 

gebeurtenissen kunnen we onderscheid maken tussen het: 

- menselijke niveau ) sex met emotie 

- zoogdieren niveau ) 

- reptielen niveau ) ) agressie psychopaten 

- vissen niveau en ) geen last van emoties, 

- kwallen niveau. ) sex: drang, geen emotie 

Lichamelijke shock-ervaringen zijn: klappen, schokken, dreunen, slagen, door elkaar rammelen, 

steek- en snijwonden. We ervaren ze op twee niveaus: 

• op kwallenniveau: gelei-zak waar zich schokgolven doorheen planten. zoek weerkaatsingspunten. 

Er is altijd een schok van de hersenen tegen de schedel. Let op slinger-bewegingen. 

• op vissenniveau: schokdemping door aanspanning, altijd nek, altijd armen en benen; 

onwillekeurige bewegingen; trillingen. 


Elke klap veroorzaakt in zekere mate desoriëntatie. Elke klap, waar die ook op het lichaam 

terecht komt, plant zich voort tot aan het hoofd – er ontstaat altijd enige verdoving doordat de 

hersenen tegen de hersenpan aanslaan. Dat geeft chemische reacties. De hersenen zijn onze 

interne, meest kostbare ‘kwal’. Het lichaam probeert ze zoveel mogelijk te beschermen door de 

spieren te spannen: ledematen, romp, nek. De nek spant altijd om de klap op de hersenen zoveel 

mogelijk op te vangen. Altijd checken of er spanning in de nek opgeslagen zit bij het ontshocken 

van het fysieke trauma. Mensen kunnen erg opknappen door de ontlading van een fysiek trauma 

van jaren her. 

Voorbeeld: 

Een jongeman van 19 zit naast iemand die beschonken achter het stuur zit. De auto rijdt tegen een paal. De 

jongen schiet door de voorruit, over de motorkap en smakt op een landje neer. Op het moment dat zijn 

hoofd de voorruit raakt komt de klap op het hoofd. De energie die daar nog inzit ziet hij als grijze watten. 

die grijze watten hebben hem twintig jaar lang vertraagd. Iedere keer als hij zich moest concentreren, gaf 

het vertraging. Het hoofd tegen de voorruit bleek veel belangrijker te zijn dan de klap van het lichaam op 

het veldje. 

Als tijdens de klap door je heen schiet: God wat ben ik toch dom, dan ontstaat er een psychische 

lading die het fysieke trauma extra vastzet. Daarvoor is regressiewerk nodig. 

Regressies naar fysieke trauma’s in dit leven doen we in drievoud: 

• geassocieerd, in het lichaam 

• gedissocieerd, er van buiten naar kijkend 

• half gedisscocieerd als in aura-exploratie, kijkend en voelend wat er energetisch gebeurt. 

Daarna: wat voel je verder in je lichaam op dit moment? 

Belangrijke andere lichamelijke aspecten van de ervaring zijn: kou en hitte, bedreigende geuren 

of smaken, verbranding en aantasting huid, verplettering, scheuren van weefsels, misselijkheid, 

duizeligheid, overgeven, verblinding, doof worden, verlamming, bedwelming, stikken. 

Verzoening met ons eigen lichaam is een van de fundamentele integraties. Vraag steeds: 

- wat voel je? Wat wil je eigenlijk? 

- wat voelt het lichaam? Wat wil het eigenlijk? 

- wat voelt het lichaamsdeel? Wat wil het eigenlijk? 

Vergeet het psychische niveau niet: 

- hoe voelde je je voor, tijdens en na de traumatische episode? 

- waren er psychische trauma’s? 

- trok je conclusies of nam je een beslissing? 

- speelden er postulaten in de beleving? 

Via aura-exploratie extra energetische schoonmaak: b.v.: laat alle grauwe energie die er nog in 

zit uit je schouder vloeien. 

Vaak hebben mensen iets opgepikt van anderen, b.v. angst van een medepassagier. Op zelfde 

wijze verwijderen. Ook aanhechting is mogelijk. Uiteindelijk checken of cliënt iets is 

kwijtgeraakt. Dit herintegreren. 

voorbeeld: 

Een driejarig meisje glijdt uit op een balkon, valt op haar hoofd en krijgt een hersenschudding. In de 

herbeleving geeft dat een wattig gevoel. Associatief komen we in een driejarig meisje terecht – met watten 

in haar hoofd. Moeilijk die te begeleiden. Begin met de aura-exploratie en haal eerst de watten eruit. Die 

lading heeft met bewusteloosheid te maken, die haal je eerst weg. Anders blijf je in de bewusteloosheid, 


vaagheid en verwarring hangen. Als de totale herbeleving geweest is: kijken hoe het driejarig meisje zich nu 

voel, en we behandelen het eventueel als een innerlijk kind. 

Soms schiet je in vorige levens omdat het trauma een ouder trauma restimuleert of omdat een 

reactiepatroon wakker wordt, of omdat een oud patroon het ongeluk nu veroorzaakt. 

(Verhaal van meisje dat van de trap valt vorig leven zonder armen en benen.) 

Let bij lichamelijk dooreengeschud worden op voorafgaand vastzitten, ook mentaal en 

emotioneel. Er zijn twee plots mogelijk: 

- Je leeft fris en vrolijk, frank en vrij. Je bent leuk bezig. Ineens, krak! Een ongeval, een 

trauma dat een kras op je lichaam en je ziel maakt. Als je dat slecht verwerkt, kom je later 

bij een therapeut op de bank. 

- Je leeft in een vast patroon, niet echt fris en vrolijk. Krak! Er gebeurt iets en je voelt je 

eigenlijk opgelucht. In dit geval werkt het trauma bevrijdend. Het doorbreekt een postulaar 

of het voert lichamelijke opgezamelde hangovers af. 

De uiteindelijke lichamelijke catharsis bevestigen we door: 

- er doorheen laten ademen (bewust ademen tijdens het zich bevrijd voelen); 

- de ladingen laten zien en voelen, en laten wegtrekken hier-en-nu (bewusteloosheid is ook een 

lading!); 

- aanraking door therapeut met de instructie op dat punt alles naar buiten te laten komen wat 

er nog in het lichaam zit van die ervaring. 

- zelfde, maar zichzelf laten aanraken. 

Een afrondende integratie houdt in dat het vertekende lichaamsschema weer opgenomen is in het 

normale kop-staart schema, dat er dus een eenvoudige gradiënt loopt vanaf het hoofd naar 

beneden; een recht, evenwichtig gevoel. Vraag of het lichaam zich goed voelt, laat erkennen dat 

het lichaam of delen daarvan klappen hebben opgevangen. 



HOOFDSTUK 9 – therapeutische oriëntaties 

Geschikte aanleidingen – symptoom gericht werken – keuze van technieken 

Lijst van belangrijkste aanleidingen voor reïncarnatietherapie volgens Van Dam: 

1. angsten, fobieën en onzekerheden 

2. relatieproblemen 

3. affectieve storingen waar onder depressies (isolatie, stemmingen, zelfmoordgedachten) 

4. lichamelijke klachten 

5. seksuele problemen 

6. verslavingen 

7. overgewicht en eetproblemen 

8. geweld en seksueel misbruik, waaronder incest 

9. macht en controle 

10. problemen op het werk 

Tien voorbeelden van situaties die geschikt zijn voor regressie- en reïncarnatietherapie: 

• Oude zielenpijn: verlammende angst, wanhoop, golven van verdriet. We volgen de stroom 

terug, sporen het slachtoffer op. Dit zijn oude trauma’s die we opsporen en afwerken 

volgens de reguliere regressie. 

• Vastzitten: geen uitweg meer zien. Machteloze woede. Geen kant meer opkunnen. Naast 

gewone regressie komen hier rugdrukken en energetische interventies in aanmerking 

totdat de vrijheid herwonnen is en de gestuwde energie weer stroomt. 

• Eenzaamheid en verlatenheid: alsof je rillend op een nachtelijke vlakte loopt. Je verloren 

voelen, niet thuis voelen. Hier gaat het om regressie naar het begin van deze gevoelens 

en daarvoor. Homing. 

• Geremdheid: nooit gemakkelijk aan het sociale verkeer kunnen deelnemen. Waarnemers 

bewustzijn. Jezelf onhandig voelen, verlegen, teruggetrokken. Egostates, vooral 

innerlijke kinderen zijn aan de orde. Vaak ook schuldgevoel. 

• Onderdanigheid en onderworpenheid: overaanpassing aan anderen. Gebrek aan 

assertiviteit. Niet in je kracht staan. 

• De weg kwijt zijn: niet weten welke weg in te slaan. In het donker tasten. 

• Het lichaam wil niet mee, of ligt dwars: lichamelijke klachten zonder duidelijke oorzaak 

en zonder medische genezing. Alsof je op een ingezakte ezel zit dit niet verder wil. 

• Superieur inzicht: je weet al wat er aan de hand is en wat er gebeuren moet. Maar om de 

een of andere reden gebeurt het niet. 

• Relatieproblemen: verstrikt zijn in de ander. Alle pogingen om tot een relatie te komen 

zijn tot nu toe mislukt. 

• Zelfontdekking: op zoek naar onontdekte kanten en onvermoede talenten. Jezelf willen 

verrassen. Nieuwsgierigheid. Vrije exploraties. 

Bij actuele emotionele problemen nemen we de emotionele brug, tenzij er ook verwarring bij zit: 

dan bij voorkeur egostates. Bij mensen die gewoonlijk al gedissocieerd zijn: intellectuelen, 

dromers en toneelspelers kiezen we voor over-associatie: rugdrukken of een andere vorm van 

lichaamswerk met verankerende somatics, zoals ademen. 

Op blz. 289 / 290 staan nog meer voorbeelden van klachten en welke aanpak erbij past. 

Geschikte en ongeschikte patiënten 

Al eerder behandeld bij ‘Grenzen aan de therapie’ op blz. 2 van dit uittreksel. 


Accepteer geen mensen die door anderen gestuurd zijn. Laat cliënten altijd zelf bellen. 

Reïncarnatietherapie trekt ‘beroepspatiënten’ aan – mensen die stad en land al zijn afgelopen om 

van hun probleem af te komen. Ze willen over het algemeen niet werken (geen energie erin 

steken) om van hun probleem af te komen. Pas op voor manipulatie en vleierij: U bent mijn laatste 

redmiddel – ik heb al zoveel goeds over u gehoord – toen ik u naam hoorde wist ik meteen: die 

gaat mij genezen – een helderziende zag uw naam in mijn aura. 

Als iemand vertrouwen in zichzelf heeft komt hij met verwachting, nieuwsgierigheid en hoop. 

Eerste aanwijzingen voor psychose: slecht dagritme, slecht eten, niemand om gedachten en 

gevoelens mee uit te wisselen. 

Alcoholist: moet een dag of drie zonder alcohol zijn geweest om mee te kunnen werken. 

Verslaafd aan slaappillen of barbituraten: eerst ontwenningskuur doen voordat ze aan regressietherapie 

kunnen beginnen 

Geen regressies doen met mensen die geen lichamelijk stress mogen hebben: b.v. angineuze 

hartklachten of epilepsie, of met zwangeren. In dien onvermijdelijk: foetus aanspreken en 

beschermen voordat je begint. 

Neem geen mensen in therapie waarbij je leegloopt of blokkeert, hoe of waardoor dan ook. 

Regressies met kinderen 

De voornaamste aanleidingen voor regressietherapie met kinderen zijn angsten en fobieën. 

Verder ook bedplassen, dyslexie, somberheid, boosheid en hyperactiviteit. Praat eerst kort met 

ouder(s) en kind samen. Daarna voorgesprek met kind alleen. Kind als mens aanspreken: in elk kind 

zit een volwassene. Kind zegt méér als je hem / haar serieus neemt en ouders er niet bij zijn. 

Laat kind zelf bepalen wat het na de sessie aan de ouders wil vertellen. Maak ouders duidelijk 

dat zij hierin het kind moeten respecteren. Twee zwakke schakels in -van vertrouwen: gebrek 

aan zelfvertrouwen kind en gebrek aan vertrouwen in de therapeut: de therapeut is immers een 

volwassene. Inspelen op de behoefte aan veiligheid: niet teveel op andere volwassenen lijken! Laat 

merken dat je het kind vertrouwt. Laat het zelf vertellen waarom het denkt dat het bij je 

gekomen is. 

Wanneer een beginpunt gevonden is kom je gemakkelijk, via voorstellingsbrug, bij de situatie die 

de sleutel is tot het probleem. B.v. bij boos kind vraag je: als je al eens eerder geleefd zou 

hebben wat zou dan de reden voor je boosheid zijn? Je kunt er ook een spelletje van maken: Als 

je in een andere tijd in een ander land geleefd zou hebben, wat had je dan boos of verdrietig 

gemaakt? 

Ook: laten doorfantaseren op een bestaande droom of een bestaand beeld. Dissocieer om het 

minder bedreigend te maken. Laat lievelingsbeer of –pop meenemen, en laat dan de droom (het 

beeld) vertellen alsof het de beer / pop was overkomen. Vraag: wat zou er moeten gebeuren om 

de pop / beer zich beter te laten voelen? 

Ook: lezende kinderen lievelingsboek mee laten nemen en over de figuren in het boek praten met 

het kind. Kies een figuur waarmee het kind zich gemakkelijk identificeert en laat die figuur 

bijvoorbeeld de droomsituaties herbeleven. Als er voldoende vertrouwen is pas vragen of je hem 

/haar mag aanraken. Tekenen werkt ook goed bij kinderen, vooral egostates. Laat angstige 

kinderen hun kwelgeest tekenen en laat ze daarna iets of iemand zoeken die niet bang is voor die 

kwelgeest. Al tekenend en pratend vermindert de angst en verdwijnt op den duur. 

Laat ze rondom hun favoriete knuffel een verhaal visualiseren. Voorbeeld bij stotteren: 

T: stel je voor dat je beer iets wil vertellen en hij kan het je niet zeggen. Hoe denk je dat hij 

zich zou voelen? 

K: boos en verdrietig. 

T: die boosheid, kun je aanwijzen waar die zit bij de beer? 


K: in zijn voeten en in zijn buik? 

T: in zijn voeten en in zijn buik. Stel je voor dat je voelt wat de beer voelt als hij wat wil zeggen 

en hij heeft boze voeten en een boze buik. 

K: hij ………… il wil schoppen, maar dat kan niet. Er zitten touwen om mijn voeten en ze houden 

mijn buik vast. 

Of: laat het kind de beer opereren om te zien wat de oorzaak van zijn stotteren is. Je past dan 

een extra gedissocieerde aura-exploratie toe. Je kunt een knuffel ook als Helper gebruiken of 

als degene die alle eigenschappen bezit dit nodig zijn om goed door het probleem te komen. 

Bij een onduidelijk beginpunt helpt de verbale brug: Herhaal en vul aan: 

• toen ik groot was, was ik ……., mocht ik …….. hoefde ik niet ………. kon ik ………., voelde in me 

……….., wist ik …………, dacht ik ………., kwam ik …………. (enz.); 

• Als ik later groot ben ……….., dan ben ik ……….., mag ik ……….., kan ik …………., hoef ik niet …………, 

weet ik ………., denk ik ……….., kom ik ……….. (enz.) 

Voorgesprek en nagesprek – gesprekstechnieken 

Al eerder behandeld, zie pagina 1 van dit uittreksel. 

Houd voorgesprekken kort. Wat willen ze nu? Wat voeten ze nu in hun lichaam. Lang voorgesprek: 

vaak vlucht voor cliënt of therapeut. Wat er echt toe doet is het contract. Waar wil je aan 

werken? OK, zeg maar wanneer je er klaar voor bent. 

Doel voorgesprek: sfeer van vertrouwen scheppen en postulaten oppakken. 

Intake bij de eerste keer. Checklist met vragen op blz. 298 van boek. 

Tijdsduur van sessie en tussen sessies 

Twee à drie uur per sessie. Niet meer dan twee per dag. Van sommige cliënten moet je bijkomen. 

Ook bij de therapeut worden snaren geraakt, die moeten kunnen uitvibreren. Houdt 1½ uur 

tussen sessies aan. 

Bepaal aan het einde van de sessie de volgende sessie. Bij een halverwege afgebroken sessie of 

bij een brede, uitgewaaierde, onafgeronde verbale exploratie kan dat zonodig de volgende dag al, 

maar geef na een catharsis minstens een week, hoogstens een maand. Als het originele contract 

eenmaal is uitgeput, wanneer alle onmiddellijke vertakkingen zijn verkend en losgelaten, laat 

iemand dan op zijn vroegst over drie maanden terugkomen om een nieuw probleem aan te pakken. 

Als drie sessies geen aanmerkelijke verbetering hebben gegeven, heeft het weinig zin de 

behandeling te verlengen. Een complex thema mag vijf sessies duren. Bij een ‘grote schoonmaak’ 

lijkt acht sessies de limiet. Dan is tijd nodig om alles een beetje te laten ‘zakken’. 

Professioneel werken – de rol van de therapeut 

Vermijden helper, toeschouwer, engel of robot te zijn. Professioneel maar humaan aanwezig zijn: 

‘ik ben bij je’. Grootste valkuilen: 

- te betrokken of (helper) of 

- niet betrokken genoeg (toeschouwer). 

De therapeut is er niet om recht te spreken maar om mensen te genezen. Helpen mensen zichzelf 

te begrijpen, verantwoordelijkheid te nemen. Het gaat bij therapie om inlevingsvermogen, 

acceptatie en inzicht. 

Respecteer je eigen grenzen en die van je cliënt. Zoek geen succes voor jezelf. Het gaat om het 

proces, het geluk en het begrip van de cliënt – niet dat van jou. 

Werk aan je zelfvertrouwen als therapeut. 


Zie verder blz. 306 en 307. Op blz. 310 staat nog een beroepsprofiel. Op blz. 312 staan 

onderzoeksresultaten en op blz. 319 beginnen voorbeelden van groepssessies, blz 344: 

voorbeelden van individuele sessies. Tenslotte begint op blz. 479 een verklarende woordenlijst.

Catharsis en Integratie - Hans ten Dam - Trance Art Opleidingen

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?