Gemeentenieuws dec 2012 - Doopsgezinde Gemeente Arnhem

KERSTSFEER EN KERSTBOODSCHAP
of het verhaal van “Stille nacht”
1
GEMEENTENIEUWS nr. 12
december 2012
Er zijn kerstliederen die mierzoet zijn. Soms komt dat, omdat ze
gewoon niet deugen, maar soms komt het ook omdat ze niet meer
goed begrepen worden.
"Stille nacht, heilige nacht", het meest gezongen
kerstlied ter wereld (in vele talen), is zo’n miskend
lied. Het gaat met dat lied zoals vaak met het
kerstverhaal. We strooien er “poedersuiker overheen”,
om het zoet en smakelijk te maken, hoewel dat
helemaal niet hoeft.
Laat ik daarom iets over de sobere achtergrond van dit
beroemde lied vertellen.
Verkondiging aan de herders, Beate Heinen, 1985
© ars liturgica Buch- & Kunstverlag MARIA LAACH, Nr. 5415
"Stille nacht, heilige nacht" werd in 1818 gedicht en
gecomponeerd voor de kerstavonddienst. Het ontstond
in het arme plaatsje Oberndorf - in een roerige tijd.
Oberndorf was toen al twee jaar door
oorlogsomstandigheden onder Napoleon door een
willekeurig getrokken grens gescheiden van de stad
Laufen.
De dorpelingen van Oberndorf konden dus niet over
de grens naar de kerstdienst in de grote parochiekerk
van de stad.
Het orgel van de kleine dorpskerk in Oberndorf zelf was uit geldgebrek helaas defect en
volledig ontstemd. Het was immers oorlog. Toch zou in die kerk een kerstmis plaatsvinden.
Het orgel raakte uitgerekend op 24 december helemaal buiten spel en bleek op zo’n korte
termijn niet meer te repareren.
Speciaal voor die kerstdienst heeft de hulppriester Joseph Mohr (1792-1848) in de haast
"Stille Nacht" gedicht. Zijn vriend, de jonge schoolmeester van het dorp en organist Franz
Gruber (1787-1863), heeft de melodie daarvoor gecomponeerd.
Oorspronkelijk is dit “gelegenheidslied” (of “verlegenheidslied”) niet bestemd voor
samenzang maar voor twee solostemmen, gitaar(!) en koorrefrein. Zo zongen beide het lied
voor op kerstmis 1818 als duet met begeleiding van een gitaar. Het kerkkoor herhaalde dan
telkens de laatste regels als refrein.
Koorleden en kerkgangers van Oberndorf waren allemaal heel gewone mensen: vlotschippers,
bosarbeiders, dagloners met hun gezinnen.
Er blijken drie Nederlandse vertalingen van de oorspronkelijk Duitse tekst te bestaan: een
katholieke, een vrijzinnig-protestantse en de calvinistische versie van Johannes IJserinkhuizen,

die ons uit het Liedboek der Kerken bekend is en geen woordgetrouwe vertaling is. Een
couplet is helaas niet meer opgenomen in de moderne bundels. Het luidt vertaald ongeveer zo:
Stille nacht, heilige nacht,
Waar zich nu alle macht
van de liefde des Vaders vergoot
en als broeder genadig omsloot:
Jezus de volk'ren op aard',
Jezus de volk'ren op aard'.
In de tijd dat het leger van Napoleon heel Europa overstroomde met oorlog en geweld, is dit
lied dus ontstaan. Als we dat weten, dan krijgen de woorden van dit lied een andere, diepere
betekenis:
In een woelige gewelddadige tijd betekende dit lied iets van protest en troost en bemoediging.
Het heeft de radicale vredesboodschap van de engelen opnieuw opgenomen en in de eigen tijd
van verwoesting en oorlog in alle eenvoud uitgezongen.
Paul F. Thimm
(met behulp van o.a.: Compendium van achtergrondinformatie bij de 491 Gezangen uit het Liedboek der
Kerken, Prof. G. van der Leeuw-Stichting, Amsterdam 1977, col.391-395)
KERKDIENSTEN
Waalse kerk, Gasthuisstraat 1, Arnhem. Aanvang 10.00 uur
Datum Predikant Organist Kinderclub
Ds. P.F. Thimm
2 dec. 1 ste advent
Hr. W. Klaver nee
Ds. P.F. Thimm
9 dec. 2 de advent, zangdienst
Br. B. Wuite nee
Ds. P.F. Thimm
16 dec. 3 de advent
Br. B. Wuite ja
Ds. P.F. Thimm
23 dec. 4 de advent
Br. B. Wuite nee
Ds. P.F. Thimm Br. B. Wuite nee
25 dec.
6 jan.
kerstdienst
Nieuwjaarsbijeenkomst
Om 14.30 uur
BIJ DE DIENSTEN
Dienst van jong en oud
Traditiegetrouw is er op de 3 de adventszondag, dit jaar op 16 december, een
bijzondere dienst van jong en oud. Onderdeel van deze dienst is het maken van
een kerststukje voor u zelf of voor een ander die u het kerststukje wilt geven.
Voor het materiaal wordt gezorgd. Wel zou het op prijs worden gesteld wanneer
u zelf wat klein groen mee neemt. Ook een groenschaar zal gemakkelijk zijn.
U bent allen van harte welkom in deze adventsdienst.
2
nee
Jolanda Zewald-Balder

Zangdienst op 9 december
Zoals u ongetwijfeld weet, hebben wij in principe geen dienst op de tweede
zondag van de maand. In de adventstijd is dat anders. Op 9 december van dit jaar,
de tweede zondag van advent, willen wij een zangdienst organiseren om 10.00
uur in de Waalse Kerk.
In de liturgiecommissie hebben wij gesproken over de invulling van deze dienst.
De bedoeling is het begin van het kerstverhaal te vertellen in woorden en muziek.
Er zal geen preek zijn, maar wèl veel gezang en Bijbelteksten, gedichten, en
misschien een adventsverhaal. Op deze manier willen wij nadenken over de
gebeurtenissen voorafgaand aan de geboorte van Jezus, en met Maria en Jozef de
reis naar Bethlehem aanvangen.
Suggesties voor gedichten en gezangen zijn welkom en kunt u aan
ondergetekende doorgeven. Wij hopen dat veel van u deze speciale dienst bij
zullen wonen.
Namens de liturgiecommissie,
Elaine Bohlken-Farquhar
VAN DE KERKENRAAD
Nieuwjaarsbijeenkomst
Op zondag 6 januari 2013 houden we om 14.30 uur weer onze “Nieuwjaarsbijeenkomst”,
waarbij we elkaar op ongedwongen wijze ontmoeten en verder leren kennen. Het is altijd
weer leuk als iemand aanbiedt om wat muziek te maken, een verhaal te vertellen of op
andere wijze immateriële rijkdom met de anderen te delen.
Wilt u dit jaar ook een bijdrage leveren, heel graag. Zeg het tegen iemand van de kerkenraad
of mail het aan kerkenraad@doopsgezindenarnhem.nl.
3
Namens de kerkenraad,
Han Bohlken
VAN DE PREDIKANT
Vakantie predikantsgezin: Vietnam-reis
Van 27 december 2012 tot 11 januari 2013 maak ik samen met mijn gezin een reis door
Vietnam, het land van onze moeder, schoon- en grootmoeder. Het is voor ons voor het eerst
dat we dit mooie land met zijn bewogen geschiedenis van dichtbij zullen meemaken.
Voor dringende aangelegenheden kunt u in de tijd dat ik als uw predikant afwezig ben, contact
opnemen met een van de kerkenraadsleden.
Paul F. Thimm
AGENDA VOOR DECEMBER
do. 06 dec. 19.30
uur
Vergadering Kerkenraad Jolanda Zewald, Arnhem
vr. 14 dec. 10.00 Bijbelkring: Marcus 5 Greet v.d. Klaauw,
uur
Rheden
zo. 16 dec. 10.00 Adventsdienst:
Waalse Kerk
uur kerststukjes maken
di. 25 dec. 10.00 Kerstdienst Waalse Kerk

Sluitingsdatum en tijd voor inzenden kopij voor het Gemeentenieuws.
Uiterlijk maandag 10 december 2012 vóór 12.00 uur, op het e-mailadres:
redactie@doopsgezindenarnhem.nl
Eventuele kopij per post graag versturen naar A. Mendels, met een kopie aan de
andere redactieleden.
Het gebeurt tegenwoordig dat enkele leden van onze gemeente het Gemeentenieuws niet
ontvangen hebben. Jammer !!
Hoe werken wij?
Wij, als redactie, ontvangen de kopij en lezen en bespreken alle tekst op onze redactievergaderingen.
Vervolgens zenden wij de kopij digitaal door naar de drukker, die het
gemeentenieuws verstuurd. De adressen hiervoor worden aangeleverd door de
ledenadministratie.
Tot hier gaat alles goed. Post nl is echter de grote boosdoener. De laatste tijd gaat er bij de
bezorging van de post nogal eens wat mis!
Wij willen u er attent op maken, dat er extra exemplaren van het gemeentenieuws in de kerk
op de plank liggen, die meegenomen kunnen worden. Bovendien is het Gemeentenieuws te
lezen op onze website www.doopsgezindenarnhem.nl
De Redactie
OPBRENGSTEN COLLECTEN BESTEMMINGEN COLLECTEN
oktober december
Eigen gemeente € 153,16 2 dec. Artsen zonder grenzen
Doopsgezinde zending € 53,06 9 dec. Artsen zonder grenzen
Wereld Aids Fonds € 63,51 16 dec. Artsen zonder grenzen
23 dec. Artsen zonder grenzen
25 dec. Artsen zonder grenzen
OP DE PLANK
Periodieken en andere informatie
DG-Wageningen (nov.’12), DoRe
Gem. Nijmegen (okt.’12), DG-
Doetinchem (nov.’12), Rem. Gem.
Doesburg (okt./nov.’12), Parkstraatgem.
(nov.’12),
Schoorlse Berichten (okt.’12), Leeftocht
voor onderweg: activiteiten najaar 2012,
Eirene-nl nieuws (sep.’12), Eirene
jaarrapport 2011
VERSLAG RINGVERGADERING
Zaterdag 27 oktober 2012 in Winterswijk
Op de heenweg reed ik met Paul Thimm mee, op zich een kleine belevenis. Zijn tomtom
spreekt ons in het fries toe, de juiste betekenis van de commando’s ontgaat mij geheel. Bij
Varsseveld gaan wij niet over Aalten, maar richting Lichtenvoorde en van hogere hand staat
zelfs Groenlo op het programma. Het is tijd voor een kort overleg. Met de kaart in de hand
besluiten we vanaf Lichtenvoorde een doorsteek te maken. De weg, de bomen en landerijen
worden steeds fraaier. Dit is de achterhoek op zijn mooist! Via Corle (276 inwoners) zijn we
inderdaad snel in Winterswijk, alwaar de tomtom ons direct naar de parkeerplaats bij de
Ravenhorststraat leidt. Een stukje lopen naar de markt en we zijn er.
4

De vergadering zelf: Tineke de Vries gaf namens de Broederschapsraad een presentatie van
alle afkortingen welke in de broederschap gangbaar zijn, ik doel hier natuurlijk op de vele
instellingen en organisaties welke ook in jaarboekje 2012 vanaf blz. 212 terug te vinden
zijn. Dit zal in de Broederschapsvergadering van april 2013 voor alle gemeenten in een
presentatie worden herhaald. Misschien is het goed om wat meer structuur en rangschikking
naar aandachtsgebieden aan te brengen. Het heeft nu wel iets van een veelkleurige
lappendeken.
Naar aanleiding van een brief van Ina ter Kuile (Twente Zuid-Oost). Het probleem:
vervanging van de predikant inzake crisispastoraat (bijvoorbeeld bij overlijden van een
gemeentelid). Piet Hein Noordenbos had al een schema gemaakt wat als handvat kan dienen
voor een oplossing. Allereerst dient elke gemeente bij vakantie/ziekte een eerste reserve (of
meerdere) te hebben aangewezen door kerkenraad/predikant. Daarnaast moeten er
zogenaamde tweede reserves zijn voor verschillende taken: invallen voor een gewone dienst
of leesdienst. Dit werkt het beste met leden uit de eigen gemeente. Blijft over de categorie
crisispastoraat. Ook hier een pool van tweede reserves: maar voor leden uit de eigen
gemeente ontbreekt dan vaak de juiste toerusting. Zijn daar dan opleidingen /trainingen voor
mogelijk? De Ring wil kijken of hier mogelijkheden voor zijn en wil zelfs een bedrag
daarvoor reserveren in de begroting voor 2013. Voor alle duidelijkheid: de eerste reserve is
natuurlijk bij voorkeur een predikant. Gelet de uitgestrektheid van de Ring Arnhem-Twente
(is inclusief Zuid Limburg en Eindhoven) zijn de mogelijkheden als Ring beperkt. Gedacht
kan dan ook worden aan vervanging door bijvoorbeeld vrijzinnige predikanten uit de eigen
woonplaats of buurgemeente. Een heel klein stukje oecumene.
Vervolgens komt er een plan van aanpak naar aanleiding van het verslag van Jelmer
Koornstra: een gemeente die aanspreekt. Ik schreef daar al over in een eerder
gemeentenieuws (mei 2012, blz. 4/5). De veertien succesfactoren zullen per gemeente door
de betreffende ringvertegenwoordiger gewaardeerd worden op de schaal van nul tot tien.
Hierdoor ontstaat een sterke/zwakte analyse.
Nadat de begroting voor 2013 is goedgekeurd, met de aanvulling van een pro memorie
reservering en duidelijk is dat de agenda van de eerst volgende broederschapvergadering
geen aanleiding geeft tot een nadere bespreking, kan de voorzitter deze geanimeerde
vergadering ruim op tijd beëindigen.
Mijn terugreis gaat mogelijk nog vlotter: Piet Hein Noordenbos is zo vriendelijk liefst drie
treinreizigers mee te nemen naar station Zutphen. Met de sprinter naar Velp en met de
benenwagen naar huis.
5
Tjerk J.A. van Dijk
HET UILENBORDSPEL
Op zoek naar een origineel cadeau voor volwassenen om met Sinterklaas, Kerst, een
verjaardag of zo maar te geven?
Bestel dan het uilenbordspel. Dit is voor € 4,50 per spel te koop bij het secretariaat van de
ADS (telefonisch: 020-62 30 914 of per mail: ads@doopsgezind.nl)
Bij vijf of meer exemplaren betaalt u slechts € 4,- per spel.
Het spel in het kort:
Dit spel is gebaseerd op het traditionele ganzenbordspel. Het uilenbordspel is, anders dan bij
het ganzenbordspel, gericht op onderlinge uitwisseling en verdieping.

Het spel, een uitgave van de ADS, bestaat uit een
speelbord op A3 formaat van stevig karton. Bij het
spel zitten uilen om als pionnen te gebruiken. Het spel
kan in groepjes van maximaal zes personen gespeeld
worden. Ook bevat het spel vragen- en wijsheidskaartjes.
Een speler die op een vakje met een uil terechtkomt,
wordt uitgenodigd om te reageren op een uitspraak
die op één van de wijsheidskaartjes staat. Komt een
speler op een vakje met een symbool dan wordt hij
uitgedaagd de bij het symbool behorende vraag te beantwoorden.
Het uilenbordspel geeft de spelers de mogelijkheid om op ongedwongen wijze met elkaar
over het jaarthema Wat is wijsheid in gesprek te komen.
Het spel is ontwikkeld voor volwassenen. Ook voor niet- Doopsgezinden is dit spel boeiend
om te spelen.
Machteld Stam
IN DE HARTEN VAN DE MENSEN
In de harten van de mensen Echo die in ons blijft klinken,
leeft een eeuwenoud gerucht vonk van God, geef ons de durf
van een wereld die volmaakt was, ’t met dit sprankje hoop te wagen
waarvan God zag dat zij goed was, tot het groeiend wordt voldragen,
lichtend beeld dat van ons vlucht ons van binnenuit vervult.
.
Als een kind zo klein en kwetsbaar, Dunne draad van licht en leven,
teer maar toch vol zachte kracht Geest van God die ons geleidt,
wordt dan Christus steeds herboren, voer door eeuwen en door dagen
wat in ’t donker leek verloren, ons naar heelheid die de aarde
wordt weer aan het licht gebracht. van gebrokenheid bevrijdt.
6
Uit: Eva’s lied 1998,
door Marijke de Bruijne
Digitaal BULLETIN RAAD VAN KERKEN ARNHEM
14 november 2012, nummer 14
In dit nummer:
Doodstraf nee! Manifestatie op 30 november en film op 1 december
Leger des Heils zamelt schoenen in voor goed doel
Elke vrijdagmiddag het Coventrygebed in de Walburgisbasiliek
Nieuwe bestemming St. Jan de Doper
Informatie over het Stadspastoraat Arnhem
Groet RvK Arnhem aan de kerken in Gera
Het volledige bulletin kunt u vinden op www.rvkarnhem.nl
Liesbeth Dessens,
secr. RvK Arnhem