Jouw stad kiest voor meer communicatie - stad Waregem

Jouw stad kiest voor meer communicatie - stad Waregem Jouw stad kiest voor meer communicatie - stad Waregem

24.09.2013 Views

DOSSIER 1 Een lange voorgeschiedenis met diverse spelers 1 De gemeente Wielsbeke uit reeds geruime tijd haar interesse om aan natuurontwikkeling te doen in de omgeving van de oude Leiearm te Sint-Baafs-Vijve; dit als tegenpool voor de sterke industrialisatie. De binnenbocht is op het gewestplan nu reeds ingekleurd als natuurgebied. Doch een terreinbezoekje leert ons al snel dat er nog heel wat inspanningen nodig zullen zijn om de uiteindelijke bestemming waar te maken. 2 Na studie van het gemeentelijk natuurontwikkelingsplan (GNOP) acht de stad Waregem een massale bebossing van haar Leievallei niet wenselijk. De aanplant van gespreide bospartijen wordt echter als een landschappelijke en ecologische verrijking aanzien. Het project “Groene Ruimte” uit 1999 onderzocht de mogelijkheden van speelbossen te Waregem. Het initiatief kwam tot stand door de samenwerking van de Afdeling Jeugdwerk en de Afdeling Bos en Groen. Een nieuw bos ten oosten van Desselgem zou goed zijn tegen de verdere aantasting van de ecologische waarde van Ooigem-bos en bovendien ook dichtbij liggen voor de Waregemse jongeren. De ligging van het bos zou ideaal zijn omdat het aansluit bij de recreatie rond de visvijvers. Bovendien kan het een buffer vormen tussen de bewoning en het industriegebied en wordt tezelfdertijd verhinderd dat de dorpskernen van Desselgem en Sint-Eloois-Vijve met elkaar vergroeien. Verder dan een intentieverklaring om een groene verbinding tot stand te brengen tussen de Leie en de open ruimte ten westen van Waregemcentrum kwam het niet. 3 De Afdeling Bos en Groen ontfermt zich nu reeds over de oude Leiearmen. Vanuit de huidige eigendommen en vanuit de toegenomen aandacht van de Vlaamse overheid voor stadsrandbossen ontwikkelde Bos en Groen een toekomstvisie voor de Leievallei ter hoogte van Waregem. 4 Ook het provinciaal milieubeleidsplan van West-Vlaanderen voor de periode 1999- 2002 stelt dat bepaalde nieuwe provinciale domeinen gerealiseerd zouden kunnen worden. Eén van de aandachtspunten is de Leievallei in de omgeving van Waregem. Gebundelde inspanning Redenen genoeg om de krachten te bundelen en samen de mogelijkheden, de wenselijkheid en de haalbaarheid van een stadsrandbos met open karakter op de grens tussen Waregem en Wielsbeke te onderzoeken. De studieopdracht werd uiteindelijk toegewezen aan de tijdelijke vereniging afgesloten tussen WVI (de intercommunale die nu reeds 8 Waregem Info Krant heel wat studiewerk verricht voor Wielsbeke) en Leiedal (vertrouwd met de lokale problematiek van Waregem). Twee ideale partners dus, met de nodige kennis van zaken. Wielsbeke Waregem Provincie Tussen de betrokken partijen werden de studiekosten verdeeld. Het licht werd op groen gezet en de ontwerpers kregen één jaar de tijd om hun ideeën op papier te zetten tot de uitbouw van een multifunctioneel zachtrecreatief gebied met de nodige aandacht voor: • een landschapsplan • een recreatiestructuur • een toekomstige landbouwstructuur • een aankoop- en realisatiescenario • eventuele voorstellen tot gewestplanwijziging. Na een verlenging met 6 maanden ligt nu het einddocument op tafel. Afbakening van het studiegebied Vlaams Gewest De eerste stap was uiteraard het afbakenen van het studiegebied, dat voornamelijk bepaald werd door de ligging van de Oude Leie-armen (die tussen Sint – Baafs – Vijve en Wielsbeke en die van Desselgem en Sint – Eloois – Vijve). De binnenbocht in Sint – Baafs – Vijve is op het gewestplan ingekleurd als natuurgebied, de Schoendalebocht (Oude Leie in Sint – Eloois – Vijve) bevat een aantal natte weilanden. Samen met een fruitteeltbedrijf vormt dit alles een aantrekkelijke site. En dan is er ook nog de nieuwe begraafplaats Desselgem en de aanpalende zandwinningputten (nu in gebruik als visvijver) die een oase van rust vormen tussen de industriezone van Desselgem en de drukke Gentseweg. Studeren om te weten De laatste tien jaar was de problematiek van de Leievallei reeds onderwerp van uitgebreide studies. Een dankbare bron van informatie. Via veldwerk werden deze literatuurgegevens grotendeels getoetst aan de actuele situatie en waar nodig verder aangevuld. Zo kregen we een duidelijk beeld van de aanwezige natuurwaarden en de vraag naar recreatie. Heel belangrijk was het contact met de lokale landbouwers. Door een interview met iedere landbouwer uit het studiegebied kon een beschrijving van de actuele toestand van de landbouwsector opgemaakt worden. Bij de vraagstelling werd veel belang gehecht aan de toekomstperspectieven van het bedrijf, de bedrijfsopvolging en de visie van de landbouwer. Voor de belangrijkste sectoren (natuur, landbouw en recreatie) werden de knelpunten geanalyseerd en de mogelijkheden nagegaan. Vaak komen sectoren met elkaar in conflict, maar toch hebben ze ook raakvlakken. Deze raakvlakken zorgden uiteindelijk voor een visie op de toekomstige inrichting van het gebied. Een gebied vol tegenstrijdigheden De Leie verbindt de diverse delen van het landschap door de opeenvolging van meanders, meersen en dorpen op de oevers. Maar door haar breedte zorgt ze tezelfdertijd voor een verdeling in rechter- en linkeroever. De Leiebrug wordt veel door vrachtwagens gebruikt en is ook vrij hoog. Daarom is ze weinig aanlokkelijk voor fietsers en wandelaars. Als uitkijkpost over het studiegebied slaagt ze er nauwelijks in om de verdelende werking van de Leie op te heffen. De “oude” Leie overstroomde de lage delen, maar leverde meteen vruchtbare meersen af. Voor akkerbouw en bewoning zijn deze lage delen niet geschikt, maar ze geven wel

kansen aan de veeteelt en de natuur. Het oude landschap met de kronkelende Leie, ongeschonden akkers en weiden is door de menselijke tussenkomst sterk veranderd. Met de rechtgetrokken Leie, opgehoogde terreinen en de vijvers te Desselgem ontstond er een volledig nieuw landschap. Woonzones en industriegebieden grenzen aan akkers, weiden en bossen. De druk vanuit de economisch harde sectoren op landbouw en natuur is groot. Steeds meer landbouwgrond verdwijnt voor bewoning en industrie. Maar ook binnen de niet bebouwde omgeving leeft de tegenstelling tussen het economisch nut van de landbouw en het natuurgebied, schijnbaar zonder economisch nut. Door drainage, ophoging en bemesting rukt de landbouw verder op en wordt ze steeds intensiever, terwijl de natuur wijkt. Een landbouw met toekomst Door een grondgebonden karakter wordt de landbouw in de Leievallei gekenmerkt. De weilanden voor de rundveehouderij bepalen het landschap. De akkerbouw richt zich vooral op de groenteteelt in open lucht, een fruitteeltbedrijf ligt centraal in het studiegebied. De laatste jaren kwam de landbouw regelmatig in een minder gunstig daglicht te staan. Door de mestoverschotten, Een globale visie • vijf centrale gedachten de dioxinecrisis,… neemt de sector een defensieve houding aan en maakt zich ernstig zorgen over de toekomst. De leefbaarheiddrempel schuift op, bedrijven worden groter, terwijl het aantal bedrijven afneemt. Bij gebrek aan interesse of afwezigheid van een opvolger komt de opvolging in het gedrang. Op korte termijn zal er niet veel veranderen. De huidige bedrijfsleiders binnen het studiegebied werken momenteel marktgericht. Het is dus belangrijk om hen de actuele exploitatie voor de volgende jaren verder te laten zetten, wil de landbouw overleven in deze onvriendelijke omgeving. Minder rendabele landbouwbedrijven zullen op langere termijn hun inkomsten kunnen aanvullen via verbreding van de sector waarbij het contact tussen producent en consument steeds belangrijker wordt. Naast thuisverkoop, hoevetoerisme, … kan ook gedacht worden aan inkomsten uit het onderhoud van kleine landschapselementen en beheersovereenkomsten. Drie kerngebieden Het open standsrandbos wordt naar bebossing, natuur en landschap uitgebouwd rond drie kernen: • De beide oevers van de Leie moeten zoveel mogelijk op zichzelf kunnen overleven. De omgeving van de brug van de Expresweg is van groot belang om de andere oever aanlokkelijk te maken. • Landbouw en natuur slaan de handen in elkaar om te verhinderen dat het gebied verstedelijkt. Samen houden ze de ruimte open. Visueel storende elementen van de verstedelijkte omgeving moeten zoveel mogelijk verborgen worden om de open ruimte beter te laten ogen voor stille recreatie. • De landbouw krijgt vooral kansen in het gebied waar hun bedrijfszetel ligt en op voor het publiek goed bereikbare plaatsen. Er worden impulsen gegeven naar een landbouwuitbating die verenigbaar is met natuurbeheer en/of inspeelt op de recreatie of voedselvoorziening van de aanpalende bewoning. • Natuur krijgt niet alleen kansen op plaatsen waar de actuele natuurwaarden liggen. Verstoorde delen van het nieuwe landschap en de door de Leie voor de landbouw geïsoleerde gebieden komen in aanmerking voor natuurontwikkeling. Waar geen natuurwaarde meer is, wordt ze ontwikkeld door de aanleg van bos. De natuur stelt zich open voor het publiek en krijgt daarmee economisch nut. • Behalve landbouwlandschap, natuur en bos wordt ook het bouwkundig erfgoed bij de recreatieve uitbouw betrokken. In de randzones is het noodzakelijk om het element kunst en cultuur aan te trekken om de aantrekkingskracht van het gebied sterk genoeg te maken. • de binnenbocht van Sint-Baafs-Vijve, met inbegrip van de kerkomgeving van Sint- Baafs-Vijve en het kerkhof van Wielsbeke • het binnengebied van de Schoendalebocht en het gebied ten oosten ervan • de omgeving van de vijvers te Desselgem. De kernen worden ecologisch met elkaar verbonden door kleine landschapselementen. Buiten de kerngebieden blijft de bosoppervlakte immers beperkt en is vooral afgestemd op schermgroen (d.i. de visuele inkleding van minder aantrekkelijke industrie- of landbouwbedrijven)en landschapsinrichting. Ook hier zal er uit respect voor de zittende landbouwer op korte termijn weinig veranderen. Een eerste aanzet tot bebossing zal gebeuren op een aantal restgronden. De stortplaats ter hoogte van het nieuwe kerkhof Desselgem en de brede Leie-oevers volgen. Hierbij is het zeker niet de bedoeling de Leie over haar volledige lengte aan het zicht te onttrekken. Globaal gezien blijft de overgrote oppervlakte landbouwgrond nog minstens tien jaar in landbouwexploitatie. De uitbouw van een flinke oppervlakte bos zit er momenteel niet in. In functie van de mogelijkheden zal een actieve aankooppolitiek gevoerd worden. Landbouwgronden zullen pas bij stopzetting van de bedrijvigheid bebost worden. Een grondruil met percelen in het agrarisch gebied, zowel binnen als buiten het studiegebied, moet de realisatie versnellen en de bedrijfszekerheid van de landbouwers garanderen. Het project zal langzaam gerealiseerd worden over een periode van minstens 15 jaar. Speelbossen en zachte recreatie DOSSIER 1 In de gemeente Wielsbeke wordt een containerterminal gepland langs de Leie. Bij de aanleg ervan zal een deel van een bestaand bos verloren gaan. Dit verlies aan beboste oppervlakte dient volgens het “Bosdecreet” gecompenseerd te worden. Als oplossing wordt een bebossing gesuggereerd van de weilanden tussen de Vlasstraat en de Leie te Sint-Baafs-Vijve. Centraal komt een ruim 1 ha groot grasland te liggen. Dit maakt het gebied bijzonder geschikt als speelbosje, op korte termijn te realiseren. En er komt meer. Ook Wielsbeke krijgt een Waregem Info Krant 9

DOSSIER 1<br />

Een lange <strong>voor</strong>geschiedenis met<br />

diverse spelers<br />

1 De gemeente Wielsbeke uit reeds geruime<br />

tijd haar interesse om aan natuurontwikkeling<br />

te doen in de omgeving van de<br />

oude Leiearm te Sint-Baafs-Vijve; dit als<br />

tegenpool <strong>voor</strong> de sterke industrialisatie.<br />

De binnenbocht is op het gewestplan nu<br />

reeds ingekleurd als natuurgebied. Doch<br />

een terreinbezoekje leert ons al snel dat<br />

er nog heel wat inspanningen nodig zullen<br />

zijn om de uiteindelijke bestemming<br />

waar te maken.<br />

2 Na studie van het gemeentelijk natuurontwikkelingsplan<br />

(GNOP) acht de <strong>stad</strong><br />

<strong>Waregem</strong> een massale bebossing van<br />

haar Leievallei niet wenselijk. De aanplant<br />

van gespreide bospartijen wordt echter<br />

als een landschappelijke en ecologische<br />

verrijking aanzien.<br />

Het project “Groene Ruimte” uit 1999<br />

onderzocht de mogelijkheden van speelbossen<br />

te <strong>Waregem</strong>. Het initiatief kwam<br />

tot stand door de samenwerking van de<br />

Afdeling Jeugdwerk en de Afdeling Bos en<br />

Groen. Een nieuw bos ten oosten van<br />

Desselgem zou goed zijn tegen de verdere<br />

aantasting van de ecologische waarde<br />

van Ooigem-bos en bovendien ook dichtbij<br />

liggen <strong>voor</strong> de <strong>Waregem</strong>se jongeren.<br />

De ligging van het bos zou ideaal zijn<br />

omdat het aansluit bij de recreatie rond<br />

de visvijvers. Bovendien kan het een<br />

buffer vormen tussen de bewoning en het<br />

industriegebied en wordt tezelfdertijd<br />

verhinderd dat de dorpskernen van<br />

Desselgem en Sint-Eloois-Vijve met<br />

elkaar vergroeien. Verder dan een intentieverklaring<br />

om een groene verbinding<br />

tot stand te brengen tussen de Leie en de<br />

open ruimte ten westen van <strong>Waregem</strong>centrum<br />

kwam het niet.<br />

3 De Afdeling Bos en Groen ontfermt zich<br />

nu reeds over de oude Leiearmen. Vanuit<br />

de huidige eigendommen en vanuit de<br />

toegenomen aandacht van de Vlaamse<br />

overheid <strong>voor</strong> <strong>stad</strong>srandbossen ontwikkelde<br />

Bos en Groen een toekomstvisie<br />

<strong>voor</strong> de Leievallei ter hoogte van<br />

<strong>Waregem</strong>.<br />

4 Ook het provinciaal milieubeleidsplan van<br />

West-Vlaanderen <strong>voor</strong> de periode 1999-<br />

2002 stelt dat bepaalde nieuwe provinciale<br />

domeinen gerealiseerd zouden kunnen<br />

worden. Eén van de aandachtspunten is<br />

de Leievallei in de omgeving van<br />

<strong>Waregem</strong>.<br />

Gebundelde inspanning<br />

Redenen genoeg om de krachten te bundelen<br />

en samen de mogelijkheden, de wenselijkheid<br />

en de haalbaarheid van een <strong>stad</strong>srandbos<br />

met open karakter op de grens tussen<br />

<strong>Waregem</strong> en Wielsbeke te onderzoeken.<br />

De studieopdracht werd uiteindelijk toegewezen<br />

aan de tijdelijke vereniging afgesloten<br />

tussen WVI (de intercommunale die nu reeds<br />

8 <strong>Waregem</strong> Info Krant<br />

heel wat studiewerk verricht <strong>voor</strong> Wielsbeke)<br />

en Leiedal (vertrouwd met de lokale problematiek<br />

van <strong>Waregem</strong>). Twee ideale partners<br />

dus, met de nodige kennis van zaken.<br />

Wielsbeke<br />

<strong>Waregem</strong><br />

Provincie<br />

Tussen de betrokken partijen werden de studiekosten<br />

verdeeld. Het licht werd op groen<br />

gezet en de ontwerpers kregen één jaar de<br />

tijd om hun ideeën op papier te zetten tot de<br />

uitbouw van een multifunctioneel zachtrecreatief<br />

gebied met de nodige aandacht<br />

<strong>voor</strong>:<br />

• een landschapsplan<br />

• een recreatiestructuur<br />

• een toekomstige landbouwstructuur<br />

• een aankoop- en realisatiescenario<br />

• eventuele <strong>voor</strong>stellen tot gewestplanwijziging.<br />

Na een verlenging met 6 maanden ligt nu het<br />

einddocument op tafel.<br />

Afbakening<br />

van het studiegebied<br />

Vlaams Gewest<br />

De eerste stap was uiteraard het afbakenen<br />

van het studiegebied, dat <strong>voor</strong>namelijk<br />

bepaald werd door de ligging van de Oude<br />

Leie-armen (die tussen Sint – Baafs – Vijve en<br />

Wielsbeke en die van Desselgem en Sint –<br />

Eloois – Vijve). De binnenbocht in Sint –<br />

Baafs – Vijve is op het gewestplan ingekleurd<br />

als natuurgebied, de Schoendalebocht (Oude<br />

Leie in Sint – Eloois – Vijve) bevat een aantal<br />

natte weilanden. Samen met een fruitteeltbedrijf<br />

vormt dit alles een aantrekkelijke site.<br />

En dan is er ook nog de nieuwe begraafplaats<br />

Desselgem en de aanpalende zandwinningputten<br />

(nu in gebruik als visvijver)<br />

die een oase van rust vormen tussen de<br />

industriezone van Desselgem en de drukke<br />

Gentseweg.<br />

Studeren om te weten<br />

De laatste tien jaar was de problematiek van<br />

de Leievallei reeds onderwerp van uitgebreide<br />

studies. Een dankbare bron van informatie.<br />

Via veldwerk werden deze literatuurgegevens<br />

grotendeels getoetst aan de actuele<br />

situatie en waar nodig verder aangevuld. Zo<br />

kregen we een duidelijk beeld van de aanwezige<br />

natuurwaarden en de vraag naar recreatie.<br />

Heel belangrijk was het contact met de lokale<br />

landbouwers. Door een interview met<br />

iedere landbouwer uit het studiegebied kon<br />

een beschrijving van de actuele toestand van<br />

de landbouwsector opgemaakt worden. Bij<br />

de vraagstelling werd veel belang gehecht<br />

aan de toekomstperspectieven van het<br />

bedrijf, de bedrijfsopvolging en de visie van<br />

de landbouwer.<br />

Voor de belangrijkste sectoren (natuur, landbouw<br />

en recreatie) werden de knelpunten<br />

geanalyseerd en de mogelijkheden nagegaan.<br />

Vaak komen sectoren met elkaar in<br />

conflict, maar toch hebben ze ook raakvlakken.<br />

Deze raakvlakken zorgden uiteindelijk<br />

<strong>voor</strong> een visie op de toekomstige inrichting<br />

van het gebied.<br />

Een gebied vol<br />

tegenstrijdigheden<br />

De Leie verbindt de diverse delen van het<br />

landschap door de opeenvolging van meanders,<br />

<strong>meer</strong>sen en dorpen op de oevers. Maar<br />

door haar breedte zorgt ze tezelfdertijd <strong>voor</strong><br />

een verdeling in rechter- en linkeroever. De<br />

Leiebrug wordt veel door vrachtwagens<br />

gebruikt en is ook vrij hoog. Daarom is ze<br />

weinig aanlokkelijk <strong>voor</strong> fietsers en wandelaars.<br />

Als uitkijkpost over het studiegebied<br />

slaagt ze er nauwelijks in om de verdelende<br />

werking van de Leie op te heffen.<br />

De “oude” Leie overstroomde de lage delen,<br />

maar leverde meteen vruchtbare <strong>meer</strong>sen af.<br />

Voor akkerbouw en bewoning zijn deze lage<br />

delen niet geschikt, maar ze geven wel

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!