Untitled - Holland Historisch Tijdschrift
Untitled - Holland Historisch Tijdschrift
Untitled - Holland Historisch Tijdschrift
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Museumnieuws<br />
Kerk' van Pieter Jansz Saenredam en een stadsgezicht<br />
van Hendrick Cornelisz Vroom. 12<br />
De Oude en de Nieuwe Doelen leverden maar<br />
liefst zestien schuttersstukken, waaronder een<br />
van Bartsius en drie van Caesar van Everdingen<br />
(de enige die hij ooit schilderde) en een drietal panelen<br />
over 'Het beleg van Alkmaar'.<br />
Het weeshuis schonk verschillende regentenstukken<br />
van de hand van Lambert Doomer en<br />
Dirk Metius èn een door Caesar van Everdingen<br />
geschilderd portret van Wollebrandt Geleynsz de<br />
Jongh, aan wie een aparte studie gewijd zou kunnen<br />
worden. Hij klom op in de V.O.C., was directeur<br />
van een handelsonderneming in Perzië en<br />
extra-ordinaris raad van Indië. In 1648 begeleidde<br />
hij op succesvolle wijze een vloot, die met veel<br />
ontberingen naar Batavia was gevaren, terug<br />
naar <strong>Holland</strong>, waar hij zich als ambteloos burger<br />
in Alkmaar vestigde. Hij liet een grote hoeveelheid<br />
documenten en brieven na. De kist waarin<br />
deze werden bewaard bevindt zich in het Regionaal<br />
Archief te Alkmaar, de brieven in het Rijksarchief<br />
te Den Haag. Zijn leven inspireerde Anna<br />
Louisa Geertruida Bosboom-Toussaint tot het<br />
schrijven van de novelle De Alkmaarse wees. Deze<br />
novelle inspireerde op haar beurt in de 19e eeuw<br />
een Alkmaarse tabakshandelaar, die het portret<br />
van Van Everdingen en de titel van de novelle<br />
combineerde op zijn uithangbord. 13<br />
Behalve het weeshuis stonden ook andere liefdadigheidsinstellingen<br />
kostbaarheden af. Het<br />
Provenhuis van Nordingen gaf onder meer een<br />
prachtige 'Heilige Familie' van Gerard van Honthorst<br />
in langdurig bruikleen. Uit het Provenhuis<br />
van Paling en Van Foreest kwam een serie regentenportretten,<br />
waartoe ook die van Andries van<br />
Oudshoorn en zijn echtgenote behoren. Samen<br />
met de 52 portretten die in 1965 in bruikleen werden<br />
gegeven door de Stichting Van Foreest Van<br />
Egmond Van de Nijenburg, vormen deze als het<br />
ware een sociogram van twee aan elkaar gelieerde<br />
regentenfamilies, die in de 17e eeuw zeer vooraanstaande<br />
functies vervulden. Tot de geportretteerden<br />
behoren niet alleen verschillende burgemeesters,<br />
maar ook de lijfarts van Willem van<br />
Oranje, Pieter van Foreest, wiens sterfjaar in<br />
1997 wordt herdacht. 14<br />
Het zou in dit bestek te ver voeren om dieper<br />
in te gaan op de samenstelling van de collectie.<br />
Dat kan beter in de catalogus, die niet alleen geschreven<br />
is als goed leesbaar boek voor geïnteresseerden,<br />
maar ook gezien moet worden als een<br />
uitnodiging aan historici en kunsthistorici om<br />
zich eens in 'het Alkmaarse' te verdiepen.<br />
Sandra de Vries<br />
hoofd museum en conservator<br />
Stedelijk Museum Alkmaar<br />
Doelenstraat 3-9<br />
1811 KX Alkmaar<br />
tel. 072 - 5110737<br />
Openingstijden: di. t/m vr. 10-17 uur, za. en zo.<br />
13-17 uur. '<br />
12 Dresch, Catalogus, 9 en 18. Over De Hooghe: Bruinvis, Levensschetsen, 21; in AHR 10 verschijnt een artikel van<br />
J. Otten over de paneelschilderingen van Romeyn de Hooghe in de Grote- of Sint Laurenskerk. Zie voor Saenredam:<br />
Catalogue raisonné, 40, 41, 46 en 47 en de in noot 10 vermelde literatuur.<br />
13 Dresch, Catalogus, 1, 4-6, 11, 13-15, 22-23; Knevel, Wakkere burgers, passim. Over Metius: M.R. de Vrij, 'Dirk<br />
Metius, schilder te Alkmaar', Antiek. <strong>Tijdschrift</strong> voor oude kunst en kunstnijverheid 29 (1995) 7, 16-23. Over het portret<br />
van De Jongh: Eene penibele'ende langhe reijse (brochure Stedelijk Museum Het Prinsenhof Delft en Stedelijk<br />
Museum Alkmaar 1981/82); H.E. van Gelder, 'Wollebrandt Geleynsz. de Jongh, 'De Alkmaarder Wees" Oud<br />
<strong>Holland</strong> 33 (1915) 26-40, 97-111.<br />
14 Over Van Honthorst: S. de Vries, 'A 'Holy Family.' by Gerrit van Honthorst from the 'Provenhuis van Nordingen'<br />
at Alkmaar', Mercury 12 (1991), 17-28. Over de Van Foreesten: H.A. van Foreest, Het oude geslacht Van Foreest<br />
1250-1570 (Assen 1950); J.H. Rombach, Inventaris van de families Van Foreest 1422-1979, Van Egmond van de Nijenburg<br />
1428-1765, DeDieu, Fontein Verschuir, Van der Feen de Lille 1664-1955 (uitgave Regionaal Archief Alkmaar<br />
1992); A. Bosman-Jelgersma, Pieter van Foreest. De <strong>Holland</strong>se Hippocrates 1521-1597 (Heiloo 1984); Idem Pieter<br />
van Foreest. De <strong>Holland</strong>se Hippocrates (Krommenie 1996).<br />
114
Change language