Rapport: Veiligheid brandweerduiken beschouwd

De samenwerking tussen duiker en signaalhouder moet zodanig zijn dat de lijn wordt
gevierd/ingenomen op basis van de beweging van de duiker. Dit vraagt geconcentreerd
werken (en geoefendheid) van beide personen. Voor de signaalhouder is voortdurende
concentratie het lastigst omdat deze is blootgesteld aan allerlei invloeden uit
de omgeving. De duiker is onder water van de activiteiten op de wal afgesloten.
Uit de ongevallen, de waarnemingen tijdens de testdag en gesprekken tijdens de
systeembeschouwing blijkt dat seinlijnen minder vaak strak worden gehouden dan
wordt verondersteld. Het blijkt zelfs vrij gewoon te zijn om wat ‘loos’ te geven of dat
de duiker de seinlijn met een lus in de hand houdt, ook bij zinkende lijnen! Een lus
met een diameter van 70cm is al ruim 2m lang. Als de duiker onverwacht in een
noodsituatie komt bestaat de kans dat hij die lus meteen los moet laten.
2. Bij duiken vanaf een boot of andere beweegbare ondergrond, waar de signaalhouder
zich op bevindt moeten de bewegingen van die ondergrond in de richting van de
seinlijn gemakkelijk door de signaalhouder gecompenseerd kunnen worden zodat de
spanning op de lijn blijft.
Duiken vanaf een boot is dus alleen onder voorwaarden mogelijk3 :
• Goed ankeren, zo nodig met twee ankers om draaien van de boot te voorkomen, of
afmeren aan een vast object. Twee ankers stellen wel beperkingen aan de zoekmethode
die wordt toegepast. De seinlijn kan in de ankerlijnen verward raken, vooral
bij cirkelmethoden.
• Bij sterke rukwinden, waarbij plotselinge bewegingen in het horizontale vlak
mogelijk zijn, vanaf een boot in principe alleen in de directe nabijheid van de boot
duiken om de lijn toch onder constante spanning te kunnen houden. Als voorlopige
indicatie de seinlijn niet vlakker dan circa 30 graden ten opzichte van het wateroppervlak
houden.
Dit criterium moet nog met ervaringsgegevens en praktijktests worden geverifieerd.
• Bij een flinke golfslag, die de boot zodanig verticaal laat bewegen dat de seinlijn
niet continu onder spanning kan worden gehouden, mag niet vanaf die boot
worden gedoken. De Koninklijke Marine gaat voor duiken uit van een maximale
golfhoogte van circa 50cm.
• Verder gelden de overige veiligheidsmaatregelen voor duiken vanaf een boot.
De schroef van de boot of boten moet als extra zekerheid zijn afgeschermd. Uiteraard
blijft de primaire veiligheidsmaatregel gelden dat bij een duiker te water de motor
van de boot moet zijn uitgeschakeld. Als een duiker in nood raakt kan de motor
van de boot toch worden aangezet om snel te kunnen ingrijpen, zo blijkt uit de
ongevalscasuïstiek. Ook bij de Koninklijke Marine is schroefbescherming bij het
3 Duiken vanaf een boot is in een aantal gevallen veiliger dan vanaf de wal. De afstand van object
naar duikploegleider kan aanzienlijk worden beperkt, de duiker is niet zo lang onderweg en
houdt dus meer lucht over en er is minder kans dat de seinlijn vastraakt aan obstakels of dat de
seinlijn vastloopt in een welving in een schuine, zachte bodem. Ook is de reserveduiker dichter
bij de duiker dan bij werken vanaf de wal.
Er is ook de mogelijkheid te duiken met een ‘opgeboeide’ seinlijn. Hierdoor loopt de seinlijn
van de duiker direct recht omhoog naar de boei aan de oppervlakte.
97