Rapport: Veiligheid brandweerduiken beschouwd

4 U RG E N T E M A AT R E G E L E N B I J D U I K U I T R U ST I N G E N W E R K W I J Z E
De systeembeschouwing heeft uitgewezen dat de risico’s voor brandweerduikers op
een aantal punten hoog zijn. Dit is niet alleen de conclusie van het beschouwingsteam,
maar ook van de geraadpleegde deskundigen van het ministerie van Defensie, het
Staatstoezicht op de Mijnen en de Arbeidsinspectie. Ook is gebleken dat men zich in het
algemeen van de hoogte van de risico’s onvoldoende bewust is.
Deze hoge risico’s kunnen en moeten worden teruggebracht, en wel zo spoedig mogelijk.
Dit is ook zonder ingrijpende aanpassingen en hoge kosten mogelijk.
Ten aanzien van de beperkingen van de risico’s gaat het om de volgende punten.
a. Beschikbaarheid van ademlucht onder water en noodopstijging
Bij het brandweerduiken is een werkwijze ingeburgerd geraakt met een onnodig hoog
risico op een acuut gebrek aan ademlucht onder water en onvoldoende mogelijkheid
om het wateroppervlak te bereiken en daar verder te ademen.
De werkwijze is op zichzelf niet strijdig met de Leidraad BWB, de model Werkinstructie
en andere documenten voor het duiken bij de brandweer. Mede hierdoor wordt het
hoge risico van die werkwijze onvoldoende onderkend. De genoemde documenten
worden momenteel aangepast.
Het gaat om het volgende risicobeeld:
• Het maken van een inschatting van de duiktijd en het bijstellen van die inschatting
tijdens de duik aan de hand van de actuele druk is bij de brandweer niet gebruikelijk
en is ook niet voorgeschreven.
Het is gebruikelijk om te duiken tot de ademweerstand begint dan wel de reservedruk
is bereikt. Vanaf dat moment kan de reguliere lucht op grotere diepte (8m of meer)
en/of bij inspanning al na enkele ademteugen op zijn. De reservelucht is in de arboregelgeving
bovendien bedoeld als noodvoorziening en niet om een duik mee af te ronden.
• Duikers blijken niet goed geoefend te zijn in het onmiddellijk (handmatig) overschakelen
op reservelucht. Lukt dat niet, dan moet de duiker zo snel mogelijk naar
het wateroppervlak om lucht te krijgen. Daarvoor is het nodig om meteen genoeg
positief drijfvermogen te creëren. Dat gebeurt door de loodgordel af te werpen.
Brandweerduikers leren echter dat dit pas aan het wateroppervlak mag gebeuren en
dat zij relatief langzaam (niet sneller dan 18 meter per minuut) moeten opstijgen.
Deze beperking geldt echter voor de decompressieprocedure. Bij de relatief korte
duiken bij de brandweer tot een diepte van maximaal 15m is de kans op decompressieziekte
zeer klein. Bovendien gelden deze regels voor normale omstandigheden en
niet voor een noodopstijging. Bij een noodopstijging staat meestal het risico van
verdrinking centraal.
8