Rapport: Veiligheid brandweerduiken beschouwd

6.6 O V E R G A A N O P R E S E R V E L U C H T
Er zijn verschillende methoden om te waarschuwen dat de reguliere lucht op raakt,
en de duiker over moet gaan op reservelucht. De meest gebruikelijke is een sterk
toenemende ademweerstand. De duiker kan die mechanisch uitschakelen met een
handeling en gaat daarmee over op reservelucht. Een ander systeem werkt met een
opvallend geluidssignaal dat niet alleen in het gelaatstuk te horen is, maar ook op de
wal via de spraakcommunicatie. Ook is een optische waarschuwingsinrichting beschikbaar.
Er is dan geen handeling nodig om op reservedruk over te gaan.
Er zijn toestellen met ademweerstand waarbij de reguliere lucht vanaf het begin van de
ademweerstand na 2 tot 5 maal ademen helemaal op is, afhankelijk van de diepte waar
de duiker zich op bevindt6 . Als de duiker de reservelucht niet heeft ingeschakeld nadat
hij (de laatste maal) heeft uitgeademd, krijgt hij bij opnieuw inademen ineens geen
lucht meer. Dit is zeer alarmerend voor de duiker en kan acute stress veroorzaken. Als
de duiker dan niet onmiddellijk zijn reservelucht kan inschakelen kan hij, door de
optredende ademreflex en de stress die ontstaat, zijn gelaatstuk afrukken en meteen
water in plaats van lucht binnen krijgen. Als het overgaan op reservelucht dan niet
lukt, is meteen sprake van een acute, levensbedreigende situatie, met name op grotere
diepte waarbij meer tijd nodig is om het wateroppervlak te bereiken dan in ondiep
water. Dit geldt niet als de duiker beschikt over een apart bijtmondstuk dat vóór de
reserveweerstand is geschakeld en de duiker praktijkgericht is getraind in het gebruik
hiervan.
De goede werking van de reservedrukwaarschuwingsinrichting en het mechanisme om
over te gaan op reservedruk moeten vóór de duik worden gecontroleerd.
De duiker moet weer aan het wateroppervlak zijn vóórdat de reservedruk is bereikt
zodat, in ieder geval bij toestellen met ademweerstand, wordt voorkomen dat de reguliere
luchtvoorraad van de duiker onder water onverwacht op is. Dit is vooral kritisch
op locaties waar een reële kans op vast raken bestaat en vooral als de duiker een auto
of andere besloten ruimte (object) is binnengegaan of zich onder een object bevindt.
Op grond van de Europese normering moet de reservedrukwaarschuwing beginnen
vóórdat een druk van 50 bar7 is bereikt. De Leidraad BWB stelt dat de ademweerstand
moet optreden bij een druk van 55 bar8 . Daarbij is geen marge aangegeven, zodat die
waarde exact zou moeten worden gehanteerd.
De firma Interspiro bijvoorbeeld hanteert als reservedruk 20% van de vuldruk, met een
minimum van 50 bar. Bij een vuldruk van 300 bar is dat dus minimaal 60 bar. Bij die
vuldruk stelt Interspiro de reservedruk dan in op 65 bar +/- 5 bar. De ademweerstand
kan zodoende al bij 70 bar beginnen.
6 Bij de toestellen van de firma Interspiro wordt de waarschuwing gegeven in de vorm van vermindering
van de luchttoevoer aan het einde van de inademingsfase. De waarschuwing wordt nog een
paar keer herhaald, tenzij de ademreserve eenheid wordt geactiveerd. De inademingsfase wordt
steeds korter tot de klep volledig gesloten is. Dit is de laatste waarschuwing om de klep handel
omlaag te duwen tegen het huis (reservestand).
7 NEN-EN 250: ‘The reserve valve shall perform as described above when the cylinder pressure has
fallen to not below 50 bar’.
8 Leidraad BWB. Bijlage 11. Punt 9.3.
71