Rapport: Veiligheid brandweerduiken beschouwd

was verbruikt, dus als de fles relatief licht is. De reguliere lucht in een (kleine) fles van
6 liter met een vuldruk van 300 bar weegt bijna 20 newton2 .
2. Bij deze duikongevallen had de duiker zijn loodgordel nog om. In één geval heeft de
duiker eerst geprobeerd zijn oppervlakteredvest op te blazen (te trekken) en, toen dat
niet lukte, nog gedacht aan het afwerpen van de gordel. Door de stress is hij daar niet
meer aan toe gekomen. Het komt voor dat het lood gedeeltelijk in het trimvest zit of
in de rugplaat van het toestel, en gedeeltelijk aan de loodgordel3 . Ook zit soms alle
afwerpbare lood in het trimvest. Volgens de huidige leerstof mag de brandweerduiker
zijn loodgordel - overigens ten onrechte - pas aan de oppervlakte afwerpen4 , terwijl
de risico’s van te veel lood niet zijn benoemd. Dat laatste geldt ook voor de Leidraad
BWB en de model werkinstructie.
3. Er zijn nu duikers die zoveel lood gebruiken dat ze bij het verplaatsen niet boven de
bodem zwemmen/flipperen, maar over de bodem kruipen.
Dat kost extra tijd en energie, die afhankelijk is van de bodemgesteldheid. Bovendien
wordt hierdoor het water snel troebel met onder meer als gevolg dat de duiker zich
nog minder goed kan oriënteren en de drukmeter moeilijker is af te lezen. Ook is de
kans op beschadiging van het pak groot door het schuren over en haken in obstakels
die op de bodem liggen.
4. Hoe meer lood de duiker bij zich draagt, hoe meer lucht hij in zijn trimvest nodig
heeft om dat te compenseren. Meer lucht in het trimvest of droogpak betekent meer
weerstand bij het verplaatsen. Ook hierdoor verbruikt een duiker bij het verplaatsen
meer lucht, en is sneller moe.
Een gebrek aan drijfvermogen kan ook worden gecompenseerd door gedeeltelijk
opwaarts te zwemmen/flipperen. Ook dat kost extra energie en dus extra lucht.
Bovendien kan door de schuine positie met de benen laag in het water modder van
de bodem worden losgewoeld, waardoor het zicht afneemt.
5. Naast de taakgerichte redenen in de vorige paragraaf voor extra lood, kan een duiker
te zwaar zijn uitgelood omdat hij/zij duikt met het trimvest (met geïntegreerd lood)
van een andere duiker die meer lood nodig heeft.
Subconclusie:
Bij gebruik van te veel lood is een cumulatie van factoren mogelijk die tot een duikongeval
kan leiden. De duiker gebruikt om een aantal reden meer lucht dan normaal, het
aflezen van de drukmeter kan lastiger worden waardoor het extra luchtverbruik minder
gemakkelijk wordt gesignaleerd en de duiker kan bij het plotseling bereiken van de
ademweerstand vanaf grotere diepte niet zonder extra handelingen (lood af, trimvest
of droogpak opblazen) naar het wateroppervlak komen. Door de optredende stress en
onvoldoende oefening bestaat de kans dat die handelingen dan niet meer worden
uitgevoerd, zo is ook uit meerdere duikincidenten gebleken.
2 De dichtheid van droge lucht bij 0 graden celcius en 1 bar = 1,293 kg/m 3 .
De dichtheid van droge lucht met een temperatuur van t graden celcius in de fles en een luchtdruk
van p bar (of 1000 hectopascal) is 1,293 kg/m 3 x (273.15/(273.15+t) x p. Lucht van 10 graden
celcius heeft een dichtheid van ca. 1,25 kg/m 3 .
Het effect van de luchtvochtigheid e.d. is bij deze berekening verwaarloosd.
3 Een loodgordel zit niet comfortabel; hoe minder lood, hoe minder last men daarvan heeft.
4 Volgens de huidige leerstof mag dat alleen boven water. Zie pagina 94 van de ‘Aanvullende module
brandweerduiker’. 1e druk 2004.
55