Rapport: Veiligheid brandweerduiken beschouwd

Tussen de korpsen bestaan zodoende grote verschillen in de feitelijke veiligheid van het
duiken, zowel qua uitrusting, werkwijzen, geoefendheid en borging van de veiligheid.
Die verschillen hoeven dus niet in hoofdzaak te zijn bepaald door het dienstverband
van de duikers en/of leidinggevenden als vrijwilliger of beroeps.
Het gemis van een gedeeld, inhoudelijk totaalbeeld voor reddingduiken werkt ook door
op landelijk niveau. Tijdens de systeembeschouwing zijn opvallend veel meningen en
veronderstellingen geconstateerd ten opzichte van relatief weinig feiten; een zichzelf
versterkend proces. Een gebrek aan objectief-feitelijke gegevens is een belangrijke
belemmerende factor voor het landelijk, binnen een redelijke tijd ontwikkelen van
verbeteringen. Het uitwerken, het goed onderbouwen en het checken van de haalbaarheid
komen dan snel onder druk te staan. Hierdoor is de kans groot dat een beoogde
verbetering te dicht bij de bestaande standpunten blijft waarover men het wèl eens kan
worden, of dat voor een verandering te weinig draagvlak ontstaat. Ook de input van
buitenaf is beperkt.
Het systeem is dus weinig uniform. De meeste externe adviseurs bij deze systeembeschouwing
hebben over het gebrek aan uniformiteit bij het brandweerduiken hun
verbazing uitgesproken. Zij en ook het beschouwingsteam hebben meer uniformiteit
benoemd als belangrijke randvoorwaarde voor effectief verbeteren van de veiligheid.
3.4 R I S I C O B E E L D E N V E I L I G H E I D S K A D E R
Ook het beeld van het brandweerduiken blijkt sterk te variëren. Er zijn korpsen die vrijwel
altijd in water van niet meer dan 2 à 3m diepte duiken en waar men bij sommige
inzetten zelfs niet helemaal onder water komt. Soms vindt ook het oefenen overwegend
op geringe diepte plaats. Als dan bij uitzondering moet worden gedoken in water van
bijvoorbeeld 12m diep, is het risico op meerdere punten opeens veel groter. Het luchtverbruik
is circa 2 maal zo groot, dit in combinatie met een aanzienlijk langere opstijgtijd,
een veel kortere responstijd voor het uitschakelen van de ademweerstand, een
lagere temperatuur, minder zicht et cetera. Zonder duidelijk risicobeeld worden die
risico’s niet in hun samenhang onderkend en zijn de duikploegen en de duikcoördinator
daar onvoldoende op voorbereid.
Als belangrijke uitgangspunten voor een systeem nog niet zijn ingevuld en daarover
principiële verschillen van mening bestaan, kan van de werking van dat systeem niet
veel worden verwacht. Eenieder moet uit kunnen gaan van eenzelfde, geaccepteerd
totaalkader dat in de praktijk voldoende houvast biedt. Dat is ook een belangrijke randvoorwaarde
voor professioneel optreden.
Dit veiligheidskader voor het brandweerduiken bleek er nog niet te zijn. In de huidige
Leidraad en andere documenten wordt de veiligheid niet als zelfstandig onderwerp
23