Rapport: Veiligheid brandweerduiken beschouwd

De toepassing van nieuwe technieken is meestal ‘van onderop’ begonnen in enkele
brandweerkorpsen die als pionier fungeerden, en is via olievlekwerking door steeds
meer korpsen overgenomen en in het landelijke stelsel van brandweeropleidingen en
-examens verwerkt. Dat gebeurt nog steeds. In individuele korpsen worden praktische
voorzieningen ontwikkeld om de veiligheid te verbeteren en wordt zelfs intensief
gewerkt aan het fundamenteel verbeteren van de veiligheid, bijvoorbeeld met luchtvoorziening
vanaf de wal (surface supply equipment - SSE).
Het initiatief en de drijvende kracht achter de verbeteringen kwamen vaak en komen
ook nu nog geregeld van een of enkele personen die hierin veel extra tijd investeren.
Het lukt nog niet goed om die verschillende ontwikkelingen onderling af te stemmen en
elkaars ervaringen te delen. Dat geldt ook voor de zo belangrijke ervaringen uit bijnaongevallen.
Deze ontwikkelingen en ervaringen zouden veel meer toegevoegde waarde
kunnen hebben voor het structureel verbeteren van het totale systeem.
3.3 U N I F O R M I T E I T E N S A M E N H A N G I N H E T S Y S T E E M
Er is landelijk voorzien in een Leidraad Bestrijding waterongevallen bij de brandweer
(Leidraad BWB), een hiervan afgeleide model Werkinstructie duiken brandweer 2004
(model werkinstructie), in leerstof en in examens voor het brandweerduiken. Deze
voorzieningen werken minder als verbindende elementen dan zou kunnen en zijn bij
nadere bestudering minder gericht op de specifieke kenmerken van het reddingduiken
dan nodig is. Zie hiervoor onder meer de beschouwingen Bekwaamheid duikpersoneel
en Operationeel veiligheidmanagement. Zodoende is ook de gezamenlijke basis voor de
veiligheidszorg van het reddingduiken smal.
Ook de toenemende diversiteit in de duikuitrusting en soms ook in de werkwijze spelen
een rol. Die leidt er namelijk toe dat nieuwe voorschriften steeds ruimer worden
geformuleerd of bepaalde bestaande voorschriften niet meer worden nageleefd, zoals
soms het dragen van een loodgordel. Dit alles verhindert een eenduidige interpretatie
en goede naleving van de voorschriften, werkt vrijblijvendheid in de hand en kost de
korpsen bij het verbeteren van de veiligheid veel tijd, zo is tijdens de beschouwing in
het overleg met de klankbordkorpsen gebleken.
Het ontbreken van een gedeeld, inhoudelijk beeld leidt al snel tot deeloplossingen
waarvan de effecten op het systeem als geheel en de veiligheidsaspecten daarvan,
onduidelijk blijven. Ook wordt hierdoor te weinig buiten het eigen kader gedacht.
Andere onveiligheden kunnen dan lang en ondanks ongevallen blijven voortbestaan.
Hierdoor kan ook de mening van een enkeling bepalend worden voor de wijze waarop
wordt gewerkt, en zijn vooral de eigen ervaringen - of juist het nog ontbreken daarvan -
doorslaggevend voor de beleving van de veiligheid en voor de vraag of en wanneer er
in een korps iets verbetert.
22