Rapport: Veiligheid brandweerduiken beschouwd

Het risico op vast raken onder water is met een seinlijn met positief drijfvermogen
veel kleiner dan met een lijn die zinkt. Bovendien is met een drijvende lijn vanaf de
wal meestal gemakkelijker te zien dat de seinlijn slap hangt dan met een zinkende
lijn. Ook dat bevordert de veiligheid. Tijdens de praktijktests met de lijnen is duidelijk
gebleken dat een drijvende lijn (die aan het criterium voldoet) veel minder kans geeft
op vasthaken achter objecten die op de bodem liggen. Daarbij is ook vastgesteld dat
criterium 1 voor positief drijfvermogen en stijgsnelheid in paragraaf 8.4 in de praktijk
voldoet.
Verder moeten objecten of obstakels van bovenaf worden benaderd als de plaats
bekend is, bijvoorbeeld als er naar een auto of dergelijke wordt gezocht. De directe
zoekmethode, waarbij de duiker eerst over een auto heen zwemt en daarna terug, is
minder geschikt in verband met vastraken van de seinlijn. In plaats daarvan gaat de
duiker kort vóór de auto naar beneden en zwemt naar de auto toe. Bij het binnengaan
van een auto of ander object moet eerst de seinlijn direct vanaf de ingang en
onder spanning naar boven lopen richting signaalhouder.
Advies: Voor het binnen gaan van personenauto’s en andere besloten ruimten (objecten)
een complete veiligheidsprocedure vaststellen.
2. Ook wanneer de duiker op weg is naar de inzetlocatie valt niet uit te sluiten dat
de seinlijn even slap komt te hangen, bijvoorbeeld bij een plotseling (oplosbaar)
probleem met de uitrusting, dat moet worden verholpen, of als de duiker onverwacht
tegen een obstakel zwemt. In die gevallen moet worden voorkomen dat de lijn vast
komt te zitten aan obstakels, die meestal op de bodem liggen. Om die reden is het
belangrijk dat de duiker boven de bodem kan blijven zwemmen/zweven, en dus niet
te zwaar is. Er moet echter ook voldoende spanning op de seinlijn kunnen staan
zonder dat de duiker wordt gehinderd of zelfs naar boven wordt getrokken. Op de
testdag is gebleken dat de seinlijn voldoende strak en onder spanning kan worden
gehouden zonder dat de duiker extra zwaar uitgelood is4 .
Door met een hand de bodem af te tasten kan de duiker zich bij weinig zicht toch
‘verticaal oriënteren’.
3. Ondanks alle voorzorgen kan de seinlijn vast raken en de duiker beletten aan het
wateroppervlak te komen. De duiker moet de lijn daarom onder alle voorzienbare
omstandigheden met weinig moeite los kunnen koppelen. Het loskoppelen van de
seinlijn moet wel als een laatste optie worden beschouwd. Na het loskoppelen is
immers geen communicatie via de seinlijn meer mogelijk, is de duiker niet meer (via
diens seinlijn) snel te vinden door de reserveduiker, kan de duiker afdrijven et cetera.
De werkinstructie en de zelfredprocedure moeten dus zodanig zijn opgezet dat het
loskoppelen van de seinlijn niet nodig is en vooral niet met spoed. In verband met dat
laatste is het noodzakelijk om de duik tijdig voor het begin van de ademweerstand
af te breken5 . Op een diepte van 9m bijvoorbeeld is een duiker met een fles van 6 liter
al in 2 minuten van 80 bar op de reservedruk van 55 bar gekomen bij een luchtverbruik
van 40l/min.
4 Tijdens de afrondende demoduik was de duiker vooraf volgens de standaardregel uitgelood.
Op de video is te zien hoe strak de seinlijn stond en hoe de duiker zich voortbewoog.
5 Zie ook de beschouwing Risico-analyse en -beheersing, subparagraaf 4.3.4 (basisprincipes) en
de beschouwing Bewaken luchtvoorraad.
99