Rapport: Veiligheid brandweerduiken beschouwd

Bij een noodopstijging is het hoofdrisico een longoverdruktrauma. Om dit risico
beheersbaar te houden moeten duikers vertrouwd zijn met de juiste uitvoering van
een noodopstijging, met name het voldoende uitademen. Dat vraagt oefening vanaf
voldoende diepte en toezicht op de juiste uitvoering.
Bij het opstijgen met voldoende drijfvermogen (en dus ook stijgsnelheid) heeft de
duiker geen extra lucht nodig. Als de duiker zich naar boven moet worstelen,
verbruikt hij juist extra veel lucht en is de weinige lucht die resteert snel op. Door de
stress zal het luchtverbruik nog hoger worden. Bovendien is gebleken dat brandweerduikers
soms veel extra lood bij zich hebben, waardoor het nog moeilijker wordt en
langer duurt om naar boven te komen.
• Een duiker die er niet in slaagt om over te gaan op reservelucht, heeft na de laatste
maal uitademen nog maar circa 20 seconden tot een ademreflex optreedt. Een
ongeoefende duiker zal bij de ademreflex waarschijnlijk zijn gelaatstuk afrukken en
vervolgens water binnenkrijgen.
Water in de longen is levensbedreigend. Door het binnenkrijgen van koud water kan
echter ook de luchtweg naar de longen blokkeren. Dit kan tot gevolg hebben dat de
duiker ook aan het wateroppervlak niet kan ademen, bewusteloos raakt en hierdoor
mogelijk weer onder water gaat.
De combinatie van - een aantal van - deze factoren is levensgevaarlijk.
Het voorgaande beeld wordt ook ondersteund met informatie over enkele bijnaongevallen
waarbij de duikers konden vertellen wat hen onder water was overkomen.
De achtergrondinformatie voor dit punt is opgenomen in de Beschouwingen Risicoanalyse
en –beheersing, Uitloden, uittrimmen en noodopstijging en Luchtverbruik,
maximale duiktijd en noodlucht.
De noodzakelijke maatregelen hebben betrekking op:
1. weer aan het wateroppervlak zijn vóórdat de ademweerstand in werking treedt door
middel van voldoende ademlucht voor een reddingsinzet, een onderbouwde
inschatting vooraf van de duiktijd en monitoring van het luchtverbruik en zonodig
bijstellen van de duiktijd;
2. een voorziening voor noodlucht bij SCUBA-duiktoestellen buiten het gelaatstuk en
de ademweerstand om;
3. reflexmatig over kunnen gaan op reservedruk (geautomatiseerd handelen) en de
goede werking van het mechanisme voor overschakelen op reservedruk;
4. creëren van drijfvermogen voor een noodopstijging door niet meer lood te gebruiken
dan nodig is, relexmatig voldoende lood af te kunnen werpen en vertrouwd te zijn
met de veilige uitvoering van de noodopstijging.
9