(3 lj) - studierichtingen\Organisatie-assistentie-2000-023.wpd
(3 lj) - studierichtingen\Organisatie-assistentie-2000-023.wpd
(3 lj) - studierichtingen\Organisatie-assistentie-2000-023.wpd
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK<br />
SECUNDAIR ONDERWIJS<br />
LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS<br />
ORGANISATIE-ASSISTENTIE<br />
Derde graad BSO<br />
Derde leerjaar<br />
Licap - Brussel D/<strong>2000</strong>/0279/023 - september <strong>2000</strong>
ALGEMENE INHOUD<br />
LESSENTABEL................................................................ 5<br />
Administratieve lessentabel....................................................... 5<br />
Pedagogische lessentabel ......................................................... 7<br />
ALGEMEEN DEEL ............................................................ 9<br />
PARTICIPATIE AAN DE ARBEIDSWERELD ................................... 15<br />
SPECIFIEKE MODULE LOGISTIEKE DIENST ................................. 33<br />
SPECIFIEKE MODULE VOEDINGSDIENST .................................... 49<br />
SPECIFIEKE MODULE TECHNISCHE DIENST ................................ 73<br />
STAGES EN SEMINARIE ..................................................... 85<br />
3 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
3de graad BSO - 3de leerjaar
LESSENTABEL<br />
ORGANISATIE-ASSISTENTIE<br />
Administratieve lessentabel<br />
Deze lessentabel is de enige bruikbare voor de administratie).<br />
1 Basisvorming 12<br />
1.1 Volledig gemeenschappelijk gedeelte<br />
AV Godsdienst<br />
AV Lichamelijke opvoeding<br />
AV Maatschappelijke vorming<br />
AV Nederlands<br />
OF<br />
AV Project algemene vakken<br />
1.2 Beperkt gemeenschappelijk gedeelte<br />
Te kiezen uit<br />
AV Duits<br />
AV Engels<br />
AV Frans<br />
AV Maatschappelijke vorming<br />
AV Nederlands<br />
AV Plastische opvoeding<br />
AV Project algemene vakken<br />
AV Wiskunde<br />
Pedagogische aanbeveling<br />
AV Frans 1<br />
AV Plastische opvoeding 2<br />
2<br />
2<br />
4<br />
1 of 2<br />
1 of 2<br />
1 of 2<br />
1 of 2<br />
1 of 2<br />
1 of 2<br />
2 of 4<br />
1 of 2<br />
2 Studierichting (fundamenteel gedeelte) 20<br />
PV Praktijk Huishoudkunde<br />
Voedingsdienst (x)<br />
PV Praktijk Huishoudkunde/Verzorging<br />
Logistieke dienst (x)<br />
TV Boekhouding/Toegepaste economie<br />
Participatie aan de arbeidswereld (x)<br />
TV Huishoudkunde<br />
Voedingsdienst (x)<br />
TV Huishoudkunde/Verzorging<br />
Logistieke dienst (x)<br />
TV Huishoudkunde/Nijverheidstechnieken/<br />
Verzorging<br />
Seminarie (x)<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
4<br />
5 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
3de graad BSO - 3de leerjaar<br />
8<br />
4<br />
3<br />
1<br />
2<br />
1<br />
1<br />
2
1 pakketje naar keuze uit:<br />
PV Praktijk Huishoudkunde/Nijverheidstechnieken<br />
Technische dienst (x)<br />
TV Huishoudkunde/Nijverheidstechnieken<br />
Technische dienst (x)<br />
OF<br />
PV Stages Huishoudkunde (x)<br />
PV Stages Huishoudkunde/Verzorging (x)<br />
PV Stages Huishoudkunde (x)<br />
PV Stages Huishoudkunde/Verzorging (x)<br />
PV Stages Huishoudkunde/Nijverheidstechnieken<br />
(x)<br />
3 Complementair gedeelte: maximum 4<br />
Geen specifieke aanbevelingen.<br />
1 Zie apart leerplan D/1995/0279/027.<br />
2<br />
Zie apart leerplan D/<strong>2000</strong>/0279/024.<br />
(x) Voor deze vakken is het leerplan in deze brochure opgenomen.<br />
1<br />
1<br />
1<br />
1<br />
6 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
3de graad BSO - 3de leerjaar<br />
2<br />
4<br />
2<br />
2
Pedagogische lessentabel<br />
In deze lessentabel<br />
! worden vakbenamingen opgenomen, zoals deze voorzien zijn in de administratieve lessentabel, met<br />
het voorziene aantal lesuren;<br />
! worden classificaties van vakken (AV, KV, PV, TV) en specialiteiten (= bekwaamheidsbewijzen)<br />
weggelaten.<br />
Deze lessentabel<br />
! is een pedagogisch verantwoorde vertaling van de administratieve lessentabel;<br />
! is overzichtelijker voor leerlingen, ouders, CLB ...<br />
1 Basisvorming 12<br />
1.1 Volledig gemeenschappelijk gedeelte<br />
Godsdienst<br />
Lichamelijke opvoeding<br />
Maatschappelijke opvoeding<br />
Nederlands<br />
OF<br />
Project algemene vakken<br />
1.2 Beperkt gemeenschappelijk gedeelte<br />
Te kiezen uit<br />
Duits<br />
Engels<br />
Frans<br />
Maatschappelijke vorming<br />
Nederlands<br />
Plastische opvoeding<br />
Project algemene vakken<br />
Wiskunde<br />
Pedagogische aanbeveling<br />
Frans<br />
Plastische opvoeding<br />
2 Studierichting (fundamenteel gedeelte)<br />
Participatie aan de arbeidswereld<br />
Logistieke dienst<br />
Voedingsdienst<br />
1 pakketje naar keuze uit<br />
Technische dienst<br />
OF<br />
Stages<br />
Stages en seminarie<br />
2<br />
2<br />
4<br />
1 of 2<br />
1 of 2<br />
1 of 2<br />
1 of 2<br />
1 of 2<br />
1 of 2<br />
1 of 2<br />
2 of 4<br />
1 of 2<br />
3 Complementair gedeelte: maximum 4<br />
Geen specifieke aanbevelingen.<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
4<br />
7 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
3de graad BSO - 3de leerjaar<br />
8<br />
4<br />
2<br />
2<br />
4<br />
2<br />
10<br />
20
ORGANISATIE-ASSISTENTIE<br />
Derde graad BSO<br />
Derde leerjaar<br />
ALGEMEEN DEEL<br />
In voege vanaf 1 september <strong>2000</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023<br />
Algemeen deel 8 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
INHOUD<br />
1 UITGANGSPUNTEN................................................. 11<br />
1.1 Sociaal-pedagogische bekommernis ..................................... 11<br />
1.2 Sociaal-economische bekommernis ...................................... 11<br />
2 PROFIEL VAN DE LEERLINGEN EN BEGINSITUATIE ................. 11<br />
3 STUDIERICHTINGPROFIEL ......................................... 12<br />
3.1 Praktijkgerichte en tewerkstellingsgerichte studierichting .................. 12<br />
3.2 Algemene doelstellingen ............................................... 13<br />
4 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN ................ 13<br />
5 EVALUATIE........................................................ 14<br />
6 HET LEERPLAN EN HET OPVOEDINGSPROJECT ..................... 14<br />
Algemeen deel 9 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
1 UITGANGSPUNTEN<br />
1.1 Sociaal-pedagogische bekommernis<br />
Bepaalde leerlingen zijn na de derde graad aan heroriëntering toe, zie ook punt 3.<br />
Leerlingen krijgen kans hun totale persoonlijkheid te ontwikkelen. Zij maken zich vaardigheden en<br />
attitudes eigen die ze ook in hun dagelijks leven zullen kunnen gebruiken.<br />
Leerlingen worden gestimuleerd tot levenslang leren onder zeer verscheiden vormen.<br />
1.2 Sociaal-economische bekommernis<br />
De kansen op tewerkstelling verhogen omwille van de specialisatie in voedingsdienst, logistieke dienst<br />
en eventueel technische en/of onderhoudsdienst en omwille van de stage-ervaring. Leerlingen worden<br />
goed voorbereid om als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag te kunnen.<br />
Op termijn verhogen de kansen op tewerkstelling ook omwille van het diploma secundair onderwijs<br />
waardoor deelname aan bepaalde staatsexamens en de toegang tot andere onderwijsmogelijkheden<br />
mogelijk wordt..<br />
Het verwerven van het attest van bedrijfsbeheer is een eerste stap in een eventuele vestiging als<br />
zelfstandige.<br />
2 PROFIEL VAN DE LEERLINGEN EN BEGINSITUATIE<br />
Leerlingen die het specialisatiejaar 'Organisatie-<strong>assistentie</strong>' volgen komen uit:<br />
! 'Organisatiehulp': deze leerlingen kregen een basisopleiding om te functioneren in de logistieke<br />
dienst, de voedingsdienst en/of de technische dienst en/of de onderhoudsdienst.<br />
Als leraar is het erg belangrijk goed te weten wat leerlingen in het eerste en het tweede leerjaar<br />
'Organisatiehulp' gekregen hebben.<br />
Eerste leerjaar<br />
• logistieke dienst (2 uur/week)<br />
• voedingsdienst (6 uur/week)<br />
• stage in beide diensten (7 uur/week)<br />
of<br />
• logistieke dienst (2 uur/week)<br />
• voedingsdienst (6 uur/week)<br />
• technische of onderhoudsdienst (3 uur/week)<br />
• stage in de drie diensten (4 uur/week)<br />
Algemeen deel 10 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Tweede leerjaar<br />
• logistieke dienst (2 uur/week)<br />
• voedingsdienst (6 uur/week)<br />
• technische of onderhoudsdienst, gewoonlijk zelfde keuze als in het eerste leerjaar (3 uur/week)<br />
• stage in minimum twee en maximun drie diensten waarvan minimum één derde voedingsdienst<br />
! Een andere BSO-studierichting ('Verzorging', 'Groepskoken' vanaf 2002 'Grootkeuken') of<br />
TSO-studierichting ('Bijzondere jeugdzorg' vanaf 2002 'Jeugd- en gehandicaptenzorg', 'Verpleegaspiranten'<br />
vanaf 2002 'Gezondheids- en welzijnswetenschappen', 'Sociale en technische wetenschappen')<br />
die gesitueerd is binnen het studiegebied Personenzorg.<br />
De beginsituatie van de leerlingen kan dus zeer verscheiden zijn. Bij elk vakleerplan is de beginsituatie<br />
uitgeschreven. Als leraar is het belangrijk deze goed in te schatten en eventueel individuele zelfstudieopdrachten<br />
te geven en te begeleiden.<br />
De meerderheid van de leerlingen bezit een behoorlijke sociale intelligentie, kan zich onderscheiden<br />
in sociale omgangsvormen en het leggen van relaties met andere mensen en voelt veel voor de<br />
mensgerichte oriëntering van de studierichting.<br />
Een andere groep leerlingen onderscheid zich in het technisch handelen en het manipuleren van<br />
producten. Zij voelen er veel minder voor om direct met mensen om te gaan. Hun interesses liggen<br />
duidelijk in de productgerichte oriëntering van de studierichting.<br />
3 STUDIERICHTINGPROFIEL<br />
3.1 Praktijkgerichte en tewerkstellingsgerichte studierichting<br />
'Organisatie-<strong>assistentie</strong>' is praktijkgericht en heeft zowel een mensgerichte als productgerichte<br />
oriëntering.<br />
Naargelang de door de school gekozen diensten en de door de leerling gekozen stage worden leerlingen<br />
professioneel voorbereid op tewerkstelling in:<br />
! logistieke dienst: als medewerker in een voorziening met complexe zorgsituaties zoals een algemeen<br />
ziekenhuis, een psychiatrisch ziekenhuis, bejaardenopvang, kinderopvang ...<br />
! voedingsdienst: als medewerker in de keuken, bij de bediening, in de verkoop ...<br />
en/of<br />
! technische dienst: als medewerker in een doe-het-zelf-zaak, een woonwarenhuis, in een tuincentrum<br />
...<br />
! onderhoudsdienst: als medewerker in een onderhoudsdienst.<br />
Via de algemene vorming en de meer specifieke praktijkopleiding zijn deze leerlingen tevens<br />
professioneel voorbereid om meer specifieke en complexe taken uit te voeren in aanverwante<br />
dienstverlenende sectoren, zoals:<br />
! in verblijfs-, onderwijs-, vormingsinstellingen en openbare diensten ...<br />
! in industrie-, distributie- en toeleveringsbedrijven ...<br />
! bij gelegenheidsonthaal, in dienstencentra ...<br />
Algemeen deel 11 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
3.2 Algemene doelstellingen<br />
Toepassen en integreren van vaardigheden, kennis en beroepshoudingen in verband met voedingsdienst,<br />
logistieke dienst en eventueel technische dienst en/of onderhoudsdienst met het oog op:<br />
! het deskundig en methodisch uitvoeren van complexe opdrachten;<br />
! het werken onder verwijderd toezicht;<br />
! het startklaar zijn als beginnend beroepsbeoefenaar;<br />
! het uitvoeren van kwaliteitszorg rekening houdend met principes zoals klantgericht werken op een<br />
hygiënische, veilige, ecologische, economische, ergonomische wijze;<br />
! het verwerven van beroepshoudingen zoals een gepast voorkomen, stiptheid en orde, zin voor<br />
creativiteit, sociale vaardigheden, klantgericht werken, teamgericht werken, zelfstandig, verantwoordelijk<br />
en met zin voor zelfhantering.<br />
Breed inzetbaar zijn op de arbeidsmarkt.<br />
Behalen van het diploma secundair onderwijs en het attest van bedrijfsbeheer.<br />
Verdere groei naar volwassenheid en het vinden van een eigen weg in de maatschappij.<br />
4 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
! Instromen in 'Organisatie-<strong>assistentie</strong> BSO' vanuit andere studierichtingen dan 'Organisatiehulp BSO'<br />
veronderstelt dat zowel de leerling als de betrokken leraren een inspanning leveren om de<br />
aansluiting voor de diverse vakken zo optimaal mogelijk te laten verlopen. Leraren lezen best<br />
vooraf de leerplannen door van het eerste en het tweede leerjaar en werken verder op leerlingenmateriaal<br />
uit het eerste en het tweede leerjaar.<br />
! Stimuleren van zelfactiviteit van leerlingen door het gebruik van actieve werkvormen.<br />
Gericht opzoeken en verwerken van informatie onder andere via het gebruik van ICT is prioritair.<br />
! Methodisch werken en het streven naar kwaliteitszorg stimuleren via concrete doe-opdrachten.<br />
! Integratie stimuleren van kennis, vaardigheden en beroepshoudingen via het werken met concrete<br />
complexe situatieschetsen, klassikaal gestuurde praktijkervaringen, totaalopdrachten, projecten ...<br />
Overleg tussen de leraren van de verschillende diensten, stage en seminarie is onontbeerlijk. Het<br />
afstemmen van de jaarplannen bevordert de samenwerking.<br />
! Integratie van vakken (PV, TV en AV) verhogen door thematisch en projectmatig te werken,<br />
bijvoorbeeld introductiedagen, arbeidsoriënterende dagen ...<br />
Algemeen deel 12 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
5 EVALUATIE<br />
Zowel handelingsgerichte vaardigheden, ondersteunende cognitieve vaardigheden als ondersteunende<br />
beroepshoudingen dienen geëvalueerd te worden.<br />
Dit kan op een permanente basis en met een éénvormig evaluatiemodel dat voor de verschillende<br />
diensten en stage gelijklopend in overleg is opgesteld. Het methodisch werken op een kwaliteitsvolle<br />
wijze en met de nodige beroepshoudingen maakt het basisstramien uit aangevuld met specifieke<br />
leerplandoelstellingen. Niet alleen het product wordt geëvalueerd maar ook het proces wordt begeleid<br />
en bijgestuurd zowel door de leerlingen zelf als door de leraren. Leerlingen dienen vooraf goed<br />
geïnformeerd te zijn over de evaluatiecriteria.<br />
6 HET LEERPLAN EN HET OPVOEDINGSPROJECT<br />
Een school wil haar leerlingen meer meegeven dan louter vakkennis, waardeopvoeding en christelijke<br />
duiding zijn evenzeer belangrijk.<br />
Leerlingen zijn over het algemeen erg zoekend dienaangaande en erg gevoelig voor de voorbeeldfunctie<br />
van hun leraren. Ruimte scheppen om stil te staan bij zins- en zijnsvragen is noodzakelijk. Respecteren<br />
van verschillen tussen zichzelf en anderen zonder zichzelf te verliezen is de basis voor een vreedzame<br />
samenleving waarin ieder zijn weg kan vinden.<br />
Algemeen deel 13 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
ORGANISATIE-ASSISTENTIE<br />
Derde graad BSO<br />
Derde leerjaar<br />
TV BOEKHOUDING/TOEGEPASTE ECONOMIE<br />
PARTICIPATIE AAN DE ARBEIDSWERELD<br />
2 uur/week<br />
In voege vanaf 1 september <strong>2000</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023<br />
Participatie aan de arbeidswereld 14 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
INHOUD<br />
1 BEGINSITUATIE.................................................... 17<br />
2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN ..................................... 18<br />
3 LEERPLANDOELSTELLINGEN EN LEERINHOUDEN ................. 18<br />
4 PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE<br />
MIDDELEN ......................................................... 25<br />
4.1 Algemeen ........................................................... 25<br />
4.2 De zelfstandige ondernemer............................................ 25<br />
4.3 De handelsverrichtingen: bijzondere reglementeringen ..................... 26<br />
4.4 Het krediet .......................................................... 26<br />
4.5 De boekhoudkundige verwerking ....................................... 27<br />
4.6 Aspecten van bedrijfsbeleid ............................................ 27<br />
4.7 Werken als zelfstandige of als werknemer ................................ 28<br />
4.8 Informatica .......................................................... 28<br />
5 MINIMALE MATERIELE VEREISTEN ............................... 28<br />
6 EVALUATIE........................................................ 28<br />
7 BIBLIOGRAFIE..................................................... 29<br />
Participatie aan de arbeidswereld 15 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
1 BEGINSITUATIE<br />
Het leerplan TV Boekhouding/Toegepaste economie - Participatie aan de arbeidswereld is bestemd voor<br />
de leerlingen van het derde leerjaar van de derde graad 'Organisatie-<strong>assistentie</strong> BSO'. Dit vak komt<br />
voor in het fundamenteel gedeelte pro rata van twee wekelijkse lestijden. De inhoud van dit vak wordt<br />
in belangrijke mate bepaald door het programma van de basiskennis van bedrijfsbeheer zoals is<br />
vastgelegd in het Koninklijk Besluit van 21 oktober 1998.<br />
Normaliter komen de leerlingen in dit specialisatiejaar uit de studierichting 'Organisatiehulp' (derde<br />
graad BSO). Hier hebben zij via het vak TV Boekhouding/Toegepaste economie - Participatie aan de<br />
arbeidswereld kennisgemaakt met een aantal aspecten uit de sociale wetgeving (arbeidsovereenkomsten,<br />
arbeidsreglement, lonen, RSZ-bijdragen voor werknemers, aanwerving van personeel, arbeidsbemiddeling).<br />
Bovendien hebben de leerlingen zich binnen dit vak een aantal ICT-basisvaardigheden eigen<br />
gemaakt aan de hand van toepassingen uit de latere beroepswereld. In een derde deel kregen zij een<br />
basisprogramma Bedrijfsbeheer aangeboden met onder andere aandacht voor de handelsverrichtingen<br />
(handelsbeleid, de aan- en verkoopverrichtingen), de BTW, de betalingen en de inningen.<br />
Uitzonderlijk kunnen ook leerlingen instromen in het derde leerjaar van de derde graad 'Organisatie<strong>assistentie</strong>'<br />
na de derde graad van de volgende studierichtingen: 'Sociale en technische wetenschappen<br />
TSO', 'Verpleegaspiranten TSO', 'Grootkeuken BSO' (de 'oude' benaming is 'Groepskoken BSO') en<br />
'Verzorging BSO'. Enkel de leerlingen uit de derde graad 'Grootkeuken BSO' hebben voldoende<br />
elementen uit het basisprogramma van bedrijfsbeheer bestudeerd in het vak TV Hotel/Toegepaste<br />
economie/Voeding - Toegepaste economie (zie VVKSO-leerplanbundel 'Grootkeuken' - derde graad<br />
BSO).<br />
Kort samengevat kwamen volgende items aan bod:<br />
! Marketing (marktvormen, commerciële samenwerkingsvormen, marketinginstrumenten),<br />
! Kwaliteitsnormen en -controle,<br />
! Wet op de handelspraktijken,<br />
! ARAB-reglementering,<br />
! Administratieve organisatie in een grootkeuken (aankoopkanalen, van prijsaanvraag tot betaling,<br />
de koopovereenkomst, inkoop- en voorraadbeleid, controlediensten en vergunningen),<br />
! Personeelsaspecten (organisatiestructuur in de grootkeuken, personeelsbeleid),<br />
! Financieel beheer en administratie (berekening kostprijs, verkoopprijs, netto- en brutowinst,<br />
winstmarges en break-even-point, budgettering, eenvoudige ratio's),<br />
! Betalingen en inningen,<br />
! Verzekeringen.<br />
Concreet betekent dit dat enkel de instroomleerlingen van de derde graad 'Grootkeuken BSO' dezelfde<br />
voorkennis van het basisprogramma Bedrijfsbeheer hebben als de leerlingen uit de derde graad<br />
'Organisatiehulp BSO'. Instroomleerlingen uit andere studierichtingen hebben deze voorkennis niet en<br />
kunnen op het einde van dit specialisatiejaar het bijkomend getuigschrift over de basiskennis van<br />
bedrijfsbeheer enkel krijgen indien zij via een individueel programma de leerinhouden van de module<br />
Basisprogramma Bedrijfsbeheer (zie VVKSO-leerplanbundel 'Organisatiehulp' - derde graad BSO,<br />
p. 53 t.e.m. 68) zelfstandig verwerken en hierover ten laatste onmiddellijk na de Allerheiligenvakantie<br />
een bijkomende toets afleggen. Dan pas heeft de delibererende klassenraad voldoende en objectieve<br />
informatie om te kunnen oordelen of deze instroomleerlingen het getuigschrift over de basiskennis van<br />
het bedrijfsbeheer al dan niet krijgen op het einde van het specialisatiejaar.<br />
Participatie aan de arbeidswereld 16 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN<br />
De leerlingen zien in dat zij bij het zich vestigen als zelfstandige moeten voldoen aan een aantal<br />
verplichtingen en dat zij een aantal ondernemersvaardigheden moeten verwerven..<br />
De leerlingen zijn bovendien in staat om frequent voorkomende verrichtingen in een zaak boekhoudkundig<br />
te verwerken. Zij weten dat dit steeds gebeurt aan de hand van officiële verantwoordingsstukken.<br />
Om later effectief in hun bedrijf te kunnen functioneren, moeten de leerlingen de ICT-basisvaardigheden,<br />
die zij zich in het verleden hebben eigen gemaakt, onderhouden. Een aantal van de ondernemersvaardigheden<br />
kunnen zij immers verwerken met aangepaste informaticatoepassingen.<br />
Zij leren belangrijke waarden aanvoelen, zoals respect tonen voor zichzelf en de anderen, een eerlijke<br />
houding aannemen, rechtvaardig en ethisch verantwoord handelen.<br />
Ze ontwikkelen verder een aantal vaardigheden en attitudes zoals:<br />
! orde en nauwkeurigheid;<br />
! doorzettingsvermogen;<br />
! zelfstandig en geconcentreerd werken;<br />
! assertieve houding;<br />
! klantgerichte houding;<br />
! kwaliteits- en kostenbewustzijn;<br />
! leergierigheid;<br />
! spontaan gebruik van informatiebronnen;<br />
! numerieke vaardigheid.<br />
3 LEERPLANDOELSTELLINGEN EN LEERINHOUDEN<br />
De uitbreidingsdoelstellingen en -leerinhouden zijn cursief aangeduid.<br />
1 De zelfstandig ondernemer (5 lestijden)<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
1.1 Weten wie zich als zelfstandig ondernemer<br />
(handelaar, ambachtsman/-vrouw) kan vestigen.<br />
1.2. Weten aan welke voorwaarden men moet<br />
beantwoorden om zich als zelfstandige te<br />
kunnen vestigen (handelaar, ambachtsman/<br />
-vrouw).<br />
Opzoeken bij welke instanties men informatie<br />
en hulp kan krijgen bij het opstarten van een<br />
eigen zaak.<br />
De zelfstandig ondernemer (handelaar, ambachtsman/-vrouw)<br />
De voorwaarden om zich te kunnen vestigen<br />
Participatie aan de arbeidswereld 17 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
1.2.1 Actuele informatie kunnen opzoeken over de<br />
wettelijke verplichtingen die vooraf moeten<br />
vervuld worden bij het starten van een eigen<br />
zaak.<br />
De instellingen opzoeken en contacteren in<br />
verband met de formaliteiten die moeten<br />
vervuld worden om aan de gestelde verplichtingen<br />
te voldoen.<br />
1.2.2 De specifieke beroepsuitoefeningsvoorwaarden<br />
kunnen opzoeken en weten hoe men eraan<br />
moet voldoen.<br />
1.2.3 De voor- en nadelen van een mogelijke vestigingsplaats<br />
kunnen beoordelen.<br />
De voor- en nadelen kunnen afwegen bij het<br />
keuzeprobleem: kopen of huren van een onroerend<br />
goed.<br />
De wettelijke voorschriften kennen bij het<br />
afsluiten van een koopcontract voor onroerende<br />
goederen.<br />
De wettelijke voorschriften kennen bij het<br />
afsluiten van een handelshuurcontract.<br />
Het handelshuurcontract vergelijken met een<br />
privé-huurcontract.<br />
Weten wat leasing is en de voor- en nadelen<br />
in een concreet geval kunnen afwegen.<br />
In de wetgeving op de handelsvestigingen<br />
kunnen opzoeken wat voor de eigen vestiging<br />
vereist is.<br />
Weten dat vergunningen nodig zijn voor het<br />
bouwen en verbouwen.<br />
Weten welke instanties de nodige inlichtingen<br />
kunnen verschaffen over de reglementering<br />
inzake bouwen en/of verbouwen.<br />
Weten waar men de nodige informatie kan<br />
bekomen betreffende de milieuvergunningen<br />
voor de vestiging van een bepaalde zaak.<br />
1.3 De kanalen kennen waarlangs startende ondernemers<br />
informatie en ondersteuning kunnen<br />
krijgen.<br />
De steunmaatregelen kunnen opzoeken voor<br />
startende ondernemers.<br />
Voorafgaande verplichtingen<br />
Handelsnaam, handelsregister, financieel rekeningnummer,<br />
BTW-inschrijving, huwelijksstelsel,<br />
aansluiting sociale verzekeringskas en mutualiteit<br />
Beroepsuitoefeningsvoorwaarden<br />
Vestigingswet, andere reglementeringen en<br />
vergunningen<br />
Vestigingsplaats<br />
Keuze van de vestigingsplaats<br />
Aankoop, huur of leasing gebouw/grond<br />
Vergelijking handelshuur - privé-huur<br />
Wet op de handelsvestigingen<br />
(Ver-)bouwvergunning<br />
Milieuvergunning<br />
Tegemoetkomingen<br />
Advies startersdiensten<br />
Steunmaatregelen voor starters<br />
Participatie aan de arbeidswereld 18 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
2 De handelsverrichtingen bijzondere reglementeringen (5 lestijden)<br />
2.1 De basisprincipes van de wet op de handelspraktijken<br />
en op de voorlichting en de bescherming<br />
van de consument kennen.<br />
De wettelijke aspecten en de bescherming van<br />
de consument bij e-commerce verwoorden.<br />
2.2 Weten dat er een speciale reglementering<br />
bestaat in verband met de openingstijden.<br />
2.3 Weten dat door de wet op de privacy bestanden<br />
moeten worden aangegeven en weten wat<br />
men moet doen om aan de verplichtingen te<br />
voldoen.<br />
2.4 Weten wat gereglementeerd wordt bij de wet<br />
op de auteursrechten.<br />
Weten dat er softwarelicenties bestaan en wat<br />
de juiste betekenis ervan is.<br />
Concreet kunnen opzoeken op welke manier<br />
men kan bewijzen dat de softwarelicenties<br />
voldoen aan de vereisten van deze specifieke<br />
auteursrechten.<br />
2.5 Weten dat er een milieuwetgeving bestaat.<br />
Weten waar men de nodige documenten en<br />
inlichtingen kan bekomen om aan deze wetgeving<br />
te voldoen.<br />
3 Het krediet (5 lestijden)<br />
3.1 De meest voorkomende kredietvormen opsommen.<br />
3.1.1 De betekenis en de gevolgen van een verkoop<br />
op termijn kunnen formuleren.<br />
Wet op de handelspraktijken en op de voorlichting<br />
en de bescherming van de consument:<br />
! Prijs- en hoeveelheidsaanduiding<br />
! Voorlichting consument<br />
! Koopjes<br />
! Uitverkoop<br />
! Verkoop met verlies<br />
! Oneerlijke handelspraktijken<br />
! Gezamenlijk aanbod<br />
! Reclame<br />
! Bedenktijd bij aankopen<br />
! Wet op de handelspraktijken en e-commerce<br />
Openingstijden<br />
Wekelijkse rustdag<br />
Zondagssluiting<br />
Openingsuren<br />
Nachtwinkels<br />
De wet op de privacy<br />
Auteursrechten<br />
! Sabam<br />
! Softwarelicenties<br />
! Reprobel<br />
Milieuwetgeving<br />
Kredietverlening door handelaars<br />
! Verkoop op termijn<br />
Participatie aan de arbeidswereld 19 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
3.1.2 De betekenis en de gevolgen van een verkoop<br />
op afbetaling kunnen formuleren.<br />
3.2 De meest courante kredietvormen kunnen<br />
toelichten.<br />
Negatieve saldi en het kostenaspect interpreteren<br />
voor de verschillende kredieten op korte<br />
termijn.<br />
Een aflossingstabel interpreteren.<br />
Op basis van de aflossingstabellen, de intrestpercentages<br />
en het kostenaspect de verschillende<br />
kredieten bij een aantal financiële instellingen<br />
vergelijken.<br />
3.3 Weten dat er steunmaatregelen kunnen zijn<br />
bij specifieke financieringsvormen.<br />
Weten waar men de nodige inlichtingen kan<br />
bekomen over deze steunmaatregelen.<br />
3.4 Beseffen dat de opname van kredieten ook<br />
verplichtingen van terugbetaling inhoudt en<br />
dat geld lenen geen gratis dienstverlening is.<br />
Met een concreet voorbeeld kunnen berekenen<br />
wat krediet kost.<br />
Weten dat het toestaan van krediet ook risico's<br />
met zich meebrengt.<br />
Weten wanneer het opnemen en het toestaan<br />
van krediet verantwoord is.<br />
In een concreet geval de mogelijke kredietvormen<br />
kunnen beoordelen.<br />
4 De boekhoudkundige verwerking (20 lestijden)<br />
4.1 Het begrip boekhouden verklaren en de noodzakelijkheid<br />
ervan aantonen.<br />
De soorten ondernemingen volgens de boekhoudwetgeving<br />
kunnen opzoeken en onderscheiden<br />
(in het bijzonder voor de kleine<br />
onderneming).<br />
De algemene eisen waaraan de boekhouding<br />
van een kleine onderneming moet voldoen<br />
kennen en kunnen opzoeken (verantwoordingsstukken,<br />
volledigheid, voorzichtigheid,<br />
vormvoorwaarden, bewaringstermijn).<br />
! Verkoop op afbetaling<br />
Kredietverlening door financiële instellingen<br />
Op korte termijn<br />
! Kaskrediet<br />
! Kasvoorschot<br />
! Discontokrediet<br />
Op langere termijn<br />
! Hypothecair krediet<br />
! Investeringskrediet<br />
! Leasing<br />
! Financiering op afbetaling<br />
Steunmaatregelen bij specifieke financieringsvormen<br />
Gevaren bij kredietverlening<br />
Basisprincipes en wettelijke bepalingen van de<br />
boekhoudreglementering<br />
! Begrip en noodzaak<br />
! Vormvoorwaarden<br />
! Verantwoordingsstukken<br />
! Volledigheid - voorzichtigheid<br />
! Bewaringstermijn<br />
Participatie aan de arbeidswereld 20 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
4.2 Het begrip vereenvoudigde boekhouding<br />
kunnen verklaren.<br />
4.2.1 Het aankoopdagboek kunnen invullen en de<br />
leverancierskaarten kunnen opmaken en bijhouden<br />
op basis van de verantwoordingsstukken.<br />
4.2.2 Het verkoopdagboek kunnen invullen en de<br />
klantenkaarten kunnen opmaken en bijhouden<br />
op basis van de verantwoordingsstukken.<br />
4.2.3 De financiële dagboeken op basis van de<br />
verantwoordingsstukken kunnen invullen en<br />
eventuele klanten- en leverancierskaarten<br />
bijhouden.<br />
4.2.4 De voorraad/inventaris kunnen bepalen en<br />
weten waarom dit belangrijk is.<br />
4.2.5 De resultaatberekening kunnen uitvoeren en<br />
de betekenis ervan begrijpen.<br />
4.2.6 De gegevens uit de ingevulde dagboeken<br />
kunnen gebruiken om de BTW-aangifte in te<br />
vullen.<br />
De vereenvoudigde boekhouding<br />
! Aankoopdagboek - leverancierskaarten<br />
! Verkoopdagboek - klantenkaarten<br />
! Financiële dagboeken<br />
! Voorraad/inventaris<br />
! Resultaatberekening<br />
! BTW-aangifte<br />
4.3 Inleiding tot de dubbele boekhouding<br />
Een balans- en resultatenrekening kunnen<br />
lezen.<br />
Aanduiden welke werkmiddelen een bedrijf<br />
aanwendt en hoe ze worden gefinancieerd.<br />
Deze werk- en financieringsmiddelen ordenen<br />
op een balans.<br />
De weerslag van eenvoudige verrichtingen<br />
(aankoop, verkoop, betaling, lening ...) weergeven<br />
op een balans.<br />
Een eenvoudige resultatenrekening kunnen<br />
opstellen.<br />
Het beknopt rekeningenstelsel kunnen lezen<br />
en weten waarvoor het gebruikt wordt.<br />
5 Aspecten van bedrijfsbeleid (8 lestijden)<br />
! Het lezen van balans- en resultatenrekening<br />
! Werkmiddelen en financiering<br />
! Eenvoudige verrichtingen (aankoop, verkoop,<br />
betaling, lening)<br />
! De resultatenrekening<br />
! Het beknopt rekeningenstelsel (betekenis)<br />
5.1 Een gezonde financiële structuur<br />
5.1.1 Het belang kunnen inzien van het vooraf<br />
begroten van inkomsten en uitgaven, van<br />
investeringen en financieringen.<br />
!Financieel plan<br />
Participatie aan de arbeidswereld 21 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Een eenvoudig financieel plan kunnen opstellen.<br />
5.1.2 De basisprincipes van het financieel plan<br />
kunnen inzien (bronnen en aanwending).<br />
5.2 De elementen van de kostprijs (handelsonderneming,<br />
ambacht) kennen.<br />
Het onderscheid tussen vaste en variabele<br />
kosten concreet kunnen weergeven en toelichten<br />
met voorbeelden.<br />
Eenvoudige kostprijsberekeningen kunnen<br />
uitvoeren.<br />
5.3 De elementen van de verkoopprijs (handelsonderneming,<br />
ambacht) kennen.<br />
De verkoopprijsberekening kunnen uitvoeren.<br />
Het begrip omzet kennen en begrijpen.<br />
De winstcoëfficiënt in de sector kennen en<br />
kunnen toepassen (= de factor waarmee de<br />
handelaar de aankoopprijs vermenigvuldigt<br />
om aan de verkoopprijs te komen).<br />
Break-even-point kunnen berekenen.<br />
5.4 De winstmarge kunnen berekenen.<br />
De rendabiliteit van het eigen vermogen kunnen<br />
berekenen.<br />
De rendabiliteit van de eigen onderneming<br />
vergelijken met deze in de branche.<br />
Het verband kunnen leggen tussen de boekhouding<br />
en het bedrijfsbeleid.<br />
De toegevoegde waarde per tewerkgestelde<br />
kunnen berekenen.<br />
5.5 Het belang inzien van een goed voorraadbeheer.<br />
! Basisprincipe van financieel evenwicht<br />
Kosten en kostprijsberekeningen<br />
! Elementen van de kostprijs<br />
! Onderscheid tussen variabele en vaste kosten<br />
! Eenvoudige kostprijsberekeningen<br />
Omzet en verkoopprijsberekening<br />
! Elementen van de verkoopprijs<br />
! Berekenen van de verkoopprijs<br />
! De omzet<br />
Break-even-point<br />
De begrippen netto- en brutowinst en winstmarge<br />
! De winstmarge<br />
! Netto- en brutowinst<br />
! Het begrip rendabiliteit<br />
Voorraadbeheer<br />
6 Werken als zelfstandige of als werknemer (7 lestijden)<br />
6.1 De belangrijke sociale rechten en verplichtingen<br />
kennen van de zelfstandigen (in hoofden<br />
bijberoep), helpers, echtgeno(o)t(e)-help-<br />
(st)er.<br />
Weten welke diensten een sociale verzekeringsmaatschappij<br />
kan vervullen.<br />
Het sociaal statuut van een bediende/arbeider<br />
kunnen situeren ten opzichte van dit van<br />
een zelfstandige.<br />
Sociaal statuut<br />
! Zelfstandige in hoofdberoep<br />
! Zelfstandige in bijberoep<br />
! Helper<br />
! Echtgeno(o)t(e)-help(st)er<br />
! Het verschil tussen bediende/arbeider en een<br />
zelfstandige<br />
Participatie aan de arbeidswereld 22 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
6.2 De belangrijkste fiscale plichten en rechten<br />
van een zelfstandige (in hoofd- en bijberoep)<br />
kennen.<br />
Weten welke diensten een fiscaal raadgever<br />
(accountant ...) kan vervullen.<br />
Fiscaal statuut<br />
! Zelfstandige in hoofdberoep<br />
! Zelfstandige in bijberoep<br />
! Voorafbetalingen<br />
! De belastingaangifte<br />
6.3 De ondernemingsvormen<br />
6.3.1 Het verschil tussen een eenmanszaak en een<br />
vennootschap kunnen toelichten (oprichting,<br />
aansprakelijkheid, verplichtingen).<br />
6.3.2 De kenmerken van de meest voorkomende<br />
vennootschapsvormen kunnen toelichten en<br />
begrijpen.<br />
! Eenmanszaak of vennootschap<br />
! Kenmerken van de meest voorkomende vennootschapsvormen:<br />
EVBA, BVBA, NV, CV<br />
6.4 Verzekeringen tegen allerlei risico's<br />
6.4.1 De verplicht af te sluiten verzekeringen kennen<br />
en weten welke risico's ze dekken.<br />
Een courante polis kunnen begrijpen.<br />
6.4.2 De voornaamste aanvullende verzekeringspolissen<br />
kennen.<br />
Noodzakelijke verzekeringen<br />
! Burgerlijke aansprakelijkheid<br />
! Brandverzekering<br />
! Autoverzekering<br />
Wenselijke verzekeringen (o.m. risico-aansprakelijkheidsverzekering)<br />
6.5 Tegemoetkomingen bij aanwerving personeel<br />
6.5.1 Weten waarvoor men bij aanwerving van<br />
personeel beroep kan doen op een sociaal<br />
secretariaat.<br />
6.5.2 Weten dat er steunmaatregelen kunnen zijn<br />
bij de aanwerving van personeel.<br />
Weten waar men de nodige inlichtingen kan<br />
bekomen voor steunmaatregelen bij de aanwerving<br />
van personeel.<br />
7 Informatica<br />
7.1 Voor enkele eenvoudige problemen in een<br />
onderneming informaticatoepassingen gebruiken.<br />
! Adviesmogelijkheden sociale secretariaten<br />
! Steunmaatregelen bij aanwerving<br />
Informaticatoepassingen<br />
Participatie aan de arbeidswereld 23 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
4 PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN<br />
4.1 Algemeen<br />
Bij de verschillende thema's staat vermeld hoeveel lestijden de leraar bij voorkeur hieraan dient te<br />
besteden. Als vertrekbasis rekenen wij op 50 lestijden voor het hele schoo<strong>lj</strong>aar (pro rata van 2<br />
wekelijkse lestijden). Hier en daar staan enkele onderwerpen cursief aangeduid. Dit betekent dat deze<br />
kunnen bestudeerd worden als uitbreiding. De leraar moet oordelen of het zinvoller is om bepaalde<br />
leerinhouden grondiger in te oefenen.<br />
De leerinhouden komen uit het programma van de basiskennis van het bedrijfsbeheer en dienen<br />
minimaal aangeboden te worden om leerlingen het speciale getuigschrift te kunnen toekennen. De<br />
leerplandoelstellingen zijn bepalend voor de diepgang waarin de leerinhouden dienen te worden<br />
aangeleerd. Het heeft geen zin om de leerlingen bijvoorbeeld uitgebreid en diepgaand de module<br />
boekhouding of bedrijfsbeleid aan te bieden. Enkel wat relevant is voor het zelfstandig uitoefenen van<br />
een beroep dient als leerinhoud aangeboden te worden.<br />
Dit leerplan moet verder zo realistisch mogelijk ingekleurd worden naar de studierichting. Bepaalde<br />
leerinhouden kunnen wellicht beter in de specifieke vakken aan bod komen, bv. de HACCP-reglementering<br />
in het vak TV Huishoudkunde - Voedingsdienst, de ethische aspecten van het zelfstandig werken<br />
tijdens de lessen van godsdienst, opzoekwerk en korte verslagen van sprekers en bezoeken tijdens de<br />
lessen Project algemene vakken (of Nederlands), seminaries ... Duidelijke afspraken met de betrokken<br />
vakleraren zijn dan noodzakelijk.<br />
Bij voorkeur worden de leerinhouden aangebracht via het werken aan een gevallenstudie, gebaseerd op<br />
een spilbedrijf. Zo zien de leerlingen veel beter wat de relatie is tussen de verschillende onderdelen van<br />
het leerplan. Er zijn voldoende mogelijkheden aanwezig om de relatie te leggen met eventueel de minionderneming,<br />
een geïntegreerd project of met het stagebedrijf. Zo leggen de leerlingen vlot de link naar<br />
de realiteit.<br />
Een aantal leerplandoelstellingen kan men ook bereiken via een goed voorbereid studiebezoek aan het<br />
plaatselijk winkelcentrum, de winkelstraat of het stagebedrijf. De leerlingen kunnen, individueel of in<br />
groepswerk, dan zelf opdrachten uitvoeren en informatie verzamelen. Dit gebeurt op basis van eigen<br />
waarnemingen, interviews, foto's, video-opnames ... Nadien volgt de nabespreking in de klas.<br />
Andere leerinhouden kunnen misschien beter gerealiseerd worden door een spreker uit te nodigen in<br />
de klas. De vakleraar dient hem vooraf goed te informeren over de beginsituatie van de leerlingen en<br />
over de te bereiken doelstellingen.<br />
4.2 De zelfstandige ondernemer<br />
De plaatselijke middenstandsorganisatie (bv. de starterscel) kan interessante sprekers voorstellen die<br />
dit thema vanuit hun praktijk interessant kunnen brengen. Eventueel kan men hiervoor een oud-leerling<br />
of de verantwoordelijke van een stagebedrijf aanspreken.<br />
Door gebruik te maken van de enorme mogelijkheden van het Internet zullen de leerlingen snel<br />
ontdekken dat eigenlijk alle informatie binnen handbereik is. Belangrijk is het dat de leraar dit laat<br />
gebeuren op een gestructureerde wijze.<br />
Participatie aan de arbeidswereld 24 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Het Internet, cd-roms ... zijn belangrijke informatiebronnen om recente informatie op te zoeken, bv.<br />
verplichtingen en vergunningen, steunmaatregelen voor starters ... Nochtans mag men niet vergeten<br />
om ook een beroep te doen op de meer traditionele informatiebronnen zoals de telefoongids, de gouden<br />
gids, allerlei naslagwerken, brochures en folders ...<br />
Een aantal leerplandoelstellingen kan men vlotter en efficiënter realiseren door te vertrekken van een<br />
concreet voorbeeld, met een klare situatieschets en met ingevulde documenten en formulieren. Via<br />
gerichte vragen komt men dan snel tot de essentie.<br />
4.3 De handelsverrichtingen: bijzondere reglementeringen<br />
Aan de hand van concrete situaties ontdekken de leerlingen of de wet op de handelspraktijken en op<br />
de voorlichting en de bescherming van de consument correct is toegepast. Heel veel materiaal vindt<br />
men in de uitgaven van Test Aankoop - Budget en Recht. Eveneens kan men gebruikmaken van<br />
informatieve en/of kritische tv-consumentenprogramma's.<br />
Bij de wet op de auteursrechten heeft de leraar de kans de leerlingen op te roepen om rechtvaardig te<br />
handelen.<br />
In verband met de milieuwetgeving is een geleid bezoek aan het containerpark wenselijk. De<br />
verantwoordelijke van de technische dienst of de milieu-ambtenaar kan deze moeilijke wetgeving voor<br />
de leerling helder voorstellen en illustreren met documenten.<br />
4.4 Het krediet<br />
Belangrijk is het dat de leerlingen inzien dat zij bij hun leveranciers uitstel van betaling kunnen krijgen<br />
en zo geen krediet moeten aangaan bij hun kredietinstelling. Het kostenplaatje verdient bijzondere<br />
aandacht. Ook moeten zij ontdekken dat zij op voorhand bij verschillende kandidaat-kredietverleners<br />
informatie moeten inwinnen. Aan de hand van cijfergegevens en/of aflossingsplannen kunnen zij<br />
beslissen wat de goedkoopste kredietvorm is.<br />
Op het Internet kan men bij de sites van een aantal financiële instellingen simulaties uitvoeren om zo<br />
te weten hoeveel je moet aflossen en wat het krediet kost.<br />
Het is zeker interessant om een kredietdossier bij een financiële instelling op te vragen. De leraar<br />
bespreekt de grote lijnen en legt het verband met de boekhouding en het bedrijfsbeleid. De bespreking<br />
van het kredietdossier kan eveneens gebeuren door een vertegenwoordiger van een financiële instelling.<br />
Leerlingen moeten inzien dat zij zich bij veelvuldig gebruik van allerlei kredietvormen in problemen<br />
werken. Indien men niet tijdig optreedt, komt men in een situatie terecht dat er misschien wel veel<br />
bestellingen zijn, maar geen financiële middelen om de vele schulden af te betalen.<br />
Participatie aan de arbeidswereld 25 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
4.5 De boekhoudkundige verwerking<br />
De leerlingen moeten inzien dat elke boekhoudkundige verrichting gebaseerd is op een verantwoordingsstuk.<br />
Zowel de boekhouding als de verantwoordingsstukken moeten aan bepaalde eisen voldoen.<br />
Zij dienen eveneens geordend te worden in een klassement en moeten bewaard blijven gedurende een<br />
aantal jaren.<br />
Ook tijdens de werking van de mini-onderneming of op de stageplaats kan de leerling kennismaken met<br />
boekhoudkundige aspecten.<br />
De vereenvoudigde boekhouding gebeurt bij voorkeur met een computerprogramma, bv. Fortabel of<br />
via het invullen van dagboeken, opgemaakt met een elektronisch rekenblad. Automatisch gebeuren een<br />
aantal bewerkingen: het bijhouden van de klanten-/leverancierskaarten, het berekenen van de totalen,<br />
het invullen van de BTW-aangifte ... De dagboeken, de klanten-/leverancierskaarten en de BTWaangifte<br />
dienen afgedrukt te worden. De leerlingen kunnen dan ontdekken welke relatie er bestaat<br />
tussen de bedragen van bv. de BTW-aangifte en de dagboeken.<br />
De leerlingen kunnen de principes van het dubbel boekhouden aanleren via een computerprogramma,<br />
namelijk Flitsend boekhouden. Het boeken van eenvoudige verrichtingen kan met een professioneel<br />
pakket dubbel boekhouden. De leraar moet zich bij de keuze van het pakket laten leiden door de<br />
eenvoud in het gebruik. Bij de keuze van toepassingen beperkt de leraar zich tot de meest frequent<br />
voorkomende verrichtingen (aankopen, verkopen, financiële verrichtingen).<br />
Specifieke opdrachten die de zelfstandige uitbesteedt zoals bv. het openen van de boekhouding, de<br />
BTW-aangifte, de belastingsaangifte, het openen en afsluiten van het boekjaar ... worden niet<br />
bestudeerd.<br />
Ook het voeren van de boekhouding van de mini-onderneming is een mooie toepassing op het<br />
leerstofonderdeel in verband met de boekhoudkundige verwerking.<br />
4.6 Aspecten van bedrijfsbeleid<br />
De leraar wijst de leerling op het belang van het financieel plan en legt de relatie met het kredietdossier.<br />
Het ligt voor de hand dat men de leerinhouden beperkt tot de situatie van de handelsonderneming. Men<br />
vertrekt van een dossier waarin alle aspecten van bedrijfsbeleid voorkomen. Voor de berekeningen<br />
maakt men gebruik van de rekenmachine en/of het elektronisch rekenblad. Om het inzicht van de<br />
leerlingen te vergroten kan men gebruikmaken van grafische voorstellingen.<br />
Om het voorraadbeleid in een onderneming te illustreren, kan de leraar gebruikmaken van een<br />
computerprogramma. Dit leerstofonderdeel kan eventueel reeds in de derde graad 'Organisatiehulp'<br />
bestudeerd zijn in het deel Basisvaardigheden in verband met de Toegepaste informatica binnen het vak<br />
TV Boekhouding/Toegepaste economie - Participatie aan de arbeidswereld.<br />
Participatie aan de arbeidswereld 26 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
4.7 Werken als zelfstandige of als werknemer<br />
Recente gegevens over steunmaatregelen, bijdragen, wettelijk kader, documenten ... vindt men terug<br />
op het Internet. Voor meer informatie over het sociaal statuut kan men de sociale gids raadplegen.<br />
De leerlingen moeten inzien dat het sociaal statuut van de zelfstandige anders is dan dit van de<br />
werknemer. Dit inzicht verkrijgen de leerlingen door beide statuten te vergelijken.<br />
Het fiscaal statuut van de zelfstandige bestudeert men aan de hand van een ingevulde belastingsaangifte.<br />
Men wijst op het belang van de voorafbetalingen. Berekeningen gebeuren automatisch met een<br />
computerprogramma. Bij de bespreking van het berekeningsblad beperkt men zich tot de grote lijnen.<br />
De leerlingen verwerven inzicht in de verschillende ondernemingsvormen via een schematisch<br />
overzicht. Zij kunnen dan in een aantal situaties een verantwoorde keuze maken.<br />
Rond de verzekeringen nodigt men best een verzekeringsmakelaar uit. Hij kan de verschillende<br />
verplichte en niet-verplichte verzekeringen voor een zelfstandige bespreken. Bij voorkeur bespreekt<br />
men exemplarisch een polis. Zo maken de leerlingen kennis met het typische begrippenkader.<br />
4.8 Informatica<br />
Dit leerstofonderdeel is reeds in de derde graad 'Organisatiehulp' bestudeerd in het deel Basisvaardigheden<br />
in verband met de Toegepaste informatica binnen het vak TV Boekhouding/Toegepaste economie<br />
Participatie aan de arbeidswereld. Bijkomende computertoepassingen zijn op niveau van de leerlingen<br />
uitgeschreven.<br />
5 MINIMALE MATERIELE VEREISTEN<br />
De school dient te beschikken over een internetaansluiting zodat men vlot actuele informatie kan<br />
opzoeken over allerlei aspecten van het programma van het bedrijfsbeheer. Bij de bibliografie vindt<br />
men in dit verband enkele interessante sites.<br />
Het is eveneens noodzakelijk om te beschikken over documentatie- en naslagwerken.<br />
6 EVALUATIE<br />
Om te kunnen garanderen dat de school de programmavereisten van het bedrijfsbeheer volledig heeft<br />
behandeld en om overheidscontrole hierop mogelijk te maken, zal de onderwijsinstelling een checklist<br />
opstellen. Deze checklist, waarvan de vorm vrij gelaten wordt, moet enerzijds aantonen in welke<br />
vakken de diverse leerinhouden worden gegeven en anderzijds dat de leerstof evenwicht is verdeeld.<br />
Voor meer informatie verwijzen wij naar de Mededelingen van het VVKSO, Klassement 50.01.03,<br />
Checklist Bedrijfsbeheer (6 november 1998).<br />
De delibererende klassenraad oordeelt op het einde van het specialisatiejaar of de leerling een<br />
getuigschrift over de basiskennis van het bedrijfsbeheer bekomt. De beoordeling rond het al dan niet<br />
geslaagd zijn voor het programma van bedrijfsbeheer is totaal losgekoppeld van de beslissing of de<br />
leerling met vrucht het specialisatiejaar heeft doorlopen.<br />
Participatie aan de arbeidswereld 27 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Omdat het programma van bedrijfsbeheer over meerdere leerjaren is verspreid, steunt de delibererende<br />
klassenraad zich niet alleen op de gegevens van het laatste jaar, maar eveneens op de schriftelijke<br />
bevindingen die zijn aangebracht door de delibererende klassenraad van het (de) voorbije jaar (jaren).<br />
Voor de instroomleerlingen is de tussentijdse toets over het individueel bijscholingsprogramma van<br />
bijzondere betekenis (zie beginsituatie van de leerling).<br />
Het verdient aanbeveling om in het beroepsonderwijs duidelijk te opteren voor permanente evaluatie,<br />
met meer accenten op de procesevaluatie dan op de productevaluatie.<br />
7 BIBLIOGRAFIE<br />
7.1 Handboeken<br />
CORNELIS, M., Dossier 54 - Bedrijfsbeheer: werkboek, uitgeverij Den Arend, Bonheiden.<br />
DE TROYER, W., VAN HAUWERMEIREN, D., Bedrijfsbeheer (werkboek en handleiding),<br />
Novum, Deurne.<br />
ROBBE, Beginselen van het handelsrecht, Novum, Deurne.<br />
SMEKENS, K., VAN CAER, F., Bedrijfsbeheer, Standaard uitgeverij - MIM, Antwerpen.<br />
SNYERS, H., VERBERCKT, F., Economie vandaag: Bedrijfsbeheer, De Sikkel, Malle.<br />
VAN ROMPAY, M., Handelsrecht (SO), MIM, Antwerpen.<br />
VAN ROMPAY, M., GOEDSEELS, A., Burgerlijk en Handelsrecht (BSO), MIM, Antwerpen.<br />
7.2 Naslagwerken<br />
ANGENON, VANDEMEULEBROUCKE, e.a. Praktijkboek voor zelfstandigen en KMO, Instituut<br />
voor economische promotie, Brussel.<br />
BOGAERT, G., e.a., Succes Partner, praktische gids voor succesvol ondernemen, Kluwer rechtswetenschappen,<br />
Antwerpen.<br />
De ondernemer: Praktisch jaarboek voor de bedrijfsleider, Kluwer rechtswetenschappen, Antwerpen.<br />
Recht en wet: Praktijkgids voor zelfstandigen en KMO, Instituut voor economische promotie, Brussel.<br />
Commercieel beleid: Praktijkgids voor zelfstandigen en KMO, Instituut voor economische promotie,<br />
Brussel.<br />
Praktische gidsen van het Ministerie van Economische zaken, Algemene directie voor studiën en<br />
documentatie, Brussel, Tel. (02)506 51 11 - Enkele voorbeelden:<br />
! Vademecum van de onderneming<br />
! Praktische gids<br />
Participatie aan de arbeidswereld 28 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
! Inventaris van formaliteiten<br />
Sociale gids, SBB Fiscaliteit VZW, Diestsevest 14, 3000 Leuven.<br />
Fiscaal memento, Ministerie van Financiën - Studie- en Documentatiedienst, Kruidtuinlaan 50, bus 53,<br />
1010 Brussel, Tel. (02)210 39 76.<br />
De verzekeringen - dossier ten behoeve van het onderwijs, Centrum voor informatie in Assuranties,<br />
BVVO, de Meeûsplantsoen 29, 1000 Brussel.<br />
Brochures van sociale secretariaten, financiële instellingen, sociale verzekeringskassen, middenstandsorganisaties.<br />
7.3 Tijdschriften<br />
Tips & Advies Handelaar, uitgegeven door Indicator, Tiensesteenweg 296 te 3000 Leuven.<br />
Test Aankoop, Budget & Recht, uitgegeven door Test Aankoop, Hollandstraat 13 te 1060 Brussel.<br />
ZO, magazine voor zelfstandig ondernemen, een veertiendaags tijdschrift van het NCMV, Spastraat 8,<br />
1000 Brussel, tel. (02)231 16 22.<br />
7.4 Internetsites<br />
Starten als zelfstandige<br />
www.ncmv.be<br />
www.amv.be/starten/index/htm<br />
www.finance.esociety.net/nl/business/starters/<br />
Sociale zekerheid<br />
http://ww.club.innet.be/pub00771/soczek.htm<br />
http://socialsecurity.fgov.be<br />
Vestigingswet, getuigschrift, gereglementeerde beroepen<br />
www.kmonet.be/kan/voortelling/definitie.htm<br />
Handelsregister<br />
www.kmonet.be (starten van een zaak)<br />
Handelsnaam<br />
www.kmonet.be/zoekrobot/fiscaal/415.html<br />
Vlaamse overheid, vergunningen en formulieren, subsidies en steunmaatregelen<br />
www.vlaanderen.be<br />
Nieuwe bepalingen over de kennis van het bedrijfsbeheer<br />
www.cmlag.fgov.be/nl/dos/dosdgl nl2.html<br />
Participatie aan de arbeidswereld 29 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Zelfstandige arbeid: administratieve verplichtingen<br />
http://meta.fgov.be/pf/pfb/pfbh/nlfbh00.htm<br />
Bedrijvengids, vademecum van de onderneming, arbeids- en sociale wetgeving<br />
www.mineco.fgov.be<br />
Ministerie van financiën - BTW-aangifte<br />
www.minfin.fgov.be<br />
Belgische vereniging van banken, diensten en producten met onder andere informatie over kredieten<br />
www.abb-bvb.be<br />
Opzoeken van adressen en telefoonnummers<br />
www.goudengids.be<br />
Meerdere links naar interessante websites over bedrijfseconomische onderwerpen<br />
www.sip.be/dpb/econ/<br />
7.5 Videofilm en cd-rom<br />
De onderneming, als bron van onze welvaart, een videofilm van het Instituut van de onderneming,<br />
VZW, 1050 Brussel.<br />
Starten met een eigen zaak, een videofilm van het NCMV over volgende onderwerpen:<br />
organisatie van de administratie, opstellen van een ondernemingsplan, hoe de financiële kant in goede<br />
banen leiden, reportages en gesprekken met specialisten en consultants, nuttige tips.<br />
Meer informatie op telefoonnummer (03)685 11 38.<br />
7.6 Software<br />
! cd-rom Starten met een eigen zaak, KBC-bank.<br />
! Bij voorkeur te bestellen via de projecten van samenaankoop bij het VVKSO, Guimardstraat 1,<br />
1040 Brussel - zie Mededelingen van het VVKSO, klassement 64.05.02):<br />
! Forfabel, een pakket voor de vereenvoudigde boekhouding en forfaitaire BTW-aangifte<br />
! Fiskobel, een gebruikersvriendelijk pakket in verband met de belastingaangifte van een<br />
zelfstandige (ABS - Zonhoven)<br />
! Excellent, een geïntegreerd pakket met facturatie, voorraad, dubbele boekhouding en beleidsaspecten<br />
! Stockmanager, een pakket om de voorraadadministratie uit te voeren<br />
! Flitsend boekhouden, een educatief programma om de basisprincipes van het dubbel boekhouden<br />
aan te leren (Wolters-Plantijn Deurne).<br />
! Starterskit - geef je zaak een flitsende start (NCMV).<br />
Participatie aan de arbeidswereld 30 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
ORGANISATIE-ASSISTENTIE<br />
Derde graad BSO<br />
Derde leerjaar<br />
SPECIFIEKE MODULE LOGISTIEKE DIENST<br />
2 uur week<br />
In voege vanaf 1 september <strong>2000</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023<br />
Specifieke module Logistieke dienst 33 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
INHOUD<br />
1 BEGINSITUATIE ORGANISATIE-ASSISTENTIE VOOR OPLEIDING<br />
LOGISTIEK ASSISTENT............................................. 35<br />
2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN .................................... 35<br />
3 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN<br />
DIDACTISCHE MIDDELEN .......................................... 36<br />
4 LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN EN<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN ............................ 37<br />
4.1 Handelingsgerichte vaardigheden ....................................... 37<br />
4.2 Ondersteunende cognitieve vaardigheden ................................ 40<br />
4.3 Ondersteunende beroepshoudingen ..................................... 41<br />
5 EVALUATIE........................................................ 44<br />
6 MINIMALE MATERIELE VEREISTEN ................................ 44<br />
7 BIBLIOGRAFIE..................................................... 46<br />
Specifieke module Logistieke dienst 34 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
1 BEGINSITUATIE VOOR OPLEIDING LOGISTIEK ASSISTENT<br />
Voor de leerlingen die de meest gangbare schoolloopbaan volgen en doorstromen van de derde graad,<br />
eerste en tweede leerjaar 'Organisatiehulp' zijn alle handelingsgerichte vaardigheden met de daaraan<br />
gekoppelde kennis en beroepshoudingen verworven voor de normale zorgsituaties zoals beschreven in<br />
het beroepsprofiel.<br />
Dit geldt voor:<br />
! het maaltijdgebeuren;<br />
! de interieurzorg;<br />
! het intern transportgebeuren;<br />
! ondersteunende administratieve taken.<br />
Leerlingen die overstappen in het tweede leerjaar 'Verzorging' BSO bezitten zeker de nodige<br />
vaardigheden, kennis en beroepshouding om in zorgsituaties voor de logistieke dienst te functioneren.<br />
Wél moet bij deze leerlingen met grote zorg gewaakt worden over de afbakening van hun werkzaamheden<br />
binnen hun stages in 'Organisatie-<strong>assistentie</strong>', zoals beschreven in de functiebeschrijving van<br />
'Logistiek assistent' in de ziekenhuizen. Zij hebben nog geen inzicht verworven in de ziekenhuiswereld.<br />
Kinderopvang en bejaardenzorg zijn de terreinen die zij verkend hebben. Zij zijn ook niet op de hoogte<br />
van de ondersteunende administratieve taken en van maaltijddistributiesystemen.<br />
Leerlingen die overstappen vanuit BSO 'Groepskoken' (nieuwe naam 'Grootkeuken') hebben enkel<br />
ervaring met maaltijden bereiden, presenteren, opdienen en afdienen en hebben elementaire EHBOkennis.<br />
Leerlingen die overstappen na het tweede leerjaar TSO, hetzij vanuit 'Verpleegaspiranten' (nieuwe naam<br />
'Gezondheids- en welzijnswetenschappen'), hetzij vanuit 'Bijzondere jeugdzorg' (nieuwe naam 'Jeugden<br />
gehandicaptenzorg') bevinden zich wat logistieke dienst betreft in een vergelijkbare situatie als<br />
verzorgenden. Hun stage-ervaring is meestal ruimer dan die van verzorgenden doch ze hebben ook niet<br />
kennisgemaakt met ziekenhuisdiensten.<br />
Leerlingen die vanuit de derde graad 'Sociale en technische wetenschappen' instappen in het leerjaar<br />
'Organisatie-<strong>assistentie</strong>' hebben voedsel leren behandelen vanuit een technisch-wetenschappelijke<br />
benadering. Ook leerden zij werken vanuit een klantgerichte visie om zo de proces- en productkwaliteit<br />
te verhogen. Deze leerlingen hebben wat in te halen in verband met handelingsgerichte vaardigheden<br />
betreffende interieurzorg, maaltijdgebeuren en het transportgebeuren. Eveneens is de aanpak tot een<br />
beroepsgerichte zorghouding in concrete situaties nieuw voor hen. Al te zware problemen mag dit<br />
echter niet stellen, omdat deze instromers toch over voldoende mogelijkheden beschikken om vrij vlot<br />
leerstof te verwerven en te verwerken.<br />
2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN<br />
! Ondersteunen het verpleegkundig, hulpverlenend en verzorgend personeel maar participeren niet<br />
in de directe zorgverlening aan patiënten, bewoners, cliënten ...<br />
! Voeren hoofdzakelijk huishoudelijke taken, hotelactiviteiten en ondersteunende administratieve<br />
taken uit.<br />
! Zorgen voor het intern transport van patiënten/bewoners.<br />
! Werken onder supervisie of verwijderd toezicht.<br />
! Functioneren in team.<br />
! Passen op een methodische wijze kwaliteitszorg toe.<br />
Specifieke module Logistieke dienst 35 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
! Benaderen complexe zorgsituaties op een passende wijze.<br />
! Integreren kennis, vaardigheden en attitudes tot op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar.<br />
! Concretiseren het belang van levenslang leren.<br />
De exacte invulling van het takenpakket van de logistiek assistent op een afdeling kan verschillen van<br />
instelling tot instelling en zelfs binnen een instelling en/of voorziening. De taakomschrijving slaat op<br />
een modale beroepsuitoefening, abstractie makend van de verschillen die voorkomen tussen de<br />
verschillende ziekenhuizen/verzorgingsinstellingen en andere voorzieningen. Bovenstaande elementen<br />
beantwoorden aan het beroepsprofiel van de SERV (1997) en zijn geïntroduceerd aan de leerlingen in<br />
het eerste en het tweede leerjaar 'Organisatiehulp' van de derde graad. We adviseren de actuele<br />
ontwikkelingen op dit vlak goed te volgen.<br />
Exploratie van mogelijke stageplaatsen en werkterreinen is noodzakelijk. De bekendmaking en de<br />
inschakeling van logistieke assistenten is nog volop aan de gang. Een aantal mogelijkheden zijn:<br />
algemene en psychiatrische ziekenhuizen, bejaardenzorg of RVT, PVT, ROB, dienstencentra,<br />
kinderopvang, voorzieningen in de gezondheidszorg, openbare diensten ...<br />
3 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE<br />
MIDDELEN<br />
Leraren die het vak Logistieke dienst geven dienen over praktijkervaring te beschikken en aan<br />
stagebegeleiding te doen, tevens dienen zij het totale curriculum van de derde graad 'Organisatiehulp'<br />
te kennen.<br />
Het leerplan is een integratie van PV en TV en dient bijgevolg door één persoon te worden gegeven.<br />
Het kan zinvol zijn de lessen te groeperen in 4 uur per twee weken om het mogelijk te maken een<br />
studiebezoek en inleefmomenten te organiseren.<br />
Voldoende vakoverschrijdend overleg en vakoverleg bevorderen de samenhang en integratie voor de<br />
leerlingen. Dit kan zich ook vertalen in het werken aan een gezamenlijk project.<br />
! Aanvullende studiebezoeken en getuigenissen, naargelang de beginsituatie en de instroom van de<br />
leerlingen, verlevendigen en concretiseren de lessen. Gerichte vragen en opdrachten plaatsen de<br />
complexiteit van zorgsituaties in de kijker en concretiseren de ondersteunende beroepshoudingen.<br />
! Vertrekken vanuit concrete situatieschetsen van complexe zorgsituaties waarbij leerlingen hun<br />
voorkennis inzake sociale activiteiten, hygiëne, veiligheid en EHBO, voedingsdienst en technische<br />
dienst dienen te gebruiken. Integratie van kennis, vaardigheden en attitudes tot het niveau van<br />
beginnende beroepsuitoefening. Combineren en organiseren van een aantal opdrachten binnen een<br />
bepaald tijdsbestek is de uitdaging.<br />
! Gebruikmaken van een duidelijk omschreven methode zoals het probleemoplossend denken met<br />
als deelstappen: analyseren (informeren, probleem en/of behoefte bepalen, doelstellingen bepalen),<br />
plannen, uitvoeren en evalueren. Het is aan te raden om hetzelfde 'stappenplan' te gebruiken<br />
gedurende de ganse derde graad en over de verschillende diensten heen.<br />
! Klassikaal georganiseerde inleefmomenten en het uitvoeren van concrete opdrachten in het<br />
werkveld geven een realiteitsgetrouw beeld van de werksituatie. Gericht reflecteren over de<br />
opgedane ervaringen en concrete feedback stimuleren het leerproces.<br />
Specifieke module Logistieke dienst 36 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
! Het gebruiken van het woord 'patiënt' dient aangepast te worden aan verscheidene zorgsituaties, dit<br />
kan ook 'deelnemer', 'gast', 'bewoner', 'cliënt' ... zijn.<br />
! Het volgen van de actualiteit van het werkveld is noodzakelijk evenals het opzoeken en verwerken<br />
van informatie op diverse wijzen.<br />
! De concretisering van deze doelstellingen kan bekomen worden door studiebezoeken en inleefmomenten<br />
met concrete vragen en opdrachten (die over de verschillende doelstellingen handelen) te<br />
organiseren in diverse voorzieningen. Hierbij dient natuurlijk rekening gehouden te worden met<br />
de beginsituatie (voorkennis en opleiding, stage-ervaringen) en de mogelijke stageplaatsen van de<br />
leerlingen. De voorbeeldfunctie en de getuigenissen van het personeel in een voorziening spreken<br />
leerlingen sterk aan en verhelderen de taakinhoud van een logistiek assistent. Voldoende en heldere<br />
feedback en reflectie over de opgedane ervaringen verhogen het leereffect.<br />
4 LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN EN PEDAGOGISCH-<br />
DIDACTISCHE WENKEN<br />
Tijdens de concrete lessen logistieke dienst maakt de leraar een geheel van de handelingsgerichte<br />
vaardigheden, de cognitieve vaardigheden en de ondersteunende beroepshoudingen en situeert dat in<br />
diverse concrete en complexe situaties.<br />
Wat vetjes staat is nieuw voor het derde leerjaar van de derde graad.<br />
4.1 Handelingsgerichte vaardigheden<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
1 Handelingsgericht werken in complexe situaties<br />
op een methodische wijze en met specifieke aandacht<br />
voor organisatie en combinatie van taken<br />
binnen een tijdsbestek.<br />
Toepassen van de principes van kwaliteitszorg.<br />
2 Toepassen van EHBO-vaardigheden.<br />
CPR inoefenen.<br />
Signalen herkennen en verantwoord handelen binnen<br />
de specifieke context van de situatie.<br />
3 Toepassen van basisprincipes in verband met hygiene<br />
in diverse concrete situaties.<br />
Herkennen van verschillende sets (verpakkingstechnieken).<br />
Gebruiken van sterilisatieovens: voorbereiding<br />
en uitvoering verwoorden.<br />
Nazorg bij sterilisatie uitvoeren.<br />
Kwaliteitszorg in complexe zorgsituaties<br />
EHBO<br />
Hygiëne en steriliteit<br />
Specifieke module Logistieke dienst 37 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
4 Herkennen van verschillende toedieningsvormen<br />
en verdeelsystemen.<br />
Veiligheid en gevaren in verband met medicatie<br />
benoemen en toepassen.<br />
Verwoorden van eigen rol en bevoegdheid als<br />
logistiek assistent bij medicatietoediening, in<br />
normale omstandigheden haalt de logistiek assistent<br />
enkel medicatie af bij de apotheek.<br />
5 Bed verschonen en opdekken met VP/VZ<br />
! met bedlegerige patiënt<br />
Leef en woonruimte, dienstlokalen aanpassen en<br />
onderhouden in het kader van de specifieke behoeften<br />
en de concrete situatie van de patiënt, zorgvrager<br />
... het team.<br />
6 Heffen en tillen op een verantwoorde wijze, gebruikmaken<br />
van aangepast hulpmaterieel zoals een<br />
tillift ...<br />
Transport toepassen in diverse situaties.<br />
7 Onderhouden van persoonlijk materiaal van de<br />
patiënt ... in de specifieke context.<br />
8 Preventief optreden en handelen bij noodsituaties<br />
zoals brand, diefstal, prikongeval ...<br />
Veiligheidsvoorschriften volgen in verband met<br />
röntgenprotectie, afvalverwerking ... zowel naar<br />
derden als naar zichzelf.<br />
Hanteren van oproepsystemen, weten wie verantwoordelijk<br />
of aanspreekbaar is.<br />
9 Hanteren van belangrijkste principes bij bewaring,<br />
opwarming, opdienen en afdienen van voedsel<br />
en drank ...<br />
Zorg besteden aan de presentatie van voedsel en<br />
drank.<br />
10 Beheren van materiaal: levering, stockage en opvolging.<br />
Toepassen van elementaire computervaardigheden.<br />
Administratieve taken eigen aan de functie vervullen.<br />
Medicatie<br />
Interieurzorg<br />
Intern transport<br />
Persoonsgerichte zorg<br />
Veiligheidsprocedures<br />
Maaltijdgebeuren<br />
Voorraadbeheer<br />
Specifieke module Logistieke dienst 38 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
1 Leren plannen, organiseren en combineren van verschillende taken binnen specifieke situaties<br />
(rekening houdend met de doelstellingen en dagindeling van de voorziening) en binnen een<br />
tijdsbestek is een uitdaging voor leerlingen en kan ingeoefend worden aan de hand van concrete<br />
situatieschetsen. Deze situatieschetsen dienen een complexe problematiek aan te reiken (zie<br />
mogelijke stageplaatsen). De ondersteunende beroepshoudingen dienen steeds geïntegreerd te<br />
worden. Het methodisch werken gebeurt volgens dezelfde stappen als in de andere diensten.<br />
De principes in verband met kwaliteitszorg dienen ook steeds toegepast te worden, met name<br />
patiëntgericht werken op een veilige, hygiënische, economische, ecologische en ergonomische<br />
wijze.<br />
2 Leerlingen hebben al heel wat voorkennis omtrent EHBO doch deze dient opgefrist te worden.<br />
Het is erg belangrijk dat zij tijdig alarmsignalen opmerken, correct rapporteren aan de bevoegde<br />
mensen en een noodoproep kunnen doen.<br />
3 Een studiebezoek kan deze doelstelling concretiseren.<br />
4 Als logistiek assistent is het niet de bedoeling medicatie klaar te zetten en/of toe te dienen. Toch<br />
hebben ze een eigen verantwoordelijkheid, bijvoorbeeld bij het vinden van medicatie in het bed<br />
dienen zij dit onmiddellijk te melden.<br />
5 Logistieke assistenten dienen een correcte bedzorg te kunnen uitvoeren, indien de patiënt zich<br />
in bed bevindt treden zij op als hulp bij een verpleegkundige en/of verzorgende. Het letten op<br />
een droge en gladde onderlaag en het hygiënisch omgaan met vuil linnen zijn de belangrijkste<br />
aandachtspunten. De rest van de techniek dient aangepast te worden aan de gewoonten van de<br />
dienst. Natuurlijk kan er nooit over het hoofd van de patiënt gebabbeld worden ...<br />
(In het Beroepsopleidingsprofiel (ZH) worden deze direct patiëntgerichte zorgen geschrapt!<br />
Zorg dragen voor de leef- en woonruimte gebeurt in afspraak met het team en met de patiënt (of<br />
diens omgeving). Het kan hierbij zowel gaan om wat dagelijks onderhoud en opruimen als om<br />
sfeerschepping naargelang de gelegenheid (verjaardag, Pasen, opbaring van een overleden) en<br />
bloemen en planten verzorgen. We adviseren in dit verband goed de actualiteit te volgen,<br />
overleg te plegen met de stageoorden. In instellingen zou men dan weer meer taken laten<br />
invullen...<br />
6 Voor het uitvoeren van een goede transfer is het belangrijk de verschillende diensten en hun<br />
opdracht te kennen. Zich vooraf voldoende informeren over de opdracht is fundamenteel net<br />
zoals rapporteren van opvallende observaties.<br />
In overleg met de leraar Lichamelijke opvoeding kunnen er afspraken gemaakt worden in<br />
verband met rugversterkende en rugsparende oefeningen.<br />
7 Afhankelijk van de doelstellingen van de voorziening en de behoeften van de patiënt kan er<br />
persoonsgerichte zorg worden verstrekt.<br />
8 Veiligheidsvoorschriften lezen en toepassen wordt best ingeoefend aan de hand van concrete<br />
instructiefiches van een welbepaalde voorziening. Telefoon aannemen en doorverbinden.<br />
Specifieke module Logistieke dienst 39 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
9 Hieromtrent dient samengewerkt te worden met Voedingsdienst en dan een concrete vertaling<br />
maken naar de specifieke voorzieningen. Het belang van een aangename sfeer (storende<br />
geluiden ...), smaakvolle en gebruiksvriendelijke presentatie (geur, uitzicht, samenstelling,<br />
schikking, eventueel voorgesneden ...) en een comfortabele houding moet benadrukt worden.<br />
Een inleefmoment tijdens het maaltijdgebeuren in een instelling kan dit concretiseren.<br />
De logistiek assistent dient ook maaltijden (tussendoortjes) te kunnen bereiden. Dit wordt<br />
ingevuld via lessen Voedingsdienst.<br />
10 Deze doelstelling wordt ook in de andere diensten ingeoefend en kan best specifiek toegelicht<br />
worden tijdens een studiebezoek. Post verdelen, voorraad beheren, menukeuzekaarten invullen<br />
en gegevens invoeren via een toetsenbord zijn de voornaamste bezigheden.<br />
4.2 Ondersteunende cognitieve vaardigheden<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
11 Visie op kwaliteitszorg in de gezondheidszorg<br />
verwoorden en toetsen aan eigen ervaringen.<br />
Rechten en plichten als logistiek assistent benoemen<br />
en toepassen in concrete situaties.<br />
Begrippen verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid<br />
verwoorden en toepassen.<br />
Benoemen van de verschillende beroepsgroepen<br />
en hun opdrachten.<br />
12 Elementaire basiskennis verwoorden omtrent<br />
veel voorkomende problematieken op fysiek,<br />
psychisch en sociaal vlak.<br />
Omschrijven van de invloed die een bepaalde<br />
problematiek kan hebben op de persoon in kwestie<br />
en zijn omgeving.<br />
13 Verwoorden van elementaire kennis omtrent<br />
gezonde voeding, diëten en vochtbehoeften aangepast<br />
aan leeftijd en specifieke behoeften.<br />
14 Benoemen van de belangrijkste hygiënische en<br />
veiligheidsregels en de bijbehorende preventiemogelijkheden.<br />
Algemene gezondheidszorg<br />
Complexe zorgsituaties<br />
Voeding<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
Veiligheid en hygiëne<br />
11 Vroegere stage-ervaringen kunnen als vertrekbasis genomen worden.<br />
Regionaal verkennen van de gezondheidszorg is een noodzaak via studiebezoeken, het<br />
doornemen van folders en brochures ...<br />
Een getuigenis kan de specifieke taak, rechten en plichten toelichten. Concrete situatieschetsen<br />
werken verhelderend.<br />
Specifieke module Logistieke dienst 40 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
12 Minstens twee problematieken per domein bespreken: bijvoorbeeld<br />
fysieke problemen: CVA, Parkinson, aids, diabetes, luizen ...<br />
psychische problemen: depressie, schizofrenie, dementie, mentale handicap ...<br />
sociale problemen: sociaal-emotionele problemen, autistoform gedrag, kansarmoede, andere<br />
culturen.<br />
Belangrijk is dat leerlingen hulpmiddelen aangereikt krijgen om gegevens omtrent een bepaalde<br />
problematiek op te zoeken en te verwerken. Het is niet de bedoeling dat zij een fysiologische<br />
uiteenzetting geven maar wel dat zij de belangrijkste signalen benoemen die met de problematiek<br />
samenhangen en verwoorden hoe de betrokken persoon en zijn omgeving best benaderd<br />
wordt.<br />
Deze doelstelling leent zich om bijvoorbeeld een jaaropdracht in kleine groep rond te maken.<br />
Het is dan wel noodzakelijk dat leerlingen regelmatig begeleid en bijgestuurd worden en als<br />
afsluiting kan er een klassikale voorstelling gebeuren. Dit kan ook gebeuren in het kader van<br />
een vakoverschrijdend project.<br />
13 Overleg met Voedingsdienst is hier aangewezen. Het belang van een gezonde voeding met<br />
voldoende vochtinname dient hierbij benadrukt te worden. Er wordt best met eenzelfde<br />
voedingsvoorlichtingsmodel gewerkt.<br />
14 Overleg met andere diensten en specifieke vertaling is zinvol. Leerlingen dienen deze kennis<br />
ook toe te passen, zie ook 1 en 14.<br />
4.3 Ondersteunende beroepshoudingen<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
15 Hygiënische, veiligheidsgerichte, economische,<br />
ecologische, ergonomische, comfortgerichte houding<br />
toepassen in concrete beroepsgebonden situaties.<br />
Deontologische aspecten toepassen zoals beroepsgeheim<br />
en privacy respecteren.<br />
Concreet vertalen van de visie op dienstverlening.<br />
Reflecteren over ethisch moeilijke situaties.<br />
Specifieke beroepshouding en deontologie<br />
16 Eigen uiterlijk, voorkomen en taal verzorgen. Persoonlijk voorkomen<br />
17 Stipt zijn en ordelijk werken volgens de afgesproken<br />
regels en procedures.<br />
18 Creatief en esthetisch verantwoord werken met<br />
aandacht voor het totaalconcept en de mensen<br />
voor wie het bestemd is. Aandacht voor sfeerschepping<br />
binnen de doelstellingen van de voorziening<br />
en rekening houdend met de behoeften<br />
van de patiënten.<br />
Stiptheid en orde<br />
Zin voor creativiteit<br />
Specifieke module Logistieke dienst 41 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
19 Sociaal vaardig zijn op een hoffelijke en assertieve<br />
wijze. Eigen grenzen kennen en durven aangeven<br />
in de gepaste context.<br />
Omgaan met ongewenste intimiteiten en/of intimidatie.<br />
Flexibel omgaan in diverse complexe situaties,<br />
met arbeidsvoorwaarden en omstandigheden.<br />
20 Zich gepast inleven in de patiënten en hen respectvol<br />
benaderen in hun unieke zijn in relatie met<br />
anderen. Aandacht hebben voor zelfbeschikking,<br />
autonomie en inspraak.<br />
Verwoorden van mogelijkheden tot respectvolle<br />
contactname met patiënten die over weinig of<br />
geen verbale mogelijkheden beschikken.<br />
Op een uitnodigende wijze en/of met een animatieve<br />
grondhouding de patiënt betrekken bij het dagelijks<br />
gebeuren: interieurzorg, maaltijdtransport ...<br />
21 Vlot en spontaan samen werken en samenwerken.<br />
Opdrachten van anderen en hun competentie aanvaarden.<br />
Doorgeven van informatie, observaties<br />
en suggesties. Opmerkzaam zijn voor signalen<br />
en deze op de juiste wijze rapporteren.<br />
Eigen plaats en taak binnen het team (h)erkennen.<br />
22 Initiatief nemen en zelfstandig opgelegde taken<br />
afwerken, een combinatie van taken organiseren<br />
en uitvoeren in een welbepaald tijdsbestek.<br />
23 Verantwoordelijkheid opnemen voor het eigen werk<br />
en de bijbehorende specifieke beroepshoudingen.<br />
Eventuele eigen tekortkomingen of fouten melden<br />
aan de gepaste personen.<br />
Alert zijn voor ongewone situaties en signaleren<br />
aan de gepaste personen.<br />
24 Positief zelfbeeld ontwikkelen met zicht op eigen<br />
mogelijkheden en beperkingen.<br />
Zichzelf evalueren en toetsen aan reflecties van<br />
anderen.<br />
Voorkomen van stress en burn-out door onder<br />
andere een gezond evenwicht tussen werken en<br />
ontspanning, levenslang leren ...<br />
Uitleg en informatie vragen en gericht opzoeken en<br />
kritisch verwerken.<br />
Sociaal vaardig<br />
Patiëntgerichtheid<br />
Teamwerking<br />
Zelfstandigheid<br />
Verantwoordelijkheid<br />
Zelfhantering<br />
Specifieke module Logistieke dienst 42 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
15 Via concrete situatieschetsen en/of getuigenissen (bijvoorbeeld korte videofragmenten)<br />
leerlingen deontologische aspecten zoals beroepsgeheim, rechten en plichten laten situeren en<br />
verschillende visies (bijvoorbeeld de caritatieve visie versus de emancipatorische visie) in<br />
hulpverlening.<br />
Een ethisch moeilijke situatie kan optreden als een leerling betrokken wordt bij een discussie<br />
tussen patiënt en diens familie ...<br />
Stage-ervaringen kunnen concreet materiaal bieden.<br />
Al deze beroepshoudingen (verwijzend naar de doelstellingen 15 t.e.m. 24) zijn streefdoelen<br />
waartoe we leerlingen willen begeleiden, ze zijn eveneens herkenbaar in de andere diensten en<br />
worden op stage ook concreet ingeoefend.<br />
Geen enkele beroepsbeoefenaar is er ooit helemaal klaar mee.<br />
Leerlingen dienen te weten wat deze houdingen concreet inhouden en zichzelf hierin te situeren.<br />
Als leraar dien je regelmatig feedback en bijsturing te geven (bijvoorbeeld na een inleefmoment<br />
de leerling eerst zichzelf laten evalueren en nadien feedback geven al dan niet met iemand van<br />
het werkveld) zodat het leerproces gestimuleerd wordt.<br />
16 Wijzen op het belang van de eerste indruk.<br />
17 Wijzen op het belang van het volgen van de afspraken in een voorziening en het rekening<br />
houden bij de eigen werkzaamheden met het groter geheel (zowel qua dagindeling, doelstellingen<br />
en visie ...) waarin men werkt.<br />
18 Aandacht besteden aan sfeerschepping met respect voor de visie van de voorziening en de<br />
patiënten, bijvoorbeeld geen popmuziek aanzetten in de kamer van een patiënt die van klassieke<br />
muziek houdt ...<br />
19 Duidelijk durven verwoorden wat men wenst over te brengen aan anderen. Ook in bijvoorbeeld<br />
groepswerk kan hieraan aandacht gegeven worden.<br />
20 De kennis van verschillende problematieken (zie 12) helpt om zich in te leven, zich in de plaats<br />
te stellen van ..., dit inleven of zich empatisch opstellen kent ook zijn beperkingen en zijn<br />
grenzen.<br />
Leerlingen dienen steeds te communiceren met de patiënt als zij bijvoorbeeld een bed opmaken,<br />
een maaltijd brengen ... ook al is het niet steeds duidelijk of de patiënt hen wel begrijpt.<br />
Uitleggen wie je bent en wat je gaat doen, kloppen op de deur en 10 tellen wachten, toestemming<br />
vragen om iets in de kast te leggen... dit zijn elementaire zaken!<br />
Tenslotte is het heel belangrijk de patiënt zoveel mogelijk te betrekken bij wat er gebeurt, als<br />
er planten moeten verzorgd worden dien je in de eerste plaats te vragen of de patiënt het zelf wil<br />
doen of welk deel van de handeling hij kan doen. Het gaat er niet om patiënten te verplichten<br />
maar wel hen kansen tot inspraak te bieden al was het maar door hen te vragen hoe je het het<br />
best doet ...<br />
21 Binnen een voorziening zijn er steeds heel wat verschillende disciplines werkzaam met telkens<br />
een eigen opdracht maar met uiteindelijk dezelfde bekommernis: kwaliteitszorg aanbieden. Als<br />
logistiek assistent is het heel belangrijk de eigen plaats en opdracht binnen het team te kennen,<br />
zich te houden aan gezamenlijke afspraken (bijvoorbeeld in verband met de zelfredzaamheidstraining<br />
van een welbepaalde patiënt, een dieet ...) en belangrijke gegevens (bijvoorbeeld een<br />
patiënt die bijna niets gegeten heeft ...) door te spelen aan de juiste persoon.<br />
Specifieke module Logistieke dienst 43 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
22 De eigen opdrachten dienen zo zelfstandig mogelijk te worden uitgevoerd (zie ook 1 en 15).<br />
23 Verantwoordelijkheid opnemen bijvoorbeeld als je ziet dat bloemen geen water meer hebben,<br />
als je een pilletje onder het hoofdkussen vindt, als je een verkeerde maaltijd besteld hebt, als een<br />
familielid klaagt ...<br />
24 Leerlingen voldoende inlichten over bijscholingsmogelijkheden. Een getuigenis van een patiënt<br />
over de betekenis van de logistieke assistent kan een hart onder de riem zijn voor de leerlingen.<br />
Het opmerken en verwoorden van fijne stage-ervaringen is zeker zo belangrijk als het uiten van<br />
negatieve ervaringen. Het delen van ervaringen heeft mits de nodige begeleiding meestal een<br />
leereffect.<br />
5 EVALUATIE<br />
Leerlingen dienen op voorhand goed te weten wat en hoe er geëvalueerd wordt. Zowel vaardigheden,<br />
kennis als houding dienen aan bod te komen. Permanente evaluatie is aangewezen mits de nodige<br />
aandacht voor het begeleiden van het leerproces.<br />
6 MINIMALE MATERIELE VEREISTEN<br />
6.1 Nutsvoorzieningen<br />
! voorzieningen voor koud en warm water<br />
6.2 Infrastructurele voorzieningen<br />
! zone voor handhygiëne (*)<br />
! zone voor berging van verzorgingsgerief<br />
6.3 Specifieke uitrusting voor<br />
! handhygiëne, met inbegrip van ontsmetten<br />
! brandveiligheid<br />
6.4 Klein werkmateriaal, toestellen en apparaten omtrent<br />
voedselbehandeling: (*)<br />
! de technieken: portioneren, schillen, smeren, beleggen, snijden, verkleinen, inschenken ...<br />
! het bewaren van voedingsmiddelen: koelen<br />
(*) Hiervoor kan een afzonderlijk lokaal voor voedselbehandeling worden gebruikt.<br />
Specifieke module Logistieke dienst 44 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
! het presenteren en afruimen van voedsel: dienbladen, voedseltransportwagen (voedselverdeelwagen/voedselafruimwagen)<br />
! de omkadering van de voedselpresentatie: tafelbekleding, uitrusting en decoratie<br />
• de zorg voor textiel<br />
gebruiksklaar maken<br />
• de zorg voor het interieur<br />
verschonen en dekken van bed: bed en bedlinnen<br />
dagelijks reinigen en onderhouden van lavabo, klein meubilair, spiegel, met onder meer<br />
industriële producten<br />
• de zorg voor gebruiksgoederen van patiënt/bewoner<br />
klein onderhoud van toiletgerief, rolstoel<br />
• de ondersteuning van de zorg voor de patiënt/bewoner: rolstoel, verzorgingskar en verzorgingsgerief<br />
6.5 Producten en gerief in verband met eerste hulp bij ongevallen<br />
6.6 Informatiebronnen<br />
! in verband met handhygiëne<br />
6 hygiëneplan<br />
6 instructiefiche<br />
! in verband met veiligheid<br />
6 instructiefiche<br />
6.7 Uitzicht en afwerking<br />
Het geheel is ingericht, uitgerust en afgewerkt volgens de regelgeving in verband met hygiëne (voor<br />
voedselbehandeling) en veiligheid.<br />
Specifieke module Logistieke dienst 45 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
7 BIBLIOGRAFIE<br />
IJZERMAN, R.K., Huishoudkunde anders groothuishouding, Theorieboek 2 - Praktijkboek 2,<br />
Thieme.<br />
MANSCHOT, M., SIEMERINCK, I.W.Th., FABER, E., Huishoudkunde voor verzorgenden.<br />
Basisboek - Vervolgboek, Wolters-Noordhoff, Groningen, 1991.<br />
RITSEMA, I.M., Interactie in beroepssituaties. Kwalificatieniveau 2 - Theorieboek, Kwalificatieniveau<br />
3 - Theorieboek - Vaardigheden, SMD - De Sikkel.<br />
VAN HAREN, A., MORIE, G., RIEMSDIJK, M.M.M., VRIES, A., Zorg voor huishouding,<br />
Kwalificatieniveau 2 - Theorieboek - Vaardigheden - Werkboek, SMD - De Sikkel.<br />
'Thuiszorg hulpmiddelencentrum' van de Christelijke Mutualiteit, Gouverneur Verwilghensingel,<br />
Hasselt (voor studiebezoek).<br />
Kom een beetje bij mij zitten, Animatie in het rusthuis, Cooreman-Massie, Acco, Leuven.<br />
'Traject'<br />
deel 1: Sociaal-agogische vaardigheden<br />
deel 2: Begeleiding<br />
Nygh en Van Ditmar, Nederland<br />
Voeding en Voorlichting (maandblad) Voorlichtingsbureau van de voeding, Eisenhowerlaan 108-111,<br />
Postbus 85700, 2508 CK Den Haag.<br />
Maandblad 'Eigen Aard', KVLV Leuven.<br />
EHBO, Handboek voor helpers, Rode Kruis, Dienst GVO, Vleurgatsesteenweg 98, 1050 Brussel,<br />
vernieuwde uitgave 1997.<br />
Pas op! ... je rug, preventie van rugklachten, KU Leuven.<br />
Mijn rug en ik, Provinciaal veiligheidsinstituut, Jezusstraat 28, <strong>2000</strong> Antwerpen.<br />
Het brandveiligheidsplan, de heer E. Van den Berghe, Centrum voor Andragogiek, UFSIA,<br />
Antwerpen, 1995.<br />
Brandschool van de NVBB, opleidingsprogramma NVBB, Nationale Vereniging voor beveiliging<br />
tegen brand en binnendringing, 1990.<br />
Hulpmiddelen voor brandpreventie, KVID, VZW G. Schildknechtstraat 9, 1020 Brussel.<br />
Ergonomie en Arbeidsklimaat, CGAB, Commissariaat-generaal voor de bevordering van de arbeid,<br />
Belliardstraat 53, 1040 Brussel.<br />
Ergonomie: mens en werk, kwaliteit van A tot Z (handboek en videofilm)<br />
VRT, Instructieve omroep, 1043.<br />
Specifieke module Logistieke dienst 46 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Courante kamerplanten, uitgeverij CERA, Leuven.<br />
Gezin en gezondheid, Mayo-clinic, Combium, 1999.<br />
Leerlingennotities derde graad Verzorging, Licap, Brussel.<br />
Specifieke module Logistieke dienst 47 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
ORGANISATIE-ASSISTENTIE<br />
Derde graad BSO<br />
Derde leerjaar<br />
SPECIFIEKE MODULE VOEDINGSDIENST<br />
4 uur/week<br />
In voege vanaf 1 september <strong>2000</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023<br />
Specifieke module Logistieke dienst 49 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
INHOUD<br />
1 BEGINSITUATIE..................................................... 51<br />
2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN ...................................... 52<br />
3 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN<br />
DIDACTISCHE MIDDELEN ........................................... 52<br />
4 LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN, PEDAGOGISCH-<br />
DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN ............... 53<br />
4.1 Handelingsgerichte vaardigheden ........................................ 54<br />
4.1.1 Ondersteunende vaardigheden ten aanzien van eigen werkzaamheden ......... 54<br />
4.1.2 Vaardigheden die betrekking hebben op het voedingsmagazijn/<br />
het winkelpand/kleinhorecazaak ......................................... 55<br />
4.1.3 Vaardigheden omtrent voedselbehandeling en nazorg in de keuken ............ 56<br />
4.1.4 Vaardigheden omtrent interieurzorg en maaltijdbediening ................... 59<br />
4.1.5 Vaardigheden die betrekking hebben op de klant ........................... 61<br />
4.2 Ondersteunende cognitieve vaardigheden ................................. 62<br />
4.2.1 Administratie ......................................................... 62<br />
4.2.2 Deontologie .......................................................... 63<br />
4.2.3 Grondstoffenleer ...................................................... 63<br />
4.2.4 Hygiëne omtrent voedselbehandeling ..................................... 64<br />
4.2.5 Veiligheid en ergonomie ................................................ 65<br />
4.3 Ondersteunende beroepshoudingen ...................................... 66<br />
5 EVALUATIE......................................................... 67<br />
6 MINIMALE MATERIELE VEREISTEN ................................ 68<br />
7 BIBLIOGRAFIE...................................................... 70<br />
Specifieke module Logistieke dienst 50 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
1 BEGINSITUATIE<br />
Normalerwijze stromen leerlingen door vanuit de onderliggende studierichting ‘Organisatiehulp’ derde<br />
graad BSO.<br />
Voor de leerlingen die de derde graad ‘Organisatiehulp’ hebben gevolgd sluit de leerstof van de<br />
vormingscomponent ‘Voedingsdiensten’ in ‘Organisatie -<strong>assistentie</strong>’ aan op de leerstof van dezelfde<br />
vormingscomponent in de derde graad.<br />
De instroom van andere studierichtingen derde graad is mogelijk:<br />
! de leerlingen die de derde graad BSO ‘Verzorging’ hebben gevolgd hebben volgende beginsituatie:<br />
• de leerlingen kunnen niet-complexe deeltaken omtrent voeding, textiel- en woningzorg<br />
organiseren en uitvoeren;<br />
• de leerlingen werken hygiënisch, ergonomisch, rationeel, veilig met milieubesparende producten<br />
en technieken en dit op terrein van zorg voor voeding, textiel en woonomgeving;<br />
• de voorkennis omtrent voeding is beperkt, er zal een inspanning gevraagd worden van de<br />
leerlingen tot bijscholen, van hen zal extra belangstelling en actieve inzet verwacht worden.<br />
! de leerlingen die de derde graad BSO ‘Grootkeuken’ hebben gevolgd hebben volgende beginsituatie:<br />
• de leerlingen kunnen handelingen en technieken toepassen op voedingsproducten, volgens de<br />
gegeven receptuur en de regels voor goede hygiënepraktijken en dit met aandacht voor<br />
evenwichtige en gezonde voeding;<br />
• de kennis en de vaardigheden kunnen worden uitgevoerd onder wisselende omstandigheden<br />
volgens de aard en de wensen van de doelgroep.<br />
! de leerlingen die de derde graad TSO ‘Sociale en technische wetenschappen’ hebben gevolgd<br />
hebben volgende beginsituatie:<br />
• de leerlingen kregen een initiatie in het ontwikkelen van een voedingsproduct;<br />
• ze zijn vertrouwd met het ‘organiseren’ bij voedselbehandeling;<br />
• ze kunnen nutritionele waarden van voedingsproducten berekenen en interpreteren;<br />
• ze kunnen basisprincipes en –technieken in verband met het bewaren en bereiden van voedsel<br />
toepassen.<br />
! de leerlingen die de derde graad TSO 'Verpleegaspiranten' (nieuwe naam ‘Gezondheids- en<br />
welzijnswetenschappen’) hebben gevolgd hebben een zeer beperkte basiskennis omtrent voedselbereiding.<br />
Ze hebben enkel specifieke kennis omtrent toepassingen in verband met voedselbereiding<br />
voor zuigelingen, gezinsmaaltijden, kindervoeding en dieetvoeding. Deze overstap vraagt van de<br />
leraar ‘Voedingsdienst’ begeleidende maatregelen.<br />
! de leerlingen die de derde graad TSO 'Bijzondere jeugdzorg' (nieuwe naam ‘Jeugd- en gehandicaptenzorg’)<br />
hebben gevolgd hebben geen schoolse voorkennis wat voedselbereiding betreft .<br />
Sommige leerlingen hebben een voorkennis vanuit de tweede graad ‘Sociale en technische wetenschappen':<br />
ze bezitten na praktijkoefeningen een technische basiskennis en vaardigheden in het behandelen<br />
van voedingsproducten.<br />
Specifieke module Voedingsdienst 51 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN<br />
Bij de opleiding tot (service)medewerker in de voedingsdienst verwacht men dat de leerling bepaalde<br />
deelverantwoordelijkheden binnen een zekere grens van zelfstandigheid onder (verwijderd) toezicht<br />
van een eindverantwoordelijke kan uitvoeren.<br />
De (service)medewerker:<br />
! ondersteunt<br />
• de verantwoordelijke in de keuken en bij de bediening van maaltijden;<br />
• de magazijnier/verkoper van de voedingszaak;<br />
! voert wisselende meervoudige complexe opdrachten uit in verband met<br />
• de voorbereiding, de bereiding en de presentatie van gerechten, en de nazorg in de keuken;<br />
• de organisatie en de omkadering van het maaltijdgebeuren: de verbruikzaal, de bediening/<br />
verstrekking van gerechten/ maaltijden en de nazorg in de verbruikzaal;<br />
• de opslag, het ordenen, prijzen, schikken, presenteren, verkopen en verpakken van voedingswaren;<br />
• het voorraadbeheer: het bewaren van voedingsmiddelen, inrichten van bergruimten, inventarisatie;<br />
! moet kennis nemen en inzicht verwerven in verschillende organisatievaardigheden in verband met<br />
aankoop- en verkoopplanning.<br />
De opleiding en de vorming tot (service)medewerker in de voedingsdienst stelt hem/haar in staat om<br />
functies waar te nemen in instellingen (verzorgings-, vormings-, onderwijs-), bedrijven, vakantiecentra,<br />
zelfbedieningsrestaurants, fastfood- of cateringbedrijven, voedselverwerkende bedrijven,<br />
kleinhoreca, openbare instellingen, voedingszaken … en bij gelegenheidsonthaal.<br />
De exacte invulling van het takenpakket van de (service)medewerker kan verschillen van zaak tot zaak.<br />
Een geleidelijke ontplooiing naar meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheid zal de leerling in staat<br />
stellen het domein van hulpkracht te overstijgen.<br />
3 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE<br />
MIDDELEN<br />
Het contact met de arbeidswereld is zeer belangrijk, daarom is het aangewezen om in overleg met de<br />
collega’s, enkele bezoeken af te leggen naar bedrijven, instellingen…<br />
Omtrent activiteiten<br />
! in de keuken;<br />
! bij organisatie/omkadering van het maaltijdgebeuren/verbruikzaal, en bij de bediening aan<br />
personeel/ klanten;<br />
! in een voedingsmagazijn, een voedingszaak.<br />
Dit bezoek kan bijzonder verrijkend zijn voor het zelf opstarten van een project, een arbeidsoriënterende<br />
projectweek in het binnen- of buitenland …<br />
Specifieke module Voedingsdienst 52 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Dit bezoek heeft het best plaats in het begin van het schoo<strong>lj</strong>aar, het kan gepland worden tijdens een<br />
introductieweek of -dagen.<br />
De leerlingen moeten voortdurend in contact staan met de arbeidswereld via stages, bezoeken,<br />
voordrachten, eigen projecten …<br />
Het begeleiden van leerlingen via een aangepaste aanpak: concreet, praktisch, vertrekkend vanuit hun<br />
ervaringen biedt duidelijk een meerwaarde voor de leerlingen.<br />
Praktijk en theorie moeten behandeld worden als één geheel: de leerlingen moeten ‘al denkend doen’;<br />
om dit systematisch probleemoplossend denken en handelen te ondersteunen kan men werken met een<br />
stappenplan in afspraak met de andere diensten.<br />
Deze leerlingen hebben geen boodschap aan te veel theorie, er moet levensecht praktisch gewerkt<br />
worden. De leerling is waarnemer en uitvoerder en zal op deze manier de leerstof ervaren en vanuit<br />
deze ervaring kennis en vaardigheden verwerken.<br />
Bij een verschillende beginsituatie is een gedifferentieerde aanpak belangrijk, hiermee moet de leraar<br />
rekening houden bij het uitbouwen van het didactisch proces.<br />
Herhaling is zinvol indien de beginsituatie zeer verscheiden is, voor éénzelfde beginsituatie is een<br />
gevarieerde herhaling aan de raden. Bij een grote heterogeniteit moet naar uitbreidingstaken gezocht<br />
worden, zodat leerlingen die geen herhaling nodig hebben toch aan bod komen. Bijvoorbeeld een<br />
projectweek kan sterk gedifferentieerd worden naar de leerlingen toe.<br />
Een nauwe samenwerking en overleg met plastische opvoeding, stage, participatie, technische dienst<br />
… is gewenst. Voor bepaalde leerinhouden is een zekere integratie noodzakelijk.<br />
4 LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN, PEDAGOGISCH-<br />
DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN<br />
Bepaalde leerplandoelstellingen beogen vaardigheden die fundamenteel zijn voor het domein van de<br />
voedingsdienst. We groeperen ze hier vooraf om er extra aandacht op te vestigen. De leraar moet ze in<br />
zoveel mogelijk lessen integreren.<br />
De opdrachten via een systematische probleemaanpak benaderen. Onder een systematische probleemaanpak<br />
verstaan we de opdracht analyseren, zich informeren, plannen, uitvoeren en evalueren.<br />
Bij deze aanpak de principes van proces- en productkwaliteit hanteren:<br />
! hygiëneplannen en -instructies stipt en correct uitvoeren;<br />
! oog hebben voor veiligheid;<br />
! bij opdrachten die betrekking hebben op de klant, vertrekken vanuit een klantgerichte visie met<br />
aandacht voor creatief en esthetisch verantwoord werken;<br />
Specifieke module Voedingsdienst 53 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
! een opdracht organiseren in functie van een vooropgestelde tijdsplanning en in functie van het<br />
ergonomisch werken;<br />
! ecologisch en economisch handelen.<br />
4.1 Handelingsgerichte vaardigheden<br />
Alle leerplandoelstellingen welke vet gedrukt zijn, zijn nieuw voor het derde leerjaar in de derde graad,<br />
de andere zijn een herhaling van de derde graad 'Organisatiehulp'.<br />
Het is van groot belang dat zowel de handelingsgerichte vaardigheden, de ondersteunende cognitieve<br />
vaardigheden en de ondersteunende beroepshoudingen voortdurend geïntegreerd aan bod komen.<br />
4.1.1 Ondersteunende vaardigheden ten aanzien van eigen werkzaamheden<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
1 Opdracht analyseren, plannen, uitvoeren en evalueren,<br />
inzake proces- en productkwaliteit.<br />
Informatiebronnen kiezen en juist aanwenden.<br />
2 Veiligheids- en hygiënemaatregelen toepassen<br />
omtrent:<br />
! het werk in het magazijn/het winkelpand/de keuken/de<br />
verbruikruimte;<br />
! het gebruik van gereedschappen en apparaten;<br />
! het gebruik van producten;<br />
! het bewaren van producten;<br />
! de werkpostschikking.<br />
Veiligheidsregels toepassen omtrent:<br />
! het gebruik van elektriciteit;<br />
! brandpreventie, -evacuatie en -bestrijding;<br />
! ongevallenpreventie.<br />
Veiligheidspictogrammen toepassen.<br />
3 Ergonomisch:<br />
! heffen, tillen en zittend werken;<br />
! werkpost schikken;<br />
! werken binnen een welomschreven tijdsplanning.<br />
Kwaliteitszorg bij het uitvoeren van<br />
vaardigheden<br />
Maatregelen inzake veiligheid en<br />
hygiëne<br />
Ergonomie en tijdsplanning<br />
Specifieke module Voedingsdienst 54 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
1 Bij de analyse van de opdracht zoveel mogelijk gebruikmaken van informatiebronnen.<br />
Criteria voor de product- en proceskwaliteit zijn terug te vinden bij de leerplandoelstellingen,<br />
leerinhouden, pedagogische en didactische wenken.<br />
Eventueel een bezoek brengen aan de stadsbibliotheek of een gespecialiseerde bibliotheek voor<br />
het raadplegen van informatie.<br />
2 Gebruikmaken van de 'Gids voor goede hygiënepraktijken bij voedselvoorziening in grootkeuken<br />
en verzorgingsinstellingen'.<br />
Raadpleeg de ARAB-reglementering.<br />
4.1.2 Vaardigheden die betrekking hebben op het voedingsmagazijn/het winkelpand/<br />
kleinhorecazaak<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
4 Magazijn<br />
! controleren wat betreft temperatuur, vochtigheidsgraad<br />
en verluchting;<br />
! milieubewust opruimen;<br />
! grof schoonmaken;<br />
! informatiebronnen raadplegen omtrent de<br />
wettelijke voorschriften die worden gesteld<br />
aan magazijnen.<br />
5 Levering controleren wat betreft:<br />
! overeenstemming van de bestelling;<br />
! verpakking en etikettering, data;<br />
! sensorische kwaliteit;<br />
! hygiënische omstandigheden;<br />
! informatiebronnen en checklijsten hanteren;<br />
! kritische gevarenpunten in het voedingsmiddelencircuit<br />
opsporen.<br />
6 Voedingsproducten:<br />
! sorteren volgens de vijf gamma's;<br />
! stockeren volgens het principe 'first-in-first-out'<br />
Inventaris opnemen en aanvullen van voorraden.<br />
Bewaaromstandigheden controleren, wat betreft:<br />
temperatuur, vochtigheidsgraad, lichtinval, luchttoevoer.<br />
Koel- en vriesruimtes verantwoord gebruiken.<br />
Gestockeerde voedingsproducten controleren (cf.<br />
criteria bij levering).<br />
Instructiefiches correct invullen.<br />
Magazijn<br />
Ontvangst van producten<br />
Stockage van producten<br />
Specifieke module Voedingsdienst 55 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
7 Winkelpand/kleinhorecazaak<br />
! milieubewust opruimen;<br />
! systematisch schoonmaken.<br />
Voedingsproducten prijzen, correct stapelen, aanvullen<br />
en etaleren.<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
Winkelpand/kleinhorecazaak<br />
4 Gebruikmaken van voorraad en ruimtes op school, bevoorrading van eigen praktijklokalen op<br />
de school via beurtsysteem, checklijsten gebruiken. Werken met gerichte stageopdrachten en<br />
de stagegegevens inventariseren om ze te gebruiken binnen de lessen praktijk.<br />
5 Concrete documenten gebruiken. Via checklijsten de kritische gevaarpunten in het voedingsmiddelencircuit<br />
opsporen bijvoorbeeld in eigen praktijklokalen.<br />
Zelf controleren en registreren van leveringen via een beurtsysteem.<br />
6 Eigen voorraden controleren en stapelen cf. 'first-in-first-out'-principe. Leerlingen voeren zelf<br />
temperatuurcontroles uit in eigen bergingen, koel- en diepvriesruimtes op school aan de hand<br />
van instructiefiches.<br />
4.1.3 Vaardigheden omtrent voedselbehandeling en nazorg in de keuken<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
8 In overeenstemming met de hygiënevoorschriften<br />
en/of instructiefiche:<br />
! handen verzorgen;<br />
! lavabo correct gebruiken;<br />
! aangepaste kledij in orde brengen;<br />
! haarhygiëne;<br />
! haarbeschermingsmiddelen gebruiken.<br />
Factoren opsommen omtrent de verantwoorde<br />
aankoop en gebruik van:<br />
! verzorgingsproducten handenhygiëne;<br />
! reinigingsmiddelen;<br />
! ontsmettingsmiddelen;<br />
! aangepaste kledij en beschermingsmiddelen:<br />
keuken, zaal en onthaal.<br />
9 Voedingsproducten klaarzetten rekening<br />
houdend met<br />
! de hygiënevoorschriften;<br />
! de werkpostschikking.<br />
Bepaalde technische voorzieningen en apparaten<br />
operationeel maken.<br />
Handleiding en/of instructiefiche ontleden<br />
en toepassen tot het opstarten van de keuken.<br />
Persoonlijke voorbereiding op de<br />
dienst<br />
Opstarten van de keuken<br />
Specifieke module Voedingsdienst 56 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
10 Vanuit de zorg voor hygiëne, voedingsproducten<br />
behandelen, rekening houdend met hun risicograad.<br />
Bij de (niet-gastronomische) maaltijdproductie van<br />
ontbijt- en brunchgerechten, lunchgerechten, soepen,<br />
koude en warme (deel)bereidingen, salades,<br />
nagerechten, buffetgerechten en gerechten uit de<br />
kleinhorecasector:<br />
! aangepaste grondstoffen gebruiken;<br />
! nieuwe 'grondstoffen', vernieuwde 'grondstoffen'<br />
, halffabrikaten, vacuümbereide maatlijden<br />
gebruiken en verwerken;<br />
! aangepaste werkmiddelen correct hanteren<br />
volgens de veiligheidsnormen;<br />
! aangepaste methode gebruiken wat betreft:<br />
voorbereiden, bereiden, proportioneren, schikken,<br />
dresseren, eventueel inpakken voor latere consumptie;<br />
! met aangepaste meetapparatuur de kerntemperatuur<br />
en de temperatuur van frituurvet controleren;<br />
! temperatuurregistratie in functie van HACCP;<br />
! snelheid van afkoeling en afdekken van gerechten<br />
bewaken onder andere door gebruik<br />
van snelkoker, vacuümtoestel ...<br />
! soorten afdek- en plasticfolies oordeelkundig<br />
gebruiken waar nodig;<br />
! mogelijkheden van koelen, koelinstallaties oordeelkundig<br />
gebruiken.<br />
Getuigenschotel bereiden.<br />
Speciale gelegenheden (cf. doelstelling 18) uitvoeren<br />
volgens organisatieplan.<br />
Bereiden van gerechten voor andere voedingsgewoonten:<br />
onder andere vegetarische gerechten.<br />
Dranken bereiden met aangepaste apparatuur,<br />
schenken en presenteren op een veilig en economische<br />
verantwoorde manier.<br />
11 Bij manuele vaatwas, hygiënevereisten toepassen<br />
wat betreft:<br />
! vuilverwijdering;<br />
! sorteren van de vaat;<br />
! temperatuur van het waswater;<br />
! naspoelen;<br />
! afdrogen en gebruik van keukenhanddoeken;<br />
! bergen van de vaat.<br />
Nazorg van de afwasruimte.<br />
Bij machinale vaatwas, hygiënevereisten toepassen<br />
wat betreft:<br />
! vuilverwijdering;<br />
! nazorg.<br />
Maaltijdproductie<br />
Vaatwas<br />
Specifieke module Voedingsdienst 57 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Milieuvriendelijke vaatwasproducten oordeelkundig<br />
gebruiken.<br />
Handleiding toepassen bij machinale vaatwas.<br />
Reinigen van keukenhanddoeken en poetsdoeken.<br />
Transportmiddelen, bergruimten op wielen<br />
gebruiken.<br />
12 Omtrent afvalverwijdering, hygiënevoorschriften<br />
toepassen bij het<br />
! selecteren en verwijderen van afval;<br />
! systematisch reinigen van recipiënten voor<br />
afval.<br />
Desinfecteren van middelen en milieu:<br />
! gebruik van aangepaste producten en middelen;<br />
! combinatie van reinigingsproducten en desinfectiemiddelen<br />
oordeelkundig en veilig toepassen;<br />
! milieuvriendelijke producten gebruiken;<br />
! reinigingsproducten en desinfectiemiddelen<br />
veilig bewaren.<br />
Ongedierte en parasieten voorkomen en bestrijden.<br />
13 Hygiënevoorschriften toepassen bij het reinigen/<br />
ontsmetten van<br />
! lavabo's;<br />
! werkvlakken, tafels en apparaten;<br />
! snijplanken, roer- en schepmateriaal;<br />
! kookpotten;<br />
! bestek en porselein;<br />
! thermoskannen, theepotten;<br />
! bergruimten.<br />
Dagelijkse en periodieke onderhoud verzorgen.<br />
Omtrent het reinigen in het algemeen, en van vloeren<br />
in het bijzonder, hygiënevoorschriften volgens<br />
HACCP toepassen bij het:<br />
! kiezen en doseren van reinigingsproducten;<br />
! kiezen en gebruiken van werkmiddelen;<br />
! uitvoeren van het reinigings-/ontsmettingsproces.<br />
Onderhoudsplan uitvoeren volgens de hygiënevoorschriften.<br />
Werkdocumenten omtrent HACCP en gidsen<br />
voor goede hygiënepraktijken doeltreffend gebruiken.<br />
Afvalbeheer<br />
Nazorg in de keuken<br />
Specifieke module Voedingsdienst 58 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
8-9 Concrete instructiefiches van eigen school of de stageplaatsen gebruiken en invullen.<br />
9 Externe firma's raadplegen die zich specialiseren in horecahygiëne, linnendienst, kledij voor de<br />
horeca ... eventueel een demonstratie laten uitvoeren in de school.<br />
10 Keuze van de gerechten wordt medebepaald door de stageplaatsen, door projecten binnen en<br />
buiten de school.<br />
Er wordt rekening gehouden met de principes van een gezonde voeding.<br />
Onder 'nieuwe of vernieuwde' grondstoffen verstaan we bijvoorbeeld nieuwe vetstoffen,<br />
gemodificeerde zetmelen, vreemde groenten- en fruitsoorten, vers voorbereide producten zoals<br />
groenten, fruit ... halffabrikaten zoals sausen, puddingen, chocoladeschuim, soepen ...<br />
Een bezoek aan een horecabeurs, een vroegmarkt, een groothandel voor horeca ... kan heel<br />
verrijkend zijn.<br />
Demonstraties laten uitvoeren door gespecialiseerde firma's onder andere expressotoestellen,<br />
snijmiddelen, steamers, inductiekookplaten, toestellen voor temperatuurregistratie, snelkoelen,<br />
...<br />
Trends opvolgen in culinaire magazines en via televisieprogramma's.<br />
Aan de hand van bijkomende informatie het informatiebestand van de derde graad verder<br />
uitbouwen.<br />
11 Toepassen van de machinale vaatwas kan gebeuren op stage of bij buitenschoolse activiteiten.<br />
12 Voor de externe afvalverwerking kan contact opgenomen worden met externe diensten zoals<br />
containerpark, gespecialiseerde firma's ...<br />
Gebruikmaken van assortimentfolders van verschillende afvalrecipiënten, reinigingsproducten,<br />
desinfectiemiddelen ...<br />
Ongediertebestrijding door externe diensten even aanhalen.<br />
13 Concrete werkdocumenten zoals instructiefiches en onderhoudsplannen gebruiken van de school<br />
en/of de stageplaatsen.<br />
Leerlingen erop attent maken dat er schoonmaakbeurten kunnen gebeuren door behulp van<br />
externe firma's.<br />
Eventuele demonstratie bijwonen van schrob-, zuig- en andere schoonmaaktoestellen.<br />
4.1.4 Vaardigheden omtrent interieurzorg en maaltijdbediening<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
14 Veiligheidsregels en hygiënevoorschriften naleven.<br />
Verbruikzaal/verbruikruimte<br />
! schoonmaken, ordenen en schikken;<br />
! organisatieplan van eigen werkzaamheden<br />
kunnen opstellen;<br />
Interieurzorg<br />
Specifieke module Voedingsdienst 59 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
! verzorgen van de algemene inrichting van een<br />
lokaal en/of zaal in overeenstemming met de<br />
gelegenheid en volgens de hygiëne en veiligheidswetgeving;<br />
! tafels klaarzetten aan de hand van een grondplan<br />
of een schema aangepast aan de ruimte;<br />
! zelf een grondplan van de tafelschikking voor<br />
een gegeven situatie uitwerken;<br />
! aanbrengen van aangepaste decoratieve tafelversiering<br />
en een presentatiehoek of blikvanger;<br />
! totale omgeving met elkaar in harmonie brengen.<br />
15 Instaan voor het/de te reinigen en gebruiksklaar te<br />
maken tafeltextiel/tafelaankleding:<br />
! in diverse grondstoffen;<br />
! voor diverse gelegenheden.<br />
16 Tafels bekleden.<br />
Tafels dekken met servies, bestekglazen en aangepaste<br />
decoratie zoals menukaarten, decoratief<br />
verwerkte bloemen ... rekening houdend met de<br />
totale sfeer.<br />
17 Veiligheidsregels en hygiënevoorschriften naleven.<br />
Gerechten kunnen:<br />
! proportioneren en verdelen op de juiste manier;<br />
! aanreiken in schotel, kom ...<br />
! inzetten per persoon;<br />
! serveren met dienblad, voedseltransportwagen;<br />
! bedienen aan buffet.<br />
Serveren voor groepen.<br />
Bedienen in zelfbedieningsrestaurants en serveren<br />
in de kleinhorecabedrijven.<br />
Hulp bieden bij speciale maaltijden onder andere<br />
! receptie;<br />
! koud en warm buffet;<br />
! kaasbuffet;<br />
! barbecue, fondue, gourmet ...<br />
Dranken schenken en serveren:<br />
onder andere gebruikmaken van tapkast,<br />
ijsblokjes bereiden ...<br />
Opstellen van bedieningsbuffet.<br />
Presenteren van dranken en gerechten.<br />
18 Vlot veiligheidsregels en hygiënevoorschriften<br />
naleven.<br />
Afruimen: manueel en met een transportwagen.<br />
Zorg voor tafelaankleding<br />
Dekken van tafels<br />
Maaltijdbediening<br />
Maaltijdverstrekking<br />
Nazorg in de verbruikzaal/verbruikruimte<br />
Specifieke module Voedingsdienst 60 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Afruimen bij speciale gelegenheden (cf. doelstelling<br />
10).<br />
Schoonmaken en ordenen van de verbruikruimte.<br />
Werken aan de hand van een onderhoudsplan.<br />
Operationeel maken van de verbruikruimte voor<br />
de volgende activiteit.<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
14-16 Afspraken maken met de leraar Plastische opvoeding, Stage en Technische dienst.<br />
Firma's raadplegen die zich specialiseren in externe linnendienst.<br />
17 Afspraken maken met de leraar Logistieke dienst in verband met het be-/en afdienen met<br />
dienblad en voedseltransportwagen.<br />
Hulp bieden bij speciale maaltijden kan gebeuren bij binnen- en buitenschoolse activiteiten.<br />
Mogelijkheden nagaan tot de aankoop van kant-en-klare-ijsblokjes.<br />
18 Werken met concrete onderhoudsplannen en instructiefiches.<br />
4.1.5 Vaardigheden die betrekking hebben op de klant<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
19 Klanten gericht doorverwijzen.<br />
Klanten wegwijs maken in de winkelruimte/verbruikruimte.<br />
Bestellingen klaarzetten.<br />
Klanten helpen bij het inladen.<br />
20 Klanten verwelkomen, begeleiden, helpen ...<br />
Adequaat reageren bij onvoorziene omstandigheden,<br />
zoals bij morsen, vergeten te bedienen, onwel worden.<br />
21 Inlichtingen verstrekken aan de hand van gegevens<br />
op (de verpakking van) voedingsproducten, zoals:<br />
! soort product;<br />
! bewaarvoorschriften;<br />
! voedingswaarde;<br />
! bereidingswijze.<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
Algemene vaardigheden omtrent<br />
klantenservice<br />
Klanten ontvangen<br />
Specifieke klantenservice<br />
19-21 Gebruikmaken van assortiment van producten van de stageplaatsen.<br />
Situatieschetsen vanuit de stage benutten om assertiviteit in te oefenen.<br />
Specifieke module Voedingsdienst 61 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
4.2 Ondersteunende cognitieve vaardigheden<br />
4.2.1 Administratie<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
22 Documenten herkennen en benoemen.<br />
Leveringen nazien.<br />
Bestellingen uitvoeren.<br />
Instructiefiche omtrent veiligheid en voedselhygiëne<br />
ontleden en toelichten.<br />
Aanvragen van folders.<br />
Kiezen en raadplegen van informatiebronnen in<br />
verband met recepten, hygiëne, veiligheid ...<br />
Werkdocumenten in verband met hygiëne, organisatie<br />
interpreteren.<br />
Handleidingen in verband met middelen, materialen<br />
raadplegen.<br />
23 Interne en externe telefoongesprekken aannemen,<br />
voeren en eventueel doorverbinden.<br />
Telefonisch of per fax allerhande informatie opvragen<br />
onder andere prijsoffertes, bestellingen.<br />
24 Eenvoudig computergebruik in verband met invoeren<br />
en opzoeken van gegevens omtrent:<br />
! bestelbonnen,<br />
! stockbeheer,<br />
! etiketten.<br />
Uitprinten van gegevens.<br />
Opmaken van uitnodigingen, menu's ...<br />
Gebruik van cd-rom, het Internet.<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
Eenvoudige administratieve verrichtingen<br />
Telefoon- en faxpermanentie<br />
Eenvoudig computergebruik<br />
22-24 Allerhande folders, catalogi, handleidingen ... omtrent hygiëne, veiligheid, middelen, materialen<br />
... telefonisch bestellen.<br />
Specifieke module Voedingsdienst 62 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
4.2.2 Deontologie<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
25 Organogram toelichten.<br />
Eigen functie situeren in het geheel.<br />
26 Basisprincipes inzake deontologie toelichten<br />
en toepassen.<br />
Eigen functioneren<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
25 Samenwerken met de leraar Participatie aan de arbeidswereld.<br />
4.2.3 Grondstoffenleer<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
27 Voedselvoorlichtingsmodel concretiseren en als<br />
model gebruiken bij de beoordeling van een dagelijkse<br />
menuplanning.<br />
De voedingswaarde van dagelijks gebruikte voedingsproducten<br />
toelichten.<br />
Receptuur kunnen aanpassen aan de regels van<br />
een gezonde voeding.<br />
Gebruik en integratie van eenvoudige software<br />
bij menuplanning en receptkeuze.<br />
Recepten kunnen vertalen naar een goede werkplanning.<br />
28 Voedselproducten herkennen cf de vijf gamma's en<br />
consequenties toelichten omtrent bewaaromstandigheden<br />
en gebruik.<br />
Voedingsproducten indelen volgens risicograad.<br />
Gegevens (op verpakking) van voedselproducten<br />
begrijpen.<br />
Sensorische kwaliteit van voedingsproducten beoordelen.<br />
In functie van het uitvoeren van de handelingsgerichte<br />
vaardigheden producten herkennen, benoemen<br />
en eigenschappen kennen in functie van gebruik<br />
en bewaren.<br />
Nieuwe of vernieuwde voedingsproducten in<br />
functie van hun gebruik herkennen, benoemen<br />
onder andere kant-en-klare-producten, snelklare<br />
producten, halffabrikaten, vacuümbereide maaltijden<br />
...<br />
Analyseren van andere voedingsgewoonten.<br />
Beroepscodes ten aanzien van klanten, collega's<br />
en instelling<br />
Gezonde voeding<br />
Voedselproducten<br />
Specifieke module Voedingsdienst 63 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
29 Reinigings- en ontsmettingsmiddelen, voor specifiek<br />
gebruik in de keuken/de verbruiksruimte, de toiletten<br />
en de vestiaire, herkennen en indelen volgens<br />
toepassing.<br />
30 In functie van het uitvoeren van de handelsgerichte<br />
vaardigheden werkmiddelen en apparatuur herkennen,<br />
benoemen, eigenschappen kunnen toelichten in<br />
functie van gebruik en keuze.<br />
Gegevens op elektrische apparatuur verklaren.<br />
Onderhoudsprocedures voor dagelijkse en periodieke<br />
onderhoud van de apparaten toelichten.<br />
Besparingstips toelichten.<br />
Informatie opzoeken en verwerken die belangrijk<br />
is bij de aankoop en het vervangen van<br />
werkmiddelen.<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
Reinigings- en ontsmettingsmiddelen<br />
Werkmiddelen en apparaten<br />
27-28 Gebruikmaken van één voedingsvoorlichtingsmodel in afspraak met de andere leraren in de<br />
school.<br />
Werken vanuit gezonde voeding.<br />
Enkele voorbeelden van andere voedingsgewoonten zijn onder andere de vegetarische keuken,<br />
de ecologische keuken, de mediterrane keuken, de macrobiotische keuken ...<br />
Gebruikmaken van actuele voedingsmagazines, het Internet en cd-roms ...<br />
29-30 Gebruikmaken van folders, handleidingen, catalogi ...<br />
4.2.4 Hygiëne omtrent voedselbehandeling<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
31 Gevaren benoemen.<br />
Hygiëneplannen ontleden.<br />
Controlepunten bepalen - HACCP.<br />
32 Basiskennis opnoemen omtrent de specifieke<br />
eisen gesteld aan:<br />
! keuken, magazijnen, koel- en vriesinstallaties,<br />
vestiaires, eetruimten en toiletten;<br />
! ontvangst van goederen: kwaliteitscontroles<br />
onder andere de temperatuur-, data- en productcontrole;<br />
Gevaren bij maaltijdbereiding en -<br />
distributie<br />
Specifieke eisen gesteld rond<br />
hygiëne<br />
Specifieke module Voedingsdienst 64 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
! persoonlijke hygiëne: kleding, hoofddeksel<br />
en handhygiëne ...<br />
! indeling van de voedingsmiddelen naargelang<br />
de risicograad van de plaats waar<br />
de voeding bereid wordt;<br />
! getuigenschotel;<br />
! portioneerruimte;<br />
! maaltijdtransport en -distributie;<br />
! afvalverwijdering onder andere<br />
selectie van vuil-kruisbesmetting, stockage<br />
van afval ...;<br />
! afruimen en transport naar de afwas;<br />
! vaatwassen: manueel en machinaal;<br />
! schoonmaakmethodes: voor onder andere<br />
vloeren, oppervlaktes in aanraking met<br />
voeding ...<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
31-32 Werken met de 'Gids voor goede hygiënepraktijken' bij voedselvoorziening in grootkeuken en<br />
verzorgingsinstellingen'.<br />
4.2.5 Veiligheid en ergonomie<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
33 Opsommen van maatregelen in verband met<br />
ongevallen- en brandpreventie<br />
! persoonlijke veiligheid;<br />
! veiligheidspictogrammen;<br />
! veiligheid op de werkvloer.<br />
34 Basisprincipes toelichten omtrent<br />
! heffen en tillen;<br />
! bergen;<br />
! schikken van de werkpost;<br />
! zittend werken;<br />
! werkhoogte.<br />
33-34 Raadpleeg de ARAB-reglementering.<br />
Veiligheid in de keuken/verbruikzaal/voedingszaak<br />
Ergonomie<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
Specifieke module Voedingsdienst 65 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
4.3 Ondersteunende beroepshoudingen<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
35 Beroepscode naleven onder andere het beroepsgeheim.<br />
Hygiënische, veiligheidsgerichte, ergonomische,<br />
ecologische vaardigheden zich eigen maken als een<br />
houding.<br />
Arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden aanvaarden.<br />
36 Voorkomen en taal verzorgen.<br />
Regels, meer specifiek hygiëneregels, inzake persoonlijk<br />
voorkomen en kledij respecteren.<br />
37 Werken volgens afgesproken tijdsplanning.<br />
Stipt en volledig uitvoeren van opgedragen taken<br />
volgens de juiste principes en technieken.<br />
Grondstoffen correct aanwenden.<br />
Voorraad op een correcte wijze en op de juiste wijze<br />
opslaan.<br />
38 Creatief en origineel zijn bij het bereiden en afwerken<br />
van gerechten, bij aankleden van tafels ...<br />
Bij decoratie in harmonie werken met het milieu.<br />
39 Hoffelijk zijn ten opzichte van (moeilijke) klanten.<br />
Luisterbereid zijn naar klanten toe.<br />
40 Klanten respecteren en benaderen als persoon,<br />
ongeacht geslacht, cultuur of handicap.<br />
Respectvol en geduldig omgaan met het keuzeprobleem<br />
van de klant.<br />
Keuze van de klant respecteren.<br />
41 Vlot samen werken en samenwerken.<br />
Opdrachten van anderen en hun competentie aanvaarden.<br />
Doorgeven van informatie.<br />
Opdrachten van anderen afwerken indien nodig.<br />
Collega's spontaan helpen wanneer deze hulp nodig<br />
hebben.<br />
Correct omgaan met ingrijpende veranderingen<br />
zoals onder andere reorganisatie, drukke perioden,<br />
nieuwe collega's ...<br />
42 Zelfstandig de opgelegde taken uitvoeren.<br />
Zelf suggesties geven waar het kan.<br />
Werk zien en initiatief nemen.<br />
Specifieke beroepshoudingen en<br />
deontologie<br />
Persoonlijk voorkomen<br />
Stiptheid en orde<br />
Zin voor creativiteit<br />
Sociale vaardigheden<br />
Klantgerichtheid<br />
Teamwerking<br />
Zelfstandigheid<br />
Specifieke module Voedingsdienst 66 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
43 Verantwoordelijkheid opnemen voor eigen werk.<br />
Alert zijn voor ongewone situaties.<br />
Tekorten in verband met veiligheid en hygïene, en<br />
middelen signaleren bij verantwoordelijken.<br />
Verantwoordelijkheid nemen bij preventie voedselhygiëne<br />
en veiligheid.<br />
Erkennen van klachten en doorverwijzen.<br />
Respectvol omgaan met onder andere winkelartikelen,<br />
het werk van anderen, grondstoffen en apparatuur.<br />
44 Positief zelfbeeld ontwikkelen.<br />
Eigen grenzen aanvaarden.<br />
Eigen handelen aan zelfkritiek onderwerpen.<br />
Hoffelijk opkomen voor eigen waarden en normen.<br />
Toegewezen opdrachten in vraag durven stellen en<br />
eigen positie bepalen.<br />
Verantwoordelijkheid<br />
Zelfhantering<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
35-44 Het verwerven van beroepshoudingen steunt op een voortdurende begeleiding van de leerling.<br />
De beroepshoudingen zijn in de verschillende diensten identiek, het is dan ook een voorwaarde<br />
dat er voortdurend overleg is tussen de verschillende leraren, dat men komt tot eenzelfde<br />
begeleidingsstrategie en dat het evaluatiesysteem op elkaar is afgestemd.<br />
5 EVALUATIE<br />
Leerlingen dienen op voorhand goed te weten wat en hoe er geëvalueerd wordt. Zowel vaardigheden,<br />
kennis als houding dienen aan bod te komen. Permanente evaluatie is aangewezen mits de nodige<br />
aandacht voor het begeleiden van het leerproces.<br />
Specifieke module Voedingsdienst 67 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
6 MINIMALE MATERIELE VEREISTEN<br />
6.1 Specifieke inrichting<br />
6.1.1 Nutsvoorzieningen<br />
! voorzieningen voor koud en warm water<br />
! elektriciteitsvoorziening voor verlichting, aansluiting toestellen en apparatuur<br />
! verluchtingssysteem<br />
6.1.2 Infrastructurele voorzieningen<br />
! zone voor praktijk voedselbehandeling<br />
! ruimte voor presentatie en bediening van gerechten (*)<br />
! zone voor handhygiëne<br />
! zone en uitrusting voor theorie<br />
! zone voor aangepaste berging van voedingsproducten<br />
! zone voor voorraad (*)<br />
! zone voor berging van schoonmaakgerief (*)<br />
! zone voor berging en uitrusting van gerief voor zorg voor textiel en decoratie (*)<br />
6.2 Specifieke uitrusting<br />
Het aantal keer dat bepaalde voorzieningen moeten aanwezig zijn, is afhankelijk van het aantal leerlingen.<br />
Er dient voldoende te zijn voor elke werkende leerling; niet noodzakelijk in één en hetzelfde lokaal.<br />
Bepaalde specifieke uitrusting voor het derde leerjaar in de derde graad kan voor de school een te dure<br />
en onverantwoorde investering zijn. Leerlingen kunnen via een demonstratie van een gespecialiseerde<br />
firma of via de stage toch in contact gebracht worden met dergelijke toestellen, zo hebben ze weet van<br />
het bestaan en de werking van dergelijke middelen.<br />
6.2.1 Specifieke uitrusting naar gelang van de volgende zorgprocessen<br />
! opslag van grondstoffen en producten voor voedselbehandeling<br />
! koeling en diepvriesbewaring van grondstoffen voor voedselbehandeling, en bereid voedsel<br />
! koude en warme maaltijdproductie<br />
! interieurzorg en -omkadering<br />
! maaltijdbediening<br />
! vaathygiëne<br />
! afvalhygiëne<br />
! nazorg in de keuken/verbruikruimte<br />
(*) Hiervoor kan een afzonderlijk lokaal worden gebruikt<br />
Specifieke module Voedingsdienst 68 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
6.2.2 Specifieke uitrusting voor<br />
! persoonlijke hygiëne<br />
! brandveiligheid<br />
6.2.3 Klein werkmateriaal, toestellen en apparaten omtrent<br />
! koude en warme maaltijdproductie (met inbegrip van microgolfoven)<br />
! het bewaren van voedingsmiddelen: koelen en diepvriezen<br />
! het presenteren en afruimen van voedsel: dienbladen, voedseltransportwagen<br />
! de omkadering van de voedselpresentatie: tafelbekleding, uitrusting en decoratie<br />
! de zorg voor textiel: reinigen en gebruiksklaar maken<br />
! de zorg voor het interieur: reinigen en omkaderen.<br />
6.2.4 Producten en gerief in verband met eerste hulp bij ongevallen<br />
6.2.5 Informatiebronnen in verband met<br />
! voedingshygiëne<br />
÷ diverse hygiëneplannen<br />
÷ diverse instructiefiches<br />
- receptuur<br />
- omkadering<br />
6.2.6 Personal computer (bij voorkeur uitgerust met cd- rom), printer en internetaansluiting<br />
Met aangepaste software voor:<br />
! tekstverwerking<br />
! opmaken van menukaarten, uitnodigingen…<br />
! receptuur<br />
! voorraadbeheer<br />
! cijfers omtrent gezonde voeding<br />
De computer kan eventueel voorzien worden in een aangrenzend lokaal, in een bergkast in het<br />
praktijklokaal.<br />
Specifieke module Voedingsdienst 69 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
7 BIBLIOGRAFIE<br />
7.1 Boeken<br />
NUBEL, Belgische voedingsmiddelentabel, Nubel VZW, derde editie, 1999.<br />
NEVO, De Nederlandse voedingsmiddelentabel, Voorlichtingsbureau voor de Voeding, Den Haag ,<br />
1996.<br />
BRAMS, A., Kookblaadjes, Standaard educatieve uitgeverij.<br />
Van de basisgrondstoffen worden de eigenschappen, toepassingen en bereidingswijzen besproken, bij<br />
de recepten staan het materiaal en de middelen vermeld.<br />
DE SCHUTTER, D., DE WILDE, D., VAN HEUCKELOM, R., Basisbegrippen van de keuken,<br />
Pelckmans.<br />
Dit handboek beschrijft en illustreert alle gangbare klassieke en moderne bereidingstechnieken- en wijzen.<br />
DE SCHUTTER, D., DE WILDE, D., GORIS, J., Basisgerechten, Pelckmans.<br />
1000 recepten van éénvoudig tot meer gespecialiseerd en van klassiek tot vernieuwend. De bereidingswijzen<br />
worden stapsgewijs geformuleerd.<br />
VAN HEUCKELOM, R., Basisbegrippen van de bediening, Pelckmans.<br />
Uitgebreide inleiding met onderwerpen zoals: etiquette, protocol, materiaal, welk bestek past bij de<br />
gerechten, technieken voor het dragen van borden, glazen … Gerechten, de volgorde van bediening,<br />
schikken van gerechten op borden, het versnijden…<br />
DE WILDE, D., Basisbegrippen van de moderne menuleer, Pelckmans.<br />
Dit handboek biedt iedereen de mogelijkheid om van restaurant- en menukaarten foutloze juweeltjes te<br />
maken. Biedt o.a. basisregels voor het samenstellen van restaurantkaarten en het opstellen van menu’s.<br />
Nieuw<br />
FORTIN, F., Handboek Ingrediënten uit de hele wereld, Tirion, 1999.<br />
Een keukenencyclopedie waar alle mogelijke voedingsmiddelen keurig staan ingedeeld en krijgen naast een<br />
bondige en duidelijke omschrijving een beeld mee om meteen herkend te worden. stap-voor-stap basisbereidingen<br />
vullen de theorie aan. Ook de voedingswaarde wordt vermeld. het boek kost 2500 BEF dus niet<br />
goedkoop , maar het is een aanrader voor de schoolbibliotheek.<br />
Beginselen van ergonomie: Spaar je rug, een uitgave van ABB, Minderbroedersstraat 8. 3000 Leuven.<br />
VANHAVERBEKE, L. , Gids voor goede hygiënepraktijken bij voedselvoorziening in grootkeukens<br />
en verzorgingsinstellingen, HACCP een handleiding om zelf uw HACCP-plan uit te werken.1996<br />
Vereniging van Gemeenschapsrestaurateurs van België, Eikenbergstraat 23, 3020 Winksele.<br />
tel. (016)48 97 98<br />
Specifieke module Voedingsdienst 70 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
7.2 Tijdschriften<br />
De eetbrief, maandelijks wetenschappelijk vulgariserend tijdschrift,<br />
uitg. Biblo NV, Brasschaatsesteenweg 308 2920 Kalmthout- tel. (03)620 02 11- fax (03)620 03 61<br />
Voeding en voorlichting, maandelijks wetenschappelijk vulgariserend tijdschrift, Voorlichtingsbureau<br />
voor de Voeding, Den Haag, abonnement IPB, Jezusstraat 16 B <strong>2000</strong> Antwerpen, tel. (03)232 88 55,<br />
fax (03)231 71 33.<br />
Nutrinews, trimestrieel voedings- en gezondheidsmagazine, NICE VZW– Treurenberg 16<br />
1000 Brussel. e-mail: nice.vzw@skynet.be<br />
Facilities, magazine voor facility management, tweemaandelijks tijdschrift. Een uitgave van<br />
technipress NV, Stationstraat 30 BI 1702 Groot-Bijgaarden, tel. (02)481 81 14 – fax. (02 )481 81 88<br />
7.3 Magazines<br />
Creatieve keuken. ‘Onze beste recepten zijn voor U’, SOLO –magazine , maandblad.<br />
SMAAK. ‘Trendsettend magazine over gastronomie, toerisme, lifestyle en interieur’. Trimestriële<br />
uitgave.<br />
ELLE, eten. Trimestriële uitgave.<br />
PROEVEN. ‘Het lekkerste tijdschrift van bij ons’ Maandelijkse uitgave.<br />
TIP. Maandblad , uitgeverij MIJ, J. Blockxstraat 7 <strong>2000</strong> Antwerpen.<br />
Deze magazines zijn verkrijgbaar in de boek- en tijdschriftenhandel of in het betere warenhuis.<br />
7.4 Folders<br />
Veilig voedsel, hoe houden we het bij? OIVO -1998<br />
De voedingswaarde op het etiket, wat biedt deze informatie ons als gebruiker? Algemene eetwareninspectie.1997<br />
Het etiket: geen geheimtaal. OIVO – 1999<br />
Deze uitgaven zijn verkrijgbaar bij OIVO , Riddersstraat 18, 1050 Brussel.<br />
De voedingsdriehoek, voor een evenwichtige keuze en hoe je ermee werkt, affiche-folder- 1997<br />
uitg. Voeding en voorlichting VZW, G. Schildknechtstraat 9 1020 Brussel, tel. (02)420 33 33<br />
Gezond aan tafel, gezondheidsfolder uitg. GVO - Christelijke Mutualiteiten, te verkrijgen via de<br />
plaatselijke GVO-dienst of christelijke mutualiteit<br />
Diverse uitgaven van de VLAM, Leuvense plein 4, 1000 Brussel<br />
Specifieke module Voedingsdienst 71 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
De stoel en de tafel, we gaan er even bij zitten. 1999. Provinciaal comité van Vlaams-Brabant voor de<br />
bevordering van de arbeid. Diestsesteenweg 52, 3010 Leuven.<br />
7.5 cd-rom<br />
Voedingscentrum, Eetmeter ’99, stichting voedingscentrum Nederland, Den Haag, 1999.<br />
te bestellen IBP – Jezusstraat 16 B <strong>2000</strong> Antwerpen, tel. (03)232 88 55, fax (03)231 71 33.<br />
Nubel Voedingsplanner, versie 2.0 , logimed s.a. 1999, NUBEL VZW, Rijksadministratief centrum,<br />
Esplanadegebouw, lokaal 1104, 1010 Brussel, tel. (02)210 48 28, fax (02)210 48 16<br />
MJA – Maattijdwijzer - eet wijzer met de maaltijdwijzer.<br />
te bestellen MJA- Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel, tel. (02)515 02 53, fax. (02)511 07 13<br />
e-mail: ilse@mja.be<br />
Specifieke module Voedingsdienst 72 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
ORGANISATIE-ASSISTENTIE<br />
Derde graad BSO<br />
Derde leerjaar<br />
SPECIFIEKE MODULE TECHNISCHE DIENST<br />
2 uur/week<br />
In voege vanaf 1 september <strong>2000</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023<br />
Specifieke module Voedingsdienst 73 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
INHOUD<br />
1 BEGINSITUATIE.................................................... 75<br />
2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN ..................................... 75<br />
3 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN<br />
DIDACTISCHE MIDDELEN ......................................... 75<br />
4 LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN EN<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN ............................ 76<br />
4.1 Handelingsgerichte vaardigheden ....................................... 76<br />
4.2 Ondersteunende cognitieve vaardigheden ................................ 78<br />
4.3 Ondersteunende beroepshoudingen ..................................... 79<br />
5 EVALUATIE........................................................ 81<br />
6 MINIMALE MATERIELE VEREISTEN ............................... 82<br />
7 BIBLIOGRAFIE..................................................... 83<br />
Specifieke module Voedingsdienst 74 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
1 BEGINSITUATIE<br />
Deze kan heel verscheiden zijn. Zelfs leerlingen uit de derde graad 'Organisatiehulp' hebben soms nog<br />
geen technische dienst gekregen.<br />
Er kunnen ook leerlingen instromen uit richtingen waarvoor dit vak volledig nieuw is (uit 'Sociale en<br />
technische wetenschappen', 'Bijzondere jeugdzorg' (nieuwe benaming 'Jeugd- en gehandicaptenzorg'),<br />
'Verpleegaspiranten' (nieuwe benaming 'Gezondheids- en welzijnswetenschappen'), 'Grootkeuken' en<br />
'Verzorging'). De leraar zal bijgevolg de individuele beginsituaties moeten opsporen en desgevallend<br />
gedifferentieerde opdrachten aanbieden. De hoofdbekommernis is dat iedere leerling nieuwe<br />
vaardigheden verwerft en gepaste klantenservice verleent.<br />
De beginsituatie van de leerlingen zal bepalend zijn voor de mate waarin onderstaande doelstellingen<br />
gerealiseerd kunnen worden.<br />
2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN<br />
! Handelingsgerichte vaardigheden, ondersteunende cognitieve vaardigheden en ondersteunende<br />
beroepshoudingen verwerven ter ondersteuning van de klantenservice in een doe-het-zelfzaak,<br />
tuincentrum, woonwarenhuis ...<br />
! Eigen zelfredzaamheid in het dagelijks leven verhogen op technisch gebied.<br />
! Aanwenden van de aangeleerde vaardigheden in voedingsdienst en logistieke dienst.<br />
! Gericht kennismaken met de sector en inoefenen van concrete vaardigheden in functie van<br />
klantenservice en kwaliteitszorg.<br />
! Opzoeken en verwerken van informatie in verband met nieuwe ontwikkelingen, grondstoffen en<br />
middelen uit de sector.<br />
! Verwerven van zelfstandigheid in het methodisch uitvoeren van complexe en gecombineerde taken<br />
in functie van een tewerkstelling als beginnend beroepsbeoefenaar, in casu servicemedewerker.<br />
3 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE<br />
MIDDELEN<br />
! Stimuleren van het werken in team door leerlingen in groep een opdracht te laten organiseren en<br />
uitvoeren, bijvoorbeeld een speelhoek inrichten in een woonwarenhuis.<br />
! Inspelen op de individuele beginsituatie van leerlingen door de complexiteit van de opdrachten aan<br />
te passen.<br />
! Verhogen van werktempo door het aanbieden van een opdracht waarin een repetitief karakter zit,<br />
bijvoorbeeld maken van kaartjes als nieuwjaarsattentie voor de stagementoren van de school.<br />
! Vakoverschrijdend overleggen en samenwerken resulterend in een project waarbij er vanuit elke<br />
dienst een inbreng is of beter gezegd geïntegreerd werken.<br />
! Methodisch werken door het gebruik van het stappenplan met name analyseren (met onder andere<br />
informeren), plannen, uitvoeren en evalueren (zowel proces als productgericht).<br />
! Kwaliteitszorg nastreven door rekening te houden met de klanten en met economische, ergonomische,<br />
ecologische, hygiënische en veiligheidsprincipes ...<br />
! Correct en concreet inoefenen van handelingsgerichte vaardigheden zodat leerlingen bruikbare en<br />
praktische ervaringen opdoen, wat hun zelfstandigheid en organisatievermogen bevordert, en hun<br />
inzicht en mogelijkheden naar klantenservice verhoogt.<br />
! Bewust hanteren van beroepshoudingen door deze te verweven in alle opdrachten zodat leerlingen<br />
hun taken op een sociaal vaardige en professionele wijze vervullen.<br />
Specifieke module Technische dienst 75 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
! Bewust hanteren van de ondersteunende cognitieve vaardigheden zodat leerlingen bij het uitvoeren<br />
van handelingsgerichte vaardigheden gebruikmaken van hun verworven kennis.<br />
! Bewust maken van transfermogelijkheden van het geleerde in technische dienst naar de andere<br />
diensten, bijvoorbeeld bepaalde principes en methodes kunnen niet alleen gebruikt worden in de<br />
context van een doe-het-zelfzaak maar ook in de context van de voedingsdienst bij het inrichten van<br />
een sfeerhoekje ...<br />
! Tenslotte is dit leerplan een integratie van TV en PV en dient door één leraar gegeven te worden,<br />
eventueel in blokken van 4 uur om de twee weken.<br />
4 LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN EN PEDAGOGISCH-<br />
DIDACTISCHE WENKEN<br />
Er wordt een opsplitsing gemaakt in handelingsgerichte vaardigheden, ondersteunende cognitieve<br />
vaardigheden en ondersteunende beroepshoudingen. In de dagelijkse lespraktijk is het absoluut<br />
noodzakelijk dat deze drie facetten met elkaar gelinkt worden.<br />
Alle leerplandoelstellingen kunnen geïntegreerd worden in het kader van doelstelling 4.<br />
4.1 Handelingsgerichte vaardigheden<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
1 Vervaardigen van een individueel werkstuk op een<br />
methodische wijze rekening houdend met middelen,<br />
materiaal, methode, grondstoffen, kostprijs, functie,<br />
ontwerp, werkpost, technieken, afwerking ... en met<br />
de principes rond kwaliteitszorg.<br />
Combineren van diverse vaardigheden bij de realisatie.<br />
2 Onderhouden, herstellen en/of verfraaien van voorwerpen<br />
en ruimten in het kader van de woning en/of<br />
de tuin.<br />
3 Stockeren, presenteren en verkopen in het kader van<br />
de specifieke dienstverlening in onder andere een<br />
doe-het-zelfzaak, een woonwarenhuis, een tuincentrum<br />
...<br />
Gebruiken, onderhouden en opstellen van multimediamateriaal<br />
in het kader van klantenservice.<br />
Verwoorden van maatregelen in verband met diefstal<br />
en inbraakpreventie.<br />
Verwoorden van maatregelen in verband met brandbeveiliging.<br />
Toepassen van persoonlijke beschermingsvoorschriften.<br />
Toepassen van afvalverwerking.<br />
Individueel werkstuk<br />
Onderhoud, herstel en verfraaiing<br />
Klantenservice<br />
Specifieke module Technische dienst 76 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
4 Organiseren en uitvoeren op een methodische wijze<br />
van een totaalopdracht (project) in een groep.<br />
Integreren van verschillende vaardigheden en kennis<br />
tot een totaalopdracht in dialoog met opdrachtgevers<br />
en gebruikers.<br />
Totaalopdracht<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
Het leerplan van de derde graad 'Organisatiehulp' kan als inspiratiebron gebruikt worden wat betreft de<br />
keuze van handelingsgerichte vaardigheden.<br />
1 Belangrijk is het om voldoende te differentiëren zodat de beginsituatie van de leerling gevaloriseerd<br />
wordt. De zelfwerkzaamheid van de leerling maximaal stimuleren door hem of haar de<br />
verantwoordelijkheid voor de totaliteit van het werkstuk te geven. Voor leerlingen voor wie<br />
technische dienst nieuw is kan eventueel gewerkt worden met zelfbouwpakketten. Bijsturing en<br />
evaluatie zorgen voor de nodige reflectiemogelijkheden.<br />
Het methodisch werken gebeurt op dezelfde wijze als in logistieke en voedingsdienst, de<br />
principes van kwaliteitszorg vindt u terug in doelstelling 8.<br />
Deze individuele werkstukken kunnen deel uitmaken van een totaalproject, zie doelstelling 4,<br />
bijvoorbeeld het organiseren van een kerstmarkt met onder andere de verkoop van verschillende<br />
werkstukken.<br />
In overleg met de leraar Plastische opvoeding.<br />
2 Concrete onderwerpen zijn onder andere tuin met gazon en planten, vloeren en vloerbedekkingen,<br />
deuren en ramen, muurbekleding, meubelstukken, fiets, brommer, auto ...<br />
Hier zal de individuele beginsituatie bepalend zijn voor de keuze die men maakt alsook de<br />
eventuele stageplaatsen (leerlingen kiezen in dit schoo<strong>lj</strong>aar zelf de sector waar ze stage lopen).<br />
Er kunnen bijvoorbeeld afspraken gemaakt worden met de plantsoendienst van de stad. Ook met<br />
logistieke dienst kunnen er afspraken gemaakt worden in verband met het verzorgen van<br />
kamerplanten.<br />
Tevens is het noodzakelijk dat leerlingen weten waar en hoe ze informatie kunnen opzoeken en<br />
met welke factoren ze rekening moeten houden bij het bepalen van een werkwijze.<br />
Gerichte (met duidelijke opdrachten en klassikale nabespreking) bezoeken aan beurzen en het<br />
raadplegen van vakliteratuur kunnen nieuwe perspectieven openen. Bedoeling is dat ze later zelf<br />
nieuwe werkwijzen, middelen, grondstoffen ... durven exploreren.<br />
Deze doelstelling kan eveneens geïntegreerd worden in doelstelling 4.<br />
3 Studiebezoeken met gerichte opdrachten (verschillende groepjes die diverse zaken bezoeken) en<br />
klassikale verwerking, stageopdrachten, gerichte inleefmomenten (bijvoorbeeld een dag<br />
meewerken met een servicemedewerker, wegwijs geraken in catalogi in functie van de klantenservice)<br />
... zorgen voor realistische en up-to-dategegevens.<br />
Het toepassen van maatregelen in verband met veiligheid en hygiëne kan op school (onder andere<br />
bij het gebruik van het technologielokaal, contact met het comité voor veiligheid en verfraaiing<br />
...) getoetst en in praktijk gebracht worden.<br />
In overleg met Voedingsdienst en Logistieke dienst kunnen gezamenlijke aandachtspunten<br />
afgesproken worden in verband met het gebruik van multimedia (onder andere audiovisuele<br />
middelen), stockage, presentatie en verkoop, toepassen van ergonomische, economische,<br />
ecologische, hygiënische, veiligheids- en klantgerichte principes.<br />
Specifieke module Technische dienst 77 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Leerlingen moeten de plaatselijke instructiefiches in verband met diefstal en brandpreventie<br />
kunnen lezen en toepassen binnen hun bevoegdheid. Het bekijken van deze fiches kan eveneens<br />
een opdracht zijn voor een studiebezoek.<br />
4 Voorbeelden van totaalprojecten zijn het organiseren en uitvoeren van het inrichten van een<br />
verbruikruimte in een rustoord ter gelegenheid van het grootoudersfeest, het opzetten van koppen<br />
en/of blikvangers in een woonwarenhuis, het doelgericht meewerken in een tuincentrum,<br />
organiseren en uitvoeren van een opknapbeurt van de tuin van bijvoorbeeld een kinderdagverblijf,<br />
opknappen en inhuldigen van een speellokaal op een pediatrieafdeling, organiseren van een<br />
paasmarkt met eigengemaakte werkstukken. De projectonderwerpen dienen de realiteit van het<br />
werk als servicemedewerker te benaderen.<br />
De leraar dient zeer goed de haalbaarheid van het geheel in het oog te houden, rekening houden<br />
met tijdsbesteding, budget ... Hoofddoelstelling is immers het bieden van leerkansen aan<br />
leerlingen!<br />
De totaalopdracht kan gegeven worden door externen (de schooldirecteur, verantwoordelijke van<br />
een stageplaats, een teledienst ...) waardoor het realiteitskarakter en de onmiddellijke bruikbaarheid<br />
verhoogt. Tevens is dit een mooie kans om met de opleiding naar buiten te treden.<br />
Om effectief te kunnen werken mogen de groepen (klasgroep opsplitsen in deelgroepen van<br />
maximum 4 tot 5 leerlingen) niet te groot zijn en dient er gebruikgemaakt te worden van<br />
vergadertechnische aspecten zoals een gespreksleider, verslaggever ...<br />
Leerlingen moeten zelf onder begeleiding mogen onderhandelen met de opdrachtgevers en<br />
regelmatig feedback krijgen. Heldere afspraken en een goede taakafbakening zijn hierbij<br />
onontbeerlijk!<br />
Deze totaalopdracht kan in samenwerking gebeuren met Stage, Voedingsdienst, Logistieke dienst,<br />
Plastische opvoeding, Project algemene vakken en Godsdienst en heeft dan het karakter van een<br />
geïntegreerde proef (of beter gezegd geïntegreerd werken).<br />
Alle andere leerplandoelstellingen zijn integreerbaar.<br />
4.2 Ondersteunende cognitieve vaardigheden<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
5 Omschrijven van de sector en actuele ontwikkelingen.<br />
Verwoorden van de taakomschrijving en deontologie<br />
van een servicemedewerker.<br />
6 Berekenen van oppervlakte ... in functie van het<br />
bepalen van het nodige materiaal en middelen voor<br />
een welbepaald doel.<br />
7 Gericht gebruiken van handleidingen en instructiefiches.<br />
Gericht opzoeken en verwerken van informatie in<br />
verband met voorbeeld stock, prijzen, middelen,<br />
materiaal en methoden ... gebruikmakend van multimediamogelijkheden.<br />
Sectorverkenning<br />
Berekeningen<br />
Informatieverwerking<br />
Specifieke module Technische dienst 78 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
5 Deze verkenning is gelinkt aan de beginsituatie van de leerling en kan tevens als basis dienen om<br />
de taakomschrijving van servicemedewerker helder te krijgen. Vooral voor leerlingen voor wie<br />
technische dienst een nieuw vak is, lijkt dit zinvol.<br />
Gerichte studiebezoeken, getuigenis van een servicemedewerker, stageopdrachten ... geven een<br />
concrete vertaling.<br />
6 Deze doelstelling komt automatisch aan bod tijdens het concreet uitvoeren (zie doelstelling 1 en<br />
4). Ook in Project algemene vakken kan men hieromtrent werken.<br />
7 Deze doelstelling dient eveneens geïntegreerd aangeboden te worden tijdens het concreet<br />
uitvoeren. Bijzondere aandacht krijgen veiligheidsinstructies, brandinstructies, diefstalpreventie,<br />
handleiding van videomateriaal ... Opzoeken en verwerken van informatie in verband met<br />
middelen, materiaal en methoden verruimt de mogelijkheden van de leerlingen, ook naar de<br />
toekomst toe.<br />
4.3 Ondersteunende beroepshoudingen<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN<br />
8 Kwaliteitszorg nastreven door een hygiënische,<br />
veiligheidsgerichte, economische, ecologische,<br />
ergonomische, comfortgerichte houding te integreren<br />
in concrete beroepsgebonden situaties.<br />
Deontologische aspecten zoals beroepsgeheim en<br />
privacy respecteren.<br />
Concreet vertalen van de visie op dienstverlening.<br />
Reflecteren over ethisch moeilijke situaties.<br />
Specifieke beroepshouding en deontologie<br />
9 Eigen uiterlijk, voorkomen en taal verzorgen. Persoonlijk voorkomen<br />
10 Stipt zijn en ordelijk werken volgens de afgesproken<br />
regels en procedures.<br />
11 Creatief en esthetisch verantwoord werken met<br />
aandacht voor het totaalconcept en de klanten voor<br />
wie het bestemd is.<br />
12 Sociaal vaardig zijn op een hoffelijke en assertieve<br />
wijze. Eigen grenzen kennen en durven aangeven in<br />
de gepaste context.<br />
Omgaan met ongewenste intimiteiten en/of intimidatie.<br />
Flexibel omgaan in diverse complexe situaties, met<br />
arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden.<br />
Stiptheid en orde<br />
Zin voor creativiteit<br />
Sociaal vaardig<br />
Specifieke module Technische dienst 79 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
13 Zich gepast inleven in de klanten en hen respectvol<br />
benaderen in hun unieke zijn in relatie met anderen.<br />
Aandacht hebben voor zelfbeschikking, autonomie<br />
en inspraak.<br />
14 Vlot en spontaan samen werken en samenwerken.<br />
Opdrachten van anderen en hun competentie aanvaarden.<br />
Doorgeven van informatie, observaties en<br />
suggesties.<br />
Eigen plaats en taak binnen het team (h)erkennen.<br />
15 Initiatief nemen en zelfstandig opgelegde taken<br />
afwerken, een combinatie van taken organiseren en<br />
uitvoeren in een welbepaald tijdsbestek.<br />
16 Verantwoordelijkheid opnemen voor het eigen werk<br />
en de bijbehorende specifieke beroepshoudingen.<br />
Eventuele tekortkomingen of fouten melden aan de<br />
gepaste personen.<br />
Alert zijn voor ongewone situaties en signaleren aan<br />
de gepaste personen.<br />
17 Positief zelfbeeld ontwikkelen met zicht op eigen<br />
mogelijkheden en beperkingen.<br />
Zichzelf evalueren en toetsen aan reflecties van<br />
anderen.<br />
Voorkomen van stress en burn-out door onder andere<br />
een gezond evenwicht tussen werken en ontspanning,<br />
levenslang leren ...<br />
Uitleg en informatie vragen en gericht opzoeken en<br />
kritisch verwerken.<br />
Klantgerichtheid<br />
Teamwerking<br />
Zelfstandigheid<br />
Verantwoordelijkheid<br />
Zelfhantering<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
8-17 Deze beroepshoudingen zijn streefdoelen waarheen we leerlingen willen begeleiden, aanmoedigen<br />
... Ze zijn eveneens herkenbaar in logistieke en voedingsdienst en ze worden ook op stage<br />
ingeoefend. Geen enkele beroepsbeoefenaar is er helemaal klaar mee.<br />
Leerlingen dienen te weten wat deze houdingen concreet inhouden en zichzelf hierop te<br />
evalueren. Als leraar dien je regelmatig feedback te geven en concreet bij te sturen.<br />
Voorbeelden uit de dagelijkse praktijk, een getuigenis van een stagementor ... verhelderen de<br />
inhoud en het belang van het streven naar een goede beroepshouding zodat de leerling als<br />
beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag kan.<br />
De doelstellingen van 1 tot en met 4 bieden een prima oefenkans mits leerlingen goed weten<br />
welke beroepshoudingen er van hen verwacht worden en er voldoende reflectiemomenten worden<br />
voorzien (bijvoorbeeld tijdens het totaalproject een grondige tussentijdse en eindevaluatie).<br />
Specifieke module Technische dienst 80 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
8 Een ethisch moeilijke situatie kan ontstaan als bijvoorbeeld een leerling merkt dat de opdrachtgever<br />
de klant een minderwaardig product verkoopt.<br />
11 Leerlingen moeten zicht krijgen op de visie van de opdrachtgever, wat vindt die belangrijk, welk<br />
imago wordt er opgebouwd. Tevens moeten de leerlingen ook weten wie de klanten en/of de<br />
gebruikers zijn, wat hun wensen en verwachtingen zijn.<br />
12 Leerlingen moeten duidelijk neen durven zeggen als iets voor hen niet kan, bijvoorbeeld bij<br />
lichamelijke agressie. Ze moeten ook weten waarheen (de bevoegde persoon of verantwoordelijke)<br />
met hun gevoelens daaromtrent.<br />
Leerlingen krijgen best een waarheidsgetrouw beeld van het werkveld, de arbeidsvoorwaarden<br />
en omstandigheden, bijvoorbeeld zaterdagwerk, dagelijks onderhoud dat bij de opdracht hoort.<br />
13 Goed luisteren en kijken is de allereerste opdracht. Aanvaarden dat klanten andere wensen en<br />
smaken hebben. Geduldig omgaan met klanten die moeilijk kunnen beslissen, steeds dezelfde<br />
vragen stellen.<br />
14 Ook een klas werkt zoals een team, je kiest niet met wie je samen werkt, zie doelstelling 4.<br />
Onderscheid maken tussen vriendschappelijke relaties en professionele relaties.<br />
15 Dit is zeker in het zevende leerjaar een erg belangrijke houding en vaardigheid die evolueert door<br />
ervaring.<br />
16 Durven uitkomen voor eigen fouten en dit tegenover de gepaste persoon of verantwoordelijke.<br />
Klanten met vragen, bedenkingen en/of klachten doorverwijzen naar de bevoegde personen.<br />
Ongewone situaties zoals een klant die zit te slapen in een zetel in de aankomsthal, sporen van<br />
diefstal en of vandalisme, melden aan de bevoegde personen.<br />
17 Informatie geven aan leerlingen waar ze terecht kunnen voor bijvoorbeeld avondonderwijs,<br />
ontspanningsmogelijkheden, vorming, belangenvereniging ...<br />
Ook bij het solliciteren en later bij eventuele functioneringsgesprekken wordt er verwacht dat<br />
men een realistisch zelfbeeld heeft en dat ter sprake kan brengen.<br />
5 EVALUATIE<br />
Leerlingen dienen op voorhand goed te weten hoe en wat er geëvalueerd wordt. Zowel handelingsgerichte<br />
vaardigheden, ondersteunende cognitieve vaardigheden als ondersteunende beroepshoudingen<br />
dienen aan bod te komen. Permanente evaluatie is mogelijk. Er dient gewaakt te worden over procesen<br />
productevaluatie en gedurende het proces dient de leraar voldoende bijsturing te voorzien (zie<br />
doelstelling 4).<br />
Specifieke module Technische dienst 81 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
6 MINIMALE MATERIELE VEREISTEN<br />
Technologielokaal (lokaal met specifieke inrichting en uitrusting voor de technische dienst - een<br />
overdekte ruimte buiten kan interessant zijn).<br />
6.1 Specifieke inrichting<br />
6.1.1 Nutsvoorzieningen<br />
! toevoer en afvoer van water<br />
! elektriciteitsvoorziening voor verlichting, aansluiting toestellen en apparatuur<br />
! verluchtingssysteem<br />
6.1.2 Infrastructurele voorzieningen<br />
! zone voor praktisch handelen<br />
! zone voor presentatie en etalagewerk<br />
! zone voor berging van producten<br />
! zone voor berging van gereedschappen en apparaten<br />
6.2 Specifieke uitrusting<br />
Het aantal keer dat bepaalde voorzieningen moeten aanwezig zijn, is afhankelijk van het aantal leerlingen.<br />
Er dient voldoende te zijn voor elke werkende leerling; niet noodzakelijk in één en hetzelfde lokaal.<br />
6.2.1 Producten, klein werkmateriaal, toestellen en apparaten omtrent de technieken (zie<br />
doelstellingen)<br />
! opstellen en afbreken van bouwpakketten<br />
! aanbrengen blikvangers, rayonkoppen en gelegenheidsversiering<br />
! verzorgen van planten en snijbloemen<br />
! schilderen<br />
! houtbewerking<br />
! gebruiksklaar maken van bromfiets/fiets<br />
! gebruiksklaar maken van elektriciteitstoevoer<br />
! gebruiksklaar maken van gootsteen, sifon, straalbreker<br />
6.2.2 Producten en gerief in verband met eerste hulp bij ongevallen<br />
6.2.3 Informatiebronnen<br />
! in verband met het uitvoeren van technieken<br />
÷ instructiefiches<br />
÷ gebruiksaanwijzingen bij gereedschappen, apparaten, machines<br />
Specifieke module Technische dienst 82 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
! in verband met te behandelen grondstoffen en te gebruiken producten<br />
÷ bloemen en planten<br />
÷ hout<br />
÷ verf<br />
! 1 vaktijdschrift<br />
6.2.4 Persoonlijke beschermingsmiddelen cf. het uitvoeren van technieken<br />
6.2.5 Specifieke uitrusting voor<br />
! brandveiligheid<br />
! afvalbeheer<br />
6.3 Uitzicht en afwerking<br />
Het geheel is ingericht, uitgerust en afgewerkt volgens de regelgeving in verband met veiligheid.<br />
7 BIBLIOGRAFIE<br />
BERKHOUT, E., 1001 tips voor huis, tuin en keuken, Kluwer, groep algemene uitgeverijen,<br />
Wageningen.<br />
Brico-gids, Test-Aankoop, Hollandstraat 13, 1060 Brussel.<br />
Deltas grote Tuinencyclopedie, Deltas. Zuid-Nederlandse Uitgeverij, Aartselaar.<br />
HERWIG, M., Tuinplantenencyclopedie op kleur, Groenboekerij, Zomer en Keuning, Ede.<br />
HERWIG, M., Kamerplantenencyclopedie op kleur, Groenboekerij, Zomer en Keuning, Ede.<br />
Het beste doe-het-zelfhandboek - Ideeën, Reader's Digest, Grote Markt 12A, 1000 Brussel.<br />
Het beste doe-het-zelfhandboek - Technieken, Reader's Digest, Grote Markt 12A, 1000 Brussel.<br />
Informatie goedgekeurde elektro-huishoudelijke toestellen, Cebec, 1640 Sint-Genesius-Rode.<br />
Praktisch tuinieren, Reader's Digest, Grote Markt 12A, 1000 Brussel.<br />
SCHUURMAN, J., Handig thuis, Kluwer, groep algemene uitgeverijen, Wageningen.<br />
Tips van Eugène de tuinman, Sterlux.<br />
Tuinieren met Test-Aankoop, Test-Aankoop, Hollandstraat 13, 1060 Brussel.<br />
Tuinieren stap voor stap, Kosmos, Groendrukkerij, Antwerpen.<br />
Specifieke module Technische dienst 83 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Uw huis onderhouden en herstellen - Consumentenwegwijzer, Test-Aankoop, Hollandstraat 13, 1060<br />
Brussel.<br />
Woninginrichting 1001 ideeën en tips., Test-Aankoop, Hollandstraat 13, 1060 Brussel.<br />
Vaktijdschriften, brochures en video's<br />
- Advies Doe-het-zelf, Brico, Technologiestraat 11/15, 1082 Brussel.<br />
- Bloemen en planten, Mediaxis, Jan Blockstraat 7, 2018 Antwerpen.<br />
- Brico-fiches.<br />
- Dobbit - Do it yourself, Gistelse steenweg 112, 8490 Varsenare.<br />
- Doe het zelf Woonideeën, Mediaxis, Jan Blockstraat 7, 2018 Antwerpen.<br />
- Van zaad tot plank en Tijdrover, Video: VRT Schooltelevisie.<br />
- VT wonen, Mediaxis, Jan Blockstraat 7, 2018 Antwerpen.<br />
Dobbitmagazine.<br />
Speciaal stap voor stap (driemaandelijks), EPM Internationaal NV, Pulsebaan 5/1, Zandhoven.<br />
Specifieke module Technische dienst 84 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
ORGANISATIE-ASSISTENTIE<br />
Derde graad BSO<br />
Derde leerjaar<br />
STAGES EN SEMINARIE<br />
10 uur/week<br />
In voege vanaf 1 september <strong>2000</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023<br />
Specifieke module Technische dienst 85 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
INHOUD<br />
1 SITUERING ......................................................... 87<br />
1.1 Complementariteit: Praktijk/Stages en theorie ............................. 87<br />
1.2 Praktijk/Stages en vaardig gedrag ....................................... 87<br />
1.3 Stages als adequate leeromgeving ........................................ 87<br />
2 BEGINSITUATIE..................................................... 87<br />
3 DOELSTELLINGEN .................................................. 88<br />
4 ORGANISATORISCHE ASPECTEN .................................... 89<br />
4.1 Voorwaarden tot organisatie ............................................ 89<br />
4.2 Het stagedossier ................................................... 89<br />
4.3 Stageplanning ........................................................ 90<br />
4.4 Mogelijke stageoorden ................................................. 90<br />
5 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN ................. 91<br />
5.1 Algemeen ............................................................ 91<br />
5.2 Stagementor - stagebegeleider ........................................... 91<br />
5.3 Stagebegeleiding ...................................................... 92<br />
5.4 Stageactiviteitenlijst ................................................... 93<br />
5.5 Stage-evaluatie........................................................ 94<br />
6 SEMINARIE ......................................................... 95<br />
6.1 Stage-ervaringen ...................................................... 95<br />
6.2 Projectwerking ....................................................... 96<br />
6.3 Evaluatie ............................................................ 96<br />
7 MINIMALE MATERIELE VEREISTEN ................................ 96<br />
8 GEINTEGREERDE PROEF............................................ 96<br />
8.1 Specifieke doelstellingen ................................................ 96<br />
8.2 Betrokken vakken ..................................................... 97<br />
8.3 Inhoud en vorm ....................................................... 97<br />
8.4 Organisatie........................................................... 97<br />
8.5 Evaluatie ............................................................ 98<br />
Specifieke module Technische dienst 86 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
1 SITUERING STAGES<br />
1.1 Complementariteit: Praktijk/Stages en theorie<br />
De praktische vorming kan men niet loskoppelen van de andere componenten van de vorming. Immers<br />
praktisch handelen veronderstelt inzicht in<br />
! waarom men zo moet handelen,<br />
! de wijze waarop men moet handelen,<br />
! de betekenis van het handelen (attitudes en waarden).<br />
Deze verwevenheid van theorie en praktijk verdraagt dus geen isolatie van opleidingsonderdelen, zoals<br />
enerzijds stage en anderzijds theoretische lessen.<br />
Veeleer is hier sprake van complementariteit vanuit verschillende klemtonen.<br />
1.2 Praktijk/Stages en vaardig gedrag<br />
Onderzoek heeft aangetoond (Prof. dr. J. Lowyck - KU Leuven) dat geïsoleerde training van afzonderlijke<br />
vaardigheden niet wenselijk blijkt, tenzij voor remediërende doeleinden.<br />
De aandacht moet dus gericht worden op de samenhang van de afzonderlijke deelgedragingen, waarbij<br />
men voortdurend een bepaald doel beoogt binnen een welbepaalde situatie.<br />
In deze visie verdient het 'proces van nadenkend handelen' evenzeer aandacht als het 'product'.<br />
Dergelijk handelen wordt door Prof. dr. J. Lowyck genoemd: 'vaardig gedrag'.<br />
1.3 Stages als adequate leeromgeving<br />
Aan stage zijn belangrijke voordelen verbonden, namelijk het hoge realiteitsgehalte en de duurtijd.<br />
Men dient dan wel uit te kijken naar een optimale integratie van theorie en praktijk (en omgekeerd).<br />
Zo kan een stage twee functies vervullen, namelijk de integratie van het reeds gekende in nieuwe<br />
(praktijk)situaties (= verwerkingsstage) of het voorbereiden van nieuw te leren theorie door inzicht te<br />
krijgen in de behoefte aan theorie vanuit de praktijk (= exploratieve stage).<br />
De stage biedt kansen om het geïntegreerd denken en handelen van de leerling (en de leraren van de<br />
diverse vakken en diensten) te ondersteunen en verder te ontwikkelen.<br />
Stage behoort dan ook tot de essentie van de geïntegreerde proef.<br />
De stage biedt op haar beurt de mogelijkheid om een geleidelijke overstap te maken naar de realiteit.<br />
2 BEGINSITUATIE<br />
Voor de leerlingen die de meest gangbare schoolloopbaan volgen en doorstromen van de derde graad,<br />
eerste en tweede leerjaar 'Organisatiehulp' zijn alle handelingsgerichte vaardigheden met de daaraan<br />
gekoppelde kennis en beroepshoudingen verworven voor de normale zorgsituaties.<br />
Dit geldt voor:<br />
! het maaltijdgebeuren;<br />
! de interieurzorg;<br />
! het transportgebeuren;<br />
! ondersteunende administratieve taken.<br />
Stages en Seminarie 87 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Leerlingen die overstappen van een derde graad, eerste en tweede leerjaar 'Verzorging' zijn vertrouwd<br />
met stage lopen. Zij hebben gedurende twee jaar ongeveer 10 uur per week stage gedaan in de<br />
kinderopvang en de residentiële bejaardenzorg. Ze zijn deskundig in niet complexe zorgsituaties waar<br />
zij als verzorgende een eigen takenpakket hebben. Wanneer zij in OA stage lopen als logistiek assistent<br />
in een ziekenhuis is zowel de omgeving als de taakinvulling anders. Bij deze leerlingen moet dus met<br />
grote zorg gewaakt worden over de afbakening van hun werkzaamheden, zoals beschreven in de<br />
functiebeschrijving van 'Logistiek assistent' in de ziekenhuizen.<br />
Leerlingen die de studierichting 'Groepskoken' (nieuwe benaming 'Grootkeuken') volgden zijn<br />
vertrouwd met het stagegebeuren.<br />
Voor leerlingen die uit een derde graad 'Sociale en technische wetenschappen' komen is stage een nieuw<br />
gegeven. Deze leerlingen maken een eerste maal kennis met een werksituatie. Bovendien missen zij<br />
om in deze werksituatie goed te functioneren een aantal basisvaardigheden, de bijbehorende kennis en<br />
vooral een aantal beroepshoudingen.<br />
De hiaten van deze doorstromers uit STW zijn uitgebreid beschreven in de diverse beginsituaties van<br />
de specifieke modules in dit leerplan.<br />
Verder missen deze leerlingen elke voorkennis omtrent stageadministratie.<br />
Verslaggeving hebben zij wel degelijk ingeoefend.<br />
Leerlingen uit de derde graad 'Bijzondere jeugdzorg' (nieuwe benaming 'Jeugd-en gehandicaptenzorg')<br />
zijn vertrouwd met stage lopen. Zij hebben in het eerste leerjaar 4 uur per week en in het tweede leerjaar<br />
8 uur per week stage gedaan in de jeugd- en gehandicaptenzorg. Zij hebben een specifieke deskundigheid<br />
als ‘opvoeder‘ verworven.<br />
Met de voedingsdienst, onderhouds- en technische dienst hebben zij geen ervaring.<br />
Leerlingen die zouden overstappen uit de derde graad 'Verpleegaspiranten' (nieuwe benaming<br />
'Gezondheids- en welzijnswetenschappen') zijn vertrouwd met het stagegebeuren. Zij hebben<br />
gedurende twee jaar 4 tot 6 uur per week stage gelopen in de gezondheidssector, via seminarie hebben<br />
zij ook een introductie in de ruimere welzijnssector gekregen. Zij hebben geen specifieke kwalificatie<br />
verworven maar zijn vooral voorbereid op vervolgonderwijs.<br />
Met de voedingsdienst, onderhouds- en technische dienst hebben zij geen ervaring.<br />
3 DOELSTELLINGEN<br />
Regelmatig bijsturen van de schoolopleiding dankzij de betrokkenheid en uitwisseling van de<br />
instellingsverantwoordelijken/bedrijfsverantwoordelijken en de stagebegeleiders/leraren.<br />
De tewerkstellingskansen verhogen, onder meer door<br />
! inzicht te krijgen in de structuur van de werking van een instelling/bedrijf;<br />
! kennis te maken met het werkmilieu, de sfeer, het werkritme, de klanten en/ of patiënten;<br />
! nieuwe werkmethodes aan te leren en te werken met apparatuur specifiek voor de instelling/het<br />
bedrijf;<br />
! instructiemateriaal op de stageplaats zelfstandig te gebruiken;<br />
! grotere zelfstandigheid te verwerven bij het uitvoeren van complexe en gecombineerde<br />
opdrachten onder verwijderd toezicht;<br />
! geïntegreerd toepassen van beroepshoudingen, vaardigheden en kennis;<br />
Stages en Seminarie 88 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
! methodisch (analyseren, plannen, uitvoeren en evalueren) en kwaliteitsvol (rekening houden met<br />
hygiënische, veiligheids-, economische, ergonomische en ecologische principes op een klantgerichte<br />
wijze) werken binnen een afgebakende tijdspanne passend in het team en/of de visie van de<br />
voorziening;<br />
! beroepshoudingen verder verwerven zoals deontologisch werken, persoonlijk voorkomen verzorgen,<br />
stiptheid en orde nastreven, zin voor creativiteit uiten, sociaal vaardig zijn, klantgericht werken, in<br />
team werken, zelfstandig eigen taken uitvoeren, verantwoordelijkheid opnemen en zichzelf<br />
hanteren.;<br />
! kennismaken met en functioneren in een beroepssector naar de keuze van de leerling, uiteraard<br />
binnen het opleidingsprofiel van 'Organisatie-<strong>assistentie</strong>'.<br />
De leerplandoelstellingen van de desbetreffende dienst (voedingsdienst, logistieke dienst en<br />
eventueel technische dienst) waarin stage gelopen wordt dienen in de stagepraktijk aan bod te<br />
komen en de leerling wordt hierop geëvalueerd. Dit heeft dus consequenties bij de keuze van een<br />
stageplaats, de leerplandoelstellingen van die specifieke dienst moeten op de stageplaats aan bod komen<br />
en verwezenlijkt worden door de leerling. Uiteindelijk moet de leerling op het einde van het derde<br />
leerjaar van de derde graad als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag kunnen. Het kan zijn dat<br />
bepaalde doelstellingen niet op stage kunnen geëvalueerd worden maar wel binnen het lesgebeuren.<br />
4 ORGANISATORISCHE ASPECTEN<br />
4.1 Voorwaarden tot organisatie<br />
Wat de voorwaarden tot organisatie van stages betreft, het bijhouden van het stageregister, het opmaken<br />
van het algemeen stagedossier en de kostenvergoeding verwijzen we naar de ministeriële omzendbrief<br />
SOZ(91)15 van 10 juli 1991 betreffende stages ingericht in bedrijven en instellingen ten behoeve van<br />
de leerlingen uit het secundair onderwijs en naar de VVKSO-Mededelingen betreffende stages<br />
KI.50.01 04 (+ ARAB, art. 28 en consequenties).<br />
Het is evident dat de actuele reglementering tijdig bij de stagecoördinator en/of stagebegeleiders<br />
terechtkomt.<br />
4.2 Het stagedossier<br />
Bij de aanvang van een nieuw schoo<strong>lj</strong>aar wordt het algemeen stagedossier samengesteld met gegevens<br />
betreffende:<br />
! de stageovereenkomst,<br />
! de formaliteiten betreffende de verzekering,<br />
! het stagereglement,<br />
! de stagekalender,<br />
! de stageactiviteitenlijst,<br />
! de namen van de stagairs,<br />
! de namen van de stagebegeleiders,<br />
! de stageplaatsen,<br />
! de toepassing van het ARAB en/of veiligheidsreglementering.<br />
Stages en Seminarie 89 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Er dient ook een individueel leerlingendossier opgemaakt te worden met alle gegevens betreffende<br />
stageplaatsen, stagementoren, stagebegeleiders, stageovereenkomsten, gepresteerde uren, observatieen<br />
evaluatiegegevens.<br />
Daar het beroepsgeheim belangrijk is, worden stagemappen ofwel op school bewaard, ofwel met de<br />
leerling meegegeven nadat er een schriftelijke verklaring opgemaakt werd waarbij de leerling de<br />
verantwoordelijkheid omtrent de bewaring van de inhoud opneemt Het is sowieso belangrijk dat er<br />
geen namen van zorgvragers terug te vinden zijn in stagedocumenten.<br />
4.3 Stageplanning<br />
In de eerste twee leerjaren van de derde graad 'Organisatiehulp' kregen de leerlingen de kans om met<br />
diverse sectoren binnen het beroepsprofiel in contact te komen en zo het werkveld te verkennen.<br />
In het derde leerjaar 'Organisatie-<strong>assistentie</strong>' kan de leerling zich oriënteren naar één bepaald werkveld.<br />
Met andere woorden de leerlingen zelf hebben in dit studiejaar de keuze tussen één stageoord of<br />
maximaal twee stageoorden.<br />
De keuze kan gebeuren in functie van regionale tewerkstellingskansen. Wèl dient de stagebegeleider<br />
erover te waken dat de mogelijkheden van de stageplaats overeenstemmen met de stagedoelstellingen.<br />
Leerlingen die niet uit OH komen kunnen baat hebben om twee stageplaatsen te hebben, zodat zij een<br />
zo ruim mogelijk werkveld ervaren.<br />
In het derde leerjaar van de derde graad dringt het inrichten van blokstages (minimaal 1 week<br />
aaneengesloten) zich op. Blokstages zijn immers de beste onmiddellijke voorbereiding op tewerkstelling.<br />
Op deze manier maken leerlingen een volledig weekwerkschema van een organisatie mee.<br />
4.4 Mogelijke stageoorden<br />
Bij de keuze van stageplaatsen dient de directeur en/of de stagecoördinator/-stagebegeleider zich te<br />
vergewissen van de kwaliteit ervan.<br />
Kwaliteitsvolle stageplaatsen zijn:<br />
! organisaties met een leerlinggerichte werking;<br />
! organisaties waar de stagedoelstellingen kunnen bereikt worden.<br />
Voor de verschillende diensten komen volgende plaatsen in aanmerking waar de leerling als servicemedewerker<br />
aan de slag kan:<br />
De schuingedrukte plaatsen zijn nieuw voor 'Organisatie-<strong>assistentie</strong>'.<br />
Logistieke dienst<br />
! op een afdeling van een algemeen- en psychiatrisch ziekenhuis, verzorgingsinstelling, dienstencentra,<br />
herstellingsoord, voorzieningen in de gezondheidszorg, kinderopvang, openbare diensten …<br />
Stages en Seminarie 90 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Voedingsdienst<br />
! in de centrale keuken en bij de bediening van personeel/klanten van onder meer instellingen,<br />
bedrijven, ziekenhuizen, verblijfcentra, kleinhoreca;<br />
! in voedingszaken zoals bij kleine zelfstandigen, in KMO’s en distributiebedrijven;<br />
! vakantiecentra, cateringbedrijven, zelfbedieningsrestaurants, openbare instellingen ...<br />
Onderhoudsdienst: (enkel indien de leerling onderhoudsdienst gevolgd heeft in 5 OH + 6 OH)<br />
! interne schoonmaakdienst van een instelling (bijvoorbeeld: verzorgings- en onderwijsinstellingen).<br />
Technische dienst: (enkel indien de school technische dienst inricht)<br />
! speciaalzaken bijvoorbeeld verf-, behangers-, decoratiezaken …<br />
! doe-het-zelfzaken, woonwarenhuizen, tuincentrum …<br />
5 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN<br />
5.1 Algemeen<br />
In de stagepraktijk staat het leren van de leerling centraal. Wil men voldoende garantie hebben dat<br />
zoveel mogelijk leerlingen de stagedoelen bereiken, dient men bij het plannen en organiseren van elk<br />
stageleerproces, rekening te houden met het profiel van de leerlingen.<br />
Belangrijke aspecten zijn:<br />
! een intense voorbereiding op de stage;<br />
! een intense begeleiding: het is meer dan aanleren en doceren; het is een 'naast de leerling staan' (zie<br />
verder Stagebegeleiding);<br />
! in het begin: het accent leggen op complexe en gecombineerde situaties, zodat schoolse gegevens<br />
makkelijker kunnen worden getransfereerd naar stagesituaties;<br />
! geleidelijk aan ruimte bieden voor nieuwe situaties, voor het ontwikkelen van een eigen stijl;<br />
! het zoeken naar leermomenten; deze nadien evalueren en remediëren (zie verder Evaluatie);<br />
! kennismaken met verschillende stageoorden: afhankelijk van de vooropleiding.<br />
Als uitgangspunt voor de stage geldt:<br />
! het participeren van de stagiair in de stageoorden staat op de eerste plaats ten dienste van het<br />
leerproces;<br />
! de leerling staat centraal in het opdoen van praktijkervaringen, waarbij tevens de ontwikkeling van<br />
de persoonlijkheid en de sociale vaardigheden belangrijk zijn;<br />
! de leerling moet leren zelfstandig zijn leerproces te sturen en te evalueren door hem medeverantwoordelijk<br />
te stellen voor zijn persoonlijke leerdoelen.<br />
5.2 Stagementor - stagebegeleider<br />
Door de stagegever wordt een personeelslid als stagementor aangeduid.<br />
De mentor is de verbindingspersoon tussen de stageplaats en de stagebegeleider.<br />
De stagementor staat in voor de continuïteit van de begeleiding, neemt deel aan de evaluatie en is bereid<br />
om voldoende feedback te geven.<br />
In kleine ondernemingen is het mogelijk dat de stagegever tegelijkertijd stagementor is.<br />
Stages en Seminarie 91 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
De leraar-stagebegeleider moet zich als hoofddoel stellen: het scheppen van zodanige praktijksituaties<br />
dat de leerling de vooropgestelde stagedoelen (van de leerperiode) kan bereiken.<br />
Dit begeleiden is een deeltaak, die in eerste instantie het best gebeurt door stagebegeleiders die met de<br />
stagiair vertrouwd zijn en die weet hebben van zijn/haar vorderingen in het leerproces.<br />
De stagebegeleider moet de nodige tijd maken om het leerproces van de leerling bij te bespreken en bij<br />
te sturen en dit in samenspraak met de mentor én de leerling.<br />
De relatie stagementor-stagebegeleider is van groot belang. De stagebegeleider vervult een public<br />
relationstaak voor de school. De goede verstandhouding in stand houden betekent vaak ook een<br />
tewerkstellingshulp voor afgestudeerde leerlingen.<br />
De school kan voor een aantal uur iemand de opdracht van stagecoördinatie geven. Deze persoon is<br />
ook stagebegeleider en heeft ervaring in de sector. Hij staat in voor de inhoudelijke, praktische en<br />
administratieve organisatie van de stages. Hij begeleidt de stagevergaderingen en kan ook aanspreekpunt<br />
voor de geïntegreerde proef zijn.<br />
Hij onderhoudt contacten met het werkveld en volgt de actuele ontwikkelingen.<br />
5.3 Stagebegeleiding<br />
De kwaliteit van ervaringsleren wordt sterk bepaald door de kwaliteit van de stagebegeleiding.<br />
Een goede begeleiding vereist van de stagebegeleider/stagementor een voortdurende positieve<br />
ondersteunende houding en een persoonlijke interesse voor de leerling. Dit veronderstelt vier<br />
belangrijke attitudes: positief aanvaarden, empathie, echtheid en concreetheid.<br />
Het gaat hier niet om een techniek maar om een wijze van zijn, die de hele persoon doordringt.<br />
In overleg met de collega's is het aangewezen om aan de hand van het volgend overzicht een keuze te<br />
maken uit de onderscheiden vormen van begeleiding en zich uit te spreken over de aard en de kwaliteit<br />
van de stagebegeleiding.<br />
Binnen deze ordening zijn enkel die vormen van stagebegeleiding opgenomen die in aanmerking komen<br />
voor deze leerlingen in deze studierichting. Het ordeningscriterium dat hier wordt gehanteerd, is de<br />
afstand van waarop de stagebegeleiding gebeurt.<br />
Onthaal en introductie<br />
Doel: Verwelkomen van de stagiair + wegwijs maken in de stage en het stageoord (medewerkers,<br />
gebouwen, uitrusting, praktische info, e.d.).<br />
Door: Stagebegeleider (als daarvoor voldoende tijd en ruimte is).<br />
Stagementor<br />
Demonstratie en samen-doen<br />
Doel: Directe ondersteuning door middel van voortonen of samen-doen van bepaalde vaardigheden,<br />
technieken, activiteiten.<br />
Stages en Seminarie 92 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Coaching<br />
Doel: Het verbeteren van de vakbekwaamheid op basis van voortdurende zelfreflectie en feedback op<br />
het eigen professioneel handelen.<br />
De leersituatie van de stagiair staat centraal en er is sprake van een van tevoren bepaald leerdoel<br />
(afgesproken met de stagiair). Essentieel is de observatie op de werkvloer; de coach verzamelt<br />
op directe wijze gegevens over het handelen van de stagiair.<br />
Er wordt gewerkt met een voorgesprek, een concrete observatie en een nabespreking.<br />
Door: Stagebegeleider<br />
Stagementor<br />
Begeleidingsgesprekken<br />
Doel: Het opmaken en het in bespreking brengen van een bilan, een tussentijdse sterkte-zwakteanalyse<br />
(evaluatie) tegen de achtergrond van de stagedoelstellingen die vooraf door alle<br />
betrokkenen gekend zijn. De stagiair wordt hierbij gestimuleerd om het evaluatiegesprek zelf<br />
te sturen (zelfevaluatie).<br />
De bespreking is een triade stagebegeleider - stagementor - stagiair.<br />
Door: Stagebegeleider<br />
Stagementor<br />
Niet-methodische werkbegeleiding (komt aan bod in seminarie).<br />
5.4 Stageactiviteitenlijst<br />
Naast de specifieke doelstellingen per stageplaats, maakt men best een activiteitenplanning op per<br />
stageplaats en per leerjaar. Deze activiteitenplanning moet in overeenstemming zijn met de<br />
algemene en beroepsgerichte stagedoelstellingen.<br />
De diverse stageactiviteiten worden vastgelegd door de stagebegeleider en de stagementor in onderlinge<br />
afspraak. Er moet gestreefd worden naar het geleidelijk opvoeren van de moeilijkheidsgraad<br />
van de stageactiviteiten en naar de diversiteit ervan, zodat alle aspecten van de opleiding aan bod<br />
komen.<br />
Deze lijst is een werkdocument dat met de stagiair moet doorgenomen worden. Hierbij kan de<br />
stagiair (onder begeleiding) zelf de individuele doelen leren formuleren (aanstippen).<br />
Op de activiteitenlijst worden de stagedoelen die de leerling heeft bereikt, na elke stage ingevuld.<br />
Een zeer goed bewaken van de activiteitenlijst is des te belangrijker naargelang de leerlingen langere<br />
tijd op één stageoord doorbrengen. Het gevaar is immers reëel dat teveel dezelfde stageactiviteiten<br />
aan bod komen.<br />
Stages en Seminarie 93 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
5.5 Stage-evaluatie<br />
5.5.1 Evaluatie van de stagiair<br />
Deze gebeurt op basis van de activiteitenlijst en de bijbehorende doelstellingen in verband met de<br />
concrete handelingsgerichte en ondersteunende cognitieve vaardigheden per specifieke dienst. Wat<br />
betreft beroepshoudingen en methodisch werken aan kwaliteitszorg kan er eventueel een overkoepelende<br />
doelstellingen- en evaluatielijst opgemaakt worden. De SAM schaal kan inspirerend werken.<br />
! Het evalueren mag niet uitsluitend aan de stagementor worden overgelaten. Het is een pedagogische<br />
activiteit die tot de verantwoordelijkheid van de stagebegeleider behoort, op basis van het advies<br />
van de stagementor.<br />
! Vermits evaluatiedocumenten noodzakelijke begeleidings- en beoordelingsinstrumenten zijn, is het<br />
belangrijk hieraan ruime aandacht te besteden. Hun gebruik dient bij te dragen tot een gespreide,<br />
geïntegreerde evaluatie van de vorderingen van de stagiair.<br />
De inhoudelijke opvulling van de evaluatieformulieren en -rapporten moet zo concreet mogelijk<br />
zijn. Bij het invullen moet men telkens de beoogde stagedoelen en de corresponderende stageactiviteitenplanning<br />
raadplegen.<br />
! Leerlingen dienen vooraf op de hoogte te zijn van de evaluatiecriteria.<br />
! Het is van essentieel belang om voldoende waarde te hechten aan de zelfevaluatie van de leerling.<br />
Hiervoor kan een lijst met aandachtspunten of open vragen worden gebruikt, die de stagiair als<br />
handleiding kan gebruiken. Het is een leidraad bij de beschrijving van zijn/haar functioneren, zowel<br />
op technisch als relationeel vlak. Bij een mondeling evaluatiegesprek kan de leerling zich<br />
gemotiveerd uitspreken over de punten die hij/zij voor zijn verdere ontwikkeling belangrijk acht.<br />
! Een tussentijdse evaluatie bevat naast waardeoordeel, ook suggesties ter bevestiging en verbetering<br />
van het leerproces. Als leerlingen in 7 OA maar één stageplaats hebben worden er best meerdere<br />
tussentijdse evaluaties ingelast.<br />
Het evalueren gebeurt best in aanwezigheid van de leerling. Het is belangrijk dat de leerling tijdig<br />
terugkoppelingsinformatie ontvangt.<br />
! De eindevaluatie of het waardeoordeel over het bereikte verwerkings- en beheersingsniveau van de<br />
leerling en het stageleerproces moet gebaseerd zijn op de bevindingen van de stagementor en de<br />
stagebegeleider. De mondelinge/schriftelijke evaluatie van de voorbije stageperiode wordt hierin<br />
uiteraard verrekend. De eindevaluatie wordt in een globaal geschreven beoordeling uitgedrukt. Ze<br />
wordt liefst voorgelegd aan en toegelicht op een teamvergadering, zodat ze als vertrekpunt kan<br />
dienen voor de leer- en begeleidingsactiviteiten tijdens de volgende stageperiode.<br />
5.5.2 Evaluatie van de stages als praktijkleersituatie<br />
Het verzamelen van relevante informatie kan als middel worden gebruikt voor het bijsturen van het<br />
stageleer- en begeleidingsproces. Dit kan gebeuren via<br />
! stagebespreking;<br />
! de schriftelijke neerslag van de stage-ervaring van de stagiair. Wel dient aangestipt dat in dit<br />
studiejaar de weging van het zogenaamde stageverslag moet beperkt worden bij de beoordeling van<br />
de stages. Het functioneren als toekomstige werknemer primeert boven de schriftelijke neerslag.<br />
Uit deze gedachtewisseling en de schriftelijke gegevens kunnen suggesties groeien, omtrent wijzigingen<br />
die aan de organisatie en de uitvoering van de stage zouden moeten worden aangebracht.<br />
Stages en Seminarie 94 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
5.6 Uren stagebegeleiding<br />
Hierbij dient rekening gehouden te worden met het aantal uren stage op de lessentabel, het aantal<br />
leerlingen en de inhoudelijke invulling van de stagebegeleiding. Gewoonlijk hanteert men de oude<br />
splitsingsnormen voor praktijkgroepen. De uren voor stagecoördinatie kunnen hieruit genomen worden<br />
alweer in functie van de taakinhoud.<br />
6 SEMINARIE<br />
Twee uren per week worden voorzien om seminarie te geven. Dit gebeurt best in kleine groep<br />
(maximum 14 leerlingen) en wordt bij voorkeur begeleid door een leraar die vakleraar en stagebegeleider<br />
is (omwille van de ervaring en de overlegmogelijkheden) en graag constructief een groep begeleidt.<br />
Er kan 4 uur om de 14 dagen voorzien worden zodat men meer ruimte heeft.<br />
6.1 Stage-ervaringen<br />
Door middel van de stages krijgen de leerlingen voeling met het beroepsleven.<br />
In het derde leerjaar van de derde graad BSO 'Organisatie-<strong>assistentie</strong>' worden leerlingen bovendien<br />
geconfronteerd met complexere situaties en een langdurige stageperiode die hen tot het niveau van<br />
beginnend beroepsbeoefenaar moet brengen<br />
Gericht Reflecteren over deze stage-ervaringen bevordert het leerproces.<br />
Dit gebeurt binnen de individuele stagebegeleiding, zie 5.3.<br />
In Seminarie gebeurt het ook maar dan een aantal keer in groep omwille van de meerwaarde die alle<br />
groepsleden inbrengen.<br />
Vaardigheden uit Sociale activiteiten (derde graad OH) en eventueel uit Leefsleutels kunnen verder<br />
verworven worden. Stage-ervaringen worden op een methodische wijze uitgewisseld, actief beluisterd,<br />
aansluitende ervaringen worden gebracht en verschillende gezichtspunten worden aldus aangereikt. Als<br />
leraar neem je een begeleidende rol in waarbij je de groep vooral met elkaar laat communiceren, zoeken<br />
en groeien … Op bepaalde momenten kan je linken leggen tussen theorie en praktijk, iets uitdiepen<br />
door bijvoorbeeld een getuigenis in te lassen, een rollenspel te doen … Bedoeling is het leerproces van<br />
de groep en de individuen te dienen. Op het einde van elke bijeenkomst is het aangewezen ieder voor<br />
zich te laten formuleren wat hij of zij geleerd heeft uit de bespreking.<br />
Tenslotte deint er op gewezen te worden dat zowel leerlingen als leraar zich moeten houden aan het<br />
gedeeld beroepsgeheim en op een loyale en ethische wijze met alle verkregen informatie moeten<br />
omgaan.<br />
Ook stagevoorbereiding, verkenning van het werkveld en exploratie van toekomstmogelijkheden<br />
behoren tot de doelstellingen.<br />
Stages en Seminarie 95 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
6.2 Projectwerking<br />
Verder biedt Seminarie de kans om vakoverschrijdend en dus geïntegreerd projecten uit te werken<br />
waarbij handelingsgerichte vaardigheden, cognitieve ondersteunende vaardigheden en ondersteunende<br />
beroepshoudingen uit de verschillende diensten en uit participatie aan de arbeidswereld aan bod kunnen<br />
komen. Dit gebeurt best in samenwerking met de leraren van de verschillende diensten, participatie,<br />
project algemene vakken en kan onder vele vormen plaatsvinden, bijvoorbeeld een horecaproject, een<br />
project in een verzorgingsinstelling, een woonwarenhuis …<br />
Bedoeling hierbij is dat leerlingen leren in groep samenwerken: afspraken maken, analyseren, gegevens<br />
opzoeken en verwerken, plannen, uitvoeren en evalueren. De leraar begeleidt nauwgezet dit<br />
samenwerkingsproces en geeft feedback. De beroepshoudingen en methodisch werken op een<br />
kwaliteitsvolle manier komen ook hier aan bod.<br />
Het product of het resultaat van het project toont de vakbewaamheid van de leerlingen en steunt op wat<br />
ze in de verschillende diensten verworven hebben aan vaardigheden en kennis.<br />
Het proces en het product zijn evenwaardig en dienen ook aldus geëvalueerd te worden.<br />
6.3 Evaluatie<br />
Een vorm van permanente evaluatie is zinvol waarbij ook de leerling zelf zich evalueert en er<br />
regelmatig feedback en bijsturing door de begeleidende leraar gebeurt.<br />
Toepasbare delen van de evaluatielijsten voor stage kunnen hier gebruikt worden.<br />
7 MINIMALE MATERIELE VEREISTEN<br />
! leslokaal met weinig schoolse opstelling<br />
! video<br />
! voldoende ruimte voor groepswerk<br />
8 GEINTEGREERDE PROEF<br />
8.1 Specifieke doelstellingen<br />
De geïntegreerde proef wil de bekwaamheid van de leerling nagaan met het oog op mogelijke<br />
tewerkstelling als hulp in de logistieke, voedings-, technische- en/of onderhoudsdienst.<br />
De geïntegreerde proef moet nagaan in welke mate de leerling in staat is om in te spelen op een<br />
diversiteit van opdrachten veelal vanuit een klantgerichte en dienstverlenende benadering. Binnen dit<br />
gedifferentieerd tewerkstellingsaanbod kan de leerling een zekere voorkeur laten gelden om zich daarbij<br />
specifiekere en zelfstandig uit te voeren taken eigen te maken.<br />
Stages en Seminarie 96 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
8.2 Betrokken vakken<br />
De geïntegreerde proef steunt op de tweepoligheid van deze studierichting: productgericht en<br />
mensgericht binnen de dienstverlenende sector.<br />
Het geheel van de geïntegreerde proef steunt op volgende vormingscomponenten: de handelingsgerichte<br />
vaardigheden, de ondersteunende cognitieve vaardigheden en op de ondersteunende beroepshoudingen.<br />
In de proef worden deze verschillende vormingscomponenten, en dus niet noodzakelijk alle vakken,<br />
geïntegreerd.<br />
Het is evident dat de stage een groter aandeel zal hebben in het geheel van de geïntegreerde proef.<br />
Vormingscomponenten Vakken<br />
Handelingsgerichte vaardigheden<br />
Cognitieve vaardigheden vanuit<br />
Beroepshoudingen<br />
Ondersteunende cognitieve vaardigheden<br />
vanuit<br />
Logistieke dienst<br />
Voedingsdienst<br />
Technische dienst<br />
Stages en seminarie<br />
Participatie aan de arbeidswereld<br />
Het opnemen van vakken uit het complementair gedeelte is mogelijk, soms wenselijk, voor zover ze<br />
deel uitmaken van het beoogde doel.<br />
8.3 Inhoud en vorm<br />
! De opdracht bestaat uit:<br />
een stagegedeelte<br />
een praktische opdracht: gekaderd als één groot geheel of opgebouwd uit verschillende<br />
deelopdrachten en activiteiten.<br />
Voor het gedeelte stage moet de leerling het stageschrift mondeling kunnen toelichten<br />
! De inhoud van de praktische opdracht moet steunen op de drie bovenvermelde vormingscomponenten.<br />
In hoofdzaak worden die gesitueerd binnen de vakken uit het fundamenteel gedeelte: logistieke<br />
dienst - voedingsdienst - technische dienst.<br />
Daar waar de school kiest voor een didactisch totaalproject als geïntegreerd project ... is het evident<br />
dat de geïntegreerde proef ook binnen deze didactische werkvorm wordt gerealiseerd.<br />
Voor deze praktische opdracht moet de leerling het bijgehouden logboek van de activiteiten kunnen<br />
toelichten.<br />
8.4 Organisatie<br />
Er wordt voor gezorgd dat het gedeelte stage, dat in aanmerking komt voor de geïntegreerde proef,<br />
representatief is voor de polyvalentie van de studierichting en tevens de mogelijkheid biedt om de<br />
evolutie in het zelfstandig optreden onder verwijderd toezicht na te gaan.<br />
De praktische opdracht bestaat uit gedeeltelijk groepswerk en teamwerk maar voorziet ook in een aantal<br />
taken die individueel moeten uitgevoerd worden.<br />
Stages en Seminarie 97 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar
Voor deze praktische opdracht wordt de nodige tijd voorzien binnen de betrokken vakken uit het<br />
fundamenteel en/of complementair gedeelte. Bij de opstelling van de jaarplannen dient men hiermee<br />
rekening te houden.<br />
De jury wordt samengesteld uit leraars van de betrokken vakken en juryleden van buiten de school. De<br />
deskundigheid ten aanzien van de inhoud van de stageopdrachten en de praktische opdracht, en het<br />
beoordelingsvermogen ten aanzien van de tewerkstellingsmogelijkheden bepalen mede de selectie van<br />
de externe juryleden.<br />
Er wordt in overleg met alle juryleden bij het begin van het schoo<strong>lj</strong>aar een tijdsplanning opgesteld.<br />
Globaal komt die hierop neer:<br />
! begin schoo<strong>lj</strong>aar:<br />
• het gedeelte stage dat in aanmerking komt voor de geïntegreerde proef, en gespreid is over het<br />
schoo<strong>lj</strong>aar, voor elke leerling afbakenen,<br />
• de leerlingen houden het stageschrift systematisch bij;<br />
! eerste trimester:<br />
• de praktische opdracht, met inbegrip van de individuele opdrachten, formuleren;<br />
! eerste en tweede trimester:<br />
• de praktische opdracht opsplitsen in deelopdrachten, deze analyseren, plannen en gedeeltelijk<br />
uitvoeren (voorbereidend werk),<br />
• de leerlingen houden het logboek systematisch bij;<br />
! derde trimester:<br />
• eindvoorstelling van de realisatie,<br />
• mondelinge toelichting bij het stageschrift en het logboek.<br />
8.5 Evaluatie<br />
Voor het gedeelte stage worden de criteria per stageplaats en per leerling vastgelegd, bij het begin van<br />
die bepaalde stageperiode.<br />
Voor de praktische proef worden de criteria in de mate van het mogelijke vastgelegd, vóór het<br />
formuleren van de opdracht, op basis van de algemene doelstellingen van de studierichting en van de<br />
vakken uit het fundamenteel gedeelte.<br />
Het verloop van de stage en de geleidelijke uitwerking van de praktische opdracht wordt opgevolgd en<br />
geëvalueerd aan de hand van het stageschrift en van het systematisch bijgehouden logboek.<br />
Er worden tussentijdse evaluatiemomenten afgesproken tussen de juryleden en de leerlingen, waar het<br />
evaluatieoverleg moet beschouwd worden als een voortgangsrapportering in verband met de<br />
vorderingen of prestaties van de leerling . Het vormingsproces komt tot stand aan de hand van<br />
regelmatigheid, met voldoende vormingskansen en stimuleert via zelfevaluatie de weg tot zelfkennis.<br />
Al deze tussentijdse evaluatiemomenten en bijsturingen worden geregistreerd op evaluatieformulieren.<br />
De eindevaluatie gebeurt na de eindvoorstelling van de realisatie en het mondeling toelichten van het<br />
stageschrift en het logboek.<br />
Stages en Seminarie 98 Organisatie-<strong>assistentie</strong><br />
D/<strong>2000</strong>/0279/023 3de graad BSO - 3de leerjaar