Handboek veiligheid in en om scholen - Gemeente Heerlen
Handboek veiligheid in en om scholen - Gemeente Heerlen Handboek veiligheid in en om scholen - Gemeente Heerlen
Hoofdstuk Oriëntatie, analyse, selectie 1en keuze 1.1 Een breed thema vraagt om afbakening Hoe brengen we ordening aan? H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN EN ROND SCHOLEN Veiligheid is een zeer ruim begrip en kan vanuit diverse invalshoeken worden benaderd. Zo kent het begrip veiligheid fysieke, sociale, criminogene, economische en demografische aspecten. In dit handboek ligt de klemtoon op: 1. Fysieke aspecten van veiligheid, zoals: • fysieke veiligheidsmaatregelen in en buiten het schoolgebouw en schoolomgeving, zoals camerabewaking, hekwerk, zitbanken • verkeersveiligheidsmaatregelen • toezicht • brandveiligheid (valt buiten bestek van dit handboek) • ontruimingsplan (valt buiten bestek van dit handboek) • calamiteitenplan (valt buiten bestek van dit handboek) 2. Sociale aspecten van veiligheid, zoals: • projecten en programma’s voor leerlingen en leerkrachten (Marietje Kessels, Leefstijl, Peermediation, cursussen voor medewerkers) • verkeerseducatie • ontwikkelen gedragsregels en gedragscode • formuleren van pestbeleid 3. Criminogene aspecten van veiligheid, zoals: • de aanstelling van een schoolagent • aangiftebeleid • afstemming met de strafrechtketen Veiligheid is verder op te splitsen in objectieve en subjectieve veiligheid. Feitelijke aantastingen van 7 de veiligheid, ook wel objectieve veiligheid genoemd, worden vastgesteld aan de hand van voornamelijk schadegegevens, aantallen delicten en slachtoffers, aantallen aangiften en door de politie vastgestelde strafbare feiten. De gevoelens van onveiligheid van leerlingen, personeel, buurtbewoners en anderen betrokkenen in de buurt, ook wel subjectieve veiligheid genoemd, zijn moeilijker te peilen. Het gaat hierbij immers om de beleving van onveiligheid, die wordt beïnvloed door een scala van factoren. 1.2 Oriënteren en analyseren Wat doen we al? Wat gaat goed? Waar lopen we tegenaan? Bij deze stap inventariseert de school: - welke documenten over veiligheid er zijn; - welke activiteiten en maatregelen veiligheid reeds zijn ondernomen; - hoe de communicatie daarover intern en extern verloopt; - welke partijen betrokken zijn. Bij het inventariseren is het van belang de risicoen beschermingsfactoren in beeld te krijgen. Met risicofactoren worden bedoeld de factoren die in en rond de school onveilige situaties in de hand werken. Beschermingsfactoren werken veiligheidsbevorderend en beïnvloeden de veiligheid in en om de school positief. Zo kunnen de ligging van een school (einde van een doodlopende straat bijvoorbeeld) of andere omgevingsfactoren (weinig parkeervoorziening, onoverzichtelijke plaatsen) het risico van onveiligheid en onveiligheidgevoel verhogen. De aanwezigheid van een veiligheidscoördinator of duidelijke richtlijnen inzake sancties zijn dan weer voorbeelden van beschermingsfactoren.
Er zijn diverse vormen om de situatie veiligheid in en rond scholen in beeld de krijgen en te analyseren: * Quick scan Stelt de school in staat om op een snelle en adequate wijze een overzicht te krijgen van de situatie inzake (on)veiligheid, van de risico- en beschermingsfactoren en van de bestaande communicatie hieromtrent. In bijlage 1 is een voorbeeld van een quick scan opgenomen. * (Thema)bijeenkomsten Om een goed beeld te krijgen van wat de school al aan veiligheid doet en hoe veiligheid wordt beleefd, kunnen ook medewerkers, veiligheidscoördinatoren vertrouwenspersonen, leerlingen en ouders bevraagd worden. Daarnaast kunnen gesprekken met externe partners, waarmee de school in het kader van veiligheid samenwerkingscontacten heeft, relevante informatie opleveren. * Metingen en incidentenregistratie Veel scholen hanteren reeds veiligheidsthermometers voor leerlingen en medewerkers en vormen van registratie om inzicht te krijgen in de sociale veiligheid bij leerlingen en personeel. Gegevens van metingen en registraties leveren belangrijke inzichten op in de objectieve en subjectieve veiligheid. In bijlage 2 wordt op het thema meten en registreren uitgebreid ingegaan. Hoe maken we een analyse? H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN EN ROND SCHOLEN Een analyse maken is een essentieel onderdeel in de voorbereidingsfase van integraal werken aan veiligheid. Het maken van een analyse vereist dat: • de veiligheidsproblemen vanuit verschillende gezichtspunten worden bekeken; • onderscheid wordt gemaakt tussen hoofd- en bijzaken, tussen relevante en irrelevante informatie; 8 • verschillende relevante aspecten en deelproblemen van veiligheidsproblemen worden onderscheiden; • de benodigde informatie wordt verzameld over de achtergronden en oorzaken; • verbanden worden gelegd tussen de gegevens die zijn verzameld. 1.3 Selecteren en keuze maken Wat willen we beter? Wat gaan we ontwikkelen? Met wie gaan we dat doen? Wat? Als de stand van zaken in beeld is gebracht en de gegevens geanalyseerd zijn volgen die veiligheidsonderwerpen die extra aandacht behoeven. Uiteraard kan niet alles tegelijk aangepakt worden. Er moet selectie en prioritering aangebracht worden. Dat is niet altijd even eenvoudig. Wat voor de ene partij een belangrijk aandachtspunt is kan voor de andere minder relevant zijn. Bij het maken van een selectie en keuze van thema’s waaraan met andere partijen gewerkt gaat worden kunnen de volgende aspecten in de weging worden meegenomen: - noodzaak: welke zaken moeten? Bijvoorbeeld omdat er zich een incident heeft voorgedaan en de inspectie daarin actie van de school eist. - inpasbaarheid: sluiten de gekozen activiteiten aan bij de plannen integrale veiligheid van de gemeente, bij andere veiligheidsactiviteiten van de school en bij activiteiten van andere partners in de omgeving of buurt? Leveren de activiteiten een bijdrage aan de sociale cohesie in de school en in de buurt? - uitvoerbaarheid: zijn de activiteiten praktisch uitvoerbaar? Welke tijdsinvestering is met de uitvoering gemoeid?
- Page 1 and 2: Handboek Integrale veiligheid in en
- Page 3 and 4: H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN
- Page 5 and 6: H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN
- Page 7: Stappen De stappen om te komen tot
- Page 11 and 12: H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN
- Page 13 and 14: Hoofdstuk De uitvoeringsfase 2 H AN
- Page 15 and 16: Hoofdstuk Het communicatietraject 3
- Page 17 and 18: H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN
- Page 19 and 20: H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN
- Page 21 and 22: Bijlage Meten en registreren 2 H AN
- Page 23 and 24: H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN
- Page 25 and 26: H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN
- Page 27 and 28: H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN
- Page 29 and 30: • Veiligheid in en rond de school
- Page 31 and 32: De politie heeft in het algemeen ge
- Page 33 and 34: H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN
- Page 35 and 36: 3. Checklist Schoolveiligheid Naam
- Page 37 and 38: veld repressie en reguliere activit
- Page 39 and 40: H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN
- Page 41 and 42: 13. Vuurwerkcontrole • De politie
- Page 43 and 44: H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN
- Page 45: Projectcoördinatie: Spark Result
Hoofdstuk Oriëntatie, analyse, selectie 1<strong>en</strong><br />
keuze<br />
1.1 E<strong>en</strong> breed thema vraagt <strong>om</strong> afbak<strong>en</strong><strong>in</strong>g<br />
Hoe br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> we ord<strong>en</strong><strong>in</strong>g aan?<br />
H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN EN ROND SCHOLEN<br />
Veiligheid is e<strong>en</strong> zeer ruim begrip <strong>en</strong> kan vanuit<br />
diverse <strong>in</strong>valshoek<strong>en</strong> word<strong>en</strong> b<strong>en</strong>aderd. Zo k<strong>en</strong>t<br />
het begrip <strong>veiligheid</strong> fysieke, sociale, crim<strong>in</strong>og<strong>en</strong>e,<br />
econ<strong>om</strong>ische <strong>en</strong> demografische aspect<strong>en</strong>. In dit<br />
handboek ligt de klemtoon op:<br />
1. Fysieke aspect<strong>en</strong> van <strong>veiligheid</strong>, zoals:<br />
• fysieke <strong>veiligheid</strong>smaatregel<strong>en</strong> <strong>in</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong><br />
het schoolgebouw <strong>en</strong> school<strong>om</strong>gev<strong>in</strong>g,<br />
zoals camerabewak<strong>in</strong>g, hekwerk, zitbank<strong>en</strong><br />
• verkeers<strong>veiligheid</strong>smaatregel<strong>en</strong><br />
• toezicht<br />
• brand<strong>veiligheid</strong> (valt buit<strong>en</strong> bestek van dit<br />
handboek)<br />
• ontruim<strong>in</strong>gsplan (valt buit<strong>en</strong> bestek van dit<br />
handboek)<br />
• calamiteit<strong>en</strong>plan (valt buit<strong>en</strong> bestek van dit<br />
handboek)<br />
2. Sociale aspect<strong>en</strong> van <strong>veiligheid</strong>, zoals:<br />
• project<strong>en</strong> <strong>en</strong> programma’s voor leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> leerkracht<strong>en</strong> (Marietje Kessels, Leefstijl,<br />
Peermediation, cursuss<strong>en</strong> voor medewerkers)<br />
• verkeerseducatie<br />
• ontwikkel<strong>en</strong> gedragsregels <strong>en</strong> gedragscode<br />
• formuler<strong>en</strong> van pestbeleid<br />
3. Crim<strong>in</strong>og<strong>en</strong>e aspect<strong>en</strong> van <strong>veiligheid</strong>, zoals:<br />
• de aanstell<strong>in</strong>g van e<strong>en</strong> schoolag<strong>en</strong>t<br />
• aangiftebeleid<br />
• afstemm<strong>in</strong>g met de strafrechtket<strong>en</strong><br />
Veiligheid is verder op te splits<strong>en</strong> <strong>in</strong> objectieve <strong>en</strong><br />
subjectieve <strong>veiligheid</strong>. Feitelijke aantast<strong>in</strong>g<strong>en</strong> van<br />
7<br />
de <strong>veiligheid</strong>, ook wel objectieve <strong>veiligheid</strong><br />
g<strong>en</strong>oemd, word<strong>en</strong> vastgesteld aan de hand van<br />
voornamelijk schadegegev<strong>en</strong>s, aantall<strong>en</strong> delict<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> slachtoffers, aantall<strong>en</strong> aangift<strong>en</strong> <strong>en</strong> door de<br />
politie vastgestelde strafbare feit<strong>en</strong>.<br />
De gevoel<strong>en</strong>s van on<strong>veiligheid</strong> van leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, personeel,<br />
buurtbewoners <strong>en</strong> ander<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>in</strong><br />
de buurt, ook wel subjectieve <strong>veiligheid</strong> g<strong>en</strong>oemd,<br />
zijn moeilijker te peil<strong>en</strong>. Het gaat hierbij immers<br />
<strong>om</strong> de belev<strong>in</strong>g van on<strong>veiligheid</strong>, die wordt beïnvloed<br />
door e<strong>en</strong> scala van factor<strong>en</strong>.<br />
1.2 Oriënter<strong>en</strong> <strong>en</strong> analyser<strong>en</strong><br />
Wat do<strong>en</strong> we al? Wat gaat goed? Waar lop<strong>en</strong> we<br />
teg<strong>en</strong>aan?<br />
Bij deze stap <strong>in</strong>v<strong>en</strong>tariseert de school:<br />
- welke docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> over <strong>veiligheid</strong> er zijn;<br />
- welke activiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> maatregel<strong>en</strong> <strong>veiligheid</strong><br />
reeds zijn ondern<strong>om</strong><strong>en</strong>;<br />
- hoe de c<strong>om</strong>municatie daarover <strong>in</strong>tern <strong>en</strong><br />
extern verloopt;<br />
- welke partij<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong> zijn.<br />
Bij het <strong>in</strong>v<strong>en</strong>tariser<strong>en</strong> is het van belang de risico<strong>en</strong><br />
bescherm<strong>in</strong>gsfactor<strong>en</strong> <strong>in</strong> beeld te krijg<strong>en</strong>. Met<br />
risicofactor<strong>en</strong> word<strong>en</strong> bedoeld de factor<strong>en</strong> die <strong>in</strong><br />
<strong>en</strong> rond de school onveilige situaties <strong>in</strong> de hand<br />
werk<strong>en</strong>. Bescherm<strong>in</strong>gsfactor<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> <strong>veiligheid</strong>sbevorder<strong>en</strong>d<br />
<strong>en</strong> beïnvloed<strong>en</strong> de <strong>veiligheid</strong> <strong>in</strong> <strong>en</strong><br />
<strong>om</strong> de school positief. Zo kunn<strong>en</strong> de ligg<strong>in</strong>g van<br />
e<strong>en</strong> school (e<strong>in</strong>de van e<strong>en</strong> doodlop<strong>en</strong>de straat bijvoorbeeld)<br />
of andere <strong>om</strong>gev<strong>in</strong>gsfactor<strong>en</strong> (we<strong>in</strong>ig<br />
parkeervoorzi<strong>en</strong><strong>in</strong>g, onoverzichtelijke plaats<strong>en</strong>) het<br />
risico van on<strong>veiligheid</strong> <strong>en</strong> on<strong>veiligheid</strong>gevoel verhog<strong>en</strong>.<br />
De aanwezigheid van e<strong>en</strong> <strong>veiligheid</strong>scoörd<strong>in</strong>ator<br />
of duidelijke richtlijn<strong>en</strong> <strong>in</strong>zake sancties zijn<br />
dan weer voorbeeld<strong>en</strong> van bescherm<strong>in</strong>gsfactor<strong>en</strong>.
Change language