Handboek veiligheid in en om scholen - Gemeente Heerlen

H ANDBOEK I NTEGRALE VEILIGHEID IN EN ROND SCHOLEN
Meten van de subjectieve veiligheid
1. Vragenlijsten over veiligheidsbeleving
Voor leerlingen van het basisonderwijs en voortgezet
onderwijs is landelijk een aantal standaard-vragenlijsten
ontwikkeld. Als basis voor metingen bij
leerlingen zijn deze zeker bruikbaar. Ze kunnen
overigens aangepast worden aan de situatie en de
actualiteit van de school.
Ter uitvoering van het veiligheidsbeleid in het
voortgezet onderwijs heeft het ministerie van OCW
in 2005 het initiatief genomen tot de inrichting van
een veiligheidsmonitor voor het voortgezet (spe -
ciaal) onderwijs. Het instrument is ontwikkeld door
ITS en is bedoeld om de veiligheidsgevoelens bij
leerlingen, docenten, onderwijsondersteunend personeel
en locatieleiding te meten.
Meer informatie hierover kan verkregen worden
via www.minocw.nl. Daar zijn ook de onderzoeksresultaten
2006 van de veiligheidsmonitor voor
V(S)O te bekijken.
Aan de instrumenten voor veiligheidsmetingen
moeten hoge eisen worden gesteld. Een heel
belangrijk element daarbij is dat voor eenieder duidelijk
is wat de bedoeling is van het in te zetten
instrument en wat met de resultaten wordt gedaan.
Het is zinvol om een in te zetten instrument (bijvoorbeeld
de veiligheidsthermometer of een vragenlijst)
eerst op kleine schaal uit te proberen en
te kijken of er bijstellingen nodig zijn.
Mogelijke criteria voor vragenlijsten en/of invulformulieren
zijn:
1. compactheid van de vragen: verzamel die
gegevens die je daadwerkelijk kunt gebruiken;
2. duidelijkheid en concreetheid van de vragen:
zorg dat de vragen herkenbaar en begrijpelijk
zijn voor de betrokkenen;
3. flexibel gebruik: let erop dat de vragenlijsten
kunnen worden aangepast aan de situatie van
de school;
21
4. gebruiksvriendelijkheid: zorg dat er niet
teveel tijd gaat zitten in het invullen van de vragenlijst.
Bekijk de mogelijkheid om de vragenlijst
digitaal in te vullen;
5. bruikbaarheid: bekijk de vragenlijst op bruikbaarheid
voor en verbetering van intern en
extern veiligheidsbeleid.
2. Meten veiligheidsbeleving leerlingen
Een aantal aandachtspunten bij het meten van
de veiligheidsbeleving van leerlingen
• Start met een nulmeting. Laat de vragenlijsten
invullen bij het begin van het schooljaar en bed
ze in, in een les of project over veiligheid.
• Neem zeker een onderdeel over de veiligheidsbeleving
van de leerlingen in de buurt, op
weg van en naar school op in de vragenlijst.
Deze gegevens kunnen goed gebruikt worden
in de contacten van de school met bijvoorbeeld
de buurtorganisaties.
• Informeer de ouders via een ouderavond of via
een nieuwsbrief over de vragenlijst.
• Zorg voor goede begeleiding bij afname van de
vragenlijst en wijs de leerlingen op het belang
van een ernstig antwoord.
• Verwerk de gegevens van de vragenlijst snel.
• Bespreek de resultaten van de vragenlijst met
de klas, haal “opvallende” (ook positieve!)
zaken naar voren en laat leerlingen suggesties
geven voor verbetering.
• Herhaal de afname van de vragenlijst bijvoorbeeld
na een half jaar.
• Bespreek de wijzigingen in antwoorden met
leerlingen en ouders.
• Zorg voor alternatieven als blijkt dat het
gebruik van een schriftelijke vragenlijst in
bepaalde klassen problematisch is; gesprekken
met (individuele of groepjes) leerlingen
kunnen soms meer geëigend zijn.