OVK June 2013 web file.indd

Inhoud • Contents
BELANGRIK • IMPORTANT
Hierdie .pdf is interaktief opgestel om navigasie
daarvan te vergemaklik. Klik op die bladsy nommer
in die inhoudsopgawe, op bladsy 2, om by die artikel
uit te kom. Om terug te keer na die inhoudsopgawe
klik op die woorde (in rooi) ‘Inhoud • Contents’. Die
sleutel ‘Page Up’ of ‘Page down’ word gebruik om
van een blad na ’n ander te wissel. Druk die ‘Esc’
sleutel om skerm te herset.
This is an interactive .pdf document. Click on a
page number in the contents list, on page 2, to
jump to that article, to return to the contents page,
simply click on the words ‘Inhoud • Contents’ (in
red). Use the Page Up or Page Down keys to move
from page to page. Press the Esc key to reset the
computer screen.
Artikels wat eksklusief vir OVK geskryf is, kan
aan die redakteur voorgelê word. Voor keur
sal gegee word aan aktuele artikels. English
material welcome.
Menings wat in artikels uitgespreek word, verteenwoordig
nie noodwendig die mening van
die maatskappy nie.
1
VOORBLAD • COVER
JUNIE / JUNE 2013
Angora-boerdery het baie risiko’s, maar met intensiewe bestuur
kan dit baie winsgewend wees, sê ’n suksesvolle teler.
Farming with Angoras is risky, but, according to a successful
breeder, with intensive management it can be a profi table business.
Uitgewers • Publishers
OVK Bedryf Bpk, Posbus / P.O. Box 96 Ladybrand 9745
19 Dan Pienaar Street /-straat 19, Ladybrand
Redakteur • Editor
CHRIS JOOSTE
Posbus / P.O Box 96, Ladybrand 9745,Tel: (051) 923 4500
Faks/Fax: (051) 923 4736 • Sel/Cell: 083 460 3749
e-pos/e-mail: chrisj@ovk.co.za

UIT DIE WOORD 3
REDAKSIONEEL 4
INTENSIEWE BESTUUR DIE ANGORA-RESEP 6
OVK NUUS... AEROPLANE USED TO SAVE LIVES 9
CMW EN ELITE SAAM VIR BETER DIENS 9
LEIERS BATE VIR OVK 9
‘NUWE’ AGENTSKAP GEOPEN 10
MEULE VERGELYK MET DIE BESTE 10
CMW NUUS... THE SEASON’S BEST 11
BLY BETROKKE BY NAMPO 11
DOLLIE EERSTE KEER GESKEER 11
VRYSTAATSE JONGBOER VAN REITZ 12
DIE AAND VAN DIE SESDE NAG: NOAG 13
INHOUD • CONTENTS
2
OVK BIBBER SAAM 14
VROUE - ASTER SÊ... SKEP ’N NUWE REPUTASIE 14
SPAANSE HOENDER VIR DIE WINTER 16
NET DIE BESTE IS GOED GENOEG 17
PROBLEME HET VERVALDATUMS 20
ONWETTIGE DIERE DIE GROOTSTE PROBLEEM 22
PROEWEDAG HELP MET KULTIVARKEUSE 24
A LOOK AT SA’S MOHAIR TOWN 25
AGRI TECH BESPAAR INSETKOSTE 28
BEHEER PROBLEEMDIERE MET WEIVELDBESTUUR 31
BESPAAR WATER DEUR TE SKEDULEER 32

UIT DIE WOORD
AGITATOR
How many of you can relate to the following story?
Satur day morn ing arrives. You have just returned home
from a short trip to the in-laws.
Although the trip was only a few days long, you would
never know it by the mounds of dirty clothes waiting to
be washed in the hamper. You load a bundle of laundry
in the machine, put in the soap, turn on the water, and
close the lid. Shortly afterward, you notice something is
not working here. You open the lid again, only to notice
the machine isn’t churning.
You call the repairman who, upon in spec -t ing the machine,
tells you that your agitator isn’t working pro perly.
Your response is: “What the heck is an agi tator?” The
repair man tells you that the agitator is the part of the
machine that works your soap and water through the
clothes. Ah, so that’s what an agitator is.
An agitator stirs things up, works through the mix and
gets the things clean. That wash ing machine needs the
agitator to get the clothes clean, water and soap alone
won’t do it, there has to be a stirring up of the soap and
water to get the stains and filth out.
3
The same is true for our lives. If we claim sal vation,
but never work it through our lives, we stagnate in our
ways. We never get those old habits out of our lives, we
simp ly let them soak with us, and that just makes for
dirty water.
So what is the agitator in our spiritual lives? The Holy
Spirit, that thing which brings the voice of Jesus up in
our hearts and moti vates us to do what we should is
our agitator. The part of us that tells us to get out and
volunteer and give of ourselves, that part that says to
abstain from our sin ful past, that part that reminds us to
praise God every day for His goodness.
That is the Holy Spirit. God’s voice in our hearts, our
whispering conscience that stirs our souls and makes
us want to obey Him, to do works for him, to love our
brothers, to tithe and give our all for Jesus name sake.
Faith and hope live in us and unless we allow it to work
through us, and we put our selves to work for Him, it will
not grow. Isn’t our biggest mission to spread His love
and His message to the world? If we live our lives with
the attitude of I am saved, yet we don’t tune in to the Ho- Contents
•
ly Spirit, we aren’t real ly living for God, are we?
There is more to salvation than simply ac cepting the
gift. There is a responsibility that comes with it, which Inhoud

Contents • Inhoud
becomes more and more a joy, and less a responsibility REDAKSIONEEL
once we come to know Christ. Living a life that wit nesses
through our deeds, and spread ing the message of Jesus ROEPING
with others is some thing all of us as Christians need to be oeveel mense ken die verskil tussen ’n beroep en ’n
doing.
roep ing. Ek skat vir die meeste is ’n roeping iets wat
iemand voel wan neer hy ’n predikant, verpleegster, dok ter,
We need to reach out to others – not ta king ourselves in
onderwyser of so iets word. Dit is waar, want dié mense
consideration, but to show His grace that we have abun- moet geroepe voel om die werk met passie te doen,
dantly in our lives to the world. We should be so full of joy maar dit gaan veel wyer.
and thankfulness that everybody can see it in our actions
Die verskil tussen ’n roeping en ’n beroep is nogal ’n
and hear it in our words.
groot, maar eintlik eenvoudige saak. ’n Roeping, anders
I don’t say this to be lecturing to all of those reading,
as ’n beroep, is ’n hartsaak waaroor jy sterk voel, omdat
but more of a reminder to myself and you all that our gift
of sal vation should kindle in us a desire to do what our
jy ’n besondere en spontane aanvoeling daar voor het. ’n
Mens voel letterlik daartoe ‘ge roepe’. Dikwels bied so ’n
roeping nie altyd die beste salaris nie, maar die mees te
Lord wants us to do. One of those things is to share the
werk bevrediging.
gos pel.
Wanneer jou werk ’n roeping is, is dit een waarin jy jou-
I hope this silly little analogy makes you smile. And I self ook kan uitleef. Dit is ’n werk of beroep wat jou ’n
hope it motivates you to listen and do that which the gevoel van diepe bevrediging en vervulling kan gee.
Ho ly Spirit is telling you that you should. Now whether Dán voel jou werk nie soos werk nie, dis ’n plesier, in
that is aban doning old habits that are sinful, or whether som mige gevalle meer soos ’n stokperdjie wat jy geniet.
it is serving your community in mis sions, or whether it is Jy gee nie om hoeveel tyd jy daaraan bestee nie, want jy
simply getting up and going to church on Sunday mor- doen dit omdat jy graag wil.
nings, that is for you to interpret. I know I’ve got some Wanneer jou dagtaak ook ’n roeping is, word dit gedra
work to do, now that I have heard my agitator. deur die wete dat jy daar mee ook gehoor gee aan jou
4

diepste ver langens en pas sies, daardie belangstelling
en poten si aal wat, so glo ons, die Here self in ons le we
geplaas het.
Wanneer jy jou diepste passie so uitleef, word jou werk
nie net ’n vreugde nie, maar dit groei ook tot diens baarheid
aan ander – ’n ware roeping.
Ek glo in ons landbou-omgewing is heel wat sulke mense
– die boere vir wie dit ’n roep ing is om hul dagtaak te verrig.
Daar sal wel uitsonderings wees, maar ek glo vir die
meeste boere is hul boerdery ook hul groot passie. Vir
dié mense is hul werk dikwels eerder soos ’n stokperdjie.
Hulle kan hulself daarin uitleef. Hulle kry vervulling, want
hul le doen elke dag dit waarvoor hulle lief is. Hulle is
gelukkige mense.
Die teenpool is wanneer jou werk bloot ’n beroep is. Dan
gebeur dit dikwels dat jy net doen wat van jou verwag
word. Die belang rikste doelwit is om deur dié werk genoeg
geld te verdien om sekuriteit en gerief vir jouself te
waar borg.
Dan word dit sleurwerk. Jy doen steeds die werk na die
beste van jou vermoë. Geen vinger kan na jou gewys
word nie, maar die passie en vervulling ontbreek. Jy
doen nie ekstra moeite nie en jy gaan beslis nie meer
tyd daaraan bestee as wat nodig is nie. Ongelukkig is dit
hoe baie mense hul hele lewe lank hul werk ervaar.
5
Die ergste is wanneer iemand se roeping, wat hy werklik
met geesdrif beoefen het, skielik net ’n beroep word.
Dit gebeur onge lukkig dikwels met mense wat altyd die
ek stra moeite met ’n glimlag gedoen het, want dit is nie
moeite nie. Jy is gelukkig in jou werk, want dit is ter selfdertyd
jou roeping wat jy met jou talente kan uitleef.
Tot op ’n dag dat sake skielik op enige van verskeie
maniere begin skeefloop. Dan is dit be hoorlik soos ’n
bal lon wat afblaas. Jy gaan nie meer jou eie belange
afskeep om dat jy vervulling in die werk kry nie. Jy doen
een voudig net wat van jou verwag word.
Jy het nie meer motivering om jou werk te doen nie, want
jou hart is nie meer daarin nie. Wat jou roeping was, verander
in baie gevalle in frustrasie. Jou roeping waarin jy
jou uitgeleef het en jou bevrediging gegee het, is nou ’n
beroep wat jy moet doen vir sekuriteit. Die passie waarmee
jy gewerk het, het gekwyn.
Soos met alles in die lewe wens elke mens waarskynlik
vir balans. Dit geld veral ook jou werk-omstandighede.
Wanneer beroep en roeping by mekaar uitkom, is jy ’n
ver vulde mens wie se dagtaak jou vreugde gee en ge- Contents
•
lukkig maak. Wat meer wil ’n mens hê in jou werk. Geen
geld kan die plek van ware werktevredenheid inneem nie.
– CHRIS Inhoud

INTENSIEWE BESTUUR DIE
ANGORA-RESEP
Intensiewe bestuur in ’n eksten siewe boerdery – dus baie
ekstra moeite en goeie versorging van sy diere, is die
ant woord vir sukses met Angora bokke. Só sê een van
Suid-Afrika se suksesvolste Angoratelers wat al 57 jaar
met die ras boer.
Angorabokke is sen si tie we diere wat spesiale aandag en
bestuur verg. Veral die klein bokkies kry baie aan dag en
goeie versorging, want jou aanwas is uiters belangrik, sê
oom Billy Colborne van die plaas Kilborne by Willowmore.
Ná 57 jaar saam met sy Angoras, ken hy elke aspek
van die bedryf. Hy het geleer die boer moet heeltyds
be trokke wees. “Die voordeel is dat jy twee keer ’n jaar
in komste van sy bok ke het. Soms is dit min en ander kere
baie. Praat met enige bokhaarboer en hy sal jou vertel dit
verseker ’n ge sonde kontantvloei.”
Die bewys van sy sukses is ’n muur vol blink trofeë wat hy
en sy seun Fred vir hul voortreflike sybokhaar van die vervaar
digers Ermenegildo Zegna van Italië en Miyuki Keori
van Japan ont vang het. (Sien raampie)
Oom Billy se betrokkenheid by An go ra bokke strek baie
ver terug. Sy oupa het in die vroeë jare negentig al in die
Willowmore-distrik in die ras begin be langstel, sy pa het
6
op die plaas Kil borne geboer en ná hom kom Fred, ’n
baie ernstige boer.
Hy lê klem op die belangrikheid van intensiewe bestuur.
Angorabokke is sensitiewe diere. Daarom is skure op
strategiese plekke op die plaas gebou sodat die diere
skuiling het wan neer dit skielik koud word. Hulle leer die
bokkies van kleins af om na die krale te gaan deur hulle
met mie lies te lok.
“As jy sien daar kom ’n koue, ry jy net met ’n sak mielies
op jou bakkie na die veld en blaas die toeter. Dan stroom
die bokke uit die hange. Som mige boe re gooi olie in die
water wanneer die bokkies gedip word sodat die water
soos op die rug van ’n eend kan wegloop.”
Die grootste verlies wat oom Billy nog gehad het, was in
1971 toe 125 mm reën binne 36 uur geval en hy 400 afgeskeerde
Angorabokke ver loor het.
Aanwas is baie belangrik. Omdat klein bokkiehaar so duur
is, is dit be talend om ekstra moeite te doen om waar devolle
klein bokkies te be hou. Bokooie wat nie goeie moeder
eien skappe toon nie, word in die skuur gesit en lusern
gegee tot dat die bok kie aan haar suip. Klein bok kies
Contents
son der ’n ma word deur sy skoon dogter, Glen da, hans •
groot ge maak. Om seker te maak dat ooie nie hul klein
bokkies verloor nie, word die ooie en hul klein bokkies
genom mer. Inhoud

Angorabokke is besonder lig op die veld – die ligste van
alle klein veerasse – en wat inkomste betref die beste. In
hul boerdery is hulle gelukkig om 135 ha besproei ingsgrond
te hê waar die ooie met klein bokkies loop. Dit is
ook voordelig vir die gehalte van die haar dat die diere op
die land loop, want hulle haak nie aan bosse vas wat die
vag uittorring nie.
Contents • Inhoud
Op Kilborne word elke ses maande – in Maart/April en Oom Billy en Fred het op die veld ram veiling van Van
weer in Augustus/September – geskeer. Goeie sorg is ’n Hasselt en gas ver ko pers in Januarie vanjaar die hoog ste
baie belangrike aspek van ’n uit staande skeersel van die prys van R33 000 vir ’n Ango ra ram behaal en ’n gemid-
heel beste sybokhaar met ’n B-lengte, wat die grondslag delde prys van R8 781 vir sestien ramme gekry.
van hul sukses is. Met mikskeer bly die vag skoon en
Een van die grootste probleme van hul boerdery is pro-
gereelde dip is noodsaaklik vir haar met glans.
bleemdiere. Dit word met die hulp van Fred se jag hon de
In skeertyd word die beste vagte eenkant gesit. Ná bestry. ’n Rooikat kan tot twintig klein bokkies in een nag
skeer tyd word heel wat tyd en moeite bestee om die vag- vang, wat enorme skade veroorsaak.
te sorgvuldig vir die Graaf Zegna-kompetisie te sor teer. Hulle het baie sukses met elektriese heinings om pro-
Dié ekstra moeite met die haar verseker dat hul produk bleemdiere uit te hou. Altesaam 40 km grensdrade is
gesog is en die beste pryse behaal.
al so beveilig. Dit werk uitstekend, maar dit is belangrik
’n Baal kleinbokkiehaar van oom Billy en Fred, wat in
dat dit goed in stand gehou moet word.
2009 die wêreld rekordprys van R420/kg behaal het, is Van die belangrikste werkers op dié plaas is skaap hon-
een van die slegs vyf bale in die geskiedenis wat die de. Van die voortgeslagte af is die honde aktief in ge -
prys van R400/kg oorskry het. Dié rekord is nog nie oor- span. Oom Billy het Springbokkleure verwerf en het ver -
tref nie. skeie skaap hondkampioenskappe met sy skaap honde
7
In die stoetery word elke jaar nuwe ramme gekoop om
die gehalte van die diere hoog te hou. Uit die aan was
word ramme vir die kudde ge hou en die ander ramme
op die plaas ver koop. Die klem is op ’n ooiboer dery en
kapaters word op viertand-ouderdom verkoop.
Dektyd is in April sodat die lammers in September aan kom
wanneer die veld goed is en die bome in die lente bot.

gewen. Hy is steeds soveel as moontlik by die mid dellandse
kampioenskappe betrokke.
Oom Billy het onder meer in die direksies van CMW
en die Suid-Afrikaanse Sybokhaarkwekersvereniging
gedien, was ondervoor sit ter van die Sybokhaartrust en
in 2000 die Oos-Kaap se Boer van die Jaar. Hy meen
die Internasionale Sybok haar beraad het almal in die
bedryf weer laat besef dat daar mag in eenheid is. “Met
die groot internasionale blootstelling was die be raad
’n reuse-sukses en het die buitelanders self ge sien in
watter omstandighede die vesel op die plaas ge pro duseer
word.”
Sy talle besoeke aan die buiteland het hom oortuig
dat sybokhaar, en in die besonder kleinbokkiehaar, ’n
spe sialiteitsvesel geword het. “Dit is in dieselfde klas as
ander eksotiese vesels soos kasjmier en alpakka. Daar
sal altyd welgestelde mense wees wat bereid is om ’n
pre mie daarvoor te betaal, juis omdat die vesel van ’n
dier afkomstig is.
“Ons is reeds die vyfde geslag Colbornes wat ’n goeie
bestaan uit sybokhaar voer omdat ons bereid is om daardie
ekstra bietjie moeite in te sit.”
8
Oom Billy is ’n aandeelhouer van CMW. Hy sê CMW is
’n gevestigde makelaar met goeie prestasies. “Ons werk
reeds sewe jaar lank saam met OVK. Dit is ’n ka pi taalkragtige
maatskappy waarin ons baie vertroue het. Die
feit dat ons goeie pryse kry, is te danke aan my makelaar,
CMW.”
OORSESE
ERKEN NING VIR
DIE COL BORNES
SE GEHALTE IS:
• Zegna – die prys vir die beste baal kleinbokkiehaar
ses keer gewen.
• Miyuki – die prys vir die bes-geklasseerde
somer skeersel ses keer gewen.
• Miyuki – die prys vir die grootkampioen
geklas seerde somer- en winter-bokhaar skeersel
twee keer gewen.
• Daidoh – die hoogste gemiddelde prys vir ’n
somer-kleinbokkieskeersel: eerste en tweede
in 2008 en eerste in 2012.
Inhoud • Contents

OVK NUUS
AEROPLANE USED TO SAVE LIVES
Other than being used to transport management and
staff, the OVK aeroplane is also put to good use by Aerocare
Flying Ambulance to help people in critical medical
con ditions. Patients were trans ported from remote towns
like Upington to hospitals, mostly in Bloemfontein, but
even in Cape Town.
A number of these patients were people who suffered
heart attacks or who have been in jured in accidents.
Aerocare is a 24/7 Flying Ambu lance flying very critical
patients to much needed specialized health care. This
is mostly patients in smaller towns where they otherwise
would not be able to receive the vital care they need.
On-board the flight is a doctor and a flight nurse as well
as the two pilots needed for ambu lance flights. Both the
doctor and the flight nurse are with the patient all the way
from ICU to ICU where they hand the patient over.
CMW EN ELITE SAAM VIR BETER DIENS
’n Beter diens aan produsente en samevoeging van administratiewe
take is van die belangrikste redes waar om
9
CMW en CMW Elite nóg nader aan mekaar beweeg het,
sê Nuno Gomes, hoofbestuurder van CMW.
Dit was ’n sinvolle aksie, want die administrasie van die
twee maatskappye het heelwat duplisering van take tot
gevolg gehad. Dit word nou uitgeskakel met die gevolg
dat ’n nog beter diens aan kliënte gelewer kan word.
CMW en CMW Elite sal voortgaan en presies die self de
diens lewer, maar die voordeel van die same voeging is
meer en beter sinergie en raak punte tus sen die tegniese
mense en bemarkers. Meer same werking tussen dié
men se sal beslis ook ’n doel tref fender diens vir produsente
beteken.
Produsente sal dus voortaan die voordeel van die beter
diens kry met die uiteindelike doelwit van ’n mede dingende
voordeel vir die hele OVK-groep.
LEIERS BATE VIR OVK
Opleiding van sy personeel is een van die beste beleggings
wat enige maatskappy kan maak. Daarom is
op ge lei de en gemotiveerde leiers soos die groep wat hul
leierskap-opleidingsprogram met sukses voltooi het, ’n
bate vir OVK. Dit was die boodskap van Gerhard Kriel,
hoof bestuurder handel, brandstofverspreiding, mega nisasie
en motors, op die oorhandiging van die groep van
2012 se sertifikate.
Inhoud • Contents

‘NUWE’ AGENTSKAP GEOPEN
Ná verskeie verbeterings en verbouings is die nuwe
agent skap van Ladybrand Toyota geopen. Die agent-
skap het nou ’n groter, moderner vertoonlokaal vir nu we
voertuie en ’n nuwe Automark-afdeling vir gebruikte
voer tuie. Die onderdele-afdeling is ook verbeter en ’n
geriefswinkel, wat alle ure oop is, is ook deel van die
opgeknapte agentskap.
MEULE VERGELYK MET DIE BESTE
OVK se nuwe koringmeule, een van die modernstes in
Suid-Afrika en in pas met die beste ter wêreld, is pas
by Clocolan geopen. Die opening het saamgeval met
die bekendstelling van die maatskappy se reeks Powerprodukte
wat by die meule vervaardig en verpak word.
Manie Botha, voorsitter van die direk sie, wat die meule
amp telik ge o pen het, het gesê die meule en Power-produkte
is ’n voorbeeld van OVK se langtermyn beplan ning,
stra te gie se denke en onwrikbare deur settings vermoë.
Dit is die gevolg van die maat skappy se strewe na nuwe
ge leent hede en die behoefte om sy dienste aan die
boer derygemeenskap uit te brei. Sowat 150 produsente,
per so neel en ander kliënte het die ope ning op 23 April
by ge woon.
10
Bouwerk aan die meule langs die Clo colan-silo het in
Augustus 2011 begin. Tegnologies vergelyk die meule
meer as gunstig met die beste ter wêreld. Topgehalte-materiaal
is gebruik. Die mees gevorderde maaltoerusting
bied voordele met beter vloerbenutting, ’n vermindering
van pneumatiese ver voerstelsels, energiebesparing en
kleiner siftingsruimte vanweë minder skeidingsprosesse.
’n Hoogs gesofistikeerde, rekenaarge baseerde stelsel
beheer die produk sieprosesse ten volle. ’n Reeks massa
me ters, wat aan die rekenaar gekop pel is, verskaf
inligting aanlyn raken de die vordering van die pro duk
deur die maal proses en die oor drag daar van tussen
verskillende kom parte mente.
Die meule, wat koring uit die OVK-streek ontvang, het
’n kapasiteit van 6,25 ton per uur. Die PeriTec-proses,
’n moderne, gesonder maalproses, word by die meule
ge bruik. Dit is gesonder as konvensionele koring maalme
todes omdat die semels voor die maalproses onttrek
word, eerder as daarna.
Nadat die koring aan die Cloco lan-si lo gelewer is, word
dit skoon ge maak voordat dit deur ’n sif- en maal proses
gaan. Monsters word in die maalproses, van rou mate ri aal
tot by die eindproduk, geneem en in ’n volledig toegeruste
labora torium getoets om te verseker dat streng vereistes
vir meel en hoë ge haltestandaarde gehandhaaf word.
Inhoud • Contents

Van die graansilo’s af, met ’n opna mekapasiteit van 100
ton per uur, tot by die finale verpakking, word die produkte
nie een keer met die hand gehanteer nie.
Die volgende stap is die verpakking van die meel onder
OVK se nuwe Power-handelsnaam. Meel word land wyd
versprei en is beskikbaar in klein verpakkings en in groter
poli pro pileen sakke. Die verpakte pro dukte word in
plas tiek toegedraai voordat dit na die onderdak-ver sendings
gebied geneem word. Die pro dukte sluit witbrood-,
bruinbrood- en koekmeel, asook gemengde bruin broodmeel
in.
Die Power-reeks koringmeel word in OVK-handelstakke,
verskeie bakkerye asook die groot- en kleinhandel aan gebied
en is beskikbaar in verpak kings van 1 kg tot 50 kg.
Almero Bake in Tweespruit is een van die bakkerye wat
OVK-meel met groot sukses ge bruik.
Vir meer inligting skakel Jaco Lonte, bestuurder van
die koringmeule, by 051 943 9118 of Jaco Coetzee,
be markings be stuurder van OVK-meu lens, by 082 468
5382.
CMW NUUS
THE SEASON’S BEST
Barries Snijman from Vleikuil Boerdery, Rietbron, who
achieved a seasonal record price on the latest mohair
11
sale of R409/kg for his best bale of summer kids. The
lo cal buyers- and processing house, SAMIL, bought the
bale. According to Pierre van der Vyver, manager: mohair
at CMW, the Vleikuil clip is one of the five biggest mohair
clips in the world. In spite of the size, it is still one of the
best classed and prepared clips (regular winner of the
inter national Miyuki competition) and this specific bale
is also one of the favourites to win the well known Italian
Er menegildo Zegna completion, for the best bale of kid
mo hair in the world in 2013. This is only the fifth bale in
his tory that surpasses the magical R400/kg barrier.
BLY BETROKKE BY NAMPO
Nampo bly die uitstalvenster van Suid-Afrikaanse landbou.
Daarom is dit vir die OVK-groep belangrik om ook
daar betrokke te wees en raakgesien te word. Besoekers
aan Nampo het weer in groot ge talle by CMW se stalletjie
opgedaag om van die gesogte sybokhaar-produkte te
koop. Van die nuwe produkte wat beskikbaar was, het
baie aftrek gekry.
DOLLIE EERSTE KEER GESKEER
Die back to back-aanbieding van CMW het vanjaar op
die Bloemskou in Bloemfontein vir die skou se skeerhoogtepunt
gesorg toe ’n ooi met ’n vag van ouer as
Inhoud • Contents

ses jaar (72 tot 75 maande) die eerste keer in haar lewe
geskeer is.
Dollie, ’n Merino-ooi van die plaas Rondom by Loxton, is
spesiaal deur CMW na die skou gebring om te wys hoe
dierlike vesel van die dier se rug tot kledingstuk verwerk
word.
Dollie, die eiendom van Henk Cloete en sy vrou, Jeanette,
het voor die voor die “Groot Skeer” die skaal op
73,5 kg laat staan en daarná 52,5 kg, wat haar vag op
’n allemintige 21 kg te staan gebring het. Die wol was
sowat 40 tot 50 cm lank.
Henk sê as ’n hanslam het Dollie meer as ’n jaar tussen
melkbokke gewei. Toe sy na ’n skaaptrop verskuif is, het
sy na die bokke bly terugloop.
Die bokmelk het haar immuniteit opgebou. Sy was nog
nooit siek nie en het ook nog nooit gelam nie.
Hoewel haar wol baie fyn en sag is, het dit nog nooit ’n
breuk getoon nie. Henk sê dit gebeur gewoonlik net met
skape wat sterker wol het. Hy wou kyk hoe ver hy die
ek speriment kan voer voordat dit breek. Hy sê voeding
het ’n baie belangrike rol in Dollie se goeie wolgroei gespeel.
Haar eetgewoontes het hom egter ook baie geld gekos.
Sy blêr as haar voerbak leeg is. As dit vol is, bly sy stil.
12
Samuel Naomoye, skeerinstrukteur van die Nasionale
Wolkwekersvereniging (NWKV), het die groot taak aangepak
om Dollie van haar groot las te verlig. Wian Venter
van die plaas Slypfontein, ook van Loxton, het hom
by ge staan terwyl Henk en Giepie Calldo van CMW ’n
ogie gehou het. Die hele proses het langer as ’n halfuur
geduur.
As 60% van Dollie se vag as skoonwol benut kan word,
beteken dat sowat 12 manspakke daarvan gemaak kan
word.
VRYSTAATSE JONGBOER VAN REITZ
Danie Slabbert, jong boer van die plaas Van Rooyens woning,
Reitz, is vanjaar aangewys as die Vrystaat se Jongboer
van die Jaar. Die an der twee finaliste was albei jong
boere uit OVK se gebied.
Danie het ’n diploma in landboubestuur behaal. Hy boer
al die afge lope twaalf jaar en sy boerderyvertakkings is
mielies, aartappels, soja bone, beeste en haselneute.
Hendrik Wessels, van die plaas Louis Maree, Marquard,
was een van die finaliste. Hy boer in vennootskap met sy
pa en broer en is verant woordelik vir die saaivertakking
van die boerdery.
Inhoud • Contents

Stompie Olivier boer op die plaas Lindeshoek in die
Hob house/Lady brand-omgewing met ’n Boran-stoetery,
kom mersiële vleis beeste en ’n Holstein-stoetery.
DIE AAND VAN DIE SESDE NAG: NOAG
Jannie de Villiers, uitvoerende hoofbestuurder
van Graan SA
Skrywersnota: Ná Graan SA-streek vergaderings
in die Noordwes-pro vinsie wat ek bygewoon het,
het ek hierdie in my stiltetyd geskryf... Die produsente
kry maar swaar met die droogte en dalk kan
hierdie hulle bemoedig.
Nadat Noag die ark gebou het en al die spot verduur
het, kom hy tot die punt in sy geloof dat hy die opdrag
uitgevoer het. Jy moet vandag in gaan (Gen. 7:4) en
die sewende dag sal dit begin reën. Noag het ge doen
soos God gesê het.
Die aand van die sesde dag, vir die soveelste keer,
kom die mense klop en skree dat hulle moet uitkom.
Een van Noag se skoondogters is baie twyfelagtig
oor haar “mal” skoonpa en kan nie glo haar man volg
hom so slaafs na nie. Dit is warm en bedompig in die
ark. Die diere is onrustig en daar is nie ’n wolkie in sig
nie. Gaan God regtig doen wat Hy gesê het? Niemand
eet vanaand hul kos nie – stoot dit net in hul borde
13
rond. Ná ete gaan vier egpare na hul beddens toe.
Al mal rol rond en luister – niks nie... Noag beleef ’n
alleenheid wat ’n mens nie kan beskryf nie – dit is net
hy en God; en God sê niks nie!
Ná die laaste opdrag ses dae ge lede het God stil
ge word. (Terwyl die stu dent toets skryf, is die onderwyser
stil.) Noag begin twyfel oor die ark-ding. Sê nou
dit reën nie, wanneer maak hy die deure van die ark
oop? Wat gaan die mense dan sê? Skielik hoor hy ’n
onbekende geluid. Hy en sy vrou verstyf albei – dit
was maar net ’n balk wat uitgesit het. Wat gaan hy
met die reuse-ark maak? Dit lê al sy lande vol. Hy sal
dit nooit geskuif kry nie. Waarvan gaan hy en sy gesin
leef, hulle het so pas die plantseisoen gemis. Beslis
sal hy nie by sy spottende bure gaan aanklop vir hulp
nie.
Here, waar is U? Sê iets! Sê nou God wil net sy gehoor
saamheid tot hier toets? Kan God so wreed wees
teenoor hom? Sal God regtig alles op aarde verdelg?
Hy is dan so liefdevol en genadig. Gaan Hy nie dalk
van gedagte verander nie? Die bure se gelag klink op
in die nag – dronkparty – die skel gelag van straatvroue
sny deur Noag se dun ge loof. Here, waar is die
reën?
Wanneer Noag aan die slaap ge raak het, weet hy nie.
Al waar van hy wel seker is, is dat hy die donderweer
Inhoud • Contents

gehoor het. ’n Diep dreuning volg ’n weer ligstraal wat
die ark binne ver lig. Dit is Ja fet se stem wat eerste
opgaan met ’n “Prys die Here!” Daar is opge wonden
heid onder die gesin, die diere trippel rond en
ge luide kom van oraloor. Dit is ’n warboel (Babelse verwarring?)
en toe het die reën gekom: Op die se wende
dag het die vloedwaters oor die aarde ge kom. Presies
op die sewende dag van die tweede maand van die
600 ste jaar van Noag het die fonteine van die groot
waters oop gebreek. Die vensters van die hemel is oopgemaak
sodat ’n stort reën op die aarde geval het vir
40 dae en 40 nagte lank.”
God is wie Hy is, Hy lieg nie.
OVK BIBBER SAAM
Met ’n groot borgskap van die jaarlikse Bibberfees by
Smithfield het die OVK-groep verseker dat OVK en CMW
betrokke bly by die gemeenskap van dié dorp in sy gebied.
Dit was ’n dag vol aktiwiteite vir elkeen.
Synde skaapwêreld is ’n aantal skaaprasse uitgestal,
vliegduiwe is vroegdag losgelaat en fietsryers het ter -
selfdertyd weggespring op hul bergfietsroetes. Deur
die dag is skeerdemonstrasies deur CMW ge hou en
lede van Vrystaatse pensteekklubs het ’n vertoon byeenkoms
gehou.
14
Vir die kinders was daar heelwat vermaak, eetgoed
was genoeg, kraampies met ’n verskeidenheid artikels
het die kooplus bevredig en wanneer die verveling te
groot geraak het, was ’n helikopterrit oor die dorp en
feesterrein net die regte opwinding. Kunstenaars wat
deur die dag en tot laat in die aand in die groot kuiertent
opgetree het, het die feestelike atmosfeer lekker
aangevul.
Vroue - Aster sê
SKEP ’N NUWE REPUTASIE
Ek is so trots om by die Suid-Afri kaan se landbou be trokke
te wees. Dis vir my lekker om te dink dat my Boet
Chris jan die vyfde geslag op die familie plaas is. Ver al ná
die afge lope Nampo-oesdae is ek toe ne mend bewus
van die rol wat die kommersiële boer in die ge skie denis
van ons land ge speel het. Letterlik van die tyd van die
ossewa af tot by die tyd van die reke naar-gedrewe
trekker was die boer die voor siener van bekos tigbae
kos aan ons land en sy mense.
My droom is dat die georgani seer de landbou hierdie
boodskap sterker en meer aggressief wil uit dra. Hoekom
is die landbouleiers so traag om die boodskap
dat hulle die kos voorsieners is van Suid-Afrika en selfs
Suider-Afrika aan die groot klok te hang, wonder ek. As
Inhoud • Contents

ek nou Groot Meneer Landbou-leier was, het ek soveel
geld as moontlik pre sies daarvoor begroot. Ek sou my
amptenary gedwing het om innoverend te dink, die
gren se van die ou-wêreldse denkpatrone af te breek
en die boodskap tot in die hartjie van Soweto in te dra.
Lie we genade, ek weet dit kos geld, maar maak ’n plan
om geld daarvoor in die hande te kry!
Of ons dit nou wil weet of nie – daar is in baie gemeenskappe
’n ver wronge per sepsie oor blanke, kom mersiële
boere. En die politci se aan houdende negatiewe
uitla tings help ook nie veel om dit te verander nie, hoewel
dit lyk of die hui dige spulletjie al hoe meer begrip
het vir ons. Dis juis by hier die mense wat die boodskap
moet uit kom. Maar niemand vertel dit vir hulle nie
en nie mand sal ook nie buiten jy en jou organisasie
nie, Me neer Landbou-leier.
Presies hierdie boodskap het ook sterk na vore gekom
tydens ’n reeks pa neelbesprekings by Nam po. Die
Vrystaatse Universiteit se rektor, prof. Jonathan Jansen,
het die punt gemaak dat die landbou-genootskappe
publisiteit moet gee vir die goeie werk wat hulle in hul
onderskeie gemeenskappe doen. Hy het gepraat van
plaas skole wat deur boere onderhou word, kos voorsiening
aan armes, hulp aan opkomende boere, ens.
En ek stem saam. As die boere dit nie self bekend
15
maak nie, sal al hierdie wonderlike inisiatiewe bloot
on ge siens onder die radar deurglip.
Daarom is ek so bly dat Vrystaat Landbou, na my
me ning die mees progressiewe provinsiale land boustruk
tuur in die land, die inisia tief geneem het om ’n
so siaal-maatskap like komitee te stig. Ek lees dat die
doel van die komitee is om betrok ke te raak by sosiaal
ophef fende ak sies. Om die mense wat hierdie pro jekte
bestuur, se hande sterker te maak en om Vrystaat Landbou
se wye spektrum van hulpbronne aan te wend tot
voordeel van ons pro vinsie se mense.
Maar, liewe vrinne, daar rus op julle ook ’n verantwoordelik
heid. As julle nie Henk Vermeulen en sy span inlig
oor die projekte wat in julle gemeenskappe gebeur nie,
kan hulle ook nie help nie. Groot asse blief, laat weet vir
Vrystaat Land bou waarmee julle besig is. Dit sal hulle
hande soveel sterker maak om die edel werk verder uit
te brei. Ek haal my hoed af vir Vrystaat Landbou!
By dieselfde paneelbespreking het Max du Preez ge -
praat van “re pu tasiebeheer”. Die nuwe term het so
reg in my kraal geval. Die kom mersiële landbousektor
moet begin om sy eie reputasie te beheer en ’n nuwe
reputasie te skep. Re-invent youself, soos die Ingelsman
sê. Verby is die dae van ellelange kongresse met
niksseggende spre kers. LUISTER na wat aan die ander
Inhoud • Contents

kant van die munt aan gaan. Posi sio neer julself so strategies
as moont lik. Maar bowenal BEMARK die indus trie
aan die verbruiker, die men se wat julle produkte koop.
Ek weet boere is prysnemers, maar dit bete ken nie dat
julle persepsie-aan vaar ders hoef te wees nie.
’n Slim man het gesê mens veran der nie ’n persepsie
nie, jy skep ’n nu we een. Nou ja, Groot Meneer Landbou-leier,
as julle nie dadelik aan ’n nuwe persepsie
begin werk nie, gaan dit julle duur te staan kom. Mark
my words!
SPAANSE HOENDER VIR DIE WINTER
Winter is hier in volle glorie, en ’n ge bakte hoen der -
ge reg met ’n bietjie van ’n Spaanse in vloed is net die
ge reg waar mee jy die familie kan bederf.
Hierdie resep is maklik, vinnig en moei te loos en almal
sal vra vir meer. Dit kan ook maklik ver dub bel word.
Jy kan ook ander hoenderstukke gebruik as wat op die
resep aangedui is. Onthou dat die baktyd dalk ietwat
aangepas sal moet word.
Dis ook iets wat al ’n dag vooraf ge maak en net in die
oond gedruk kan word wanneer jou gaste opdaag, wat
meer tyd saam met jou gaste en min der in die kombuis
beteken.
16
● BESTANDDELE GENOEG VIR VIER PORSIES
8 stukkies hoender (verkieslik 4 boudjies en 4 dye,
of 4 kwart hoenderstukke)
50 ml suurlemoensap
20 ml tiemie
5 ml growwe swartpeper
100 ml olyfolie
20 ml balsamiese asyn
1 blikkie tamatie en uie-smoor
4 sakkies tamatiepuree
2 knoffelstukkies – fyngekap
20 ml bruinsuiker
10 ml oreganum
5 ml pietersielie
5 ml paprika (gerookte paprika indien moontlik)
1 gekapte rissie
1 koppie swart olywe
2 chorizo worse opgekap in ringe óf 8 klein
varkworsies
● METODE
Contents
•
Verwyder alle oortollige vet en los vel van die hoender.
Meng die suurlemoensap, tiemie, peper, olie en balsamiese
asyn saam en sprinkel oor die hoender. Inhoud

Marineer vir 30 minute by kamertemperatuur.
Pak die hoender in ’n vuurvaste oondpan.
Meng die tamatie en uie-smoor met die tamatiepuree,
knof fel, bruinsuiker, oreganum, pietersielie, rissie en paprika
en gooi die mengsel bo-oor die hoender.
Plaas nou die swart olywe en die worsies tussen die hoenderstukke
en bedek met foelie.
Bak vir 30 min by 180 grade, verwyder die foelie en bak
’n verdere 40 minute.
Sit voor saam met geel rys, amandelvlokkies en varsgekapte
pietersielie.
WENKE
• Oorskiethoender kan van die bene verwyder word,
met die oortollige varkworsies, olywe en sous gemeng
en in ’n frittata, quiche, geroosterde toebroodjie of
wrap gebruik word.
• As jy sommer ’n eenskottel-gereg hiervan wil maak,
kan jy 1,5 koppies gewaste rys onder-in die oondpan
gooi. Giet 3 koppies aftreksel bo-oor en plaas dan
die hoenderstukke bo-op, gevolg deur die res van die
be standdele. Pas ook die baktyd van die gereg aan
en maak seker dat alle oortollige aftreksel deur die
rys geabsorbeer is en sag gekook het. Laat die gereg
17
vir 10 minute onder foelie staan nadat dit uit die oond
kom en voordat dit voorgesit word. Groenteblokkies
kan ook vooraf met die rou rys gemeng word.
Resep: Karen McEwan – Fairfield Foods,
049 842 1415, 082 397 8698
NET DIE BESTE IS GOED GENOEG
Net die héél beste diens is goed ge noeg. Kliënte is nie
afhanklik van die onderneming nie, die on der ne ming is
afhanklik van hulle en is deel van die onderneming. Dít
is die leuse van ’n boervrou van die Oos-Kaap in haar
onder neming waar leerprodukte vervaardig word.
Lang droogtes met ge paardgaande pro bleme het daartoe
ge lei dat ’n boervrou van Olifants hoek na alter natie
we maniere moes soek om ’n inkomste te genereer.
Synde in die landbou en betrokke by perdesport, het sy
’n behoefte aan bekostigbare perde-toerusting vir boere
gesien.
Dít is waar Engela Kruger van GDE Leather in Middelburg
se suksesvolle onderneming begin het. Die geleent heid
wat sy raakgesien het en haar produkte het ten volle aan
Contents
•
die be hoefte voldoen. Haar produkte was so gewild dat
sy nie kon voorbly nie en sy het van die plaaswerkers
opgelei om te help. Inhoud

Die produkte het nóg gewilder ge word, wat beteken het
dat Engela weer moes uitbrei. In daardie sta dium het sy
die vervaardiging van die produkte na Middelburg in die
Oos-Kaap geskuif en in 1991 haar onderneming, GDE
Leather, geopen.
Engela ontsien geen moeite om die heel beste produk
te vervaardig nie. Sy het selfs al ’n perdesaal uitmekaar
gehaal om dit mooi te ontleed sodat sy daarop kon
verbeter.
Haar eerste ontwerp was ’n McClel lan-saal. Omdat sy
sorg dat sy tred hou met ontwikkeling, is nou reeds vyf
verskillende weer gawes van dié saal be skikbaar. Sy glo
’n onderneming moet tred hou met nuwe tegnologie en
neigings in die leerbedryf.
Aanvanklik het Engela saalbome van hout uit Zimbabwe
ingevoer. Toe dié verskaffer nie meer kon lewer nie, het sy
haar eie saalbome uit veselglas begin vervaardig. Dit is
ook maklik om te herstel. Die werker wat in die veselglas
spesialiseer, maak ook stie beuels wat met leer oorgetrek
word.
Engela se oplossing vir boere wat min tyd het om saals
te versorg, is saals van ’n “waterdigte” leer wat met die
same werking van die leerlooier ontwikkel is. Dié saal het
geen versorging en onderhoud nodig nie en bespaar ’n
boer dus heelwat tyd en geld.
18
Buiten die perdetoerusting, wat hul belangrikste pro dukte
is, vervaardig GDE Leather ook windpomp wasters,
stoel riempies, geskenke soos handsakke, beursies, geweer
sakke en algemene gebruiksartikels soos skoe ne,
lyfbande, hoede en gevlegte swepe.
Die windpompwasters was die uitvloeisel van ’n be hoefte
wat hulle in die Kalahari raakgesien het vir was ters
wat in die diep boorgate gebruik word. Hulle moes destyds
self die masjiene daarvoor bou en is tans een van
net twee spesialisvervaardigers daarvan.
Vir boere vervaardig GDE Leather, buiten die perdetoerusting,
ook nog ramtuie en bulhalters van nylon met
merkblokke wat deur telers gebruik word om ooie/koeie
te identifiseer wat deur ’n spesifieke ram/bul gedek is.
Weens ’n behoefte op die dorp aan die herstel van skoene,
het GDE Leather se skoenmaker herstelwerk begin
doen. Daarby word enige saals, handsakke, beursies en
ander leerprodukte ook herstel.
Baie buitelandse jagters besoek die Oos-Kaap. Jagters
se behoeftes soos buffelleersakkies waarin patrone Contents
•
ge bêre kan word, geweersakke met geëmbosseerde
logo’s, sakke en ander produkte van die velle van ’n verskei
denheid wild is dus ook op GDE Leather se lysie. Inhoud

GDE Leather is ook betrokke by die gemeenskap. Engela
plaas maandeliks groot bestellings vir buik gor de en
saalkleedjies van bokhaar, iets uitsonder liks aan GDE
Leather se produkte, by ’n swart bemagtigings projek
wat deur ’n groep plaaslike Xhosavroue bedryf word.
Merino-skaapvelle word aangekoop en vir saalkleedjies
gebruik.
Spesiale versoeke soos doelgemaakte saals vir ge stremde
kinders word ook uitgevoer. ’n Amerikaanse saal perd
van veselglas staan trots voor GDE Leather se ingang in
Middelburg se hoofstraat.
Van die feit dat dié boervrou se onderneming ’n suk ses
is, getuig ’n lang ry toekennings teen die muur: Sakevrou
van die Jaar van die Middelburgse Sakekamer,
die Netjiesste Sakeperseel in die dorp, Sakevrou van
die Jaar vir die Oos-Kaap, asook Suid-Afrika se Nasio
nale Entrepreneur-Sakevrou van die Jaar en Old
Mutual se Nasionale Wenner in die Kleinsake-afdeling
vir uit mun tende dienslewering.
Engela kry dit reg met ’n bestuurstyl wat spreek van
Christelike waardes, lewenservaring en praktiese onder
wys- en vervaardigingsondervinding. Sy en haar
span begin elke dag met gebed. ’n Groot deel van die
sukses is dat sy sorg dat sy deurgaans weet wat in
haar fabriek gebeur.
19
Sy het elke werknemer self opgelei. Elkeen kry die
be stel ling waarvoor hy/sy verantwoordelik is, op skrif,
probleme word dadelik opgelos en die werkplek word
opgeruim voordat smiddae van diens gegaan word.
Van die werkers is al sedert die onderneming se ontstaan
in haar diens.
Engela glo daaraan om geleenthede raak te sien en te
benut. Sy hoop haar drie kinders sal haar onderneming
oorneem. Haar seun, Gert, is ’n internasionaal gekwalifiseerde
leerkenner en -looier en haar verskaffer.
Hy vervaardig leer volgens haar behoeftes. Benewens
die “waterdigte” leer wat geen onderhoud het nie,
het hy ook ’n nuwe leer ont wik kel wat soos seil lyk vir
reis tasse. Jomari se kop werk met syfers en Jaatjé is
die kenner van bemarking, soos op brosjures en die
webblad.
Sy glo aan: “A customer is the most important visitor
on our premis es. He is not dependent on us, we are
dependent on him. He is not an outsider in our business
– he is a part of it. We are not doing him a favour
by serving him . . . he is doing us a favour by giving us
the opportunity to do so.’’
NAVRAE – Engela Kruger, tel 049 842 3552 /
selfoon 082 823 7885
e-pos: engela@gdeleather.co.za.
Inhoud • Contents

PROBLEME HET VERVALDATUMS
Die afgelope paar jaar was vir baie mense moeilike jare.
Byvoor beeld: finansiële markte wat ineenstort, banke
wat hul deure sluit, sekwestrasies, hoër rentekoerse,
werkloosheid, prysstygings, arbeidsonrus in die land.
Ons voel soms totaal oorweldig deur alles wat met
ons en rondom ons gebeur. Jy beland in een krisis na
die ander, dit spoel oor jou en jy word verswelg deur
probleme. Sodra jy opkom om asem te skep, kom die
volgende golf en spoel oor jou. Jy word omgekeer en
heen-en-weer geruk. Net wanneer jy meen nóú verdrink
jy, dan breek iets oop en kry jy darem kans om asem te
skep.
Twee dinge in hierdie lewe is seker – jy sal probleme
en krisisse in jou lewe ervaar en elke probleem het ’n
vervaldatum.
Oor die eerste punt wil ek nie te veel sê nie, maar weet
dat probleme, hartseer, krisistye en moeilikhede jou
pad sal kruis. Jy kan hóé ’n goeie mens wees, maar
die een of ander tyd sal daar in jou lewe probleme en
hartseer tye wees. Jy kan dit nie vermy nie. Dis deel van
menswees en dis deel van jou lot.
20
Daar is sekerlik vele maniere hoe om dit te hanteer.
Ek wil nie daarop fokus nie, maar net vir jou die gerusstel
ling gee dat elke probleem ’n vervaldatum het. Jou
pro bleem sal doodgaan, jou probleem sal verander – dit
is inderdaad ’n gegewe feit. Veranderinge is ’n sekerheid
en ook jou probleem is nie per ma nent nie.
Storms kom oor die aarde, woed dit self uit en dan skyn
die son weer. In die hart van die winter mag alles vir jou
koud en dood voel, maar drie maande later bring die
lente groei en lewe in die natuur. Jy kan jou arm breek,
maar ’n paar weke in gips en dan is jy weer reg.
Bankrotskap kan jou laat voel jou lewe is oor, maar
geleide lik begin jy opstaan en nuwe moontlikhede
ont dek. Jy kan in die toestand van ’n terminale siekte
ver keer, ook dit gaan verby en oor in ’n nuwe liggaam
en ewige lewe. Alle pro ble me gaan weg óf die probleem
ver an der. Maar jou huidige situasie en jou spesifieke probleem
is nie vir altyd konstant nie.
Hoe lyk jou probleem waarmee jy worstel? Voel jy daar
is nie uitkoms nie? Voel jy soos ’n Job van ouds waar
alles van hom weggeneem is? Moenie tou opgooi nie.
Hou uit en weet jou probleem sal verander.
In watter rigting jou probleem verander, hang tot ’n groot
mate van jouself af. Ja, ek weet omstandighede speel ’n
Inhoud • Contents

epaalde rol, maar jou keuses en gesind heid hóé jy die
probleem hanteer, maak ’n groot verskil.
Job het in die ellendigste van toestande steeds op God
bly vertrou en sy geloof behou. Hy kon net sowel baie
kwaad vir God geword en sy rug op Hom gekeer het.
Die uitkoms vir Job en sy probleme sou dan waarskynlik
anders gewees het. Job is uiteindelik ryklik geseën as
gevolg van sy ge sindheid en die keuses wat hy in sy
krisistyd gemaak het.
Jy kan navorsing doen hóé mense hulle probleme aanspreek
en hanteer. Dan sal jy opmerk mense bena der
hul probleme op verskillende maniere en met verskillende
gesindhede. Die keuses wat jy maak, stuur jou
probleem in ’n bepaalde rigting. Dis iets wat jy elke
dag rondom jou waarneem - dis nie bloot ’n teoretiese
gedagte nie, maar ’n praktiese werklikheid wat ’n geweldige
verskil in mense se lewens maak.
Dit laat my dink aan die verhaal van die twee broers.
Die een broer was ’n alkoholis. Die vraag word aan
hom gestel waarom hy ’n alkoholis is. Sy antwoord:
“My pa was ’n alkoholis en dis die voorbeeld wat ek as
kind gekry het. Hoe kan jy iets anders van my verwag
as om ook ‘n alkoholis te wees?”
21
Die ander broer was ’n sober man met goeie gewoontes,
die vraag word toe aan hom gestel waarom hy nie
’n alkoholis is nie. Sy antwoord: “My pa was ’n alko holis
en dis die voorbeeld wat ek as kind gekry het. Hoe
kan jy ooit van my verwag om my mond aan drank te
sit, nadat my ma en ek en my broer deur die hel van
my pa se drinkery gegaan het?”
Twee broers wat as kinders met die geweldige probleem
van hul alkoholis-pa te kampe gehad het. Geen
pro bleem bly vir altyd nie en hul krisis sou verbygaan
en hulle kon die huis verlaat. Die keuses wat die broers
ten opsigte van die probleem gemaak het, het egter die
groot verskil in hul lewens gemaak.
Daar is baie probleme waarmee ons gekonfronteer
word. Finansiële probleme, krisisse by die werk, ver houdings
wat versuur het, huweliksprobleme, ’n afknouerige
baas en kollegas, bekommernis oor jou kind, ’n
drank- of dwelmprobleem en so meer. Die probleem sal
een of ander tyd wel verander, maar jou hantering van
die probleem en die keuses wat jy maak, sal ’n groot
impak hê op die uitkoms daarvan.
Ja, jy ervaar probleme in jou lewe. Jou probleem sal
nie vir altyd voortduur nie, maar hoe dit gaan verander,
Inhoud • Contents

hang tot ’n groot mate af met watter gesindheid en watter
keuses jy dit aanpak.
Mag jy die genade en wysheid ontvang om jou pro bleme
in perspektief te sien, met ’n positiewe gesind heid
te benader en die regte keuses te maak.
– ST Potgieter
’N SPRANKIE WYSHEID VIR DIE DAG... “Niks duur
vir altyd nie, selfs nie eens jou moei lik hede nie.”
– Arnold H. Glasow
ONWETTIGE DIERE DIE GROOTSTE
PROBLEEM
Diere wat Suid-Afrika onwettig binnekom, permitte
kry en dan as wettig ingevoerde diere in die land bly,
is die grootste probleem met vee aan die grens met
Lesotho, sê Lardus van Zyl, nasionale voorsitter van
die Rooivleisprodusente-organisasie (RPO).
Hy het op ’n beraad oor weidingpermitte vir vee uit
Lesotho in Ladybrand gesê die belangikste rede vir
pro bleme met permitte is dat die Departement van
Land bou, Bosbou en Visserye nie in staat is om beheer
oor die uitreik daarvan uit te oefen nie.
Vereistes op die permitte oor wat met wettig inge voerde
diere moet gebeur, word dikwels nie nage kom nie.
22
Dus gebeur dit dat diere met swak genetika, wat nie
geskik is vir diereverbetering nie, die land binnekom.
Boonop veroorsaak die dikwels maer en sieklike die re
oorbeweiding in gebiede soos Qwaqwa en Bot shabelo.
“Permitte beteken niks.”
Op die beraad, wat deur heftige gesprekvoering
ge ken merk is, is ná ’n voorstel van Dave Ford, voorsit
ter van die Rooivleisbedryfsforum, be sluit dat ’n
teg niese komitee alle aspekte van dié aan ge leent heid
moet ondersoek en werkbare op los sings sal voor stel.
Die komitee is uit verteen woordigers van alle belanghebbende
partye saam gestel.
Brig. Kobie Strydom van die SA Polisiediens se Regs -
dienste het op die beraad gesê hoewel ver skeie wet te
bestaan wat die beweging van diere oor die grens
moet beheer, steek baie diere die grens oor. Nuwe
wetgewing om die beweging van die re en diere produkte
te beheer, is byna voltooi. Die doel daar van is
beter beheer en vasstelling van eienaar skap en om
eie naars te beskerm.
Sy het ook gesê wetgewing rakende die skut van diere
is verouderd. Elke provinsie het sy eie wetge wing. Eenvormige,
nasionale wetgewing in dié ver band is ook
naby voltooiing.
Inhoud • Contents

Dr. Mpho Maja, direkteur van dieregesondheid in die
departement, het gesê die uitreik van wei ding per mit te
aan die grens is al ’n jaar gelede ge staak. Net gesondheidspermitte
word uitgereik. Die de parte ment het ’n
mandaat van die Wet op Diere ge sondheid en die Wet
op Vleisgesondheid daar voor.
Verskeie vereistes, soos dat die diere deur ’n vee arts
gesond verklaar moet wees en met ’n per manente
merk geïdentifiseer kan word, geld vir die uitreik van dié
permitte. Dieselfde reëls vir dieregesondheid geld vir
plase in Suid-Afrika én Lesotho. Diere wat Suid-Afrika
binnekom, sal dus nie met siektes besmet wees nie.
Sy het saamgestem die grootste probleem is nie diere
waarvoor permitte uitgereik is nie, maar dié wat die land
onwettig binnekom. Dit is belangrik dat onwettige invoer
gekeer en gemonitor word. Diere wat nie gesond of
gemerk is nie, moet geskut of van kant gemaak word.
Maseli Letuka, nasionale Nerpo-voorsitter, het gesê die
uitdagings vir nuweling-boere is dieselfde probleme
as vir kommersiële boere. Te veel diere kry permitte en
dikwels dink boere die permitte verstryk glad nie. Dit
veroorsaak oorbeweiding.
Keith Ramsay, bestuurder van diereproduksie van die
De partement van Landbou, Bosbou en Visserye, het gesê
wetgewing is lankal nodig om ’n nasionale stan daard
23
vir skutte landwyd in te stel. Dit is nodig vir beheer oor
onwettig ingevoerde diere, rondloperdiere en vee wat ná
diefstal teruggekry is. Skutte moet ook korrek be stuur
word.
Hy het gesê rakende diereverbetering is dit belangrik dat
die invoer van diere beheer word. Ooreenkomste is met
buurlande aangegaan oor die identifikasie van diere, maar
die meeste van die maatreëls is nooit in werking ge stel nie.
Ndivhuho Luvhimbi van die departement se in spek siediens
het gesê niemand mag sonder toestem ming of
magtiging enigiets invoer nie. Diere moet ge sond heids -
permitte hê en dié wat dit nie het nie, sal nie in die land
toegelaat word nie.
Gerhard Schutte, hoofbestuurder van die RPO, het gesê
kommer bestaan dat wetgewing nie vol doen de is om die
invoer van vee te beheer nie. Streng per mitte bestaan
wel vir dieregesondheid, maar ’n groot leemte bestaan in
wetgewing vir die invoer van genetika. Die departement
moet daarvan seker maak dat gesond heids permitte nie
die Wet op Dierever be tering oortree nie.
Die noodsaak van beheer oor dié diere wat die land
on wettig binnekom, is uitgelig deur ’n verteen woordiger
van die SA Nasionale Weermag wat genoem het dat
soveel diere die land van Lesotho af binnekom dat die
SANW nie meer weet hoe om dit te hanteer nie. Die
Inhoud • Contents

mees te van dié diere is nie gemerk nie en skutgeriewe
is on voldoende.
PROEWEDAG HELP MET KULTIVARKEUSE
– ARTIKEL: Stefan Swarts
Op ’n proewedag wat OVK in samewerking met saadverskaffers
by Marlow by Cra dock aangebied het, kon produ
sente inligting kry om hulle te help met hul keuse van
kultivars.
24
Die produsente het die geleentheid gehad om onaf hank-
like proewe te besigtig wat help met die besluitneming
van watter kultivars om in hul produksiegebied te plant.
Die verskillende maatskappye was ook teenwoordig
om meer inligting te gee oor hul kultivars wat geplant
is. In totaal is 15 geelmielie-kultivars en 13 sojakultivars
geplant.
■ Mieliekultivars wat geplant is:
PANNAR Monsanto Pioneer Kleinkaroo Link Seed
3P502R 6149BR 31D22BR 8216BR 8524R
3568R 6280BR 1184R 8410BR 8528R
3Q740BR 6478BR 1615R
3768BR 7376R
■ Sojakultivars wat geplant is:
PANNAR Agricol Link Seed Pioneer
1454R DM5.1R 6161R PHI95Y20R
1666R DM4670R 6164R
1664R DM6.8iR 6261R
1583R DM6.2R
DM5953R
Inhoud • Contents

Kultivarproewe soos dié is belangrik om:
• Die opbrengs van verskillende kultivars te bepaal;
• Kultivars vir ’n spesifieke gebied te bepaal;
• Nuwe kultivars te toets;
• Onafhanklike proewe vir produsente te bied;
• Produsente te help om ingeligte besluite te neem.
Dit is baie belangrik om die regte kultivar te kies, aan gesien
saad ’n groot deel van die insetkoste vorm. Kulti vars
is ook baie ge biedsgebonde, wat die aan planting van verskillende
kultivars in ver skillende gebiede ’n moet maak.
Omdat soveel kultivars beskikbaar is, is dit een van die
moei likste besluite om te neem. OVK wil pro du sente van
hulp wees om die regte besluit te neem.
Die saadverskaffers wat aan die proewe deelgeneem
en saad geskenk het, is Agricol, Monsanto, PANNAR,
Klein karoo, Pioneer en Link Seed. In die volgende uitgawe
van OVK Nuus sal inligting van die opbrengs van die
verskillende kultivars verskyn.
A LOOK AT SA’S MOHAIR TOWN
In the largest mohair producing district in the Eas-t ern
Cape and South Africa lies Willowmore, one of the beautiful
Eastern Cape towns in OVK’s region. OVK News
reports on this town on the N9 which most peo ple only
know as a drive through spot en route to the coast.
25
Willowmore began on the farm The Wil lows as a trading
centre in 1864 and was first named Willow-Moore. William
Joseph Moore’s father, William junior, was born in
Bucking hamshire (UK) and married Ann Dove in 1792.
In 1819 they emigrated to the Cape of Good Hope as
members of the British Settler program.
They came with their two adult chil dren William junior
and Eleanor, both born in the UK.
William junior’s first wife, Marga ret Williamson, whom
he married in 1817 in London, died soon after arrival.
He then married a local girl, Petronella Catharina Terblanche.
They had a daughter, also Petronella Catharina,
who in 1846 married Frederick Daniel Christian Lehmkuhl.
The town of Willow-Moore (Willowmore) was founded
in 1864 when Frederick and William Joseph Moore, his
bro ther-in-law and business partner, donated land to the
Dutch Reformed Church.
In 1874 a magistracy was established and it became a
municipality in 1884. In 2000 Willowmore became part of
the Baviaans municipality which incorporates the towns
of Willowmore and Steytlerville as well as the Ba viaanskloof
Wilderness Area. The administrative centre of the
Baviaans municipality is in Willow more.
Inhoud • Contents

Today, Willowmore forms the gateway to the Baviaanskloof,
a World Heri tage site. Stock farming (mainly An gora
goats, Merino sheep and Boer goats) makes up most
of the area’s economy with game farming and tourism
following close by.
In and around Willowmore you will find a number of restaurants/coffee
shops, 4x4/4x2 tracks, hiking trails, mountain
biking routes, bird watching as well as historic sites.
During the Anglo-Boer War Willowmore was in British territory,
but several Afrikaans speaking men from the Cape
Colony joined the Boer “army” in the north. The Co lo nial
rebels from the Cape Colony were regarded as trai tors
and rebels by the British authorities, and many were executed
after the war. Boer commandoes remained act ive in
the Willowmore-Aberdeen area for more than a year.
The old Boer graveyard has interesting graves dating
back to the Anglo Boer War. Most grave stones were
re stored to their former glory. Close to the graveyard is
a small gunpowder chamber which was used to store
gun powder and ammunition. In 1961 it was used by a
con struction company for storage of dynamite during the
build ing of the bridge.
The Pierre Ferreira hiking trail passes the remnants of two
old historic forts dating to the Boer War. These forts where
used by the Willowmore Town Guards in 1902 to guard
26
over the building of the railway line to Willowmore. At the
time, the area was full of “Boer Rebels” who threatened to
blow up the railway line.
Before Willowmore had Eskom, the Blackstone’s, the
old power station power station, supplied the town with
elec tricity until 1984. There are six Lister Blackstone diesel
gene rators that were shipped from England and then
came up by rail to Willowmore.
A nine hole golf course is situated on the outskirts of town.
The total length is 5 980 meters (grade 72). The greens
are grass but the fairways are ground. You can use a
piece of artificial grass to place your ball on.
Today Willowmore is one of the cleanest towns in South
Africa and there is an ongoing beautification program in
place. This project of Baviaans Tourism includes gar dens
on public open areas in the town as well as a tree planting
project.
Aasvoëlberg or “Vulture Mountain” overlooks Willow more
and the district. There is a road going all the way to the
top. It is one of the few places in the Karoo where you can
find proteas and other fynbos species as well as suc culents.
The sandstone rock formation on the mountain
is a must see. The area is also rich in bird life and the
Cape sugar bird is often sighted.
Inhoud • Contents

The mountain, which is located on Finchley Farm, offers
a number of hiking trails. The rugged terrain provides
even the most experienced mountain biker with exciting
and challenging trails and the mountain lends itself to
para-gliding and abseiling.
The “Wonderboom”, situated about 10 km out of Willow
more towards Aberdeen, is a freak of nature. Two
varieties of small trees, ghwarrie or euclea undulta and
a shepard’s tree or boscia oleolides, grow next to each
other.
The shepard’s tree has three stems coming up out of
the ground. Two of the stems have joined each other,
forming an “eye of a need le” and the third stem has
grown through the eye, forming the “thread”.
The “Wonderboom” was discovered as ear ly as 1906
when the road was made between Willowmore and
Aberdeen, but it was only when the road was tarred in
1961, that it re ceived more attention and was acknowledged
as a wonder of nature.
Bakers dam was built by the South African Railways in
1906 to supply the steam loco mo tives with water. When
steam was replaced with diesel the dam was taken over
by the then Willowmore municipality as the town’s pri -
mary source of water at the time.
27
The Beervlei dam was completed in 1957. It was built for
flood control on the Grootrivier, especially for the sake
of the farming com munity in the Patensie area. The dam
never stays full for any length of time since it is a flood
control dam and not for irri gation purposes. Whenever
the dam receives enough water, the sluices are opened
to make water available for irrigation on a rotation basis
for users downstream.
At one stage Willowmore had a thriving Jewish commu
nity and so a synagogue was erected. The erf was
purchased for the building of a synagogue in 1906
and the foundation stone was laid on 8 April 1907. The
Jewish community applied for a loan for the building in
1908 and by 1917 the Willowmore Hebrew congregation
had 30 members.
Eight years after it’s establishment in 1856 Willowmore
was growing at a rate that justified a Dutch Re formed
congregation. Yet be fore even considering a proper
church, a spacious parsonage was erected for the first
minister, dominee P.N. Ham, who arrived on the ship
Brasilië from Holland. He only stayed for two years,
and was superseded by dominee George Murray, brother
of the famous missionary Andrew Murray. He at
least got a church, that was inaugurated in 1878.
Inhoud • Contents

Contents • Inhoud
Originally the parsonage was a single story dwelling, family home. He kept it in good condition, making sure
but because it also had to be used for school class- that the unfired clay brick walls, corrugated iron roof,
rooms and other functions, it soon became too small. Vic torian archi tectural adornments, yellow wood top
Accordingly, in 1897 they added another floor on top. story floor and the other Oregon pine woodwork were
These extensions also offered enough overnight
space for church mem bers who had to travel from far
always very well maintained. Today it is the Willow historical
guest house.
to attend Nagmaal, for at the time such communion AGRI TECH BESPAAR INSETKOSTE
services often last ed for a whole week. To fit every body
in, wooden room divi ders were erected where needed.
ARTIKEL ► HP Maré
When a new parsonage was built in 1940, the church
In die huidige landbou-omgewing waar alle koste
decided to give the old place to the local school who kon stant styg, is dit noodsaaklik om nuwe praktyke
used it as a girl’s hostel. Many changes were then en meto des te implementeer om insetkoste so laag
made, but luck ily nothing structurally that could have moontlik te hou, maar met optimale opbrengste/wins
marred the beauty of the Vic torian architecture.
as mikpunt.
Still later the old dwelling became a real country “lo- OVK het die ATV-diens (Agri Tech-vennoot) saamgestel
sies huis”, catering for borders who needed just a room om op aspekte wat winsgewendheid en kwaliteit ver-
and some meals. This venture did not last long, and
hoog en risiko’s beperk, te fokus. Elke kliënt se unieke
be hoef tes en omstandighede word bekyk voordat ’n
the place again changed hands, this time to Mr. D.
aanbe ve ling vir die produsent gemaak word.
Gellman, a Jewish merchant who used it as a store for
his onion seed, potatoes, skins and other agricultural Die ATV-diens behels die volgende:
products.
• Ruit (“grid’) grondmonsterneming;
In the early seventies Sonny Goul lee, a surveyor that • Voorskrifkaarte vir kunsmis- en kalk;
came from Ken ya, bought the fairly neglected old dwel- • Varieerbare kalk en gips-strooidiens;
ling and changed it back into a com fortable and pretty • Varieerbare “Multibin” kunsmis-strooidiens;
28

• Satellietbeeld (NDVI) dataverwerking;
• Stroperdata-verwerking;
• Rekordhouding van data;
Proses
Die proses begin waar die kliënt se lande wat vir die
ATV-diens geoormerk is, opgemeet word. Die lande
hoef nie noodwendig probleemlande te wees nie,
maar ook lande wat seisoenaal met kunsmis- en kalk
INLIGTING EN KOSTES
29
reggestel word. Die grootte van die ruit waarop die
monster geneem word, word deur die kliënt se be hoefte
bepaal.
Die grondmonsters word dan na ’n bekende Suid-
Afri kaanse laboratorium gestuur vir ontleding. Deur
ge bruik te maak van ’n binnelandse laboratorium word
die omdraaityd verkort voordat ontledingsresultate
Inligting ATV-diens Ander maatskappy
Kalk-bestelling (ton) 54 329
Strooidiens (ha) 25 192
“Grids” (ha) 192 0
Kostes
Grondmonsterneming R 23 030 R 0
Kalk-bestelling R 24 300 R 148 050
Strooikoste R 2 500 R 19 200
Totale koste R 49 830 R 167 250
Tabel: (Afgeronde getalle en koste is weergegee)
Inhoud • Contents

terug ontvang word. Die ontledingsresultate word dan
ver werk om elementkaarte te genereer.
Die kliënt ontvang dan ’n professioneel gebinde doku
ment per plaas vir rekordhouding. Die data word
ver der saam met data van die beskikbare stroper en/of
satel liet beeld (NDVI) verwerk om voorskrifkaarte vir die
betrok ke plaas/ land te genereer.
Die kliënt kry ’n varieerbare kunsmis- en/of kalkkaart
wat hy op sy eie strooier, wat met GPS toegerus is,
kan ge bruik of hy kan die ATV-strooidiens gebruik.
Nog ’n voordeel om die ATV-diens te gebruik, is dat
volledig rekord gehou word van alle landbouverwante
aspekte. Dit is dus moontlik om met genormaliseerde
ATV-PAKKETTE VIR 2013
0,5
1
2
4
–
–
30
opbrengskaarte oor ’n tydperk die opbrengs- en satellietbeeld
(NDVI) data van seisoen tot seisoen en/of
jaar tot jaar te vergelyk.
Dit is ook moontlik om opvolgmonsters te neem om
die reaksie van regstelling met kunsmis en kalk te
be vestig. Daar word ook deeglik rekord gehou van die
regstellings wat gemaak is deur varieerbare kunsmisen
kalk-toe dienings. Dit is dus nie net belangrik om te
meet om te weet nie, maar ook wat daarmee gemaak
word as jy weet.
ATV-diens in die praktyk
In die 2012-seisoen het Jan van Niekerk van Ficksburg
die ATV-diens gebruik. Op die betrokke plaas is 191,91
Ruit- groottes (ha) Chemiese & fisiese kaarte/opsies
Standaard (pH, P, K, Ca, Mg, Na, H+)
en/ of Mikro’s (Fe, Cu, Zn, Mn, S, B)
(Bogrond en/ of ondergrond)
Sand %, Slik % en Klei %
Koolstof %
Inhoud • Contents

ha lande gemonster waarop regstellings gemaak is. ’n
Ander maatskappy het ook tradisionele enkelmonsters
per land op die betrokke plaas geneem, waarop ’n algemene
aanbeveling per land gemaak is.
Twee hektaar-ruite is gebruik teen ’n koste van R120/
ha. ’n Standaard-ontleding is op die monsters gedoen,
wat pH (KCl), P Bray 1, makro’s, mikro’s, swael en boor
insluit het. Die kalkkoste is teen ’n koste van R450/ ton
bereken met ’n strooikoste van R100/ ha.
Resultaat
Die totale besparing op die 191,91 ha was R117 420. Dit is
’n besparing van R612/ ha. Hoewel die besparing eers ná
die proses bereken kon word, moet die geheeldoel van die
proses ook in ag geneem word. Daar is nie net ’n moont likheid
van ’n redelike besparing nie, maar die gronde word
volgens ’n presiese aanbeveling reggestel, wat ’n verdere
voordeel inhou om hoër opbrengste te realiseer.
Vir meer inligting kan die volgende persone gekontak
word in die onderskeie OVK-streke:
JAN LODEWYCKX 071 260 0055 ► (Noord-streek
- Ficksburg)
HP MARÉ 082 771 6970 ► (Wes-streek - Hopetown)
STEFAN SWARTS
082 975 7005 ► (Suid-streek - Cradock)
31
BEHEER PROBLEEMDIERE MET
WEIVELDBESTUUR
ARTIKEL ► Tjaart Myburgh
Gebiede in die Noord-Kaap en Vry staat gaan gebuk
on der vee ver lie se as gevolg van probleemdiere. Die probleem
lei tot finansiële in krim ping en gevolglik ver keer de
besluit ne mings wat lei tot bankrot skap. Vee ver liese kan
egter met die regte weiveldbestuur beperk word.
Die manier waarop weistelsels in die ariede dele van
Suid-Afrika be stuur word, is belang riker as die stel sel
self. Veeboere behoort ’n kon stante doel tot beter effektiwiteit
en optimale benutting van elke hulpbron na te
streef.
Plase in die ariede en semi-ariede gebiede van Suid-Afrika
beslaan groot areas wat bestuur bemoeilik. Effek tiewe weidingstelsels
kan ge bruik word om vee weg van pro bleemdiere
te skuif.
Weiveldbestuur kan slegs probleem diere bekamp as lamseisoene
ef fek tief bestuur word. As deur die jaar gelam
word, sal veeverliese baie hoog wees en weiveldbestuur
minder effektief.
Lamseisoene moet beperk word tot een of twee keer
per jaar, wat bestuur ook sal vergemaklik. Lamtydperk
Inhoud • Contents

tot bemarking van slagdiere is kritiek en dus die tydperk
waar die boer meer waaksaam moet wees vir sterftes.
Contents • Inhoud
Volle groeiseisoensrus vir gedeeltes van die plaas is Die grond, hoeveelheid water en die tipe plant is belang-
belangrik om so doen de die natuurlike weiding te laat rike faktore wat by besproeiingskedulering in ag geneem
herstel en kans te gee om saai linge te vestig. Dus, met moet word. Die minerale komponent van grond is be lang-
die regte weiveldbestuur kan probleemdiere bekamp
rik. Dié gedeelte van die grond bestaan uit sand, slik en
en natuurlike weiding kans gegun word om te rus en te
klei, waarvan klei die belangrikste in die grond is.
herstel.
Die sand in die grond absorbeer min water, terwyl die
Probleemdiere kan dus met een vou dige lamseisoene en
weiding sisteme beheer word om sodoende finansiële
voor uitstrewendheid te verseker.
klei hoofsaaklik die water vashou. Gronde varieer in diepte
en in samestelling. Daarom moet verskillende gronde
verskillend be sproei word.
Die doel van besproeiing is om te alle tye die waterbe-
BESPAAR WATER DEUR TE SKEDULEER skik baarheid in die grond so na as moontlik aan veldka-
ARTIKEL ► Tjaart Myburgh
pasiteit te hou. Vir die boer beteken dit dat die water bo
die on der ste grens van plantbeskikbare water gehou
Hewige droogtes in die Wes-Vrystaat en Noord-Kaap moet word.
laat boere twee keer dink voordat kosbare water op hul
Die enigste manier om dit te doen, is om besproeiings-
grond uitgespuit word. Met be sproeiingskedulering kan
water te ske du leer. Moderne metodes en meet in stru-
die regte hoe veelheid water op die regte tyd be sproei
mente wat vir skedulering gebruik word, is eenvoudig
word.
en akku raat. In Hopetown word verskeie “logging soil
Skedulering maak dit moontlik om die plant se behoef- moisture probes” met groot suk ses aangewend.
tes aan water te bevredig en dus die ideale water balans Dit meet die grondwater op ses ver skil len de dieptes en
te skep. Oorbesproei ing sal die grondprofiel oorvol gee ’n goeie aan duiding van die hoeveelheid water be-
maak en afloop sal plaasvind. Onder be sproeiing sal die nodig vir besproeiing om die ver langde waterspanning
32
water vinnig laat drei neer en die plant onder wa ter stremming
plaas.

in die grond te handhaaf. Soos die meeste ander ap parate
wat grondwater meet, moet die instrument ook vir
die grond gekali breer word.
Boere is verantwoordelik om voed sel volhou baar te
pro duseer onder ver an der ende klimaat stoestande.
Doel tref fen de water be nutting is ver al nood saak lik onder
die hui dige droog te toe stande in sommige dele van die
Vry staat en Noord-Kaap.
Besproeiingskedulering is die me dium wat gebruik word
om die water ver bruiksdoel treffendheid te ver hoog. Boere
behoort by uitstek aan dag aan water skedulering te
gee. Daarsonder is optimale bestuur van water binne ’n
weiding stelsel en gewas produksie stelsel onmoontlik.
33
Inhoud • Contents