Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Inhoud • Contents<br />
BELANGRIK • IMPORTANT<br />
Hierdie .pdf is interaktief opgestel om navigasie<br />
daarvan te vergemaklik. Klik op die bladsy nommer<br />
in die inhoudsopgawe, op bladsy 2, om by die artikel<br />
uit te kom. Om terug te keer na die inhoudsopgawe<br />
klik op die woorde (in rooi) ‘Inhoud • Contents’. Die<br />
sleutel ‘Page Up’ of ‘Page down’ word gebruik om<br />
van een blad na ’n ander te wissel. Druk die ‘Esc’<br />
sleutel om skerm te herset.<br />
This is an interactive .pdf document. Click on a<br />
page number in the contents list, on page 2, to<br />
jump to that article, to return to the contents page,<br />
simply click on the words ‘Inhoud • Contents’ (in<br />
red). Use the Page Up or Page Down keys to move<br />
from page to page. Press the Esc key to reset the<br />
computer screen.<br />
Artikels wat eksklusief vir <strong>OVK</strong> geskryf is, kan<br />
aan die redakteur voorgelê word. Voor keur<br />
sal gegee word aan aktuele artikels. English<br />
material welcome.<br />
Menings wat in artikels uitgespreek word, verteenwoordig<br />
nie noodwendig die mening van<br />
die maatskappy nie.<br />
1<br />
VOORBLAD • COVER<br />
JUNIE / JUNE <strong>2013</strong><br />
Angora-boerdery het baie risiko’s, maar met intensiewe bestuur<br />
kan dit baie winsgewend wees, sê ’n suksesvolle teler.<br />
Farming with Angoras is risky, but, according to a successful<br />
breeder, with intensive management it can be a profi table business.<br />
Uitgewers • Publishers<br />
<strong>OVK</strong> Bedryf Bpk, Posbus / P.O. Box 96 Ladybrand 9745<br />
19 Dan Pienaar Street /-straat 19, Ladybrand<br />
Redakteur • Editor<br />
CHRIS JOOSTE<br />
Posbus / P.O Box 96, Ladybrand 9745,Tel: (051) 923 4500<br />
Faks/Fax: (051) 923 4736 • Sel/Cell: 083 460 3749<br />
e-pos/e-mail: chrisj@ovk.co.za
UIT DIE WOORD 3<br />
REDAKSIONEEL 4<br />
INTENSIEWE BESTUUR DIE ANGORA-RESEP 6<br />
<strong>OVK</strong> NUUS... AEROPLANE USED TO SAVE LIVES 9<br />
CMW EN ELITE SAAM VIR BETER DIENS 9<br />
LEIERS BATE VIR <strong>OVK</strong> 9<br />
‘NUWE’ AGENTSKAP GEOPEN 10<br />
MEULE VERGELYK MET DIE BESTE 10<br />
CMW NUUS... THE SEASON’S BEST 11<br />
BLY BETROKKE BY NAMPO 11<br />
DOLLIE EERSTE KEER GESKEER 11<br />
VRYSTAATSE JONGBOER VAN REITZ 12<br />
DIE AAND VAN DIE SESDE NAG: NOAG 13<br />
INHOUD • CONTENTS<br />
2<br />
<strong>OVK</strong> BIBBER SAAM 14<br />
VROUE - ASTER SÊ... SKEP ’N NUWE REPUTASIE 14<br />
SPAANSE HOENDER VIR DIE WINTER 16<br />
NET DIE BESTE IS GOED GENOEG 17<br />
PROBLEME HET VERVALDATUMS 20<br />
ONWETTIGE DIERE DIE GROOTSTE PROBLEEM 22<br />
PROEWEDAG HELP MET KULTIVARKEUSE 24<br />
A LOOK AT SA’S MOHAIR TOWN 25<br />
AGRI TECH BESPAAR INSETKOSTE 28<br />
BEHEER PROBLEEMDIERE MET WEIVELDBESTUUR 31<br />
BESPAAR WATER DEUR TE SKEDULEER 32
UIT DIE WOORD<br />
AGITATOR<br />
How many of you can relate to the following story?<br />
Satur day morn ing arrives. You have just returned home<br />
from a short trip to the in-laws.<br />
Although the trip was only a few days long, you would<br />
never know it by the mounds of dirty clothes waiting to<br />
be washed in the hamper. You load a bundle of laundry<br />
in the machine, put in the soap, turn on the water, and<br />
close the lid. Shortly afterward, you notice something is<br />
not working here. You open the lid again, only to notice<br />
the machine isn’t churning.<br />
You call the repairman who, upon in spec -t ing the machine,<br />
tells you that your agitator isn’t working pro perly.<br />
Your response is: “What the heck is an agi tator?” The<br />
repair man tells you that the agitator is the part of the<br />
machine that works your soap and water through the<br />
clothes. Ah, so that’s what an agitator is.<br />
An agitator stirs things up, works through the mix and<br />
gets the things clean. That wash ing machine needs the<br />
agitator to get the clothes clean, water and soap alone<br />
won’t do it, there has to be a stirring up of the soap and<br />
water to get the stains and filth out.<br />
3<br />
The same is true for our lives. If we claim sal vation,<br />
but never work it through our lives, we stagnate in our<br />
ways. We never get those old habits out of our lives, we<br />
simp ly let them soak with us, and that just makes for<br />
dirty water.<br />
So what is the agitator in our spiritual lives? The Holy<br />
Spirit, that thing which brings the voice of Jesus up in<br />
our hearts and moti vates us to do what we should is<br />
our agitator. The part of us that tells us to get out and<br />
volunteer and give of ourselves, that part that says to<br />
abstain from our sin ful past, that part that reminds us to<br />
praise God every day for His goodness.<br />
That is the Holy Spirit. God’s voice in our hearts, our<br />
whispering conscience that stirs our souls and makes<br />
us want to obey Him, to do works for him, to love our<br />
brothers, to tithe and give our all for Jesus name sake.<br />
Faith and hope live in us and unless we allow it to work<br />
through us, and we put our selves to work for Him, it will<br />
not grow. Isn’t our biggest mission to spread His love<br />
and His message to the world? If we live our lives with<br />
the attitude of I am saved, yet we don’t tune in to the Ho- Contents<br />
•<br />
ly Spirit, we aren’t real ly living for God, are we?<br />
There is more to salvation than simply ac cepting the<br />
gift. There is a responsibility that comes with it, which Inhoud
Contents • Inhoud<br />
becomes more and more a joy, and less a responsibility REDAKSIONEEL<br />
once we come to know Christ. Living a life that wit nesses<br />
through our deeds, and spread ing the message of Jesus ROEPING<br />
with others is some thing all of us as Christians need to be oeveel mense ken die verskil tussen ’n beroep en ’n<br />
doing.<br />
roep ing. Ek skat vir die meeste is ’n roeping iets wat<br />
iemand voel wan neer hy ’n predikant, verpleegster, dok ter,<br />
We need to reach out to others – not ta king ourselves in<br />
onderwyser of so iets word. Dit is waar, want dié mense<br />
consideration, but to show His grace that we have abun- moet geroepe voel om die werk met passie te doen,<br />
dantly in our lives to the world. We should be so full of joy maar dit gaan veel wyer.<br />
and thankfulness that everybody can see it in our actions<br />
Die verskil tussen ’n roeping en ’n beroep is nogal ’n<br />
and hear it in our words.<br />
groot, maar eintlik eenvoudige saak. ’n Roeping, anders<br />
I don’t say this to be lecturing to all of those reading,<br />
as ’n beroep, is ’n hartsaak waaroor jy sterk voel, omdat<br />
but more of a reminder to myself and you all that our gift<br />
of sal vation should kindle in us a desire to do what our<br />
jy ’n besondere en spontane aanvoeling daar voor het. ’n<br />
Mens voel letterlik daartoe ‘ge roepe’. Dikwels bied so ’n<br />
roeping nie altyd die beste salaris nie, maar die mees te<br />
Lord wants us to do. One of those things is to share the<br />
werk bevrediging.<br />
gos pel.<br />
Wanneer jou werk ’n roeping is, is dit een waarin jy jou-<br />
I hope this silly little analogy makes you smile. And I self ook kan uitleef. Dit is ’n werk of beroep wat jou ’n<br />
hope it motivates you to listen and do that which the gevoel van diepe bevrediging en vervulling kan gee.<br />
Ho ly Spirit is telling you that you should. Now whether Dán voel jou werk nie soos werk nie, dis ’n plesier, in<br />
that is aban doning old habits that are sinful, or whether som mige gevalle meer soos ’n stokperdjie wat jy geniet.<br />
it is serving your community in mis sions, or whether it is Jy gee nie om hoeveel tyd jy daaraan bestee nie, want jy<br />
simply getting up and going to church on Sunday mor- doen dit omdat jy graag wil.<br />
nings, that is for you to interpret. I know I’ve got some Wanneer jou dagtaak ook ’n roeping is, word dit gedra<br />
work to do, now that I have heard my agitator. deur die wete dat jy daar mee ook gehoor gee aan jou<br />
4
diepste ver langens en pas sies, daardie belangstelling<br />
en poten si aal wat, so glo ons, die Here self in ons le we<br />
geplaas het.<br />
Wanneer jy jou diepste passie so uitleef, word jou werk<br />
nie net ’n vreugde nie, maar dit groei ook tot diens baarheid<br />
aan ander – ’n ware roeping.<br />
Ek glo in ons landbou-omgewing is heel wat sulke mense<br />
– die boere vir wie dit ’n roep ing is om hul dagtaak te verrig.<br />
Daar sal wel uitsonderings wees, maar ek glo vir die<br />
meeste boere is hul boerdery ook hul groot passie. Vir<br />
dié mense is hul werk dikwels eerder soos ’n stokperdjie.<br />
Hulle kan hulself daarin uitleef. Hulle kry vervulling, want<br />
hul le doen elke dag dit waarvoor hulle lief is. Hulle is<br />
gelukkige mense.<br />
Die teenpool is wanneer jou werk bloot ’n beroep is. Dan<br />
gebeur dit dikwels dat jy net doen wat van jou verwag<br />
word. Die belang rikste doelwit is om deur dié werk genoeg<br />
geld te verdien om sekuriteit en gerief vir jouself te<br />
waar borg.<br />
Dan word dit sleurwerk. Jy doen steeds die werk na die<br />
beste van jou vermoë. Geen vinger kan na jou gewys<br />
word nie, maar die passie en vervulling ontbreek. Jy<br />
doen nie ekstra moeite nie en jy gaan beslis nie meer<br />
tyd daaraan bestee as wat nodig is nie. Ongelukkig is dit<br />
hoe baie mense hul hele lewe lank hul werk ervaar.<br />
5<br />
Die ergste is wanneer iemand se roeping, wat hy werklik<br />
met geesdrif beoefen het, skielik net ’n beroep word.<br />
Dit gebeur onge lukkig dikwels met mense wat altyd die<br />
ek stra moeite met ’n glimlag gedoen het, want dit is nie<br />
moeite nie. Jy is gelukkig in jou werk, want dit is ter selfdertyd<br />
jou roeping wat jy met jou talente kan uitleef.<br />
Tot op ’n dag dat sake skielik op enige van verskeie<br />
maniere begin skeefloop. Dan is dit be hoorlik soos ’n<br />
bal lon wat afblaas. Jy gaan nie meer jou eie belange<br />
afskeep om dat jy vervulling in die werk kry nie. Jy doen<br />
een voudig net wat van jou verwag word.<br />
Jy het nie meer motivering om jou werk te doen nie, want<br />
jou hart is nie meer daarin nie. Wat jou roeping was, verander<br />
in baie gevalle in frustrasie. Jou roeping waarin jy<br />
jou uitgeleef het en jou bevrediging gegee het, is nou ’n<br />
beroep wat jy moet doen vir sekuriteit. Die passie waarmee<br />
jy gewerk het, het gekwyn.<br />
Soos met alles in die lewe wens elke mens waarskynlik<br />
vir balans. Dit geld veral ook jou werk-omstandighede.<br />
Wanneer beroep en roeping by mekaar uitkom, is jy ’n<br />
ver vulde mens wie se dagtaak jou vreugde gee en ge- Contents<br />
•<br />
lukkig maak. Wat meer wil ’n mens hê in jou werk. Geen<br />
geld kan die plek van ware werktevredenheid inneem nie.<br />
– CHRIS Inhoud
INTENSIEWE BESTUUR DIE<br />
ANGORA-RESEP<br />
Intensiewe bestuur in ’n eksten siewe boerdery – dus baie<br />
ekstra moeite en goeie versorging van sy diere, is die<br />
ant woord vir sukses met Angora bokke. Só sê een van<br />
Suid-Afrika se suksesvolste Angoratelers wat al 57 jaar<br />
met die ras boer.<br />
Angorabokke is sen si tie we diere wat spesiale aandag en<br />
bestuur verg. Veral die klein bokkies kry baie aan dag en<br />
goeie versorging, want jou aanwas is uiters belangrik, sê<br />
oom Billy Colborne van die plaas Kilborne by Willowmore.<br />
Ná 57 jaar saam met sy Angoras, ken hy elke aspek<br />
van die bedryf. Hy het geleer die boer moet heeltyds<br />
be trokke wees. “Die voordeel is dat jy twee keer ’n jaar<br />
in komste van sy bok ke het. Soms is dit min en ander kere<br />
baie. Praat met enige bokhaarboer en hy sal jou vertel dit<br />
verseker ’n ge sonde kontantvloei.”<br />
Die bewys van sy sukses is ’n muur vol blink trofeë wat hy<br />
en sy seun Fred vir hul voortreflike sybokhaar van die vervaar<br />
digers Ermenegildo Zegna van Italië en Miyuki Keori<br />
van Japan ont vang het. (Sien raampie)<br />
Oom Billy se betrokkenheid by An go ra bokke strek baie<br />
ver terug. Sy oupa het in die vroeë jare negentig al in die<br />
Willowmore-distrik in die ras begin be langstel, sy pa het<br />
6<br />
op die plaas Kil borne geboer en ná hom kom Fred, ’n<br />
baie ernstige boer.<br />
Hy lê klem op die belangrikheid van intensiewe bestuur.<br />
Angorabokke is sensitiewe diere. Daarom is skure op<br />
strategiese plekke op die plaas gebou sodat die diere<br />
skuiling het wan neer dit skielik koud word. Hulle leer die<br />
bokkies van kleins af om na die krale te gaan deur hulle<br />
met mie lies te lok.<br />
“As jy sien daar kom ’n koue, ry jy net met ’n sak mielies<br />
op jou bakkie na die veld en blaas die toeter. Dan stroom<br />
die bokke uit die hange. Som mige boe re gooi olie in die<br />
water wanneer die bokkies gedip word sodat die water<br />
soos op die rug van ’n eend kan wegloop.”<br />
Die grootste verlies wat oom Billy nog gehad het, was in<br />
1971 toe 125 mm reën binne 36 uur geval en hy 400 afgeskeerde<br />
Angorabokke ver loor het.<br />
Aanwas is baie belangrik. Omdat klein bokkiehaar so duur<br />
is, is dit be talend om ekstra moeite te doen om waar devolle<br />
klein bokkies te be hou. Bokooie wat nie goeie moeder<br />
eien skappe toon nie, word in die skuur gesit en lusern<br />
gegee tot dat die bok kie aan haar suip. Klein bok kies<br />
Contents<br />
son der ’n ma word deur sy skoon dogter, Glen da, hans •<br />
groot ge maak. Om seker te maak dat ooie nie hul klein<br />
bokkies verloor nie, word die ooie en hul klein bokkies<br />
genom mer. Inhoud
Angorabokke is besonder lig op die veld – die ligste van<br />
alle klein veerasse – en wat inkomste betref die beste. In<br />
hul boerdery is hulle gelukkig om 135 ha besproei ingsgrond<br />
te hê waar die ooie met klein bokkies loop. Dit is<br />
ook voordelig vir die gehalte van die haar dat die diere op<br />
die land loop, want hulle haak nie aan bosse vas wat die<br />
vag uittorring nie.<br />
Contents • Inhoud<br />
Op Kilborne word elke ses maande – in Maart/April en Oom Billy en Fred het op die veld ram veiling van Van<br />
weer in Augustus/September – geskeer. Goeie sorg is ’n Hasselt en gas ver ko pers in Januarie vanjaar die hoog ste<br />
baie belangrike aspek van ’n uit staande skeersel van die prys van R33 000 vir ’n Ango ra ram behaal en ’n gemid-<br />
heel beste sybokhaar met ’n B-lengte, wat die grondslag delde prys van R8 781 vir sestien ramme gekry.<br />
van hul sukses is. Met mikskeer bly die vag skoon en<br />
Een van die grootste probleme van hul boerdery is pro-<br />
gereelde dip is noodsaaklik vir haar met glans.<br />
bleemdiere. Dit word met die hulp van Fred se jag hon de<br />
In skeertyd word die beste vagte eenkant gesit. Ná bestry. ’n Rooikat kan tot twintig klein bokkies in een nag<br />
skeer tyd word heel wat tyd en moeite bestee om die vag- vang, wat enorme skade veroorsaak.<br />
te sorgvuldig vir die Graaf Zegna-kompetisie te sor teer. Hulle het baie sukses met elektriese heinings om pro-<br />
Dié ekstra moeite met die haar verseker dat hul produk bleemdiere uit te hou. Altesaam 40 km grensdrade is<br />
gesog is en die beste pryse behaal.<br />
al so beveilig. Dit werk uitstekend, maar dit is belangrik<br />
’n Baal kleinbokkiehaar van oom Billy en Fred, wat in<br />
dat dit goed in stand gehou moet word.<br />
2009 die wêreld rekordprys van R420/kg behaal het, is Van die belangrikste werkers op dié plaas is skaap hon-<br />
een van die slegs vyf bale in die geskiedenis wat die de. Van die voortgeslagte af is die honde aktief in ge -<br />
prys van R400/kg oorskry het. Dié rekord is nog nie oor- span. Oom Billy het Springbokkleure verwerf en het ver -<br />
tref nie. skeie skaap hondkampioenskappe met sy skaap honde<br />
7<br />
In die stoetery word elke jaar nuwe ramme gekoop om<br />
die gehalte van die diere hoog te hou. Uit die aan was<br />
word ramme vir die kudde ge hou en die ander ramme<br />
op die plaas ver koop. Die klem is op ’n ooiboer dery en<br />
kapaters word op viertand-ouderdom verkoop.<br />
Dektyd is in April sodat die lammers in September aan kom<br />
wanneer die veld goed is en die bome in die lente bot.
gewen. Hy is steeds soveel as moontlik by die mid dellandse<br />
kampioenskappe betrokke.<br />
Oom Billy het onder meer in die direksies van CMW<br />
en die Suid-Afrikaanse Sybokhaarkwekersvereniging<br />
gedien, was ondervoor sit ter van die Sybokhaartrust en<br />
in 2000 die Oos-Kaap se Boer van die Jaar. Hy meen<br />
die Internasionale Sybok haar beraad het almal in die<br />
bedryf weer laat besef dat daar mag in eenheid is. “Met<br />
die groot internasionale blootstelling was die be raad<br />
’n reuse-sukses en het die buitelanders self ge sien in<br />
watter omstandighede die vesel op die plaas ge pro duseer<br />
word.”<br />
Sy talle besoeke aan die buiteland het hom oortuig<br />
dat sybokhaar, en in die besonder kleinbokkiehaar, ’n<br />
spe sialiteitsvesel geword het. “Dit is in dieselfde klas as<br />
ander eksotiese vesels soos kasjmier en alpakka. Daar<br />
sal altyd welgestelde mense wees wat bereid is om ’n<br />
pre mie daarvoor te betaal, juis omdat die vesel van ’n<br />
dier afkomstig is.<br />
“Ons is reeds die vyfde geslag Colbornes wat ’n goeie<br />
bestaan uit sybokhaar voer omdat ons bereid is om daardie<br />
ekstra bietjie moeite in te sit.”<br />
8<br />
Oom Billy is ’n aandeelhouer van CMW. Hy sê CMW is<br />
’n gevestigde makelaar met goeie prestasies. “Ons werk<br />
reeds sewe jaar lank saam met <strong>OVK</strong>. Dit is ’n ka pi taalkragtige<br />
maatskappy waarin ons baie vertroue het. Die<br />
feit dat ons goeie pryse kry, is te danke aan my makelaar,<br />
CMW.”<br />
OORSESE<br />
ERKEN NING VIR<br />
DIE COL BORNES<br />
SE GEHALTE IS:<br />
• Zegna – die prys vir die beste baal kleinbokkiehaar<br />
ses keer gewen.<br />
• Miyuki – die prys vir die bes-geklasseerde<br />
somer skeersel ses keer gewen.<br />
• Miyuki – die prys vir die grootkampioen<br />
geklas seerde somer- en winter-bokhaar skeersel<br />
twee keer gewen.<br />
• Daidoh – die hoogste gemiddelde prys vir ’n<br />
somer-kleinbokkieskeersel: eerste en tweede<br />
in 2008 en eerste in 2012.<br />
Inhoud • Contents
<strong>OVK</strong> NUUS<br />
AEROPLANE USED TO SAVE LIVES<br />
Other than being used to transport management and<br />
staff, the <strong>OVK</strong> aeroplane is also put to good use by Aerocare<br />
Flying Ambulance to help people in critical medical<br />
con ditions. Patients were trans ported from remote towns<br />
like Upington to hospitals, mostly in Bloemfontein, but<br />
even in Cape Town.<br />
A number of these patients were people who suffered<br />
heart attacks or who have been in jured in accidents.<br />
Aerocare is a 24/7 Flying Ambu lance flying very critical<br />
patients to much needed specialized health care. This<br />
is mostly patients in smaller towns where they otherwise<br />
would not be able to receive the vital care they need.<br />
On-board the flight is a doctor and a flight nurse as well<br />
as the two pilots needed for ambu lance flights. Both the<br />
doctor and the flight nurse are with the patient all the way<br />
from ICU to ICU where they hand the patient over.<br />
CMW EN ELITE SAAM VIR BETER DIENS<br />
’n Beter diens aan produsente en samevoeging van administratiewe<br />
take is van die belangrikste redes waar om<br />
9<br />
CMW en CMW Elite nóg nader aan mekaar beweeg het,<br />
sê Nuno Gomes, hoofbestuurder van CMW.<br />
Dit was ’n sinvolle aksie, want die administrasie van die<br />
twee maatskappye het heelwat duplisering van take tot<br />
gevolg gehad. Dit word nou uitgeskakel met die gevolg<br />
dat ’n nog beter diens aan kliënte gelewer kan word.<br />
CMW en CMW Elite sal voortgaan en presies die self de<br />
diens lewer, maar die voordeel van die same voeging is<br />
meer en beter sinergie en raak punte tus sen die tegniese<br />
mense en bemarkers. Meer same werking tussen dié<br />
men se sal beslis ook ’n doel tref fender diens vir produsente<br />
beteken.<br />
Produsente sal dus voortaan die voordeel van die beter<br />
diens kry met die uiteindelike doelwit van ’n mede dingende<br />
voordeel vir die hele <strong>OVK</strong>-groep.<br />
LEIERS BATE VIR <strong>OVK</strong><br />
Opleiding van sy personeel is een van die beste beleggings<br />
wat enige maatskappy kan maak. Daarom is<br />
op ge lei de en gemotiveerde leiers soos die groep wat hul<br />
leierskap-opleidingsprogram met sukses voltooi het, ’n<br />
bate vir <strong>OVK</strong>. Dit was die boodskap van Gerhard Kriel,<br />
hoof bestuurder handel, brandstofverspreiding, mega nisasie<br />
en motors, op die oorhandiging van die groep van<br />
2012 se sertifikate.<br />
Inhoud • Contents
‘NUWE’ AGENTSKAP GEOPEN<br />
Ná verskeie verbeterings en verbouings is die nuwe<br />
agent skap van Ladybrand Toyota geopen. Die agent-<br />
skap het nou ’n groter, moderner vertoonlokaal vir nu we<br />
voertuie en ’n nuwe Automark-afdeling vir gebruikte<br />
voer tuie. Die onderdele-afdeling is ook verbeter en ’n<br />
geriefswinkel, wat alle ure oop is, is ook deel van die<br />
opgeknapte agentskap.<br />
MEULE VERGELYK MET DIE BESTE<br />
<strong>OVK</strong> se nuwe koringmeule, een van die modernstes in<br />
Suid-Afrika en in pas met die beste ter wêreld, is pas<br />
by Clocolan geopen. Die opening het saamgeval met<br />
die bekendstelling van die maatskappy se reeks Powerprodukte<br />
wat by die meule vervaardig en verpak word.<br />
Manie Botha, voorsitter van die direk sie, wat die meule<br />
amp telik ge o pen het, het gesê die meule en Power-produkte<br />
is ’n voorbeeld van <strong>OVK</strong> se langtermyn beplan ning,<br />
stra te gie se denke en onwrikbare deur settings vermoë.<br />
Dit is die gevolg van die maat skappy se strewe na nuwe<br />
ge leent hede en die behoefte om sy dienste aan die<br />
boer derygemeenskap uit te brei. Sowat 150 produsente,<br />
per so neel en ander kliënte het die ope ning op 23 April<br />
by ge woon.<br />
10<br />
Bouwerk aan die meule langs die Clo colan-silo het in<br />
Augustus 2011 begin. Tegnologies vergelyk die meule<br />
meer as gunstig met die beste ter wêreld. Topgehalte-materiaal<br />
is gebruik. Die mees gevorderde maaltoerusting<br />
bied voordele met beter vloerbenutting, ’n vermindering<br />
van pneumatiese ver voerstelsels, energiebesparing en<br />
kleiner siftingsruimte vanweë minder skeidingsprosesse.<br />
’n Hoogs gesofistikeerde, rekenaarge baseerde stelsel<br />
beheer die produk sieprosesse ten volle. ’n Reeks massa<br />
me ters, wat aan die rekenaar gekop pel is, verskaf<br />
inligting aanlyn raken de die vordering van die pro duk<br />
deur die maal proses en die oor drag daar van tussen<br />
verskillende kom parte mente.<br />
Die meule, wat koring uit die <strong>OVK</strong>-streek ontvang, het<br />
’n kapasiteit van 6,25 ton per uur. Die PeriTec-proses,<br />
’n moderne, gesonder maalproses, word by die meule<br />
ge bruik. Dit is gesonder as konvensionele koring maalme<br />
todes omdat die semels voor die maalproses onttrek<br />
word, eerder as daarna.<br />
Nadat die koring aan die Cloco lan-si lo gelewer is, word<br />
dit skoon ge maak voordat dit deur ’n sif- en maal proses<br />
gaan. Monsters word in die maalproses, van rou mate ri aal<br />
tot by die eindproduk, geneem en in ’n volledig toegeruste<br />
labora torium getoets om te verseker dat streng vereistes<br />
vir meel en hoë ge haltestandaarde gehandhaaf word.<br />
Inhoud • Contents
Van die graansilo’s af, met ’n opna mekapasiteit van 100<br />
ton per uur, tot by die finale verpakking, word die produkte<br />
nie een keer met die hand gehanteer nie.<br />
Die volgende stap is die verpakking van die meel onder<br />
<strong>OVK</strong> se nuwe Power-handelsnaam. Meel word land wyd<br />
versprei en is beskikbaar in klein verpakkings en in groter<br />
poli pro pileen sakke. Die verpakte pro dukte word in<br />
plas tiek toegedraai voordat dit na die onderdak-ver sendings<br />
gebied geneem word. Die pro dukte sluit witbrood-,<br />
bruinbrood- en koekmeel, asook gemengde bruin broodmeel<br />
in.<br />
Die Power-reeks koringmeel word in <strong>OVK</strong>-handelstakke,<br />
verskeie bakkerye asook die groot- en kleinhandel aan gebied<br />
en is beskikbaar in verpak kings van 1 kg tot 50 kg.<br />
Almero Bake in Tweespruit is een van die bakkerye wat<br />
<strong>OVK</strong>-meel met groot sukses ge bruik.<br />
Vir meer inligting skakel Jaco Lonte, bestuurder van<br />
die koringmeule, by 051 943 9118 of Jaco Coetzee,<br />
be markings be stuurder van <strong>OVK</strong>-meu lens, by 082 468<br />
5382.<br />
CMW NUUS<br />
THE SEASON’S BEST<br />
Barries Snijman from Vleikuil Boerdery, Rietbron, who<br />
achieved a seasonal record price on the latest mohair<br />
11<br />
sale of R409/kg for his best bale of summer kids. The<br />
lo cal buyers- and processing house, SAMIL, bought the<br />
bale. According to Pierre van der Vyver, manager: mohair<br />
at CMW, the Vleikuil clip is one of the five biggest mohair<br />
clips in the world. In spite of the size, it is still one of the<br />
best classed and prepared clips (regular winner of the<br />
inter national Miyuki competition) and this specific bale<br />
is also one of the favourites to win the well known Italian<br />
Er menegildo Zegna completion, for the best bale of kid<br />
mo hair in the world in <strong>2013</strong>. This is only the fifth bale in<br />
his tory that surpasses the magical R400/kg barrier.<br />
BLY BETROKKE BY NAMPO<br />
Nampo bly die uitstalvenster van Suid-Afrikaanse landbou.<br />
Daarom is dit vir die <strong>OVK</strong>-groep belangrik om ook<br />
daar betrokke te wees en raakgesien te word. Besoekers<br />
aan Nampo het weer in groot ge talle by CMW se stalletjie<br />
opgedaag om van die gesogte sybokhaar-produkte te<br />
koop. Van die nuwe produkte wat beskikbaar was, het<br />
baie aftrek gekry.<br />
DOLLIE EERSTE KEER GESKEER<br />
Die back to back-aanbieding van CMW het vanjaar op<br />
die Bloemskou in Bloemfontein vir die skou se skeerhoogtepunt<br />
gesorg toe ’n ooi met ’n vag van ouer as<br />
Inhoud • Contents
ses jaar (72 tot 75 maande) die eerste keer in haar lewe<br />
geskeer is.<br />
Dollie, ’n Merino-ooi van die plaas Rondom by Loxton, is<br />
spesiaal deur CMW na die skou gebring om te wys hoe<br />
dierlike vesel van die dier se rug tot kledingstuk verwerk<br />
word.<br />
Dollie, die eiendom van Henk Cloete en sy vrou, Jeanette,<br />
het voor die voor die “Groot Skeer” die skaal op<br />
73,5 kg laat staan en daarná 52,5 kg, wat haar vag op<br />
’n allemintige 21 kg te staan gebring het. Die wol was<br />
sowat 40 tot 50 cm lank.<br />
Henk sê as ’n hanslam het Dollie meer as ’n jaar tussen<br />
melkbokke gewei. Toe sy na ’n skaaptrop verskuif is, het<br />
sy na die bokke bly terugloop.<br />
Die bokmelk het haar immuniteit opgebou. Sy was nog<br />
nooit siek nie en het ook nog nooit gelam nie.<br />
Hoewel haar wol baie fyn en sag is, het dit nog nooit ’n<br />
breuk getoon nie. Henk sê dit gebeur gewoonlik net met<br />
skape wat sterker wol het. Hy wou kyk hoe ver hy die<br />
ek speriment kan voer voordat dit breek. Hy sê voeding<br />
het ’n baie belangrike rol in Dollie se goeie wolgroei gespeel.<br />
Haar eetgewoontes het hom egter ook baie geld gekos.<br />
Sy blêr as haar voerbak leeg is. As dit vol is, bly sy stil.<br />
12<br />
Samuel Naomoye, skeerinstrukteur van die Nasionale<br />
Wolkwekersvereniging (NWKV), het die groot taak aangepak<br />
om Dollie van haar groot las te verlig. Wian Venter<br />
van die plaas Slypfontein, ook van Loxton, het hom<br />
by ge staan terwyl Henk en Giepie Calldo van CMW ’n<br />
ogie gehou het. Die hele proses het langer as ’n halfuur<br />
geduur.<br />
As 60% van Dollie se vag as skoonwol benut kan word,<br />
beteken dat sowat 12 manspakke daarvan gemaak kan<br />
word.<br />
VRYSTAATSE JONGBOER VAN REITZ<br />
Danie Slabbert, jong boer van die plaas Van Rooyens woning,<br />
Reitz, is vanjaar aangewys as die Vrystaat se Jongboer<br />
van die Jaar. Die an der twee finaliste was albei jong<br />
boere uit <strong>OVK</strong> se gebied.<br />
Danie het ’n diploma in landboubestuur behaal. Hy boer<br />
al die afge lope twaalf jaar en sy boerderyvertakkings is<br />
mielies, aartappels, soja bone, beeste en haselneute.<br />
Hendrik Wessels, van die plaas Louis Maree, Marquard,<br />
was een van die finaliste. Hy boer in vennootskap met sy<br />
pa en broer en is verant woordelik vir die saaivertakking<br />
van die boerdery.<br />
Inhoud • Contents
Stompie Olivier boer op die plaas Lindeshoek in die<br />
Hob house/Lady brand-omgewing met ’n Boran-stoetery,<br />
kom mersiële vleis beeste en ’n Holstein-stoetery.<br />
DIE AAND VAN DIE SESDE NAG: NOAG<br />
Jannie de Villiers, uitvoerende hoofbestuurder<br />
van Graan SA<br />
Skrywersnota: Ná Graan SA-streek vergaderings<br />
in die Noordwes-pro vinsie wat ek bygewoon het,<br />
het ek hierdie in my stiltetyd geskryf... Die produsente<br />
kry maar swaar met die droogte en dalk kan<br />
hierdie hulle bemoedig.<br />
Nadat Noag die ark gebou het en al die spot verduur<br />
het, kom hy tot die punt in sy geloof dat hy die opdrag<br />
uitgevoer het. Jy moet vandag in gaan (Gen. 7:4) en<br />
die sewende dag sal dit begin reën. Noag het ge doen<br />
soos God gesê het.<br />
Die aand van die sesde dag, vir die soveelste keer,<br />
kom die mense klop en skree dat hulle moet uitkom.<br />
Een van Noag se skoondogters is baie twyfelagtig<br />
oor haar “mal” skoonpa en kan nie glo haar man volg<br />
hom so slaafs na nie. Dit is warm en bedompig in die<br />
ark. Die diere is onrustig en daar is nie ’n wolkie in sig<br />
nie. Gaan God regtig doen wat Hy gesê het? Niemand<br />
eet vanaand hul kos nie – stoot dit net in hul borde<br />
13<br />
rond. Ná ete gaan vier egpare na hul beddens toe.<br />
Al mal rol rond en luister – niks nie... Noag beleef ’n<br />
alleenheid wat ’n mens nie kan beskryf nie – dit is net<br />
hy en God; en God sê niks nie!<br />
Ná die laaste opdrag ses dae ge lede het God stil<br />
ge word. (Terwyl die stu dent toets skryf, is die onderwyser<br />
stil.) Noag begin twyfel oor die ark-ding. Sê nou<br />
dit reën nie, wanneer maak hy die deure van die ark<br />
oop? Wat gaan die mense dan sê? Skielik hoor hy ’n<br />
onbekende geluid. Hy en sy vrou verstyf albei – dit<br />
was maar net ’n balk wat uitgesit het. Wat gaan hy<br />
met die reuse-ark maak? Dit lê al sy lande vol. Hy sal<br />
dit nooit geskuif kry nie. Waarvan gaan hy en sy gesin<br />
leef, hulle het so pas die plantseisoen gemis. Beslis<br />
sal hy nie by sy spottende bure gaan aanklop vir hulp<br />
nie.<br />
Here, waar is U? Sê iets! Sê nou God wil net sy gehoor<br />
saamheid tot hier toets? Kan God so wreed wees<br />
teenoor hom? Sal God regtig alles op aarde verdelg?<br />
Hy is dan so liefdevol en genadig. Gaan Hy nie dalk<br />
van gedagte verander nie? Die bure se gelag klink op<br />
in die nag – dronkparty – die skel gelag van straatvroue<br />
sny deur Noag se dun ge loof. Here, waar is die<br />
reën?<br />
Wanneer Noag aan die slaap ge raak het, weet hy nie.<br />
Al waar van hy wel seker is, is dat hy die donderweer<br />
Inhoud • Contents
gehoor het. ’n Diep dreuning volg ’n weer ligstraal wat<br />
die ark binne ver lig. Dit is Ja fet se stem wat eerste<br />
opgaan met ’n “Prys die Here!” Daar is opge wonden<br />
heid onder die gesin, die diere trippel rond en<br />
ge luide kom van oraloor. Dit is ’n warboel (Babelse verwarring?)<br />
en toe het die reën gekom: Op die se wende<br />
dag het die vloedwaters oor die aarde ge kom. Presies<br />
op die sewende dag van die tweede maand van die<br />
600 ste jaar van Noag het die fonteine van die groot<br />
waters oop gebreek. Die vensters van die hemel is oopgemaak<br />
sodat ’n stort reën op die aarde geval het vir<br />
40 dae en 40 nagte lank.”<br />
God is wie Hy is, Hy lieg nie.<br />
<strong>OVK</strong> BIBBER SAAM<br />
Met ’n groot borgskap van die jaarlikse Bibberfees by<br />
Smithfield het die <strong>OVK</strong>-groep verseker dat <strong>OVK</strong> en CMW<br />
betrokke bly by die gemeenskap van dié dorp in sy gebied.<br />
Dit was ’n dag vol aktiwiteite vir elkeen.<br />
Synde skaapwêreld is ’n aantal skaaprasse uitgestal,<br />
vliegduiwe is vroegdag losgelaat en fietsryers het ter -<br />
selfdertyd weggespring op hul bergfietsroetes. Deur<br />
die dag is skeerdemonstrasies deur CMW ge hou en<br />
lede van Vrystaatse pensteekklubs het ’n vertoon byeenkoms<br />
gehou.<br />
14<br />
Vir die kinders was daar heelwat vermaak, eetgoed<br />
was genoeg, kraampies met ’n verskeidenheid artikels<br />
het die kooplus bevredig en wanneer die verveling te<br />
groot geraak het, was ’n helikopterrit oor die dorp en<br />
feesterrein net die regte opwinding. Kunstenaars wat<br />
deur die dag en tot laat in die aand in die groot kuiertent<br />
opgetree het, het die feestelike atmosfeer lekker<br />
aangevul.<br />
Vroue - Aster sê<br />
SKEP ’N NUWE REPUTASIE<br />
Ek is so trots om by die Suid-Afri kaan se landbou be trokke<br />
te wees. Dis vir my lekker om te dink dat my Boet<br />
Chris jan die vyfde geslag op die familie plaas is. Ver al ná<br />
die afge lope Nampo-oesdae is ek toe ne mend bewus<br />
van die rol wat die kommersiële boer in die ge skie denis<br />
van ons land ge speel het. Letterlik van die tyd van die<br />
ossewa af tot by die tyd van die reke naar-gedrewe<br />
trekker was die boer die voor siener van bekos tigbae<br />
kos aan ons land en sy mense.<br />
My droom is dat die georgani seer de landbou hierdie<br />
boodskap sterker en meer aggressief wil uit dra. Hoekom<br />
is die landbouleiers so traag om die boodskap<br />
dat hulle die kos voorsieners is van Suid-Afrika en selfs<br />
Suider-Afrika aan die groot klok te hang, wonder ek. As<br />
Inhoud • Contents
ek nou Groot Meneer Landbou-leier was, het ek soveel<br />
geld as moontlik pre sies daarvoor begroot. Ek sou my<br />
amptenary gedwing het om innoverend te dink, die<br />
gren se van die ou-wêreldse denkpatrone af te breek<br />
en die boodskap tot in die hartjie van Soweto in te dra.<br />
Lie we genade, ek weet dit kos geld, maar maak ’n plan<br />
om geld daarvoor in die hande te kry!<br />
Of ons dit nou wil weet of nie – daar is in baie gemeenskappe<br />
’n ver wronge per sepsie oor blanke, kom mersiële<br />
boere. En die politci se aan houdende negatiewe<br />
uitla tings help ook nie veel om dit te verander nie, hoewel<br />
dit lyk of die hui dige spulletjie al hoe meer begrip<br />
het vir ons. Dis juis by hier die mense wat die boodskap<br />
moet uit kom. Maar niemand vertel dit vir hulle nie<br />
en nie mand sal ook nie buiten jy en jou organisasie<br />
nie, Me neer Landbou-leier.<br />
Presies hierdie boodskap het ook sterk na vore gekom<br />
tydens ’n reeks pa neelbesprekings by Nam po. Die<br />
Vrystaatse Universiteit se rektor, prof. Jonathan Jansen,<br />
het die punt gemaak dat die landbou-genootskappe<br />
publisiteit moet gee vir die goeie werk wat hulle in hul<br />
onderskeie gemeenskappe doen. Hy het gepraat van<br />
plaas skole wat deur boere onderhou word, kos voorsiening<br />
aan armes, hulp aan opkomende boere, ens.<br />
En ek stem saam. As die boere dit nie self bekend<br />
15<br />
maak nie, sal al hierdie wonderlike inisiatiewe bloot<br />
on ge siens onder die radar deurglip.<br />
Daarom is ek so bly dat Vrystaat Landbou, na my<br />
me ning die mees progressiewe provinsiale land boustruk<br />
tuur in die land, die inisia tief geneem het om ’n<br />
so siaal-maatskap like komitee te stig. Ek lees dat die<br />
doel van die komitee is om betrok ke te raak by sosiaal<br />
ophef fende ak sies. Om die mense wat hierdie pro jekte<br />
bestuur, se hande sterker te maak en om Vrystaat Landbou<br />
se wye spektrum van hulpbronne aan te wend tot<br />
voordeel van ons pro vinsie se mense.<br />
Maar, liewe vrinne, daar rus op julle ook ’n verantwoordelik<br />
heid. As julle nie Henk Vermeulen en sy span inlig<br />
oor die projekte wat in julle gemeenskappe gebeur nie,<br />
kan hulle ook nie help nie. Groot asse blief, laat weet vir<br />
Vrystaat Land bou waarmee julle besig is. Dit sal hulle<br />
hande soveel sterker maak om die edel werk verder uit<br />
te brei. Ek haal my hoed af vir Vrystaat Landbou!<br />
By dieselfde paneelbespreking het Max du Preez ge -<br />
praat van “re pu tasiebeheer”. Die nuwe term het so<br />
reg in my kraal geval. Die kom mersiële landbousektor<br />
moet begin om sy eie reputasie te beheer en ’n nuwe<br />
reputasie te skep. Re-invent youself, soos die Ingelsman<br />
sê. Verby is die dae van ellelange kongresse met<br />
niksseggende spre kers. LUISTER na wat aan die ander<br />
Inhoud • Contents
kant van die munt aan gaan. Posi sio neer julself so strategies<br />
as moont lik. Maar bowenal BEMARK die indus trie<br />
aan die verbruiker, die men se wat julle produkte koop.<br />
Ek weet boere is prysnemers, maar dit bete ken nie dat<br />
julle persepsie-aan vaar ders hoef te wees nie.<br />
’n Slim man het gesê mens veran der nie ’n persepsie<br />
nie, jy skep ’n nu we een. Nou ja, Groot Meneer Landbou-leier,<br />
as julle nie dadelik aan ’n nuwe persepsie<br />
begin werk nie, gaan dit julle duur te staan kom. Mark<br />
my words!<br />
SPAANSE HOENDER VIR DIE WINTER<br />
Winter is hier in volle glorie, en ’n ge bakte hoen der -<br />
ge reg met ’n bietjie van ’n Spaanse in vloed is net die<br />
ge reg waar mee jy die familie kan bederf.<br />
Hierdie resep is maklik, vinnig en moei te loos en almal<br />
sal vra vir meer. Dit kan ook maklik ver dub bel word.<br />
Jy kan ook ander hoenderstukke gebruik as wat op die<br />
resep aangedui is. Onthou dat die baktyd dalk ietwat<br />
aangepas sal moet word.<br />
Dis ook iets wat al ’n dag vooraf ge maak en net in die<br />
oond gedruk kan word wanneer jou gaste opdaag, wat<br />
meer tyd saam met jou gaste en min der in die kombuis<br />
beteken.<br />
16<br />
● BESTANDDELE GENOEG VIR VIER PORSIES<br />
8 stukkies hoender (verkieslik 4 boudjies en 4 dye,<br />
of 4 kwart hoenderstukke)<br />
50 ml suurlemoensap<br />
20 ml tiemie<br />
5 ml growwe swartpeper<br />
100 ml olyfolie<br />
20 ml balsamiese asyn<br />
1 blikkie tamatie en uie-smoor<br />
4 sakkies tamatiepuree<br />
2 knoffelstukkies – fyngekap<br />
20 ml bruinsuiker<br />
10 ml oreganum<br />
5 ml pietersielie<br />
5 ml paprika (gerookte paprika indien moontlik)<br />
1 gekapte rissie<br />
1 koppie swart olywe<br />
2 chorizo worse opgekap in ringe óf 8 klein<br />
varkworsies<br />
● METODE<br />
Contents<br />
•<br />
Verwyder alle oortollige vet en los vel van die hoender.<br />
Meng die suurlemoensap, tiemie, peper, olie en balsamiese<br />
asyn saam en sprinkel oor die hoender. Inhoud
Marineer vir 30 minute by kamertemperatuur.<br />
Pak die hoender in ’n vuurvaste oondpan.<br />
Meng die tamatie en uie-smoor met die tamatiepuree,<br />
knof fel, bruinsuiker, oreganum, pietersielie, rissie en paprika<br />
en gooi die mengsel bo-oor die hoender.<br />
Plaas nou die swart olywe en die worsies tussen die hoenderstukke<br />
en bedek met foelie.<br />
Bak vir 30 min by 180 grade, verwyder die foelie en bak<br />
’n verdere 40 minute.<br />
Sit voor saam met geel rys, amandelvlokkies en varsgekapte<br />
pietersielie.<br />
WENKE<br />
• Oorskiethoender kan van die bene verwyder word,<br />
met die oortollige varkworsies, olywe en sous gemeng<br />
en in ’n frittata, quiche, geroosterde toebroodjie of<br />
wrap gebruik word.<br />
• As jy sommer ’n eenskottel-gereg hiervan wil maak,<br />
kan jy 1,5 koppies gewaste rys onder-in die oondpan<br />
gooi. Giet 3 koppies aftreksel bo-oor en plaas dan<br />
die hoenderstukke bo-op, gevolg deur die res van die<br />
be standdele. Pas ook die baktyd van die gereg aan<br />
en maak seker dat alle oortollige aftreksel deur die<br />
rys geabsorbeer is en sag gekook het. Laat die gereg<br />
17<br />
vir 10 minute onder foelie staan nadat dit uit die oond<br />
kom en voordat dit voorgesit word. Groenteblokkies<br />
kan ook vooraf met die rou rys gemeng word.<br />
Resep: Karen McEwan – Fairfield Foods,<br />
049 842 1415, 082 397 8698<br />
NET DIE BESTE IS GOED GENOEG<br />
Net die héél beste diens is goed ge noeg. Kliënte is nie<br />
afhanklik van die onderneming nie, die on der ne ming is<br />
afhanklik van hulle en is deel van die onderneming. Dít<br />
is die leuse van ’n boervrou van die Oos-Kaap in haar<br />
onder neming waar leerprodukte vervaardig word.<br />
Lang droogtes met ge paardgaande pro bleme het daartoe<br />
ge lei dat ’n boervrou van Olifants hoek na alter natie<br />
we maniere moes soek om ’n inkomste te genereer.<br />
Synde in die landbou en betrokke by perdesport, het sy<br />
’n behoefte aan bekostigbare perde-toerusting vir boere<br />
gesien.<br />
Dít is waar Engela Kruger van GDE Leather in Middelburg<br />
se suksesvolle onderneming begin het. Die geleent heid<br />
wat sy raakgesien het en haar produkte het ten volle aan<br />
Contents<br />
•<br />
die be hoefte voldoen. Haar produkte was so gewild dat<br />
sy nie kon voorbly nie en sy het van die plaaswerkers<br />
opgelei om te help. Inhoud
Die produkte het nóg gewilder ge word, wat beteken het<br />
dat Engela weer moes uitbrei. In daardie sta dium het sy<br />
die vervaardiging van die produkte na Middelburg in die<br />
Oos-Kaap geskuif en in 1991 haar onderneming, GDE<br />
Leather, geopen.<br />
Engela ontsien geen moeite om die heel beste produk<br />
te vervaardig nie. Sy het selfs al ’n perdesaal uitmekaar<br />
gehaal om dit mooi te ontleed sodat sy daarop kon<br />
verbeter.<br />
Haar eerste ontwerp was ’n McClel lan-saal. Omdat sy<br />
sorg dat sy tred hou met ontwikkeling, is nou reeds vyf<br />
verskillende weer gawes van dié saal be skikbaar. Sy glo<br />
’n onderneming moet tred hou met nuwe tegnologie en<br />
neigings in die leerbedryf.<br />
Aanvanklik het Engela saalbome van hout uit Zimbabwe<br />
ingevoer. Toe dié verskaffer nie meer kon lewer nie, het sy<br />
haar eie saalbome uit veselglas begin vervaardig. Dit is<br />
ook maklik om te herstel. Die werker wat in die veselglas<br />
spesialiseer, maak ook stie beuels wat met leer oorgetrek<br />
word.<br />
Engela se oplossing vir boere wat min tyd het om saals<br />
te versorg, is saals van ’n “waterdigte” leer wat met die<br />
same werking van die leerlooier ontwikkel is. Dié saal het<br />
geen versorging en onderhoud nodig nie en bespaar ’n<br />
boer dus heelwat tyd en geld.<br />
18<br />
Buiten die perdetoerusting, wat hul belangrikste pro dukte<br />
is, vervaardig GDE Leather ook windpomp wasters,<br />
stoel riempies, geskenke soos handsakke, beursies, geweer<br />
sakke en algemene gebruiksartikels soos skoe ne,<br />
lyfbande, hoede en gevlegte swepe.<br />
Die windpompwasters was die uitvloeisel van ’n be hoefte<br />
wat hulle in die Kalahari raakgesien het vir was ters<br />
wat in die diep boorgate gebruik word. Hulle moes destyds<br />
self die masjiene daarvoor bou en is tans een van<br />
net twee spesialisvervaardigers daarvan.<br />
Vir boere vervaardig GDE Leather, buiten die perdetoerusting,<br />
ook nog ramtuie en bulhalters van nylon met<br />
merkblokke wat deur telers gebruik word om ooie/koeie<br />
te identifiseer wat deur ’n spesifieke ram/bul gedek is.<br />
Weens ’n behoefte op die dorp aan die herstel van skoene,<br />
het GDE Leather se skoenmaker herstelwerk begin<br />
doen. Daarby word enige saals, handsakke, beursies en<br />
ander leerprodukte ook herstel.<br />
Baie buitelandse jagters besoek die Oos-Kaap. Jagters<br />
se behoeftes soos buffelleersakkies waarin patrone Contents<br />
•<br />
ge bêre kan word, geweersakke met geëmbosseerde<br />
logo’s, sakke en ander produkte van die velle van ’n verskei<br />
denheid wild is dus ook op GDE Leather se lysie. Inhoud
GDE Leather is ook betrokke by die gemeenskap. Engela<br />
plaas maandeliks groot bestellings vir buik gor de en<br />
saalkleedjies van bokhaar, iets uitsonder liks aan GDE<br />
Leather se produkte, by ’n swart bemagtigings projek<br />
wat deur ’n groep plaaslike Xhosavroue bedryf word.<br />
Merino-skaapvelle word aangekoop en vir saalkleedjies<br />
gebruik.<br />
Spesiale versoeke soos doelgemaakte saals vir ge stremde<br />
kinders word ook uitgevoer. ’n Amerikaanse saal perd<br />
van veselglas staan trots voor GDE Leather se ingang in<br />
Middelburg se hoofstraat.<br />
Van die feit dat dié boervrou se onderneming ’n suk ses<br />
is, getuig ’n lang ry toekennings teen die muur: Sakevrou<br />
van die Jaar van die Middelburgse Sakekamer,<br />
die Netjiesste Sakeperseel in die dorp, Sakevrou van<br />
die Jaar vir die Oos-Kaap, asook Suid-Afrika se Nasio<br />
nale Entrepreneur-Sakevrou van die Jaar en Old<br />
Mutual se Nasionale Wenner in die Kleinsake-afdeling<br />
vir uit mun tende dienslewering.<br />
Engela kry dit reg met ’n bestuurstyl wat spreek van<br />
Christelike waardes, lewenservaring en praktiese onder<br />
wys- en vervaardigingsondervinding. Sy en haar<br />
span begin elke dag met gebed. ’n Groot deel van die<br />
sukses is dat sy sorg dat sy deurgaans weet wat in<br />
haar fabriek gebeur.<br />
19<br />
Sy het elke werknemer self opgelei. Elkeen kry die<br />
be stel ling waarvoor hy/sy verantwoordelik is, op skrif,<br />
probleme word dadelik opgelos en die werkplek word<br />
opgeruim voordat smiddae van diens gegaan word.<br />
Van die werkers is al sedert die onderneming se ontstaan<br />
in haar diens.<br />
Engela glo daaraan om geleenthede raak te sien en te<br />
benut. Sy hoop haar drie kinders sal haar onderneming<br />
oorneem. Haar seun, Gert, is ’n internasionaal gekwalifiseerde<br />
leerkenner en -looier en haar verskaffer.<br />
Hy vervaardig leer volgens haar behoeftes. Benewens<br />
die “waterdigte” leer wat geen onderhoud het nie,<br />
het hy ook ’n nuwe leer ont wik kel wat soos seil lyk vir<br />
reis tasse. Jomari se kop werk met syfers en Jaatjé is<br />
die kenner van bemarking, soos op brosjures en die<br />
<strong>web</strong>blad.<br />
Sy glo aan: “A customer is the most important visitor<br />
on our premis es. He is not dependent on us, we are<br />
dependent on him. He is not an outsider in our business<br />
– he is a part of it. We are not doing him a favour<br />
by serving him . . . he is doing us a favour by giving us<br />
the opportunity to do so.’’<br />
NAVRAE – Engela Kruger, tel 049 842 3552 /<br />
selfoon 082 823 7885<br />
e-pos: engela@gdeleather.co.za.<br />
Inhoud • Contents
PROBLEME HET VERVALDATUMS<br />
Die afgelope paar jaar was vir baie mense moeilike jare.<br />
Byvoor beeld: finansiële markte wat ineenstort, banke<br />
wat hul deure sluit, sekwestrasies, hoër rentekoerse,<br />
werkloosheid, prysstygings, arbeidsonrus in die land.<br />
Ons voel soms totaal oorweldig deur alles wat met<br />
ons en rondom ons gebeur. Jy beland in een krisis na<br />
die ander, dit spoel oor jou en jy word verswelg deur<br />
probleme. Sodra jy opkom om asem te skep, kom die<br />
volgende golf en spoel oor jou. Jy word omgekeer en<br />
heen-en-weer geruk. Net wanneer jy meen nóú verdrink<br />
jy, dan breek iets oop en kry jy darem kans om asem te<br />
skep.<br />
Twee dinge in hierdie lewe is seker – jy sal probleme<br />
en krisisse in jou lewe ervaar en elke probleem het ’n<br />
vervaldatum.<br />
Oor die eerste punt wil ek nie te veel sê nie, maar weet<br />
dat probleme, hartseer, krisistye en moeilikhede jou<br />
pad sal kruis. Jy kan hóé ’n goeie mens wees, maar<br />
die een of ander tyd sal daar in jou lewe probleme en<br />
hartseer tye wees. Jy kan dit nie vermy nie. Dis deel van<br />
menswees en dis deel van jou lot.<br />
20<br />
Daar is sekerlik vele maniere hoe om dit te hanteer.<br />
Ek wil nie daarop fokus nie, maar net vir jou die gerusstel<br />
ling gee dat elke probleem ’n vervaldatum het. Jou<br />
pro bleem sal doodgaan, jou probleem sal verander – dit<br />
is inderdaad ’n gegewe feit. Veranderinge is ’n sekerheid<br />
en ook jou probleem is nie per ma nent nie.<br />
Storms kom oor die aarde, woed dit self uit en dan skyn<br />
die son weer. In die hart van die winter mag alles vir jou<br />
koud en dood voel, maar drie maande later bring die<br />
lente groei en lewe in die natuur. Jy kan jou arm breek,<br />
maar ’n paar weke in gips en dan is jy weer reg.<br />
Bankrotskap kan jou laat voel jou lewe is oor, maar<br />
geleide lik begin jy opstaan en nuwe moontlikhede<br />
ont dek. Jy kan in die toestand van ’n terminale siekte<br />
ver keer, ook dit gaan verby en oor in ’n nuwe liggaam<br />
en ewige lewe. Alle pro ble me gaan weg óf die probleem<br />
ver an der. Maar jou huidige situasie en jou spesifieke probleem<br />
is nie vir altyd konstant nie.<br />
Hoe lyk jou probleem waarmee jy worstel? Voel jy daar<br />
is nie uitkoms nie? Voel jy soos ’n Job van ouds waar<br />
alles van hom weggeneem is? Moenie tou opgooi nie.<br />
Hou uit en weet jou probleem sal verander.<br />
In watter rigting jou probleem verander, hang tot ’n groot<br />
mate van jouself af. Ja, ek weet omstandighede speel ’n<br />
Inhoud • Contents
epaalde rol, maar jou keuses en gesind heid hóé jy die<br />
probleem hanteer, maak ’n groot verskil.<br />
Job het in die ellendigste van toestande steeds op God<br />
bly vertrou en sy geloof behou. Hy kon net sowel baie<br />
kwaad vir God geword en sy rug op Hom gekeer het.<br />
Die uitkoms vir Job en sy probleme sou dan waarskynlik<br />
anders gewees het. Job is uiteindelik ryklik geseën as<br />
gevolg van sy ge sindheid en die keuses wat hy in sy<br />
krisistyd gemaak het.<br />
Jy kan navorsing doen hóé mense hulle probleme aanspreek<br />
en hanteer. Dan sal jy opmerk mense bena der<br />
hul probleme op verskillende maniere en met verskillende<br />
gesindhede. Die keuses wat jy maak, stuur jou<br />
probleem in ’n bepaalde rigting. Dis iets wat jy elke<br />
dag rondom jou waarneem - dis nie bloot ’n teoretiese<br />
gedagte nie, maar ’n praktiese werklikheid wat ’n geweldige<br />
verskil in mense se lewens maak.<br />
Dit laat my dink aan die verhaal van die twee broers.<br />
Die een broer was ’n alkoholis. Die vraag word aan<br />
hom gestel waarom hy ’n alkoholis is. Sy antwoord:<br />
“My pa was ’n alkoholis en dis die voorbeeld wat ek as<br />
kind gekry het. Hoe kan jy iets anders van my verwag<br />
as om ook ‘n alkoholis te wees?”<br />
21<br />
Die ander broer was ’n sober man met goeie gewoontes,<br />
die vraag word toe aan hom gestel waarom hy nie<br />
’n alkoholis is nie. Sy antwoord: “My pa was ’n alko holis<br />
en dis die voorbeeld wat ek as kind gekry het. Hoe<br />
kan jy ooit van my verwag om my mond aan drank te<br />
sit, nadat my ma en ek en my broer deur die hel van<br />
my pa se drinkery gegaan het?”<br />
Twee broers wat as kinders met die geweldige probleem<br />
van hul alkoholis-pa te kampe gehad het. Geen<br />
pro bleem bly vir altyd nie en hul krisis sou verbygaan<br />
en hulle kon die huis verlaat. Die keuses wat die broers<br />
ten opsigte van die probleem gemaak het, het egter die<br />
groot verskil in hul lewens gemaak.<br />
Daar is baie probleme waarmee ons gekonfronteer<br />
word. Finansiële probleme, krisisse by die werk, ver houdings<br />
wat versuur het, huweliksprobleme, ’n afknouerige<br />
baas en kollegas, bekommernis oor jou kind, ’n<br />
drank- of dwelmprobleem en so meer. Die probleem sal<br />
een of ander tyd wel verander, maar jou hantering van<br />
die probleem en die keuses wat jy maak, sal ’n groot<br />
impak hê op die uitkoms daarvan.<br />
Ja, jy ervaar probleme in jou lewe. Jou probleem sal<br />
nie vir altyd voortduur nie, maar hoe dit gaan verander,<br />
Inhoud • Contents
hang tot ’n groot mate af met watter gesindheid en watter<br />
keuses jy dit aanpak.<br />
Mag jy die genade en wysheid ontvang om jou pro bleme<br />
in perspektief te sien, met ’n positiewe gesind heid<br />
te benader en die regte keuses te maak.<br />
– ST Potgieter<br />
’N SPRANKIE WYSHEID VIR DIE DAG... “Niks duur<br />
vir altyd nie, selfs nie eens jou moei lik hede nie.”<br />
– Arnold H. Glasow<br />
ONWETTIGE DIERE DIE GROOTSTE<br />
PROBLEEM<br />
Diere wat Suid-Afrika onwettig binnekom, permitte<br />
kry en dan as wettig ingevoerde diere in die land bly,<br />
is die grootste probleem met vee aan die grens met<br />
Lesotho, sê Lardus van Zyl, nasionale voorsitter van<br />
die Rooivleisprodusente-organisasie (RPO).<br />
Hy het op ’n beraad oor weidingpermitte vir vee uit<br />
Lesotho in Ladybrand gesê die belangikste rede vir<br />
pro bleme met permitte is dat die Departement van<br />
Land bou, Bosbou en Visserye nie in staat is om beheer<br />
oor die uitreik daarvan uit te oefen nie.<br />
Vereistes op die permitte oor wat met wettig inge voerde<br />
diere moet gebeur, word dikwels nie nage kom nie.<br />
22<br />
Dus gebeur dit dat diere met swak genetika, wat nie<br />
geskik is vir diereverbetering nie, die land binnekom.<br />
Boonop veroorsaak die dikwels maer en sieklike die re<br />
oorbeweiding in gebiede soos Qwaqwa en Bot shabelo.<br />
“Permitte beteken niks.”<br />
Op die beraad, wat deur heftige gesprekvoering<br />
ge ken merk is, is ná ’n voorstel van Dave Ford, voorsit<br />
ter van die Rooivleisbedryfsforum, be sluit dat ’n<br />
teg niese komitee alle aspekte van dié aan ge leent heid<br />
moet ondersoek en werkbare op los sings sal voor stel.<br />
Die komitee is uit verteen woordigers van alle belanghebbende<br />
partye saam gestel.<br />
Brig. Kobie Strydom van die SA Polisiediens se Regs -<br />
dienste het op die beraad gesê hoewel ver skeie wet te<br />
bestaan wat die beweging van diere oor die grens<br />
moet beheer, steek baie diere die grens oor. Nuwe<br />
wetgewing om die beweging van die re en diere produkte<br />
te beheer, is byna voltooi. Die doel daar van is<br />
beter beheer en vasstelling van eienaar skap en om<br />
eie naars te beskerm.<br />
Sy het ook gesê wetgewing rakende die skut van diere<br />
is verouderd. Elke provinsie het sy eie wetge wing. Eenvormige,<br />
nasionale wetgewing in dié ver band is ook<br />
naby voltooiing.<br />
Inhoud • Contents
Dr. Mpho Maja, direkteur van dieregesondheid in die<br />
departement, het gesê die uitreik van wei ding per mit te<br />
aan die grens is al ’n jaar gelede ge staak. Net gesondheidspermitte<br />
word uitgereik. Die de parte ment het ’n<br />
mandaat van die Wet op Diere ge sondheid en die Wet<br />
op Vleisgesondheid daar voor.<br />
Verskeie vereistes, soos dat die diere deur ’n vee arts<br />
gesond verklaar moet wees en met ’n per manente<br />
merk geïdentifiseer kan word, geld vir die uitreik van dié<br />
permitte. Dieselfde reëls vir dieregesondheid geld vir<br />
plase in Suid-Afrika én Lesotho. Diere wat Suid-Afrika<br />
binnekom, sal dus nie met siektes besmet wees nie.<br />
Sy het saamgestem die grootste probleem is nie diere<br />
waarvoor permitte uitgereik is nie, maar dié wat die land<br />
onwettig binnekom. Dit is belangrik dat onwettige invoer<br />
gekeer en gemonitor word. Diere wat nie gesond of<br />
gemerk is nie, moet geskut of van kant gemaak word.<br />
Maseli Letuka, nasionale Nerpo-voorsitter, het gesê die<br />
uitdagings vir nuweling-boere is dieselfde probleme<br />
as vir kommersiële boere. Te veel diere kry permitte en<br />
dikwels dink boere die permitte verstryk glad nie. Dit<br />
veroorsaak oorbeweiding.<br />
Keith Ramsay, bestuurder van diereproduksie van die<br />
De partement van Landbou, Bosbou en Visserye, het gesê<br />
wetgewing is lankal nodig om ’n nasionale stan daard<br />
23<br />
vir skutte landwyd in te stel. Dit is nodig vir beheer oor<br />
onwettig ingevoerde diere, rondloperdiere en vee wat ná<br />
diefstal teruggekry is. Skutte moet ook korrek be stuur<br />
word.<br />
Hy het gesê rakende diereverbetering is dit belangrik dat<br />
die invoer van diere beheer word. Ooreenkomste is met<br />
buurlande aangegaan oor die identifikasie van diere, maar<br />
die meeste van die maatreëls is nooit in werking ge stel nie.<br />
Ndivhuho Luvhimbi van die departement se in spek siediens<br />
het gesê niemand mag sonder toestem ming of<br />
magtiging enigiets invoer nie. Diere moet ge sond heids -<br />
permitte hê en dié wat dit nie het nie, sal nie in die land<br />
toegelaat word nie.<br />
Gerhard Schutte, hoofbestuurder van die RPO, het gesê<br />
kommer bestaan dat wetgewing nie vol doen de is om die<br />
invoer van vee te beheer nie. Streng per mitte bestaan<br />
wel vir dieregesondheid, maar ’n groot leemte bestaan in<br />
wetgewing vir die invoer van genetika. Die departement<br />
moet daarvan seker maak dat gesond heids permitte nie<br />
die Wet op Dierever be tering oortree nie.<br />
Die noodsaak van beheer oor dié diere wat die land<br />
on wettig binnekom, is uitgelig deur ’n verteen woordiger<br />
van die SA Nasionale Weermag wat genoem het dat<br />
soveel diere die land van Lesotho af binnekom dat die<br />
SANW nie meer weet hoe om dit te hanteer nie. Die<br />
Inhoud • Contents
mees te van dié diere is nie gemerk nie en skutgeriewe<br />
is on voldoende.<br />
PROEWEDAG HELP MET KULTIVARKEUSE<br />
– ARTIKEL: Stefan Swarts<br />
Op ’n proewedag wat <strong>OVK</strong> in samewerking met saadverskaffers<br />
by Marlow by Cra dock aangebied het, kon produ<br />
sente inligting kry om hulle te help met hul keuse van<br />
kultivars.<br />
24<br />
Die produsente het die geleentheid gehad om onaf hank-<br />
like proewe te besigtig wat help met die besluitneming<br />
van watter kultivars om in hul produksiegebied te plant.<br />
Die verskillende maatskappye was ook teenwoordig<br />
om meer inligting te gee oor hul kultivars wat geplant<br />
is. In totaal is 15 geelmielie-kultivars en 13 sojakultivars<br />
geplant.<br />
■ Mieliekultivars wat geplant is:<br />
PANNAR Monsanto Pioneer Kleinkaroo Link Seed<br />
3P502R 6149BR 31D22BR 8216BR 8524R<br />
3568R 6280BR 1184R 8410BR 8528R<br />
3Q740BR 6478BR 1615R<br />
3768BR 7376R<br />
■ Sojakultivars wat geplant is:<br />
PANNAR Agricol Link Seed Pioneer<br />
1454R DM5.1R 6161R PHI95Y20R<br />
1666R DM4670R 6164R<br />
1664R DM6.8iR 6261R<br />
1583R DM6.2R<br />
DM5953R<br />
Inhoud • Contents
Kultivarproewe soos dié is belangrik om:<br />
• Die opbrengs van verskillende kultivars te bepaal;<br />
• Kultivars vir ’n spesifieke gebied te bepaal;<br />
• Nuwe kultivars te toets;<br />
• Onafhanklike proewe vir produsente te bied;<br />
• Produsente te help om ingeligte besluite te neem.<br />
Dit is baie belangrik om die regte kultivar te kies, aan gesien<br />
saad ’n groot deel van die insetkoste vorm. Kulti vars<br />
is ook baie ge biedsgebonde, wat die aan planting van verskillende<br />
kultivars in ver skillende gebiede ’n moet maak.<br />
Omdat soveel kultivars beskikbaar is, is dit een van die<br />
moei likste besluite om te neem. <strong>OVK</strong> wil pro du sente van<br />
hulp wees om die regte besluit te neem.<br />
Die saadverskaffers wat aan die proewe deelgeneem<br />
en saad geskenk het, is Agricol, Monsanto, PANNAR,<br />
Klein karoo, Pioneer en Link Seed. In die volgende uitgawe<br />
van <strong>OVK</strong> Nuus sal inligting van die opbrengs van die<br />
verskillende kultivars verskyn.<br />
A LOOK AT SA’S MOHAIR TOWN<br />
In the largest mohair producing district in the Eas-t ern<br />
Cape and South Africa lies Willowmore, one of the beautiful<br />
Eastern Cape towns in <strong>OVK</strong>’s region. <strong>OVK</strong> News<br />
reports on this town on the N9 which most peo ple only<br />
know as a drive through spot en route to the coast.<br />
25<br />
Willowmore began on the farm The Wil lows as a trading<br />
centre in 1864 and was first named Willow-Moore. William<br />
Joseph Moore’s father, William junior, was born in<br />
Bucking hamshire (UK) and married Ann Dove in 1792.<br />
In 1819 they emigrated to the Cape of Good Hope as<br />
members of the British Settler program.<br />
They came with their two adult chil dren William junior<br />
and Eleanor, both born in the UK.<br />
William junior’s first wife, Marga ret Williamson, whom<br />
he married in 1817 in London, died soon after arrival.<br />
He then married a local girl, Petronella Catharina Terblanche.<br />
They had a daughter, also Petronella Catharina,<br />
who in 1846 married Frederick Daniel Christian Lehmkuhl.<br />
The town of Willow-Moore (Willowmore) was founded<br />
in 1864 when Frederick and William Joseph Moore, his<br />
bro ther-in-law and business partner, donated land to the<br />
Dutch Reformed Church.<br />
In 1874 a magistracy was established and it became a<br />
municipality in 1884. In 2000 Willowmore became part of<br />
the Baviaans municipality which incorporates the towns<br />
of Willowmore and Steytlerville as well as the Ba viaanskloof<br />
Wilderness Area. The administrative centre of the<br />
Baviaans municipality is in Willow more.<br />
Inhoud • Contents
Today, Willowmore forms the gateway to the Baviaanskloof,<br />
a World Heri tage site. Stock farming (mainly An gora<br />
goats, Merino sheep and Boer goats) makes up most<br />
of the area’s economy with game farming and tourism<br />
following close by.<br />
In and around Willowmore you will find a number of restaurants/coffee<br />
shops, 4x4/4x2 tracks, hiking trails, mountain<br />
biking routes, bird watching as well as historic sites.<br />
During the Anglo-Boer War Willowmore was in British territory,<br />
but several Afrikaans speaking men from the Cape<br />
Colony joined the Boer “army” in the north. The Co lo nial<br />
rebels from the Cape Colony were regarded as trai tors<br />
and rebels by the British authorities, and many were executed<br />
after the war. Boer commandoes remained act ive in<br />
the Willowmore-Aberdeen area for more than a year.<br />
The old Boer graveyard has interesting graves dating<br />
back to the Anglo Boer War. Most grave stones were<br />
re stored to their former glory. Close to the graveyard is<br />
a small gunpowder chamber which was used to store<br />
gun powder and ammunition. In 1961 it was used by a<br />
con struction company for storage of dynamite during the<br />
build ing of the bridge.<br />
The Pierre Ferreira hiking trail passes the remnants of two<br />
old historic forts dating to the Boer War. These forts where<br />
used by the Willowmore Town Guards in 1902 to guard<br />
26<br />
over the building of the railway line to Willowmore. At the<br />
time, the area was full of “Boer Rebels” who threatened to<br />
blow up the railway line.<br />
Before Willowmore had Eskom, the Blackstone’s, the<br />
old power station power station, supplied the town with<br />
elec tricity until 1984. There are six Lister Blackstone diesel<br />
gene rators that were shipped from England and then<br />
came up by rail to Willowmore.<br />
A nine hole golf course is situated on the outskirts of town.<br />
The total length is 5 980 meters (grade 72). The greens<br />
are grass but the fairways are ground. You can use a<br />
piece of artificial grass to place your ball on.<br />
Today Willowmore is one of the cleanest towns in South<br />
Africa and there is an ongoing beautification program in<br />
place. This project of Baviaans Tourism includes gar dens<br />
on public open areas in the town as well as a tree planting<br />
project.<br />
Aasvoëlberg or “Vulture Mountain” overlooks Willow more<br />
and the district. There is a road going all the way to the<br />
top. It is one of the few places in the Karoo where you can<br />
find proteas and other fynbos species as well as suc culents.<br />
The sandstone rock formation on the mountain<br />
is a must see. The area is also rich in bird life and the<br />
Cape sugar bird is often sighted.<br />
Inhoud • Contents
The mountain, which is located on Finchley Farm, offers<br />
a number of hiking trails. The rugged terrain provides<br />
even the most experienced mountain biker with exciting<br />
and challenging trails and the mountain lends itself to<br />
para-gliding and abseiling.<br />
The “Wonderboom”, situated about 10 km out of Willow<br />
more towards Aberdeen, is a freak of nature. Two<br />
varieties of small trees, ghwarrie or euclea undulta and<br />
a shepard’s tree or boscia oleolides, grow next to each<br />
other.<br />
The shepard’s tree has three stems coming up out of<br />
the ground. Two of the stems have joined each other,<br />
forming an “eye of a need le” and the third stem has<br />
grown through the eye, forming the “thread”.<br />
The “Wonderboom” was discovered as ear ly as 1906<br />
when the road was made between Willowmore and<br />
Aberdeen, but it was only when the road was tarred in<br />
1961, that it re ceived more attention and was acknowledged<br />
as a wonder of nature.<br />
Bakers dam was built by the South African Railways in<br />
1906 to supply the steam loco mo tives with water. When<br />
steam was replaced with diesel the dam was taken over<br />
by the then Willowmore municipality as the town’s pri -<br />
mary source of water at the time.<br />
27<br />
The Beervlei dam was completed in 1957. It was built for<br />
flood control on the Grootrivier, especially for the sake<br />
of the farming com munity in the Patensie area. The dam<br />
never stays full for any length of time since it is a flood<br />
control dam and not for irri gation purposes. Whenever<br />
the dam receives enough water, the sluices are opened<br />
to make water available for irrigation on a rotation basis<br />
for users downstream.<br />
At one stage Willowmore had a thriving Jewish commu<br />
nity and so a synagogue was erected. The erf was<br />
purchased for the building of a synagogue in 1906<br />
and the foundation stone was laid on 8 April 1907. The<br />
Jewish community applied for a loan for the building in<br />
1908 and by 1917 the Willowmore Hebrew congregation<br />
had 30 members.<br />
Eight years after it’s establishment in 1856 Willowmore<br />
was growing at a rate that justified a Dutch Re formed<br />
congregation. Yet be fore even considering a proper<br />
church, a spacious parsonage was erected for the first<br />
minister, dominee P.N. Ham, who arrived on the ship<br />
Brasilië from Holland. He only stayed for two years,<br />
and was superseded by dominee George Murray, brother<br />
of the famous missionary Andrew Murray. He at<br />
least got a church, that was inaugurated in 1878.<br />
Inhoud • Contents
Contents • Inhoud<br />
Originally the parsonage was a single story dwelling, family home. He kept it in good condition, making sure<br />
but because it also had to be used for school class- that the unfired clay brick walls, corrugated iron roof,<br />
rooms and other functions, it soon became too small. Vic torian archi tectural adornments, yellow wood top<br />
Accordingly, in 1897 they added another floor on top. story floor and the other Oregon pine woodwork were<br />
These extensions also offered enough overnight<br />
space for church mem bers who had to travel from far<br />
always very well maintained. Today it is the Willow historical<br />
guest house.<br />
to attend Nagmaal, for at the time such communion AGRI TECH BESPAAR INSETKOSTE<br />
services often last ed for a whole week. To fit every body<br />
in, wooden room divi ders were erected where needed.<br />
ARTIKEL ► HP Maré<br />
When a new parsonage was built in 1940, the church<br />
In die huidige landbou-omgewing waar alle koste<br />
decided to give the old place to the local school who kon stant styg, is dit noodsaaklik om nuwe praktyke<br />
used it as a girl’s hostel. Many changes were then en meto des te implementeer om insetkoste so laag<br />
made, but luck ily nothing structurally that could have moontlik te hou, maar met optimale opbrengste/wins<br />
marred the beauty of the Vic torian architecture.<br />
as mikpunt.<br />
Still later the old dwelling became a real country “lo- <strong>OVK</strong> het die ATV-diens (Agri Tech-vennoot) saamgestel<br />
sies huis”, catering for borders who needed just a room om op aspekte wat winsgewendheid en kwaliteit ver-<br />
and some meals. This venture did not last long, and<br />
hoog en risiko’s beperk, te fokus. Elke kliënt se unieke<br />
be hoef tes en omstandighede word bekyk voordat ’n<br />
the place again changed hands, this time to Mr. D.<br />
aanbe ve ling vir die produsent gemaak word.<br />
Gellman, a Jewish merchant who used it as a store for<br />
his onion seed, potatoes, skins and other agricultural Die ATV-diens behels die volgende:<br />
products.<br />
• Ruit (“grid’) grondmonsterneming;<br />
In the early seventies Sonny Goul lee, a surveyor that • Voorskrifkaarte vir kunsmis- en kalk;<br />
came from Ken ya, bought the fairly neglected old dwel- • Varieerbare kalk en gips-strooidiens;<br />
ling and changed it back into a com fortable and pretty • Varieerbare “Multibin” kunsmis-strooidiens;<br />
28
• Satellietbeeld (NDVI) dataverwerking;<br />
• Stroperdata-verwerking;<br />
• Rekordhouding van data;<br />
Proses<br />
Die proses begin waar die kliënt se lande wat vir die<br />
ATV-diens geoormerk is, opgemeet word. Die lande<br />
hoef nie noodwendig probleemlande te wees nie,<br />
maar ook lande wat seisoenaal met kunsmis- en kalk<br />
INLIGTING EN KOSTES<br />
29<br />
reggestel word. Die grootte van die ruit waarop die<br />
monster geneem word, word deur die kliënt se be hoefte<br />
bepaal.<br />
Die grondmonsters word dan na ’n bekende Suid-<br />
Afri kaanse laboratorium gestuur vir ontleding. Deur<br />
ge bruik te maak van ’n binnelandse laboratorium word<br />
die omdraaityd verkort voordat ontledingsresultate<br />
Inligting ATV-diens Ander maatskappy<br />
Kalk-bestelling (ton) 54 329<br />
Strooidiens (ha) 25 192<br />
“Grids” (ha) 192 0<br />
Kostes<br />
Grondmonsterneming R 23 030 R 0<br />
Kalk-bestelling R 24 300 R 148 050<br />
Strooikoste R 2 500 R 19 200<br />
Totale koste R 49 830 R 167 250<br />
Tabel: (Afgeronde getalle en koste is weergegee)<br />
Inhoud • Contents
terug ontvang word. Die ontledingsresultate word dan<br />
ver werk om elementkaarte te genereer.<br />
Die kliënt ontvang dan ’n professioneel gebinde doku<br />
ment per plaas vir rekordhouding. Die data word<br />
ver der saam met data van die beskikbare stroper en/of<br />
satel liet beeld (NDVI) verwerk om voorskrifkaarte vir die<br />
betrok ke plaas/ land te genereer.<br />
Die kliënt kry ’n varieerbare kunsmis- en/of kalkkaart<br />
wat hy op sy eie strooier, wat met GPS toegerus is,<br />
kan ge bruik of hy kan die ATV-strooidiens gebruik.<br />
Nog ’n voordeel om die ATV-diens te gebruik, is dat<br />
volledig rekord gehou word van alle landbouverwante<br />
aspekte. Dit is dus moontlik om met genormaliseerde<br />
ATV-PAKKETTE VIR <strong>2013</strong><br />
0,5<br />
1<br />
2<br />
4<br />
–<br />
–<br />
30<br />
opbrengskaarte oor ’n tydperk die opbrengs- en satellietbeeld<br />
(NDVI) data van seisoen tot seisoen en/of<br />
jaar tot jaar te vergelyk.<br />
Dit is ook moontlik om opvolgmonsters te neem om<br />
die reaksie van regstelling met kunsmis en kalk te<br />
be vestig. Daar word ook deeglik rekord gehou van die<br />
regstellings wat gemaak is deur varieerbare kunsmisen<br />
kalk-toe dienings. Dit is dus nie net belangrik om te<br />
meet om te weet nie, maar ook wat daarmee gemaak<br />
word as jy weet.<br />
ATV-diens in die praktyk<br />
In die 2012-seisoen het Jan van Niekerk van Ficksburg<br />
die ATV-diens gebruik. Op die betrokke plaas is 191,91<br />
Ruit- groottes (ha) Chemiese & fisiese kaarte/opsies<br />
Standaard (pH, P, K, Ca, Mg, Na, H+)<br />
en/ of Mikro’s (Fe, Cu, Zn, Mn, S, B)<br />
(Bogrond en/ of ondergrond)<br />
Sand %, Slik % en Klei %<br />
Koolstof %<br />
Inhoud • Contents
ha lande gemonster waarop regstellings gemaak is. ’n<br />
Ander maatskappy het ook tradisionele enkelmonsters<br />
per land op die betrokke plaas geneem, waarop ’n algemene<br />
aanbeveling per land gemaak is.<br />
Twee hektaar-ruite is gebruik teen ’n koste van R120/<br />
ha. ’n Standaard-ontleding is op die monsters gedoen,<br />
wat pH (KCl), P Bray 1, makro’s, mikro’s, swael en boor<br />
insluit het. Die kalkkoste is teen ’n koste van R450/ ton<br />
bereken met ’n strooikoste van R100/ ha.<br />
Resultaat<br />
Die totale besparing op die 191,91 ha was R117 420. Dit is<br />
’n besparing van R612/ ha. Hoewel die besparing eers ná<br />
die proses bereken kon word, moet die geheeldoel van die<br />
proses ook in ag geneem word. Daar is nie net ’n moont likheid<br />
van ’n redelike besparing nie, maar die gronde word<br />
volgens ’n presiese aanbeveling reggestel, wat ’n verdere<br />
voordeel inhou om hoër opbrengste te realiseer.<br />
Vir meer inligting kan die volgende persone gekontak<br />
word in die onderskeie <strong>OVK</strong>-streke:<br />
JAN LODEWYCKX 071 260 0055 ► (Noord-streek<br />
- Ficksburg)<br />
HP MARÉ 082 771 6970 ► (Wes-streek - Hopetown)<br />
STEFAN SWARTS<br />
082 975 7005 ► (Suid-streek - Cradock)<br />
31<br />
BEHEER PROBLEEMDIERE MET<br />
WEIVELDBESTUUR<br />
ARTIKEL ► Tjaart Myburgh<br />
Gebiede in die Noord-Kaap en Vry staat gaan gebuk<br />
on der vee ver lie se as gevolg van probleemdiere. Die probleem<br />
lei tot finansiële in krim ping en gevolglik ver keer de<br />
besluit ne mings wat lei tot bankrot skap. Vee ver liese kan<br />
egter met die regte weiveldbestuur beperk word.<br />
Die manier waarop weistelsels in die ariede dele van<br />
Suid-Afrika be stuur word, is belang riker as die stel sel<br />
self. Veeboere behoort ’n kon stante doel tot beter effektiwiteit<br />
en optimale benutting van elke hulpbron na te<br />
streef.<br />
Plase in die ariede en semi-ariede gebiede van Suid-Afrika<br />
beslaan groot areas wat bestuur bemoeilik. Effek tiewe weidingstelsels<br />
kan ge bruik word om vee weg van pro bleemdiere<br />
te skuif.<br />
Weiveldbestuur kan slegs probleem diere bekamp as lamseisoene<br />
ef fek tief bestuur word. As deur die jaar gelam<br />
word, sal veeverliese baie hoog wees en weiveldbestuur<br />
minder effektief.<br />
Lamseisoene moet beperk word tot een of twee keer<br />
per jaar, wat bestuur ook sal vergemaklik. Lamtydperk<br />
Inhoud • Contents
tot bemarking van slagdiere is kritiek en dus die tydperk<br />
waar die boer meer waaksaam moet wees vir sterftes.<br />
Contents • Inhoud<br />
Volle groeiseisoensrus vir gedeeltes van die plaas is Die grond, hoeveelheid water en die tipe plant is belang-<br />
belangrik om so doen de die natuurlike weiding te laat rike faktore wat by besproeiingskedulering in ag geneem<br />
herstel en kans te gee om saai linge te vestig. Dus, met moet word. Die minerale komponent van grond is be lang-<br />
die regte weiveldbestuur kan probleemdiere bekamp<br />
rik. Dié gedeelte van die grond bestaan uit sand, slik en<br />
en natuurlike weiding kans gegun word om te rus en te<br />
klei, waarvan klei die belangrikste in die grond is.<br />
herstel.<br />
Die sand in die grond absorbeer min water, terwyl die<br />
Probleemdiere kan dus met een vou dige lamseisoene en<br />
weiding sisteme beheer word om sodoende finansiële<br />
voor uitstrewendheid te verseker.<br />
klei hoofsaaklik die water vashou. Gronde varieer in diepte<br />
en in samestelling. Daarom moet verskillende gronde<br />
verskillend be sproei word.<br />
Die doel van besproeiing is om te alle tye die waterbe-<br />
BESPAAR WATER DEUR TE SKEDULEER skik baarheid in die grond so na as moontlik aan veldka-<br />
ARTIKEL ► Tjaart Myburgh<br />
pasiteit te hou. Vir die boer beteken dit dat die water bo<br />
die on der ste grens van plantbeskikbare water gehou<br />
Hewige droogtes in die Wes-Vrystaat en Noord-Kaap moet word.<br />
laat boere twee keer dink voordat kosbare water op hul<br />
Die enigste manier om dit te doen, is om besproeiings-<br />
grond uitgespuit word. Met be sproeiingskedulering kan<br />
water te ske du leer. Moderne metodes en meet in stru-<br />
die regte hoe veelheid water op die regte tyd be sproei<br />
mente wat vir skedulering gebruik word, is eenvoudig<br />
word.<br />
en akku raat. In Hopetown word verskeie “logging soil<br />
Skedulering maak dit moontlik om die plant se behoef- moisture probes” met groot suk ses aangewend.<br />
tes aan water te bevredig en dus die ideale water balans Dit meet die grondwater op ses ver skil len de dieptes en<br />
te skep. Oorbesproei ing sal die grondprofiel oorvol gee ’n goeie aan duiding van die hoeveelheid water be-<br />
maak en afloop sal plaasvind. Onder be sproeiing sal die nodig vir besproeiing om die ver langde waterspanning<br />
32<br />
water vinnig laat drei neer en die plant onder wa ter stremming<br />
plaas.
in die grond te handhaaf. Soos die meeste ander ap parate<br />
wat grondwater meet, moet die instrument ook vir<br />
die grond gekali breer word.<br />
Boere is verantwoordelik om voed sel volhou baar te<br />
pro duseer onder ver an der ende klimaat stoestande.<br />
Doel tref fen de water be nutting is ver al nood saak lik onder<br />
die hui dige droog te toe stande in sommige dele van die<br />
Vry staat en Noord-Kaap.<br />
Besproeiingskedulering is die me dium wat gebruik word<br />
om die water ver bruiksdoel treffendheid te ver hoog. Boere<br />
behoort by uitstek aan dag aan water skedulering te<br />
gee. Daarsonder is optimale bestuur van water binne ’n<br />
weiding stelsel en gewas produksie stelsel onmoontlik.<br />
33<br />
Inhoud • Contents