Woordenlijst - Agniveda
Woordenlijst - Agniveda
Woordenlijst - Agniveda
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
versie 30-12-05 pg 1<br />
<strong>Woordenlijst</strong> Sanskriet - Nederlands<br />
Volgorde van de letters:<br />
a - ā – i - ī – u - ū – ŗ - ļ - e – ai – o – au -<br />
k – g – ŋ – c – j – ñ – ţ – d. – ņ – t – d – n – p – b – m –<br />
y – r – l – v - ś - ş – s – h<br />
Opmerkingen:<br />
1. De palatale d (de d met een punt eronder) is weergegeven als een d. (met een punt erachter).<br />
2. De genasaleerde klinker die wordt weergegeven door een m met een punt eronder, wordt<br />
eveneens weergegeven door de punt erachter te plaatsen.<br />
3. De verschillende kleuren wijzen op de verschillende woordsoorten. Dat wijst zich vanzelf.<br />
a-, an- [ontkennend prefix]<br />
aiņa besmeerd met, afkomstig van,<br />
of behorend tot de mannelijke<br />
zwarte antilope<br />
airāvata naam van Indra’s olifant,<br />
sinaasappelboom<br />
m.f. (ī) n.<br />
m. a-stam<br />
airāvata sinaasappel n. a-stam<br />
akarman niet-handeling n. n-stam a = niet + karman =<br />
handeling<br />
akarman niet werkend, inefficiënt,<br />
intransitief<br />
m.f.n. –an-stam<br />
akārya wat niet gedaan moet worden n. a-stam a = niet + kārya = wat<br />
gedaan moet worden<br />
akta besmeerd met, besmeurd, m.f. (ā) n.<br />
akleşa gemak, geen moeite m. a-stam<br />
√ akş bereiken<br />
as, oog, dobbelsteen, wiel, kar, m. a-stam komt van √ a kş = bereiken<br />
akşa<br />
tempelbeen, boom (Terminalia<br />
Belerica; vrucht is<br />
dobbelsteen)<br />
akşadyū, akşadevin dobbelspeler<br />
akşadyūta het dobbelspel n. a-stam<br />
akşaya niet aan verval onderhevig m.f. (ā) n. komt van a = niet + kşaya<br />
onvergankelijk, onwrikbaar, m.f. (ā) n.<br />
akşara<br />
ondeelbaar<br />
akşara onvergankelijkheid, geschreven n. a-stam ekākşara<br />
= de ene<br />
karakter, lettergreep<br />
lettergreep (OM)<br />
akşi oog n. i-stam komt van √ a kş = bereiken<br />
akşoţa, akşod.a walnotenboom (n: vrucht<br />
v.d.boom)<br />
m. a-stam<br />
√ ag heftig bewegen, kronkelen I p agati<br />
aga berg, boom, het getal 7, slang,<br />
zon, waterpot<br />
m. a-stam<br />
aga niet in staat te lopen m.f. (ā) n. komt van a = niet + √ gam<br />
agaja afkomstig van een berg of een<br />
boom<br />
m.f. (ā) n. komt van aga<br />
agaja alcoholhoudende drank m. a-stam? (in Bower ms.; niet in<br />
Wdb.)<br />
agada gezondheid<br />
aguru licht komt van a = niet + guru<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 2<br />
aguru de welriekende aloë m./n. u-stam komt van a = niet + guru<br />
vuur (element),<br />
m. i-stam<br />
agni<br />
spijsverteringsvuur<br />
agni tejas subtiele energie in de agni v.h.<br />
vuur<br />
n. as-stam<br />
agra voorkant, begin, hoofdpunt n. a-stam<br />
agra beste, superieur m.f. (ā) n.<br />
agrakasta vinger m. a-stam<br />
agrima voorste, belangrijkste, oudste m.f. (ā) n.<br />
aghoşa stemloos m.f. (ā) n.<br />
aghnat niet dodende m.f.n. at-stam a + praet.pres. van √ han<br />
√ aŋk stempelen, brandmerken X aŋkayati<br />
aŋka hoek, curve, menselijk lichaam,<br />
schoot, brandmerk, merk, cijfer<br />
m. a-stam<br />
aŋkura spruit, jonge loot m. a-stam<br />
aŋga ledemaat, lid, lichaam, wezen n. a-stam<br />
aŋgiras Angiras (een rishi) eigenn.; m. as-stam<br />
aŋgurīyaka ring voor vinger m./n. a-stam<br />
aŋgula breedte van de duim,<br />
vingerbreedte, maat<br />
m. a-stam<br />
aŋguli vinger, teen f. i-stam<br />
aŋguşţha duim, grote teen m. a-stam<br />
de lengte van een duim m.f. (ī) n.<br />
aŋguşţhamātra hebbend<br />
de lengte van een duim m.f. (ikā) n.<br />
aŋguşţhamātraka hebbend<br />
acala standvastig, bewegingloos m.f. (ā) n. a = niet + cala = bewegend<br />
acira spoedig a = niet + cira = lange tijd<br />
acirāt na een korte tijd<br />
acireņa in een korte tijd<br />
accha helder, niet in de schaduw m.f. (ā) n.<br />
accha naar- (richting) prefix<br />
ajāji, ajājī komijn (Cuminum cyminum),<br />
Nigella indica<br />
ajāvi schapen en geiten m.pl.<br />
ajira snel m.f. (ā) n.<br />
ajīrņa slechte spijsvertering n. a-stam<br />
ajīrņa onverteerd m.f. (ā) n.<br />
ajñāta ongekend, onverwacht, niet<br />
verwant<br />
m.f. (ā) n. a = niet + jnāta = wetend<br />
ajñāti een niet verwante m. i-stam<br />
ajñāna onwetendheid (spiritueel) n. a-stam a = niet + jnāna = wijs<br />
ajñāna onwetend, dom, onwijs m.f. (ā) n. a = niet + jnāna = wijs<br />
añca krullend, rondgaand m.f. (ā) n.<br />
aţţa hoog, luid<br />
aņu heel erg klein m.f. (vī) n.<br />
aņu het allerkleinste, een atoom m. u-stam<br />
aņd.a ei, scrotum, testikel n. a-stam<br />
atah. vanaf hier, daarom, vanuit dit,<br />
oude abl. van pron. basis a =<br />
vanaf die tijd, voortaan<br />
dit<br />
ati- voorbij, over(heen),<br />
overtreffend, extreem<br />
prefix<br />
ati + √ i > atī voorbijgaan II p atyeti<br />
atikātara verlegen m.f. (ā) n.<br />
atikrānta voorbijgegaan m.f. (ā) n.<br />
atithi gast m. i-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 3<br />
atidāruņa vreselijk m.f. (ā) n.<br />
atibībhatsa erg boosaardig m.f. (ā) n.<br />
atiśaya superioriteit (kwal. of kwant.),<br />
uitzonderlijk resultaat<br />
m. a-stam komt van ati + √ śī<br />
atiśaya superieur, alles achter zich<br />
latend<br />
m.f. (ā) n. komt van ati + √ śī<br />
atiśayam, atiśayena zeer<br />
ati + √ śī overtreffen II a atisete<br />
atīva zeer<br />
atura niet vrij, niet rijk, zwak, ziek m.f. (ā) n. a + tura = sterk, machtig<br />
atŗpta onverzadigd, nieuwsgierig m.f. (ā) n.<br />
atŗpti onverzadigbaarheid f. i-stam<br />
atya lopend m.f. (ā) n.<br />
atyanta (< ati-anta) (lett.: buiten de grens) intens,<br />
buitengewoon, heel erg,<br />
extreem<br />
m.f. (ā) n.<br />
atyapraseka grote speekselproduktie m. a-stam<br />
atyāhita calamiteit n. a-stam<br />
atyudāra trots, eervol m.f. (ā) n.<br />
atra hier, tot hier<br />
atrabhavatī Hare Majesteit, deze dame f. ī-stam<br />
atha a.h.begin van zin: nu, dan, hier,<br />
daarna, en, ook, als;<br />
a.h.begin van hfdst.: hier begint<br />
( iti = hier eindigt)<br />
atharvan de vuurpriester, zijn magische<br />
bezweringen<br />
m.<br />
atha vā of anders, of beter gezegd, of<br />
liever, of zo<br />
atho (= atho+u) naderhand, daarna<br />
√ ad eten II p atti<br />
adah. - amuşya dat (sg.ntr. N/A) – ervan (G) pron.dem. n.b. m./f.: asau<br />
adah. zo<br />
aditi Aditi (zon) eigenn.; f. i-stam<br />
adbhuta buitengewoon, wonderbaarlijk m.f. (ā) n.<br />
adya vandaag<br />
adya huidige m.f. (ā) n.<br />
adya eetbaar, geschikt om te eten m.f. (ā) n. komt van √ ad<br />
adya voedsel, graan n. a-stam komt van √ ad<br />
adharma ontkenning van dharma,<br />
onrecht, wetteloosheid, chaos<br />
m. a-stam<br />
adhastāt beneden + gen.<br />
adhi- op, over, in, opzij van prefix<br />
adhi + √ i (> adhī) leren, observeren, begrijpen,<br />
zorgen voor, denken aan<br />
II p adhyeti<br />
adhika toegift, extra n. a-stam<br />
adhika excessief, in hoge mate m.f. (ā) n.<br />
adhikaraņa aan het hoofd plaatsing,<br />
onderwerp, magistraat,<br />
gerecht, plaats van handeling<br />
(locatief), relatie tussen<br />
woorden<br />
n. a-stam komt van adhi + √ kŗ<br />
adhikāra regel, autoriteit, recht,<br />
overkoepelende regel (gramm.)<br />
m. a-stam komt van adhi + √ kŗ<br />
adhi + √ kŗ aan het hoofd plaatsen, superieur<br />
zijn/worden<br />
a adhikurute<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 4<br />
adhi + √ gam bemerken, vinden, benaderen<br />
(voor sex), studeren, lezen,<br />
verkrijgen<br />
I adhigacchati<br />
adhigama het verkrijgen, kennis, profijt m. a-stam<br />
adhideva geest, mind n. a-stam<br />
adhipati opperheer, heerser m. [marmapunt]<br />
adhibhūta object n. a-stam<br />
adhi + √ śī slapen op, neerliggen op II a adhiśete<br />
adhi + √ şţhā staan op, afhangen van, bewonen,<br />
staan boven, regeren<br />
adhişţhita bewoond, bedoeld, gereguleerd m.f. (ā) n.<br />
adhīta bereikt, bestudeerd m.f. (ā) n.<br />
adhīra ongeduldig, laf, onstandvastig m.f. (ā) n.<br />
adhīram ongeduldig<br />
adhīrata ongeduld a + dhairyam = stevigheid,<br />
stabiliteit, geduld<br />
adhişţhāna standpunt, plaats, woning m. a-stam komt van adhi + √ sthā<br />
adhūna nu<br />
adhŗita rusteloos, niet onder controle<br />
zijnde<br />
m.f. (ā) n.<br />
adhŗiti gebrek aan standvastigheid,<br />
besluiteloosheid<br />
f. i-stam<br />
adhyaśana te veel eten m. a-stam<br />
adhyāya hoofdstuk, lezing, studie, tijd<br />
voor studie<br />
m. a-stam<br />
adhyātama Zelf n. a-stam<br />
adhyuşita bewoond m.f. (ā) n. komt van √ vas = wonen<br />
adhvan weg, loop, afstand, tijd,<br />
methode, baan (v.e. planeet)<br />
m. n-stam<br />
adhvara religieuze ceremonie, offer,<br />
soma ceremonie<br />
adhvaryu priesterfunctie: handelend<br />
priester, ritualist (hoort bij de<br />
yayurveda)<br />
m. a-stam<br />
√ an ademen II p aniti<br />
- ana [primair suffix; maakt neutr.<br />
woorden van ww-stam]<br />
gamana (het gaan) = √ gam<br />
+ ana; darśana = √ darś +<br />
ana.<br />
ana adem m. a-stam komt van √ an = ademen<br />
ananta eindeloos, eeuwig, grenzeloos m.f. (ā) n. an + anta<br />
anartha ommekeer, ramp m. a-stam<br />
anala vuur, god van het vuur, m. a-stam<br />
spijsverteringskracht, gal<br />
anavastha niet stabiel m.f. (ā) n. an + avastha<br />
anavasthita onzeker (m.n. in gedrag) m.f. (ā) n. an + avasthita<br />
anavasthitatva onzekerheid, labiliteit n. a-stam an + avasthita + tva<br />
anavasthitacitta onzeker van geest m.f. (ā) n. anavasthita + citta<br />
anaśana vasten, geen voedsel gebruiken m. a-stam<br />
anādi zonder begin<br />
anās geen mond of gezicht hebbend<br />
anāha te veel ama en/of feces in het<br />
spijsverteringskanaal,<br />
waardoor normale<br />
darmbeweging onmogelijk is;<br />
m. a-stam<br />
obstipatie, winderigheid.<br />
anāhata hartchakra [4 e chakra]<br />
anāhata niet geslagen, nieuw, intact m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 5<br />
anīka gezicht, verschijning, rij, mars,<br />
oorlog, gevecht<br />
m./n. a-stam komt van √ an<br />
anitya tijdelijk m.f. (ā) n. a + nitya = eeuwig<br />
anila kosmisch prāna, vata, vayu,<br />
een v.d. 49 winden, een v.d. 8<br />
halfgoden, vata-ziekte (als<br />
reuma, verlamming e.d.)<br />
m. a-stam<br />
aniśam ononderbroken, voortdurend<br />
anīśvara geen heerser hebbend m.f. (ā) n.<br />
anīśvaratva verlies van controle over de<br />
spieren<br />
n. a-stam<br />
anu- achter(na), volgend, langs prefix<br />
anu + √ iş zoeken, nemen VI p anvicchati<br />
anu + √ kamp sympathiseren met, medelijden<br />
hebben met<br />
I anukampate<br />
anukaraņa imitatie n. a-stam komt van anu + √ kŗ<br />
anukūla aantrekkelijk m.f. (ā) n.<br />
anu + √ kŗ erna doen, volgen, imiteren I anukampate<br />
anuga volgend, overeenkomend met m.f. (ā) n.<br />
anu + √ grah plezier doen, begunstigen IX anugŗhņāti<br />
anugraha gunst,vriendelijkheid, hulp m. a-stam<br />
anuja jonger, later geboren m.f. (ā) n.<br />
anudeśa een naar het voorafgaande<br />
verwijzende regel<br />
m. a-stam<br />
anunāsika nasaal, neusklank n. a-stam<br />
anu + √ pad volgen anugŗhņāti<br />
anupada koor, refrein n. a-stam<br />
anubandha binding, hechting, resultaat m. a-stam<br />
anurūpa gemakkelijk, passend m.f. (ā) n.<br />
anu + √ lip insmeren (het lichaam) anugŗhņāti<br />
anulepana insmeren of oliën v.h. lichaam n. a-stam komt van anu + √ lip<br />
anulomana het sturen in de juiste richting n. a-stam komt van anu +<br />
anuvrata toegewijd aan, gehecht aan m.f. (ā) n. + gen. / acc.<br />
anuśaya spijt, gevolg. konsekwentie m. a-stam komt van anu + √ ś ī<br />
anubandha gevolg, consequentie<br />
anu + √ paś kijken naar, waarnemen,<br />
ontdekken, beschouwen<br />
u anupaśyati, -te<br />
anu + vi + √ dhā regeren, als regel opleggen III u pass.: anuvidhīyate<br />
anuśaya spijt m. a-stam<br />
anu + √ śī naast liggen IX<br />
anutsāha gebrek aan energie en moed m. a-stam<br />
anutseka bescheidenheid m. a-stam lett.: niet-arrogantie<br />
anu + √ sthā uitvoeren, volbrengen I anutişţhati<br />
anu + √ smŗ herinneren i anusmarati<br />
anusvāra (punt boven syllabe geeft nasalering<br />
aan; in transcriptie punt eronder)<br />
m. a-stam lett.: na-klank (anu+svara)<br />
anūpa levend in moerasland m.f. (ā) n.<br />
anta einde, grens m. a-stam<br />
antaka dood (lett.: hij die het einde<br />
maakt)<br />
m. a-stam anta + ka<br />
antar binnen(in) (+ gen.), tussen (+<br />
acc.)<br />
antar- binnen(in), tussen, temidden<br />
van<br />
prefix<br />
antara binnenste, interval, afstand,<br />
tijd, gelegenheid, ziel, hart<br />
n. a-stam<br />
antara intern, binnenste, intiem m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 6<br />
antaratama meest dichtbij, intiemste m.f. (ā) n.<br />
antarātman ziel, innerlijke gevoelens, hart m. n-stam<br />
antarāya obstakel, dat wat een scheiding<br />
creëert<br />
m. a-stam<br />
antarita naar binnen gegaan, er tussen<br />
door gegaan, vertrokken,<br />
afgescheiden<br />
m.f. (ā) n.<br />
antar + √ dhā verbergen a antardhatte<br />
antardhā bedekking, het verbergen f. ā-stam van antar + √ dhā<br />
antardhi bedekking, het verbergen,<br />
verdwijning<br />
m. i-stam van antar + √ dhā<br />
antika nabijheid n. a-stam<br />
antika nabije m.f. (ā) n.<br />
antike nabij<br />
antya laatste m.f. (ā) n.<br />
antrāda ‘wormen’ in de darmen m. a-stam<br />
√ andh verblinden X p andhayati<br />
andha blind, duister m.f. (ā) n. komt van √ andh<br />
andha duisternis, donker water n. a-stam komt van √ andh<br />
anna voedsel, rijst(korrel) n. a-stam pp. van √ ad = eten<br />
annadāna het geven van voedsel n. a-stam<br />
annaprāśana de eerste keer rijst geven aan<br />
een baby (ceremonie)<br />
n. a-stam<br />
annabhuj (k) voeding etend m.f. (ā/ī) n.<br />
annāda etend m.f. (ā/ī) n.<br />
annādana het eten van voedsel n. a-stam<br />
annapaca het verteren van voedsel<br />
anya; zie anyah. ander pron.adj.<br />
anya kah. wie anders<br />
anyacca bovendien<br />
anyatara een van de twee m.f. (ā) n. aparte verbuiging<br />
anyatas aan een van de twee kanten<br />
anyatra elders, aan de andere kant,<br />
behalve<br />
anyathā anders, verschillend, op een<br />
andere manier<br />
anyah., anyat, anyā ander pron.adj.; als sah.<br />
anyonya (< anyah. anya) elkaar, wederkerig<br />
anvaya opeenvolging, familie m. a-stam<br />
anvāje + √ kŗ helpen, support geven<br />
anvita vergezeld door, vol met m.f. (ā) n.<br />
anhijña converserend met m.f. (ā) n. + gen.<br />
ap water, lucht, watergod f. cons.-stam meestal in het meervoud<br />
ap werk n. cons.-stam meestal in het meervoud<br />
apa- van, vandaan, weg, terug, naar<br />
beneden<br />
prefix<br />
apa + √ kŗş iets bij iemand verwijderen,<br />
wegnemen<br />
I p apakarşati<br />
apakti indigestie, onvolwassenheid f. i-stam komt van √ pac = verteren<br />
apaŋka niet bezoedeld, schoon, droog m.f. (ā) n. [apanga = marmapunt]<br />
apathya ongezond, niet passend m.f. (ā) n.<br />
apanīta verwijderd, weggedaan m.f. (ā) n.<br />
apa + √ yā weggaan, vertrekken II p<br />
apara inferieur, slecht, uit het westen<br />
afkomstig, vreemd,<br />
ongebruikelijk, onbewerkt<br />
m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 7<br />
apara volgende m.f. (ā) n.<br />
aparatva inferioriteit, uitstel n. a-stam a + paratvam = superioriteit<br />
aparam verder, bovendien<br />
aparāga ontevredenheid m. a-stam<br />
aparādha aanval, overtreding,<br />
m. a-stam<br />
belediging, schuld<br />
aparigraha afwijzing, armoede m. a-stam<br />
apalāpa ontkenning [marmapunt]<br />
apavārita verborgen m.f. (ā) n.<br />
apaha verwijderend, vernietigend m.f. (ā) n.<br />
apa + √ hŗ wegdragen, wegbrengen I apaharati<br />
apahŗta weggedaan, verwijderd,<br />
gestolen<br />
apahnava ontkenning, liefde m. a-stam<br />
apādāna verwijdering, verhuizing,<br />
ablatief<br />
n. a-stam<br />
apāya vertrek, vernietiging,<br />
m. a-stam<br />
verwonding, dood, calamiteit<br />
api ook, zelfs, [vraagwoord],<br />
hoewel,even, gelijk, en [ns.vw<br />
tussen zinnen; encl.]<br />
[maakt vra vn onbepaald]<br />
api- op, (dicht)bij prefix<br />
api nāma misschien<br />
apūpa maatijd, koek, brood m. a-stam<br />
apūrva vreemd m.f. (ā) n.<br />
apauruşeya niet gemaakt door mensen, niet<br />
menselijk<br />
m.f. (ā) n. a + puruşa + eya<br />
apcara watervogel, waterdier m. a-stam<br />
apya tejas subtiele energie in de agni v.h.<br />
water<br />
n. as-stam<br />
apŗkta niet gecombineerd, apart m.f. (ā) n.<br />
staande<br />
abahu niet veel, weinig m.f. n.<br />
abda water gevende m.f. (ā) n.<br />
abda jaar, wolk m. a-stam<br />
abdaśata eeuw n. a-stam<br />
abhayā (vrucht v.d.) haritakiboom f. ā-stam<br />
(Terminalia chebula)<br />
abhāga zonder plezier m.f. (ā) n.<br />
abhi- naar (toe), tegemoet, tegen prefix<br />
abhi+ √ as uitoefenen, practiseren IV abhyasyati<br />
abhi + √ gam gaan naar, naderen, volgen,<br />
ondernemen, verkrijgen<br />
I p abhigacchati<br />
abhi + √ jan opnieuw geboren worden, ergens IV a abhijāyate<br />
voor geboren worden, herleven<br />
abhijña vertrouwd met m.f. (ā) n. + gen.<br />
abhi + √ dhā zeggen III abhidadhāti<br />
abhi + √ dhī beschouwen, overdenken III a abhidīdhīte<br />
abhidāna naam, spreken, naamgeving,<br />
uitdrukking, woordenboek<br />
n. a-stam.<br />
abhi + pre (< abhi + pra naderen, denken aan abhipraiti<br />
+ √ i)<br />
abhi + √ nand juichen, zich verheugen I p abhinandati<br />
abhi + pra + √ math intensief karnen I, IX p abhipramathati<br />
abhiyukta ijverig m.f. (ā) n.<br />
abhi + √ laş schrapen, streven naar abhilaşati<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 8<br />
abhilāşa gierigheid, passie voor m. a-stam. + loc.<br />
abhi + √ likh tekenen VI abhilikhati<br />
abhi + √ vad © groeten x abhivādayate<br />
abhiśaŋkā twijfel, vrees f. ā-stam<br />
abhiśaŋkin twijfelend, verwachtend,<br />
vrezend<br />
abhişyanda stroming, vloed, vergroting,<br />
overbodigheid, overtolligheid<br />
druppelend, stromende,<br />
m. a-stam<br />
abhişyanda, -din tranende, laxerende<br />
abhisneha overdreven voorliefde,<br />
aantrekkingskracht<br />
m. a-stam<br />
abhihita genoemd, uitgesproken,<br />
verklaard, voorgehouden<br />
m.f. (ā) n.<br />
abhi + √ hŗ brengen, offeren abhiharati<br />
geen aarde, niet de juiste f. i-stam<br />
abhūmi<br />
plaats<br />
abhyaŋga massage m. a-stam<br />
abhyava + √ hŗ in het water gooien, laten eten<br />
abhy + √ aś overmeesteren abhyaśnoti<br />
abhyāśa bereikte, verwacht resultaat m. a-stam<br />
abhy + √ as werpen (pijlen), aandacht richten,<br />
oefenen, vermenigvuldigen,<br />
onderwijzen<br />
abhyaśnoti<br />
abhyāsa toevoeging, regelmaat,<br />
herhaling, gewoonte, gebruik,<br />
m. a-stam van abhy + √ as<br />
abhyasta gewend aan, vertrouwd met,<br />
geoefend, herhaald<br />
m.f. (ā) n.<br />
abhyupa + √ i (><br />
abhyupe)<br />
naderen, bereiken, verkrijgen abhyupaiti<br />
abhyupa + √ gam naderen, bereiken, verkrijgen I p<br />
abhyśaŋkin twijfelend, verwachtend<br />
abhra wolk, atmosfeer, kalk (med.),<br />
mica (med.)<br />
n. a-stam<br />
√ am gaan, dienen, eren, verwonden II amati; amayati = hij raakt<br />
gewond of ziek; ppp. =<br />
amita/ānta<br />
ama mango<br />
amadyapa niet alcohol drinkend m.f. (ā) n. a + madya (wijn) + pa<br />
(drinken)<br />
amātya minister m. a-stam<br />
amāya niet slim a+māya<br />
amī - amūn- amīşām die (pl.masc. N) – (A) – (G) pron.dem.<br />
amū- amuyoh. die twee (du.masc.+ntr.+fem. N/A)<br />
– (G)<br />
pron.dem.<br />
amūd.ha helder van geest (lett.: niet<br />
verward)<br />
m.f. (ā) n.<br />
amūni- amīşām die (pl.ntr. N/A) – (G) pron.dem.<br />
amūh. - amūşām deze (pl.fem. N/A) – (G) pron.dem.<br />
amŗta onsterfelijk m.f. (ā) n.<br />
amŗta onsterfelijkheid, nectar,<br />
onsterfelijke, naam van<br />
verschillende planten<br />
n. a-stam<br />
amŗtatva onsterfelijkheid n. a-stam amŗta + suffix tva<br />
amedhya onzuiver, onrein m.f. (ā) n.<br />
amedhya faeces, uitwerpselen n. a-stam<br />
ambā moeder f. ā-stam voc. amba<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 9<br />
ambu water n. u-stam<br />
ambudhara wolk (lett.: waterhouder) m. a-stam<br />
ambhas water, de hemelse wateren n. as-stam<br />
amla zuur m.f. (ā) n.<br />
amla zuurte, azijn m. a-stam<br />
amla zure yoghurt n. a-stam<br />
amlaka klaverzuring m. a-stam<br />
amlikā, amlīkā maagzuur, klaverzuring f. ā-stam<br />
am.śa deel, portie, lengte- of<br />
breedtegraad, dag<br />
m. a-stam<br />
am.śu fijne draad, vezel (v.d. m. u-stam<br />
Somaplant), straal (maan/zon)<br />
am.śumatī Somaplant, Somasap, (de<br />
vrucht v.d.)Hedysarum<br />
Gangeticum<br />
f. ī-stam<br />
am.sa deel, part, schouder m. a-stam [marmapunt]<br />
am.saphalaka schouderblad n. a-stam [marmapunt]<br />
am.hu- nauw alleen in samenstellingen<br />
am.hubedī vulva (lett.: een nauw spleetje<br />
hebbend)<br />
f. ī-stam<br />
aya het gaan m. a-stam<br />
aya ah<br />
ayana gaande m.f. (ā) n. komt van √ i = gaan<br />
ayana pad, weg n. a-stam komt van √ i = gaan<br />
ayam, idam, iyam deze, dit, deze; wat volgt Pron.dem.; als sah.<br />
ayam - imam - asya deze, hij (sg.masc. N) – (A) –<br />
(G)<br />
pron.dem.<br />
ayas metaal, ijzer, goud, staal n. as-stam<br />
ayaspātra ijzeren ketel m. a-stam<br />
ayasmaya gemaakt van metaal, ijzer m.f. (ī) n.<br />
ayukta weerbarstig m.f. (ā) n. sst. van a = niet + yukta =<br />
verbonden<br />
aye ah!<br />
ayodhyā Ayodhyā (stad) eigenn.; f. ā-stam<br />
araņi, araņī vuurhoutje f. i-stam; f. ī-stam<br />
araņya afstand, vreemd land,<br />
wildernis, bos<br />
n. a-stam<br />
araņyaka bos, woud n. a-stam<br />
elleboog, onderarm,<br />
m. i-stam<br />
aratni<br />
lengtemaat<br />
arabdha geaccumuleerd m.f. (ā) n.<br />
arasa smakeloos m.f. (ā) n. a + rasa<br />
arişţa kruidenwijn, gedestilleerde<br />
drank, likeur, neemboom<br />
(Azadirachta Indica), knoflook<br />
m. a-stam<br />
aru zon m. u-stam<br />
aruņa roodbruin, de kleur van de<br />
ochtendgloed<br />
m.f. (ā/ ī) n.<br />
aruņa rood, het ochtendgloren, de zon m. a-stam<br />
arus zweer, wond n. us-stam<br />
arogya gezond m.f. (ā) n. a + rogya<br />
arocaka tegenzin in eten, indigestie, m. a-stam<br />
arocaka niet schijnend, tegenzin in eten<br />
hebbend<br />
m.f. (ā) n.<br />
arka zon, straal, zonnegod, hymne,<br />
boomsoort<br />
m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 10<br />
√ arc eren I ārcati<br />
arcana erend, aanbiddend m.f. (ī) n.<br />
arcana, arcanā eerbied, aanbidding n. a-stam; f. ā-stam<br />
arjuka Ocimum Gratissimum<br />
m. a-stam<br />
(basilicumsoort)<br />
arjuna Arjuna eigenn.; m. a-stam<br />
artana scheldend m.f. (ā) n.<br />
artana afkeuring, straf n. a-stam<br />
arti pijn, onheil f. i-stam<br />
artha welvaart, doel, object, zaak,<br />
werk, nut, betekenis<br />
m./n. a-stam<br />
arthavat betekenisvol, weelderig m.f. n. vat-stam<br />
arthin bezig, op zoek naar, actief, m.f. n. in-stam<br />
producerend, strevende naar<br />
arthinī iemand die een verzoek doet,<br />
een bedelaar, een bidder<br />
ardana rusteloos, storend,<br />
vernietigend, opwindend<br />
m.f. (ā) n.<br />
ardita aangezichtsverlamming m. a-stam<br />
arditin spasmen in het gezicht hebbend<br />
ardha half m.f. (ā) n.<br />
ardha zijde, helft, midden, plaats m./n. a-stam<br />
ardhika voor de helft,de helft vormend<br />
van<br />
arbuda gezwel, tumor, kanker m./n. a-stam<br />
arśa schade, aambeien m. a-stam komt van √ riş<br />
= verwonden<br />
arśas (ifc: arśo) aambeien n. as-stam komt van √ riş<br />
= verwonden<br />
√ arh waard zijn I p arhati<br />
arha waard, toestemming hebbend m.f. (ā) n. komt van √ arh = waard zijn<br />
alam genoeg (of: stop met), goed,<br />
adequaat, competent, in staat<br />
+ instr. of gerund/inf.<br />
alasa zonder energie, lui, uitgeput,<br />
inactief<br />
m.f. (ā) n.<br />
alasaka flatulentie, opgezette buik die<br />
hol klinkt<br />
m. a-stam<br />
alāsya niet dansend m.f. (ā) n. a + lāsya<br />
alpa klein m.f. (ā) n.<br />
√ av leiden, offeren, promoten,<br />
beschermen, gebruiken<br />
I p avati; perf. 3 sg. (āva)<br />
ava- neer(waarts), weg prefix<br />
ava+ √ āp verkrijgen, bereiken V p<br />
ava+ √ kşip neerwerpen avakşipati<br />
avakşepaņa het omver gooien, blamering n. a-stam komt van ava + √ kşip<br />
ava+ √ gam begrijpen, verstaan I avagacchati<br />
ava+ √ grah laten gaan, stoppen, scheiden IX p avagŗhņāti<br />
avagraha obstakel, scheiding,<br />
scheidingsteken [teken dat initale<br />
a is verdwenen]<br />
m. a-stam<br />
avatāra incarnatie, nederdaling (lett.: m. a-stam komt van ava + √ tŗŗ =<br />
iemand die naar beneden<br />
oversteekt)<br />
oversteken + a<br />
ava+ √ tŗŗ verdwijnen, neerdalen;<br />
I avatarati<br />
© wegdoen, verwijderen<br />
© avatārayati<br />
ava+ √ nam bukken, naar beneden buigen,<br />
neerbuigen<br />
I avanamati<br />
avana voorkeur, bescherming, plezier n. a-stam komt van √ av =<br />
beschermen<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 11<br />
avani loop v.e. rivier, rivierbedding,<br />
aarde, grond<br />
f. i-stam<br />
avabhāsana het duidelijk worden, het<br />
schijnende, buitenste huidlaag<br />
n. a-stam<br />
avabhāsin schijnend,helder m.f. n.<br />
avabhāsinī buitenste huidlaag f. in-stam<br />
avamarda (dis)stress n. a-stam<br />
avayava deel, lid m. a-stam<br />
avara laag(ste), minder, inferieur,<br />
minste, gemeen, uit het westen<br />
afkomstig<br />
m.f. (ā) n.<br />
avara gebrek aan grootheid, laagheid n. a-stam vara = beter, weldaad<br />
ava+ √ lamb vasthechten aan<br />
avaleha extract, pasta van honing, ghee<br />
en kruiden<br />
m. a-stam<br />
avalguja Veronica Anthelminthica m. a-stam<br />
avalokitā Avalokita eigenn.; f. ā-stam<br />
avasara gelegenheid m. a-stam<br />
avasāņa einde, conclusie n. a-stam<br />
avasita beeindigd, voorbij m.f. (ā) n.<br />
avasthapāka spijsverteringsproces m. a-stam<br />
avasthā staat, conditie, toestand f. ā-stam<br />
ava + √ han wegsturen, slaan<br />
avi schaap, wol m. i-stam<br />
avi ooi f. i-stam<br />
avi aangenaam<br />
avidyā onwetendheid f. ā-stam<br />
avinaya onhoffelijkheid; gebrek aan<br />
goede manieren<br />
m. a-stam a + vinayah.<br />
avirati ontevredenheid f. i-stam<br />
avirodhi in overeenstemming daarmee<br />
avivekin zich niet onderscheidend, dom,<br />
geen onderscheidingsvermogen<br />
hebbend<br />
m.f. n. in-stam a + vivekin = wijs<br />
avişaya iets wat buiten het gezichtsveld<br />
ligt<br />
m. a-stam<br />
avŗta onuitgenodigd, niet gecheckt m.f. (ā) n.<br />
avyakta ongezien, onwaarneembaar,<br />
niet manifest<br />
m.f. (ā) n.<br />
avyaya gemaakt van schapenhuid m.f. (ā) n.<br />
avyaya onverbuigbaar woord, partikel n. a-stam<br />
avyaya onveranderlijk, onvergankelijk,<br />
onverbuigbaar<br />
m.f. (ā) n.<br />
√ aś eten V u āśayati<br />
aśaraņa hulpeloos m.f. (ā) n.<br />
aśu adem, vitaliteit m. u-stam<br />
aśubha het slechte, niet-goede n. a-stam a = niet + śubham = goed<br />
aśnat etende<br />
aśnīyat wordende gegeten<br />
aśman steen, rots, nierstenen m. n-stam<br />
aśmarī nierstenen, niergruis f. ī-stam<br />
aśraddhā zonder vertrouwen, geloof sst. van a = niet + śrad =<br />
hart + dhā<br />
= zich richtend,<br />
plaatsend<br />
aśrānta onvermoeibaar m.f. (ā) n.<br />
aśru traan n. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 12<br />
aśva paard m. a-stam<br />
aśvaka veulen, jonge henst m. a-stam aśva + ka<br />
aśvatara muildier (lett.: beter paard) m. a-stam aśva + vergr.trap tara<br />
aśvin een paard bezittend m.f.n. in-stam<br />
aśvin wagenmenner m. in-stam<br />
aşţa acht<br />
aşţhadā achtvoudig, verdeeld in acht<br />
porties<br />
aşţama achtste m.f. (ī) n.<br />
aşţhāŋga acht ledematen hebbend m.f. (ā) n.<br />
aşţhāŋga dat wat acht ledematen heeft m. a-stam<br />
aşţhāŋga-yoga acht ledematen van de yoga m. a-stam<br />
aşţhādhā achtvoudig, in acht delen<br />
verdeeld<br />
aşţhādhyāyī verzameling van acht<br />
boeken/hoofdstukken; Panini’s<br />
grammatica<br />
f. ī-stam<br />
aşţhi bot, been. pit n. i-stam = asthi<br />
aşţhī-vat knie (lett.: bot bevattend) meestal in dualis<br />
- as [primair suffix; maakt neutr.<br />
woorden van ww-stam]<br />
manas (mind) = √ man + as.<br />
√ as zijn, bestaan II asti<br />
asaŋga onthecht m.f. (ā) n. a+saŋ<br />
ga<br />
asaŋga niet gehechtheid m. a-stam a+saŋ<br />
ga + loc.<br />
asau, adah., asau die, dat, die (sterker) pron.dem.; als sah.<br />
asau – amum -<br />
amuşya<br />
die (sg.masc. N) – (A) – (G) pron.dem.<br />
asat slecht m.f. (at ī) n.<br />
asattva niet bestaan, afwezigheid n. a-stam a+sattva<br />
asam.jña betekenisloos m.f. (ā) n.<br />
asam.jñā naamloze f. ā-stam<br />
asam.toşa teleurstelling m. a-stam<br />
asaha ongeduldig, niet in staat iets te<br />
dragen<br />
m.f. (ā) n.<br />
asahişņutā onmacht om iets te verdragen f. ā-stam<br />
asahişņutva onmacht om iets te verdragen n. a-stam<br />
asādhya niet te genezen, niet te<br />
verkrijgen<br />
m.f. (ā) n.<br />
asātmya ongezond m.f. (ā) n.<br />
asātmya lage immuniteit, allergie m. a-stam<br />
asiddhi misslag, mislukking m. i-stam<br />
asu vitale adem m. u-stam<br />
asura goddelijk, spiritueel m.f. (ā) n.<br />
asura heer, god (oud); duivel (jong) m. a-stam<br />
asurendra heer van de duivels m. a-stam<br />
goddelijk, spiritueel,<br />
m.f. (ā) n.<br />
asurya<br />
demonisch<br />
√ asūya ontevreden zijn, mismoedig zijn p<br />
asŗij bloed n. cons.-stam<br />
asŗgdara menorrhagia, overvloedige<br />
menstruatie<br />
m. a-stam<br />
asŗj bloed, gestold bloed,<br />
menstruatiebloed<br />
n. cons.-stam<br />
asod.ha niet te verdragen, niet te<br />
beheersen/overwinnen<br />
m.f. (ā) n.<br />
asta huis n. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 13<br />
asta zonsondergang, einde, dood m. a-stam<br />
astam thuis<br />
astra projectiel, wapen, raket, pijl,<br />
boog<br />
n. a-stam (soms m.)<br />
asthāne (a+sthāne) onjuist, onterecht loc.<br />
asthi bot, been. pit n. i-stam<br />
asphuţa onduidelijk, onleesbaar m.f. (ā) n.<br />
asra bloed, traan n. a-stam<br />
√ ah spreken defect verbum; alleen perf. 3<br />
sg. (āha) en 3 pl. (āhuh.)<br />
aha dag n. a-stam<br />
aham – mām – mama ik (N) - mij (A) – van mij, mijn pron.pers.<br />
(me)<br />
(G)<br />
aham.kāra ik, de ik-maker, het ikbewustzijn,<br />
zelfzucht,<br />
eigenwaan<br />
m. a-stam<br />
aham.kāra zelfbewust m.f. (ā) n.<br />
ahan feestelijke dag, aangewezen<br />
dag voor iets, dag<br />
n. n-stam<br />
ahar feestelijke dag, aangewezen<br />
dag voor iets, dag<br />
n. cons-stam<br />
ahi slang m. i-stam<br />
ahim.sā geweldloosheid, passief verzet, f. ā-stam a + him.sā<br />
(komt van √ han<br />
niet-verwonding<br />
= doden + ā)<br />
aho oh! aha! hé!<br />
ahni op een feestelijke dag,<br />
aangewezen dag voor iets, dag<br />
n. cons-stam locatief van ahar<br />
- ā [primair suffix; maakt fem.<br />
woorden van ww-stam]<br />
cintā (gedachte) = √ cint +<br />
ā.<br />
ā- terug, hierheen<br />
roepen<br />
prefix<br />
ākāśa ether (element) m.n.<br />
ākūti intentie, wens f. i-stam<br />
ākŗti verschijningsvorm f. i-stam<br />
ā + √ kŗş zich terugtrekken in zichzelf,<br />
buigen, aangetrokken worden tot<br />
ākraşati<br />
ā + √ kram dichtbij komen<br />
ākhya genoemd m.f. (ā) n.<br />
ā + √ khyā vertellen, communiceren,<br />
informeren<br />
p<br />
ākhyā naam f. ā-stam<br />
ākhyāta gezegd, bekend gemaakt m.f. (ā) n.<br />
ā + √ gam komen<br />
laten komen ©<br />
I āgacchati<br />
āgata afkomstig, geboren van,<br />
gearriveerd<br />
m.f. (ā) n. van ā + √ gam (aankomen)<br />
āgātha windvlaag, slag m. a-stam<br />
āgamana aankomst n. a-stam ā + √ gam (aankomen) +<br />
anam<br />
āgneya behorend tot of gewijd aan het<br />
vuur of aan zijn god, Agni,<br />
verwarmend<br />
m.f. (ā) n.<br />
ā + √ cār dichterbijkomen, onderzoeken,<br />
ondernemen, gebruiken, leiden tot,<br />
zich wenden tot, voortgaan<br />
ācārati<br />
ācāra gedrag, gewoonte, regel m. a-stam<br />
ācārya leraar m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 14<br />
āja afkomstig van de geit m.f. (ā) n.<br />
ājaka kudde geiten n. a-stam<br />
āji strijd m. i-stam<br />
ājñā 3e oog f. ā-stam [6e chakra]<br />
ād.haka inhoudsmaat (= 3072 gram/ml) m./n. a-stam<br />
ād.hya rijk, weelderig, gevuld met m.f. (ā) n.<br />
āņi pin, middelpunt van de as [marmapunt]<br />
āņd.a ei n. a-stam<br />
āņd.a testikel m. a-stam alleen in dualis<br />
ātapa hitte, zonnewarmte m. a-stam<br />
de natuur hebbend van het zelf, m.f. (ā) n.<br />
ātmaka, ātmika bestaande uit het zelf, in het<br />
zelf<br />
ātmakāma houdend van jezelf,de hoogste<br />
geest liefhebbend<br />
m.f. (ā) n.<br />
ātmaguptā jeukerwt (peulvrucht) f. ā-stam<br />
ātmajā dochter f. ā-stam<br />
ātman ziel, het Zelf, natuur, aard, m. n-stam adhyātman<br />
= opperzelf;<br />
leven, adem, goddelijke vonk<br />
mahātman<br />
= grote geest;<br />
paramātman = hoger zelf,<br />
alziel<br />
ātmavit kenner van het Zelf sst.: ātma + vit<br />
ā + √ dā nemen, accepteren, grijpen III a ādatte<br />
ādara respect, aandacht, zorg m. a-stam komt van ā + √ d ŗ<br />
ādaraņa het betonen van respect, geven n. a-stam komt van ā + √ d ŗ<br />
van aandacht, zorg<br />
ādāna nemen, accepteren, krijgen n. a-stam komt van ā + √ d ā<br />
ādi begin m. i-stam<br />
ādika enzovoort, en anderen m. a-stam<br />
ādi(ka) etcetera, eerst, en verder<br />
āditya afstammeling van Aditi (zon),<br />
zon<br />
m. a-stam aditi (zon) + ya<br />
ādityavat als de zon (lett.: de zon<br />
bevattend)<br />
ā ditiya + vat<br />
ā + √ diś bevelen, uitvaardigen vi ādiśati<br />
ā + √ diş richten op, bedoelen, verklaren<br />
ādiş bedoeling, richting, ontwerp f.<br />
ādişţa aangewezen, aangekondigd m.f. (ā) n.<br />
ādişţa aanwijzing, opdracht n. a-stam<br />
ādişţin iemand die instructies ontvangt<br />
(student) of geeft<br />
m. i-stam<br />
ādişya bedoelend,aankondigend,<br />
lerend<br />
m.f. (ā) n.<br />
ā+ √ dŗ aandacht geven, respect tonen a ādriyate<br />
ādeśa advies, instructie, verklaring,<br />
substituut<br />
m. a-stam<br />
ādya eerste, uitstekende, oudste m.f. (ā) n.<br />
ādya eetbaar m.f. (ā) n. komt van √ ad<br />
ādya voedsel, graan n. a-stam komt van √ ad<br />
ā + √ dhā plaatsen ādadhāti<br />
ādhāna plaatsing, neerzetten,<br />
verlichten (bij een ritueel)<br />
n. a-stam komt van ā + √ dhā<br />
ādhidaivika m.b.t. de mind m.f. (ā) n. adhideva + ika<br />
ādhibhautika fysiek (m.b.t. een object) m.f. (ā) n. adhibhū<br />
ta + ika<br />
ādhyātmika m.b.t. het Zelf m.f. (ā) n. a dhyātama + ika<br />
ādhyāna sombere meditatie, herinnering n. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 15<br />
āna mond, neus, in- of uitademing m. a-stam vgl. udāna, vyāna, samāna.<br />
ānata buigend m.f. (ā) n. komt van a + √ nam =<br />
buigen<br />
ānata nekgebied (lett.: buigend) n. a-stam<br />
ānanda gelukzaligheid, vreugde m. a-stam<br />
ānandamaya vol vreugde m.f. (ī) n. ānanda + maya<br />
ānna m.b.t. voedsel, iemand die<br />
consumeert<br />
m.f. (ā) n. pp. van √ ad = eten<br />
ā+ √ nī brengen I ānayati<br />
ānīka gezicht, verschijning, leger m./n. a-stam<br />
ānūpa waterig, vochtig m.f. (ā) n.<br />
ānūpa dier dat in waterige omgeving<br />
leeft<br />
m. a-stam vb: vis, buffel<br />
√ āp verkrijgen, bereiken, ontmoeten V p āpnoti<br />
āp water f. cons.-stam Niet in Wdb.<br />
āpa water n. a-stam<br />
ā+ √ pat gebeuren I āpatati<br />
āpas water (element) n. as-stam<br />
āpastamba Apastamba (naam van een eigennaam; m. a- [marmapunt]<br />
leraar)<br />
stam<br />
āpūryamāņa vol wordend, toenemend m.f. (ā) n. komt van ā+ √ pŗŗ<br />
ā+ √ pŗŗ vullen, vervullen (iemands wensen) āpiparti<br />
āpta bereikt, overgenomen, eerlijk,<br />
waar, passend<br />
m.f. (ā) n. komt van √ āp<br />
āpta betrouwbaar persoon, vriend m. a-stam komt van √ āp<br />
ābharaņa versiering n. a-stam<br />
ābhā kleur, glans, licht, schoonheid f. ā-stam<br />
ābhā (ifc) lijkend op m.f. (ā) n.<br />
āma ruw, ongekookt, onverteerd,<br />
onvolwassen<br />
onverteerde produkten,<br />
m.f. (ā) n.<br />
āma<br />
toxinen<br />
āma ziekte veroorzaakt door āma komt van √ am<br />
āmaya ziekte m. a-stam Zie Wdb. 2. āma.<br />
āmāśraya bovenste deel buik, maag m. a-stam<br />
āmra (n. vrucht v.d.) mangoboom<br />
(Mangifera Indica)<br />
m. a-stam<br />
āmla zuurte, zuurheid n. a-stam<br />
āmla, āmlā tamarindeboom (Tamarinde m. a-stam / f. ā-<br />
indica)<br />
stam<br />
āya aankomst, benadering, winst m. a-stam komt van ā + √ i (gaan)<br />
āyāma verbreding, vergroting m. a-stam<br />
āyurveda de wetenschap van het leven n. us-stam<br />
āyus leven, leeftijd, vitaliteit n. us-stam<br />
āyuşa leven n. a-stam<br />
āyuşmant lang levend<br />
āyuşya levensverlengend m.f. (ā) n.<br />
āranāla zure gruwel, ontstaan door de<br />
fermentatie van gekookte rijst<br />
n. a-stam<br />
ārambha begin m. a-stam komt van ā+ √ rabh<br />
ā+ √ rabh beginnen<br />
āra koper, koperen voorwerp, ijzer,<br />
steek, hoek, spaak, tree<br />
n. a-stam<br />
ārā priem f. ā-stam<br />
ā + √ rudh blokkeren, overwinnen āruņaddhi<br />
ā + √ ruh bestijgen, omhoogkomen I p arohati<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 16<br />
āruka<br />
vrucht van een medicinale<br />
plant die in de Himalaya groeit<br />
n. a-stam<br />
ārogya<br />
gezondheid (lett.: vrij van<br />
ziekte)<br />
n. a-stam<br />
ārta lijdend aan,verstoord, ziek,<br />
gewond, ongelukkig<br />
m.f. (ā) n.<br />
ārtava m.b.t. het seizoen, m.b.t. de<br />
menstruatie<br />
m.f. (ī) n.<br />
ārtava menstruatie (10 dagen) n. a-stam<br />
ārtā pijn f. ā-stam<br />
ārti pijn, onheil f. i-stam<br />
ārtha met betrekking tot een ding of<br />
een object, materieel<br />
m.f. (ī) n.<br />
ārdra vochtig, nat, groen, nieuw, teer,<br />
jong (niet gedroogd)<br />
m.f. (ā) n.<br />
ārdraka vochtig m.f. (ikā) n.<br />
ārdraka verse gember n. a-stam<br />
ārdrikā verse gember f. ā-stam<br />
ārya uwe hoogheid m. a-stam voc.: heer<br />
ārya edel<br />
āryā edele vrouw f. ā-stam<br />
ārşa m.b.t., afkomstig van m.f. (ī) n.<br />
ārşeya behorend bij een ŗşi m.f. (ā) n. ŗşih + eya<br />
ālasya luiheid, lusteloosheid n. a-stam<br />
ālocya overwogen hebbend m.f. (ā) n. komt van ā + √ loc =<br />
beschouwen<br />
āvaraņa bescherming, obstructie, n. a-stam komt van ā + √ vŗ =<br />
bekleding, schild<br />
bedekken<br />
āvaraņa verbergend, bedekkend, m.f. (ā) n. komt van ā + √ vŗ =<br />
geblokkeerd<br />
bedekken<br />
āvarta draai, draaiing of kruin in het m. a-stam komt van ā + √ vŗt =<br />
haar<br />
omdraaien [marmapunt]<br />
āvaha brengend, producerend m.f. (ā) n.<br />
āvām – āvayoh. wij beiden (N/A) – van ons beiden<br />
(G)<br />
pron.pers.<br />
āvega alarm m. a-stam<br />
āvika afkomstig van het schaap m.f. (ā) n.<br />
āvila troebel m.f. (ā) n.<br />
āviş + √ kŗ zichtbaar maken, tentoonstellen<br />
āvişkŗta zichtbaar, onbedekt, manifest,<br />
bekend<br />
m.f. (ā) n. komt van āviş<br />
+ √ k ŗ<br />
ā + √ vŗ bedekken āvŗņoti<br />
ā + √ vŗ kiezen, wensen āvŗņe<br />
ā + √ vŗt kiezen, ronddraaien, terugkeren u āvavarte<br />
āvŗt terugkeer naar huis,<br />
f. cons.-stam komt van ā + √ vŗt =<br />
binnenkomst<br />
omdraaien<br />
āvŗta bedekt, verborgen m.f. (ā) n. komt van ā + √ vŗ<br />
ā + √ śaŋk twijfelen, bang zijn, verdenken I āśaŋkate<br />
āśaŋkā vrees, bezorgdheid, angst, f. ā-stam komt van ā + √ śaŋ<br />
k =<br />
wantrouwen<br />
twijfelen, vrezen<br />
āśaŋkā ongerust, bezorgd m.f. (ā) n.<br />
āśaya rustplaats,maag, rust, hart,<br />
geest, gedachte<br />
m. a-stam<br />
āśā hoop, ruimte f. ā-stam<br />
āśu snel, spoedig<br />
āścarya wonderlijk, vreemd m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 17<br />
āścarya wonder, verbazing n. a-stam<br />
āścaryavat als een wonder āścaryam + suffix vat<br />
āśrama, āśrama-pada hermitage, kluizenaarsverblijf<br />
(3e periode in het leven)<br />
m. a-stam<br />
ā+ √ śrī zijn toevlucht nemen tot, zich<br />
begeven naar<br />
I āśrayati, -te<br />
ā+ √ śru luisteren, beloven V p āśŗņoti<br />
√ ās zitten, blijven II a āste<br />
ās oh, ah, au<br />
ās mond n. cons.-stam onregelm. verbuiging.<br />
āsa zetel, onderrug m. a-stam<br />
āsakta vastgemaakt, bezet m.f. (ā) n.<br />
ā + √ sad zitten, gaan zitten, zitten bij,<br />
naderen, ontmoeten<br />
āsīdati<br />
āsana in een bepaalde houding zitten,<br />
houding, verblijf, afwachting<br />
n. a-stam komt van √ ās + ana<br />
āsanna dichtbij, naast<br />
āsura spiritueel, goddelijk (oud);<br />
boos, duivels (jong)<br />
m.f. (ī) n.<br />
āsura bloed, zwart zout n. a-stam<br />
āsurī vrouwelijke demon,<br />
baarmoeder, chirurgie, Sinapis<br />
Ramosa (mosterdsoort)<br />
f. ī-stam<br />
āśraya woonplaats, schuilplaats,<br />
onderdak<br />
m. a-stam<br />
ā + √ sthā staan of blijven bij, volgen,<br />
praktiseren<br />
III u ātişţhati, -te<br />
āsthā aandacht, overweging f. ā-stam<br />
āsya mond, gezicht n. a-stam<br />
āsyā verblijf, rustperiode f. ā-stam<br />
āsrava schuim op kokende rijst, pijn,<br />
stress<br />
m. a-stam<br />
āsrāva stroom, vloed, diabetes<br />
indipidus<br />
m. a-stam<br />
āhara nemende, brengende m.f. (ā) n.<br />
āhara offer, gave, het nemen m. a-stam<br />
āharaņa (iets) halen, te voorschijn<br />
brengen, grijpen<br />
n. a-stam<br />
āhāra voedsel, het eten m. a-stam<br />
āhārpāka deel v.h. stofwisselingsproces m. a-stam<br />
ā + √ hŗ pakken, brengen, geven, offeren,<br />
afleveren<br />
I u āharati<br />
√ i gaan, bereiken, verkrijgen, leren II p eti<br />
- ika (- ka) [secundair suffix]<br />
Betekenis: m.b.t. of<br />
kleinheid.<br />
Vb. putraka = kleine zoon;<br />
vaidika = m.b.t. de veda.<br />
ikşu suikerriet, onderste<br />
oogwimpers<br />
icchā wens, voorkeur<br />
itara de andere (van twee), andere,<br />
verschillende, afgekeurde<br />
itaretara de een met de andere,<br />
respectievelijk<br />
itah. van hier, hier naar toe, deze<br />
kant uit, in deze wereld<br />
m. u-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.<br />
m.f. (ā) n. komt van pron. ad (klass.)<br />
of am (ved.)<br />
m.f. (ā) n.
versie 30-12-05 pg 18<br />
iti zo, (“…”), dus; wat betreft; na<br />
hoofdstuk: hier eindigt<br />
ittham dus, zo<br />
id ogenblikkelijk<br />
idam - asya dit, het (sg.ntr. N/A) – (G) pron.dem.<br />
iyam - imām - asyāh. deze, zij (sg.fem. N) – (A) – (G) pron.dem.<br />
idānīm nu<br />
-in [secundair suffix] yogin = √ yoga – a + in.<br />
indu heldere druppel, vonk, maan m. u-stam<br />
indukānta maansteen (lett.: maangeliefde) m. a-stam<br />
indra Indra eigenn.;<br />
indrajit overwinnaar van Indra (=<br />
sst.: indra + jit<br />
Ravana’s zoon Meghanada)<br />
indranīla saffier m. a-stam<br />
indrabasti de blaas van Indra [marmapunt]<br />
indrābha soort vogel (heggemus?) m. a-stam [marmapunt]<br />
indriya zintuig n. a-stam<br />
indriyārtha dat wat de zintuigen stimuleert;<br />
object<br />
m. a-stam<br />
√ indh (vuur) aansteken VII a inddhe<br />
ibha bediende, familie, huishouding,<br />
olifant, het getal 8<br />
m. a-stam<br />
ime – anayoh. deze twee (du.ntr.+fem. N/A) – pron.dem.<br />
(G)<br />
ime - imān - eşām deze (pl.masc. N) – (A) – (G) pron.dem.<br />
imau – anayoh. deze twee (du.masc. N/A) – (G) pron.dem.<br />
imāni- eşām deze (pl.ntr. N/A) – (G) pron.dem.<br />
imāh. - āşām deze (pl.fem. N/A) – (G) pron.dem.<br />
√ iş wensen VI p icchati<br />
√ iş snel laten gaan, gooien, uiten, I p eşati<br />
verklaren<br />
işţa gezocht, gewenst, geprefereerd m.f. (ā) n. komt van √ iş<br />
işu pijl m.f. u-stam<br />
işvāsa pijlen gooiend m.f. (ā) n.<br />
işvāsa boog, boogschieter, krijger m. a-stam<br />
iva als, zoals, het lijkt alsof, zelfs,<br />
een beetje, bijna, slechts<br />
iva asmi = ik voel<br />
[encl.], inderdaad (met vr.vn.)<br />
iha hier, in deze wereld<br />
√ īş wegvluchten, ontsnappen I a eti<br />
īdŗśah. zulk soort, zulke pron.dem.; als sah.<br />
√ ī gaan II p eti<br />
√ īkş beschouwen I a īkşate<br />
īkşa kijkende, bezoekende m.f. (ā) n.<br />
īkşā zicht, het observeren f. ā-stam<br />
īpsana wens n. a-stam<br />
īpsā wens f. ā-stam<br />
īpsita wens n. a-stam<br />
īpsita gewenst m.f. (ā) n.<br />
īrma voorpoot van een dier m. a-stam<br />
√ īrşy, īrkşy benijden I p īrşyati<br />
īrşya jaloers m.f. (ā) n. komt van √ īrşy<br />
īrşyā ongeduld, jaloezie f. ā-stam komt van √ īrşy<br />
√ īś bezitten, regeren over II a īşţe<br />
īś meester, heer, god m. cons.stam komt van √ īś = bezitten<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 19<br />
īśvara eigenaar, echtegenoot,<br />
m. a-stam komt van √ īś = bezitten,<br />
regeren over + vara =<br />
bestuurder, heer, god<br />
omgeving<br />
īśvara recht hebbend op, in staat zijn<br />
te doen<br />
m.f. (ā) n.<br />
īşat een beetje, enigszins<br />
u (in veda’s) en, [geeft nadruk aan<br />
voorafgaande woord]<br />
vaak in comb.: kim+u,<br />
atha+u>atho = en zo, daarna;<br />
na+ u > no = en niet, niet<br />
ukta gesproken, uiteengezet m.f. (ā) n. ppp. van √ vac<br />
√ ukş bevochtigen, spetteren, zaad<br />
storten (stier)<br />
I u ukşati<br />
ugra trots m.f. (ā) n.<br />
ugratā wreedheid, boosheid, scherpte,<br />
zuurheid<br />
f. ā-stam<br />
√ uc plezier hebben in, dol zijn op,<br />
gewend zijn aan<br />
IV p ucyati<br />
ucca hoog, verheven, groot, diep,<br />
luid, intens<br />
m.f. (ā) n.<br />
uccaya verzameling, opsomming, hoop,<br />
het oppakken van de grond<br />
m. a-stam<br />
uccā boven (in de hemel), omhoog<br />
uccais hoog, geaccentueerd<br />
ud.u ster, constellatie van sterren n./f. u-stam<br />
ud.upati maan m. i-stam<br />
uta (in veda’s) en, ook, of (of – of); expletief<br />
woord<br />
alleen in comb.: prati+uta =<br />
aan de andere kant; kim+uta<br />
= hoeveel meer/minder<br />
uta wenkbrauw n. a-stam<br />
utkaţa de maat overschrijdend, veel,<br />
dronken, immens, superieur<br />
m.f. (ā) n.<br />
utkrośa schreeuw, uitbarsting,<br />
zeearend<br />
m. a-stam<br />
utkleda het nat/vochtig worden (ook:<br />
hormoonsecretie?)<br />
m. a-stam<br />
utkledin vochtig makend (ook door<br />
hormoonsecretie?)<br />
utkleśa verstoring van de<br />
lichaamsvochten (dosha’s),<br />
ziekte, misselijkheid<br />
m. a-stam<br />
utkşepa de opgooi, de verspreiding, het<br />
omhoogkomen<br />
[marmapunt]<br />
ut+ √ … opspringen ucchalati<br />
uttama laatste, beste m.f. (ā) n.<br />
uttamarņa schuldeiser m. a-stam<br />
uttam.sa versiering op of aan het hoofd,<br />
oorring<br />
m. a-stam<br />
uttamāŋga hoofd (lett.: het uiterste<br />
lichaamsdeel)<br />
n. a-stam<br />
uttara betere, hogere, superieure,<br />
meer noordelijke, latere,<br />
volgende, overwinnende<br />
m.f. (ā) n.<br />
uttarottara (< uttara in opklimmende volgorde een m.f. (ā) n.<br />
uttara)<br />
eigenschap bezittend<br />
uttāna verspreid, oppervlakkig, wijd<br />
open<br />
m.f. (ā) n.<br />
utpatti geboorte f. i-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 20<br />
utpanna omhooggekomen, geboren,<br />
geproduceerd<br />
m.f. (ā) n.<br />
utpala bloem van de blauwe lotus n. a-stam<br />
utpādaka producent, vader m. a-stam<br />
utpādaka productief, producerend, actief,<br />
veroorzakend<br />
m.f. (ā) n.<br />
ut+ √ śvas bloeien II ucchvasiti<br />
utsañjana het omhoog tillen m. a-stam<br />
utsava onderneming, begin,<br />
blijdschap, feest<br />
m. a-stam<br />
ut+ √ sah verdragen drage, macht hebben<br />
energiek handelen<br />
a utsahate<br />
utsādana onderbreking, vernietiging,<br />
wegzetting<br />
n. a-stam<br />
utsāha kracht, wilskracht, fierheid,<br />
besluitvaardigheid,<br />
dadendrang<br />
m. a-stam komt van ut (< ud) + √ sah<br />
ut+ √ sū omhoog laten gaan, opwinden utsuvati<br />
ud- op(waarts), uit prefix<br />
√ ud, und vloeien, baden, opspringen VII p, VI p unatti, undati<br />
udaka water, ceremoniële wassing n. a-stam<br />
udagra hoog uitstekend boven m.f. (ā) n.<br />
udaya dat wat omhoog komt, opzwelt m. a-stam<br />
udara buik, maag, darmen, zwelling,<br />
krop<br />
n. a-stam<br />
udaraka tejas tejas in jāthara agni n. as-stam<br />
udāna omhoogkomende lucht<br />
(subdosha)<br />
m. a-stam<br />
ud + ā +√ hŗ verklaren, aankondigen, citeren,<br />
illustreren, noemen<br />
I p udāharati<br />
udāhŗta verklaard, gezegd, genoemd m.f. (ā) n.<br />
udita verklaard, gezegd m.f. (ā) n. ppp. van √ vad<br />
ud+ √ īr opstijgen, naar voren komen,<br />
beginnen, verschijnen<br />
a udīrte<br />
udīrna toegenomen, verhoogd,<br />
opgewonden<br />
m.f. (ā) n.<br />
soort melaatsheid<br />
m. a-stam<br />
udumbara, ud.umbara (huidaandoening?) met<br />
koperkleurige vlekken<br />
udgama opstaan, te voorschijn komen m. a-stam<br />
udgamana te voorschijn komen (ook van<br />
ster)<br />
n. a-stam<br />
udgātŗ priesterfunctie: zanger (hoort<br />
bij de samaveda)<br />
m.<br />
udgāra zich ontdoen van iets, boeren,<br />
overgeven, braken, spuwen<br />
m. a-stam komt van ud + √ gŗ<br />
uddeśa streek, plaats, deel m. a-stam<br />
ud + √ dhŗ uittrekken, rechtop zetten<br />
uddhŗta uitgetrokken, rechtop gezet,<br />
verheven, apart gezet, gekozen,<br />
verwijderd,<br />
m.f. (ā) n. komt van ud + √ dhŗ<br />
udbhava oorsprong, geboorte, zijn m. a-stam<br />
ud + √ bhū geboren worden udbhavati<br />
udbhūta voortgekomen uit, geboren,<br />
gegroeid<br />
m.f. (ā) n.<br />
udyāna tuin, park n. a-stam<br />
udra otter m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 21<br />
udra water n. a-stam<br />
udrikta verhoogd, prominent m.f. (ā) n.<br />
udvartana opzwellen, openbarsten,<br />
opspringen, het lichaam<br />
inwrijven met geurige poeders<br />
n. a-stam komt van ud + √ v ŗ t<br />
udvigna gestresst, verliefd,<br />
melancholiek, verdrietig<br />
m.f. (ā) n.<br />
udvega snel bewegend, onrustig m.f. (ā) n.<br />
udvega opwinding, vrees, trilling m. a-stam<br />
ud + √ sthā opstaan uttişţhati<br />
unmada gek, dronken, woedend m.f. (ā) n.<br />
unmada krankzinnigheid, hysterie m. a-stam<br />
upa- naar (toe), bij, onder prefix<br />
upa + √ īkş > upekş beschouwen, toekijken, geduldig<br />
afwachten<br />
I a upekşate<br />
upakāra hulp m. a-stam<br />
upaga naderend, volgend, gebruikend,<br />
passend voor<br />
m.f. (ā) n.<br />
upa + √ klŗp produceren, dichterbij brengen,<br />
serveren, grijpen, regelen<br />
upakalpate<br />
upa + √ gam gaan naar, bereiken, naderen I upagacchati<br />
upacakra(ka) soort eend m. a-stam<br />
upacaya groei, toename, verhoging,<br />
verzameling<br />
m. a-stam van upa + √ ci = verzamelen<br />
upa + √ jan geproduceerd worden als<br />
toevoeging, erbij te voorschijn<br />
komen, toegevoegd worden, volgen<br />
IV a upajāyate<br />
upajāpa aanzetting tot rebellie m. a-stam<br />
upadam.śa bijgerecht, specerij m. a-stam<br />
upadeśa instructie, les, advies,<br />
referentie<br />
m. a-stam van upa + √ diś<br />
upanayana het ergens naar toe leiden,<br />
beroep, sollicitatie, introductie<br />
n. a-stam van upa + √ nī<br />
upanişad geheim, onderricht of tekst<br />
waarin de esoterische leer<br />
wordt verwoord<br />
f. cons.-stam lett.: beneden neer zittende<br />
upa+ ni + √ sad neerzitten bij upanişad<br />
upapada ondergeschikt woord m. a-stam<br />
upapanna passend, mogelijk m.f. (ā) n.<br />
upa+ √ bhuj eten, genieten, gebruik maken van a upabuŋkte<br />
upabhoga genot, consumptie, gebruik m. a-stam komt van upa + √ bhuj<br />
upa + √ mantr dichterbij roepen, uitnodigen,<br />
overtuigen<br />
u upamantrayati<br />
upamantraņa overtuigingskunst/kracht n. a-stam<br />
upamā vergelijking, gelijkheid,<br />
gelijkenis<br />
f. ā-stam<br />
upa+ √ yam grijpen, je toeeigenen, trouwen u upayacchati<br />
upayamana het tot steun dienen m.f. (ā) n.<br />
upayamana steun, huwelijk n. a-stam<br />
upayukta gebruikt, gegeten m.f. (ā) n.<br />
upa+ √ yuj gebruiken, genieten, ondernemen a upayuŋkte<br />
upayoga gebruik, overeenkomst,<br />
manieren om te gebruiken<br />
m. a-stam<br />
upayogin gebruik in-stam<br />
upayogin passend<br />
upayojana het inspannen van paarden;<br />
een team<br />
n. a-stam<br />
upa+ √ ram ophouden, stoppen, sterven I uparamate<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 22<br />
uparāga eclips m. a-stam<br />
upa + √ labh verwerven, ontdekken I upalabhate<br />
upalābha het grijpen, het pakken m. a-stam<br />
upa + √ viś zitten, gaan zitten VI upavisati<br />
upasam.bhāşā vriendschappelijk gesprek f. ā-stam<br />
upa +√ sev iemand dienen of eer bewijzen, bij<br />
iemand blijven, studeren<br />
I a upasevate<br />
upa + √ śra horen van, te weten komen V upaśŗņoti<br />
upa + √ śru horen van, leren over v upaśŗņoti<br />
upa + sam. + √ gam naderen en zich voegen bij, samen<br />
naderen<br />
I a upasam.gacchate<br />
upasarjana ondergeschikte n. a-stam<br />
upaseka bevloeiing, bevochtiging,<br />
infusie<br />
m. a-stam<br />
upaskŗta voorzien van, versierd met,<br />
omringd door, vergezeld van<br />
m.f. (ā) n.<br />
upastha vrouwelijke geslachtsorganen, m.n. a-stam upa + stha (= wat zich<br />
schoot, boezem<br />
beneden bevindt)<br />
upastambha steun, bemoediging, basis m. a-stam<br />
upastha schoot, voortplantingsorgaan m. a-stam<br />
upa + √ sthā dichtbij staan, erbij zijn,<br />
aanbidden<br />
I u upatişţati<br />
upahata gewond, verzwakt, misleid,<br />
ontmoedigd, pijn lijdend<br />
m.f. (ā) n.<br />
upa+ √ hŗ offeren, aanbieden I upaharati<br />
upāj (< upa + √ aj) dichterbij komen<br />
upāje + √ kŗ helpen, support geven<br />
aankomst, strategie, methode, m. a-stam komt van √ upe (upa + √ i)<br />
upāya<br />
manier, goede weg<br />
= naderen<br />
√ upe (upa + √ i) dichterbij komen, arriveren, zich<br />
wenden tot<br />
p upeti<br />
upekşā geduld, onverschilligheid, het<br />
negeren<br />
f. ā-stam<br />
ubha beide alleen dual.; als<br />
m.n.f. a-stam<br />
ubha beide (alleen dual.)<br />
ubhaya beide m.f. (ā) n.<br />
umā vlas f. ā-stam<br />
uraga slang m. a-stam<br />
uraņa ram, schaap m. a-stam<br />
uras borstkas, boezem n. as-stam<br />
urasi op de borst<br />
urī, ūrī partikel dat aangeeft dat men<br />
ergens toestemming/belofte<br />
voor heeft<br />
uru wijd, breed, groot m.f. (vī) n.<br />
urvaśī eigennaam;<br />
urvāru soort komkommer m./f/ u-stam<br />
urvāruka soort komkommer n. a-stam<br />
urvī aarde f. ī-stam [marmapunt]<br />
ulūka uil m. a-stam<br />
ulba omhulling, bedekking,<br />
buikholte, grot<br />
n. a-stam<br />
ulbaņa extra, in hoge mate, sterk<br />
√ uş branden I p oşati<br />
uşţra kameel, buffel m. a-stam<br />
uşita verbleven (zijnde) m.f. (ā) n. ppp. van √ vas<br />
uşita verbrand, gestraft, onthouden m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 23<br />
uşņa heet, warm, scherp, puntig<br />
(guna)<br />
m.f. (ā) n.<br />
uşņa hitte, warmte, heet object, hete<br />
seizoen, zomer<br />
m./n/ a-stam<br />
ūna gewenst, tekort, minder,<br />
kleiner, onvoldoende<br />
m.f. (ā) n. tad-ūna = inferieur aan dat<br />
ūru dij n. u-stam<br />
ūrj kracht f. cons.-stam<br />
ūrja sterk m.f. (ā) n.<br />
ūrdhva omhoog komend m.f. (ā) n.<br />
ūrdhvakarman het omhoog komen n. a-stam<br />
ūrdhvādha opwaartse en neerwaartse<br />
beweging makende<br />
m.f. (ā) n.<br />
ūrdhva gamitva opwaartse beweging<br />
ūşman hitte, damp, stoom m. n-stam<br />
vi + √ ūh wegduwen, apart plaatsen, ergens<br />
anders neerzetten, verdelen<br />
I p vyūhati<br />
√ ŗ gaan, bewegen, (iets) overgeven I, III, V p ŗcchati, iyarti, ŗņoti<br />
ŗkşa beer (als verscheurend dier),<br />
soort aap<br />
m. a-stam<br />
ŗkşa constellatie van sterren m./n. a-stam<br />
ŗc gewijde hymne, vers<br />
(onderscheiden van een gezongen<br />
vers en van een rituele formule)<br />
f. cons.stam Vgl.: ŗcveda<br />
√ ŗch stijf, onbeweeglijk zijn, gaan,<br />
bewegen<br />
VI p ŗcchati<br />
√ ŗj gaan, verkrijgen, gezond zijn I u aryati<br />
ŗta goddelijke wet, gevestigde orde n. a-stam<br />
ŗtu juiste tijd, periode, seizoen m. u-stam<br />
ŗtvij, ŗtvik priester m. cons.-stam<br />
ŗşi zinger van sacrale hymnen,<br />
dichter, wijze, ziener, reiziger<br />
m. i-stam<br />
ŗśya , ŗşya witvoetige antilope m. a-stam<br />
ŗśya , ŗşya verwonding n. a-stam<br />
ŗśya- , ŗşyajihva soort melaatsheid m. a-stam<br />
eka een<br />
eka eenheid n. a-stam<br />
ekaikam een voor een, ieder apart<br />
ekagra eenpuntig, gefocust (mind) m.f. (ā) n.<br />
ekamanas geconcentreerd, aandachtig, m.f.n.<br />
ekayoni dezelfde buik f. i-stam<br />
ekayoni van dezelfde moeder, van<br />
dezelfde soort, afkomst<br />
ekaśah. een voor een eka (één) + śah.<br />
ekah., ekam, ekā een (+ 1) pron.adj.; als sah. n.b.: n.nom/acc. wordt als<br />
subst. verbogen.<br />
ed.agaja Cassia Tora of: Alata (plant<br />
die ringworm geneest)<br />
m. a-stam<br />
eņa soort antilope m. a-stam<br />
√ ej bewegen, schudden, schijnen (a) I u ejati, -te<br />
ejat bewegend, levend m.f.n. at-stam<br />
ejaya schudding/trilling<br />
m.f. (ā) n. In samenstellingen heeft 1e<br />
veroorzakend<br />
lid acc.vorm (a ŋ gamejaya)<br />
√ edh groeien I a edhate<br />
ena deze pron.adj.; als sah. n.b. slechts enkele vormen<br />
eraņd.a (n: vrucht v.d.) Ricinus<br />
Communnis = de Castorplant<br />
m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 24<br />
eraņd.ataila wonderolie n. a-stam<br />
- eya [secundair suffix: vormt adj. en<br />
neutr. abstracte subst. van subst. in<br />
vŗddhi-vorm]<br />
eva enkel, alleen, ooit, steeds, in<br />
feite, slechts, juist, precies,<br />
[encl.; legt klemtoon op<br />
voorafgaande woord]<br />
evam dus, zo, daarom, op deze wijze,<br />
inderdaad, waarlijk<br />
eşa rennend m.f. (ā) n.<br />
eşah., etat, eşā deze, dit, deze (sterker); wat pron.dem.; als sah.<br />
voorafgaat<br />
ojas kracht, energie, essentie van<br />
kapha, natuurlijke immuniteit<br />
verzorger<br />
ojokşaya verminderde ojas (zowel<br />
kwalitatief als kwantitief)<br />
ojoviśramsa ojas die van zijn plaats is<br />
geraakt<br />
ojovŗddhi toename van ojas van mindere<br />
kwaliteit (apara ojas)<br />
ojovyāpat ojas die zowel kwalitatief als<br />
kwantitaief verminderd is<br />
odana in melk gekookte rijst, heel<br />
dikke rijstsoep, rijstepap<br />
Betekenis: afstammend van<br />
of behorend tot.<br />
Vb. kaunteya = zoon van<br />
Kunti (Arjuna)<br />
sa eva = dezelfde<br />
evam astu = goed zo,<br />
vooruit maar.<br />
n. as-stam komt van √ [vaj] = sterk zijn<br />
m. a-stam<br />
m. a-stam<br />
f. i-stam<br />
m./n. a-stam<br />
oşadhi, auşadhi kruid, medicinaal kruid f. i-stam<br />
oşţha bovenlip, lip m. a-stam<br />
autsukya enthousiasme n. a-stam<br />
aupamya gelijkheid, analogie n. a-stam<br />
auşadha bestaande uit kruiden m.f. (ī) n.<br />
auşadha medicijn, kruiden, specerij n. a-stam<br />
auşadhi, oşadhi kruid, medicinaal kruid f. i-stam<br />
auşņya hitte, warmte, verbranding n. a-stam<br />
- ka (- ika) [secundair suffix]<br />
Betekenis: m.b.t. of<br />
kleinheid.<br />
Vb. putraka = kleine zoon;<br />
vaidika = m.b.t. de veda.<br />
ka, kim, kā wie? wat? wie?een of andere pron.interr.; als<br />
sah.<br />
ka Brahman, Vishnu, vuur, lucht,<br />
god v.d. dood, koning, vogel,<br />
lucht, vuur, zon, ziel, geest,<br />
lichaam, woord etc.<br />
m. a-stam<br />
ka geluk, water, hoofd n. a-stam<br />
kakāţikā nek f. ā-stam<br />
kakundara, kukundara holte in heupgebied n. a-stam [kukundara = marmapunt]<br />
kakubh gebied f. cons-stam<br />
kakubha boomsoort(Terminalia arjuna) m. a-stam<br />
kakubha vooraanstaand m.f. (ā) n.<br />
kakeruka ‘worm’ in de maag m. a-stam<br />
kakşa verborgen plaats, oksel m. a-stam [kakşādhāra = marmapunt]<br />
kakşā oksel f. ā-stam [kakşādhāra = marmapunt]<br />
kaccit (kad = cid) hopelijk In gesloten vragen.<br />
kaccid misschien<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 25<br />
kañcuka omhulling, harnas, corset, m./n. a-stam; f.. ī-<br />
bedekking, huls, schelp, vlies stam<br />
kaţa stromat m. a-stam<br />
kaţaka koninklijk kamp m./n. a-stam<br />
kaţi, kaţī heup, lendengebied f. i-stam, f. ī-stam [katikataruna = marmapunt]<br />
kaţilla kalebas Momordica Charantia m. a-stam<br />
kaţu scherp, heet (van eten) trikaţu = de drie soorten<br />
scherp<br />
kaţuka scherp, pikant (heet), bitter,<br />
wreed, heftig, heet, slecht<br />
m.f. (ā) n.<br />
scherpte, pikantheid,<br />
n. a-stam<br />
kaţutva<br />
wrangheid<br />
kaţhina hard, vast, stijf, onbuigzaam<br />
(guna)<br />
m.f. (ā) n.<br />
kaţhinya stevigheid (v.d. vaatwanden<br />
bv.)<br />
iets kleins: korrel,<br />
m. a-stam (soms: n)<br />
kaņa<br />
graankorrel, druppel,vonk,<br />
zaadje<br />
kaņe tot op het kleinste toe (voldaan)<br />
kaņā druppel,lange peper,<br />
komijnzaadje<br />
f. ā-stam<br />
kaņika druppel, korrel, korenaar,<br />
reinigingsprocedure<br />
m. a-stam<br />
kaņţa doorn, de grens van een dorp m. a-stam<br />
kaņţha keel, nek, stem, geluid m. a-stam<br />
kaņţhya keelklank m. a-stam<br />
kaņţhya goed voor de keel m.f. (ā) n.<br />
√ kaņd. blij zijn I u kaņd.ati<br />
kaņd.ū jeuk f. ū-stam<br />
kaņva kanva eigennaam; m. astam<br />
katamah. welke? pron. interr.; als<br />
sah.<br />
√ kath vertellen, zeggen, uitleggen X kathayati<br />
kathā verhaal, het spreken f. ā-stam<br />
kathita gesprek n. a-stam<br />
kathita besproken, verteld m.f. (ā) n.<br />
katham hoe? wat?<br />
kathamapi, katham.cit op de een of andere wijze; met<br />
moeite; met ontkenning: beslist<br />
niet<br />
kadā wanneer<br />
√ kan voldaan zijn, tevreden zijn,<br />
accoord gaan met, genieten,<br />
wensen<br />
I p kanati<br />
kanda bol, knol, wortelstok, knoflook,<br />
de wortelstok van de<br />
Amorphophallus Campanulatus<br />
m./n. a-stam<br />
kandu kookpan, oven, ketel voor in de<br />
oven<br />
m./f. u-stam<br />
kanīnī pupil van het oog, pink f. ī-stam<br />
kanyā meisje, dochter f. ā-stam<br />
kapāţa deur, deurpaneel n. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 26<br />
kapāla drinkkop, schedel, nap v.e.<br />
bedelaar, schild v.e. schildpad,<br />
eierdop, verzameling, soort<br />
melaatsheid<br />
n. a-stam<br />
kapi aap m. i-stam<br />
(n: vrucht van de) Feronia m. a-stam<br />
kapittha (< kapi-stha) Elephantum)<br />
kapŗth penis (lett.: wat plezier geeft) m. cons.-stam<br />
kapota duif m. a-stam<br />
kapha slijm, het biologisch principe<br />
van de stabiliteit<br />
m. a-stam<br />
kapiñjala patrijs m. a-stam<br />
kabandha dikbuikige ketel, dikke<br />
wolkenmassa, buik, maag<br />
m./n. a-stam<br />
√ kam liefhebben I a<br />
kamala rose m.f. (ā) n.<br />
hertensoort, kraanvogel,<br />
lotusbloem, uitstekende vrouw,<br />
m./n. a-stam<br />
kamala<br />
blaas, medicijn<br />
kampa trilling, tremor m. a-stam<br />
kara hand (lett.: hij die doet), daad,<br />
zonne- of manestraal<br />
m. a-stam komt van √ kŗ<br />
kara makende, producerende,<br />
veroorzakend<br />
m.f. (ā) n. komt van √ kŗ<br />
karatala handpalm m. a-stam<br />
karañja boomsoort (Indiase beuk,<br />
Pongamia glabra of pinnata)<br />
m. a-stam<br />
karaņa makende, producerende,<br />
veroorzakende<br />
m.f. (ī) n. komt van √ kŗ + ana<br />
karaņa actie, daad, rite, instrument,<br />
oorzaak, bereiding,<br />
instrumentalis (naamval)<br />
n. a-stam komt van √ kŗ + ana<br />
karaja tejas tejas in voedsel n. as-stam<br />
karavella kalebas Momordica Charantia m. a-stam<br />
kariņī vrouwelijke olifant f. ī-stam<br />
karin doende, producerende, een<br />
slurf hebbende<br />
m.f.n. in-stam komt van √ kŗ + in<br />
karīra bamboescheut m./n. a-stam<br />
karuņa ellendig, meelijwekkend m.f. (ā) n.<br />
karuņa Citrus Decumana m. a-stam<br />
karuņā medelijden, compassie, een v.d.<br />
vier Boeedhistische deugden)<br />
f. ā-stam<br />
kareņu olifant m. u-stam<br />
karkaţa krab m. a-stam<br />
karkandhu, karkandhū (n. vrucht v.d.) Zizyphus Jujuba<br />
(Chinese dadel, rode jujube)<br />
m. u-stam; f. ū-stam<br />
karkaśa naam van verschillende planten m. a-stam<br />
karkoţa plant met een bittere vrucht m. a-stam<br />
karņa oor m. a-stam<br />
karņapāli, karņapālī oorlel f. i-stam / f. ī-stam<br />
karņavedha oorboring (religieuze<br />
ceremonie)<br />
m. a-stam<br />
karman handeling n. n-stam komt van √ kŗ<br />
karmāņi actief, tijdens de actie m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 27<br />
karmendrya handelingsorgaan n. a-stam karma + indrya (mond,<br />
handen, voeten, genitaliën,<br />
anus)<br />
karmin actief, bezig<br />
kartari schaar, mes f. i-stam<br />
kartŗ maker, doener, onderwerp<br />
(gramm.)<br />
m. r-stam<br />
kartŗī maakster f. ī-stam<br />
karpara pot, pan, kom, schedel, schild<br />
van schildpad, soort wapen<br />
m. a-stam<br />
karpūra kamfer m./n. a-stam<br />
karman handeling, daad,<br />
opdracht,ritueel, een gevolg<br />
teweegbrengende oorzaak<br />
n. n-stam komt van √ kŗ + man<br />
karmaphala de vrucht van de arbeid,<br />
resultaat<br />
n. a-stam sst.<br />
karmabandha de boeien van al je doen en<br />
laten<br />
sst.<br />
karmabandha aan werk verslaafd m.f. (ā) n. sst.<br />
karmāra smid, mecanicien, kunstenaar,<br />
bamboe<br />
m. a-stam<br />
√ kal klinken, vertellen I a kalate<br />
√ kal voortduwen, achtervolgen,<br />
wegdragen, maken<br />
X p kālayate<br />
√ kal doen, maken, voortbrengen p kalayati<br />
kala dom, verward, slecht m.f. (ā) n.<br />
kalamba naam van verschillende<br />
planten, stengel van een kruid<br />
m. a-stam<br />
kalaśa waterkruik, boterton, maat<br />
(12888 gr./ml = drona),<br />
pinnakel op top tempel<br />
m. a-stam<br />
kalaha strijd, woordenwisseling,<br />
wreedheid<br />
m. a-stam<br />
kalaham.saka eigenn.; m. a-stam<br />
kalā deel van groter geheel, 1/16. f. ā-stam<br />
kalāpa dat wat dingen bijeenhoudt,<br />
bundel, streng bellen als<br />
ceintuur gedragen, versiering<br />
m. a-stam<br />
kalila moeras, struikgewas, heester m. a-stam<br />
kalka pasta, pulp, oorwas, vuil,<br />
faeces, zonde, onzuiverheid<br />
m./n. a-stam komt van √ kal<br />
kalpa passend, mogelijk, gelijk aan m.f. (ā) n. komt van √ kļp = regelen<br />
kalya gezond, vrij van ziekte, knap m.f. (ā) n. komt van √ kal = maken<br />
kalyāņa prachtig,excellent, voorspoedig m.f. (ī) n. komt van √ kal = maken<br />
kalpa manier van doen, regel,<br />
voorschrift; geheel van rituele<br />
regels (vedanga)<br />
m. a-stam komt van √ kļp = regelen<br />
kavi dichter m. i-stam<br />
kaśeruka, kaseruka ruggegraat, wortel van de n. a-stam (ook: ā:<br />
Scirpus Kysoor (grassoort met<br />
verdikte wortel)<br />
f.)<br />
kaścit / kaścana / kopi iemand, een of andere, men, pron.indef.; 1<br />
(= kah + api, cana,<br />
cid)<br />
enkele<br />
e deel<br />
kan verbogen worden<br />
kaścit / kaścana / kopi geen, niemand, niets pron.indef.; 1<br />
+ na<br />
e deel<br />
kan verbogen worden<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 28<br />
kaşāya samentrekkend, wrang (smaak) m.f. (ā) n.<br />
kaşāya (sap)extract, potentie, rode<br />
kleur, medicinale potentie, vuil,<br />
moreel verval.<br />
m./n.<br />
kaşţam helaas<br />
kaşţa ruw, ernstig, verschrikkelijk m.f. (ā) n.<br />
kah., kim, kā wie? wat? wie?een of andere pron.interr.; als<br />
sah.<br />
kāka kraai m. a-stam<br />
kākaņa kleine munt, soort melaatsheid<br />
met zwarte en rode vlekken<br />
n. a-stam<br />
kākamācikā, Solanum Indicum<br />
f. ā-stam;<br />
kākamācī<br />
(nachtschadesoort)<br />
f. ī-stam<br />
kākāņd.olā peulvruchtensoort f. ā-stam<br />
kāku klemtoon<br />
kākud mondholte, gehemelte f. cons.-stam<br />
kākuda mondholte, gehemelte n. a-stam<br />
kāca glas, kristal, staar m. a-stam<br />
kāñcī gordel, brede ceintuur met<br />
belletjes en andere versierselen<br />
f. ī-stam<br />
kāñcika zure gruwel, gefermenteerde<br />
rijstdrank<br />
n. a-stam<br />
kāñjika zure gruwel, gefermenteerde<br />
rijstdrank<br />
n. a-stam<br />
hardheid (verharding van n. a-stam<br />
kāţhin(y)a<br />
bloedvaten bijv.)<br />
kāņa eenogig m.f. (ā) n.<br />
kāņa kraai m. a-stam<br />
kāņd.a stengel, deel, afdeling, sectie m./n. a-stam<br />
kāta diepte, put m. a-stam<br />
kādamba gans met grijze poten m. a-stam<br />
kānta gewenst, plezierig, geliefd m.f. (ā) n.<br />
kānta geliefde, man, voorjaar, maan,<br />
steen<br />
m. a-stam<br />
kānta saffraan, magneet, soort huis n. a-stam<br />
kāntā geliefde vrouw, minnares f. ā-stam<br />
kāpatha slechte weg m. a-stam kā + patha<br />
kāpālika monster m. a-stam<br />
kāma wens, verlangen, liefde,<br />
genieting, genot<br />
m. a-stam<br />
kāmadeva god v.d. liefde m. a-stam<br />
kāmam inderdaad, zeker<br />
kāmala wellustig m.f. (ā) n.<br />
kāmala voorjaar, woestijn, geelzucht,<br />
galuitstoot<br />
m. a-stam<br />
kāmalā geelzucht f. ā-stam<br />
kāmin wens(en) bezittend m.f.n. in-stam<br />
kāmin minnaar, man, duif m. in-stam<br />
kāminī bekoorlijke vrouw, verlegen<br />
vrouw, vrouw<br />
f. ī-stam<br />
kāmya begeerlijk m.f. (ā) n.<br />
kāmyā wens f. ā-stam<br />
kāya lichaam<br />
kāra (of: kara) makend, vormend, producerend m.f. (ā) n.<br />
kāra maker m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 29<br />
maker, naamval die een relatie m. a-stam<br />
kāraka<br />
met het ww heeft (dus gen. niet)<br />
kāraka makende m.f. (ikā) n.<br />
kāraņa makende, veroorzakende m.f. (i) n.<br />
kāraņa daad, oorzaak, berekening n. a-stam<br />
kārin doende (wat reeds gedaan is) m.f. n. in-stam<br />
kārmuka werkzaam (als medicijn) m.f. (ā) n.<br />
kārya taak n. a-stam<br />
kārśya vermagering, iets van kleine<br />
omvang<br />
n. a-stam<br />
kāla (en f: kālā) tijd (1 kala = 2,15 min.), juiste<br />
tijdstip, seizoen<br />
m. a-stam<br />
kālaśāka basilicum (Ocimum Sanctum) n. a-stam<br />
kālāntara interval, tussentijd<br />
kālāntara na verloop van enige tijd<br />
kāvya dichtkunst, poëzie n. a-stam kavi + ya<br />
√ kāś schijnen, stralen I a kāśate<br />
kāśi zon, gebalde vuist, handvol m. i-stam<br />
kāśmarī (vrucht v.d.) Gmelina Arborea f. ī-stam<br />
kāśmarya (n: vrucht v.d.) Gmelina<br />
Arborea<br />
m. a-stam<br />
√ kās hoesten I a kāsate<br />
kāsa hoest m. a-stam<br />
kāsamarda Cassia Sophora (Sennafamilie) m. a-stam<br />
kāsā hoest f. ā-stam<br />
kāśi de schitterende, de zon, naam<br />
van een prins, voorvader v.d.<br />
koningen van Kāśi.<br />
m. i-stam<br />
kāśī de stad Kāśī (nu Varanasi) f. ī-stam<br />
kiţi varken m. i-stam<br />
kiņva ferment, gist n. a-stam<br />
kinnara, kim.nara centaur (lett.: wat soort man?) m. a-stam<br />
kim wat? waarom? hoe? of pron. n. In gesloten vraag met als<br />
(reeksvormer)<br />
antwoord ‘nee’.<br />
kim.api / kim.cit / iets, een of ander pron.indef.; 1<br />
kim.cana (= kim +<br />
api, cana, cid)<br />
e deel<br />
kan verbogen worden<br />
kim-artham waarom, met welk doel?<br />
kim iti met wat in gedachten?<br />
waarom?<br />
kim.cit iets pron.indef.; onverb.<br />
kim tu maar (1e zinsdeel)<br />
kim.nara, kinnara centaur (lett.: wat soort man?) m. a-stam<br />
kim.nu wat (in hemelsnaam)?<br />
kila inderdaad, zeker, naar men<br />
zegt (encl.; benadrukt)<br />
kilāsa, kilāsin lijdend aan vitiligo<br />
kilāsa witte melaatsheid, leukoderma, n. a-stam Vitiligo wordt in de tropen<br />
vitiligo<br />
vaak voor lepra aangezien.<br />
kīkasa hard, stevig m.f. (ā) n.<br />
kīkasā borstebeen, ribaanhechting,<br />
rib, wervel<br />
f. ā-stam<br />
√ kīrt vermelden, noemen, herhalen,<br />
reciteren, vieren, eren<br />
X p kīrtayati<br />
vermelding, herhaling, n. a-stam<br />
kīrtaņa<br />
vertellen<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 30<br />
kīrti roem, eer f. i-stam<br />
ku- vreemd-, slecht- (prefix)<br />
kukundara, kakundara holte in heupgebied n. a-stam [kukundara = marmapunt]<br />
kukūla kaf, vuurtje van kaf gestookt m./n. a-stam<br />
kukkuţa haan m. a-stam<br />
kukkubha wilde haan m. a-stam<br />
kukşi bekkengebied, buik, holte m. i-stam<br />
kuŋkuma saffraan (Crocus sativus) n. a-stam<br />
√ kuc samentrekken, buigen I p kocatie<br />
[kukundara = marmapunt]<br />
kuñja plaats die met planten<br />
overwoekerd wordt<br />
m. a-stam (soms n)<br />
kuţiñjara plant uit de ganzenvoetfamilie m. a-stam<br />
kuţera soort basilicum (Ocimum<br />
pilosum)<br />
m. a-stam<br />
kuţila gebogen, gekromd, gekruld,<br />
oneerlijk, frauduleus<br />
m.f. (ā) n.<br />
kuţumba(ka) huishouding, gezin n. a-stam<br />
kud.ava maat voor o.a. graan, ca 12 m./n. a-stam<br />
handvol<br />
kuņd.a kom, ronde pot, waterpot, bron n. a-stam<br />
kuņd.ala ring, oorring n. a-stam<br />
kuņd.alin opgerold, oorringen dragend<br />
kuņd.alinin slang m. in-stam<br />
kutas hoe? wat? vanwaar? waar<br />
naar toe? waarom?<br />
kutūhala nieuwsgierigheid, interesse n. a-stam<br />
kutra waar? waarheen?<br />
kutra cid op de een of andere wijze<br />
√ kuth stinken, vervuild raken IV p kuthyati<br />
kuntī Kunti eigenn.; f. ī-stam<br />
kunda jasmijn (Jasminum multiflorum<br />
/ pubescens)<br />
m. a-stam<br />
kupita boos, kwaad, beledigd,<br />
uitgedaagd, aangestoken<br />
m.f. (ā) n.<br />
kumāra prins,hoogheid,edele<br />
jongeman, Capparis Trifoliata<br />
m. a-stam<br />
kumārī meisje, dochter, Aloe Trifoliata f. ī-stam<br />
kumuda witte waterlelie n. a-stam<br />
kum.kuma (Wdb.:<br />
n. a-stam<br />
kuŋkuma) saffraan (Crocus sativus)<br />
kumbhīra krokodil m. a-stam<br />
kuraŋga soort antilope of hert m. a-stam<br />
kurara visarend m. a-stam<br />
kuru-kşetra veld van de Kurus<br />
soort kruid (Marsilea<br />
m. a-stam<br />
kuruţa<br />
quadrifolia)<br />
kula familie, gezin, groep, aantal,<br />
kudde, Solanum-soort<br />
n. a-stam<br />
kulattha peulvruchtensoort m. a-stam<br />
kulpha, gulpha enkel m. a-stam Meestal gulpha<br />
kulmāsa zure gruwel (gefermenteerde<br />
rijstdrank), inferieur soort<br />
graan, halfrijpe gerst<br />
m. a-stam<br />
kuśa heilige grassoort m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 31<br />
kuşţha soort plant, holte onder in de<br />
rug + flanken (lendenen)<br />
m./n. a-stam<br />
kuşţha melaatsheid, lepra n. a-stam<br />
kuşţhā voorste deel van iets, mond,<br />
opening<br />
f. ā-stam<br />
kusindha lichaamsromp m. a-stam<br />
kusuma bloem n. a-stam<br />
kusumapura Kusumapura (stad) eigenn.; n. a-stam<br />
kustumbura koriander m. a-stam<br />
kustumbura korianderzaad n. a-stam<br />
√ kū klinken, geluid maken II p, I a kauti, kavate<br />
kū waar?<br />
kūţa voorhoofdsbeen, hoorn n. a-stam<br />
kūţa hoogste punt, top van een berg,<br />
illusie, truc<br />
m./n. a-stam<br />
kūpa bron m. a-stam<br />
kūrca bundel, bosje, borstel, baard m./n. [marmapunt]<br />
[kurchashira = marmapunt]<br />
kūrma schildpad m. a-stam<br />
kūrpara elleboog [marmapunt]<br />
√ kŗ (ook: √ skŗ ) doen, maken, produceren, voegen, VIII u (III- cakāra) karoti, kurute<br />
componeren<br />
kārayati<br />
kriyate<br />
√ kŗŗ verspreiden, verstrooien VI p kirati<br />
kŗka keel m. a-stam<br />
kŗkāţa nek, nekgewricht n. a-stam<br />
kŗkāţakā nek n. a-stam<br />
kŗkāţikā nekgewricht f. ā-stam [marmapunt]<br />
kŗccha pijnlijk komt van √ kŗ = doen<br />
kŗccha Ziekte, kwaal, gevaar m./n. a-stam komt van √ kŗ = doen<br />
√ kŗt snijden VI p kŗntati<br />
kŗt makend, producerend,<br />
veroorzakend<br />
m.f. n. cons.-stam komt van √ kŗ = doen<br />
kŗt (ifc) maker, auteur m.f. n. cons.-stam komt van √ kŗ = doen<br />
kŗta gedaan m.f. (ā) n. part.perf.; komt van √ kŗ =<br />
doen<br />
kŗta daad, actie n. a-stam komt van √ kŗ = doen<br />
de maker van wapens, hij die m. a-stam komt van √ kŗ = doen +<br />
kŗta-astra<br />
geoefend is in wapens<br />
astra = wapen<br />
kŗtam gedaan met, weg met … + instr.; komt van √ kŗ =<br />
doen<br />
kŗttikā sterrenbeeld de Pleiaden f. ā-stam<br />
kŗpaņa meelijwekkend m.f. (ā) n.<br />
kŗmi, krimi worm, insect, parasiet m. i-stam<br />
kŗyā actie, werk f. ā-stam<br />
√ kŗś dun worden, zwak worden IV p kŗśyati<br />
kŗśa mager, dun, zwak m.f. (ā) n.<br />
kŗśatā vermagering, dun zijn f. ā-stam<br />
√ kŗş leiden, overwinnen, iets bij iemand<br />
verwijderen, wegnemen<br />
I p karşati<br />
kŗşņa Krishna m. a-stam<br />
kŗşņa zwart m.f. (ā) n.<br />
√ kļp, klŗp passend zijn, geschikt zijn voor; I a kalpate<br />
© voorbereiden, regelen, ordenen<br />
© kalpayati<br />
kembuka kool n. a-stam<br />
kelūţa kruidensoort n. a-stam<br />
kevala in zijn eentje, geïsoleerd, apart<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 32<br />
kevalam alleen maar<br />
kevalam api niet alleen … maar ook<br />
keśa haar (haren), manen m. a-stam<br />
keśava degene met het lange haar<br />
(Vishnu of Krishna)<br />
m. a-stam<br />
keśya goed voor het haar m.f. (ā) n.<br />
kesara haar (haren), manen,<br />
meeldraden, ranken<br />
n. a-stam<br />
kailāsa berg in de Himalaya<br />
eigennaam; m. a-<br />
(woonplaats van Shiva) stam<br />
kokila koekoek m. a-stam<br />
kopa opwinding, boosheid, wanorde<br />
in de lichaamsvochten,<br />
m. a-stam<br />
kopana opwindend, provocerend m.f. (ā) n.<br />
komala zacht, aangenaam m.f. (ā) n.<br />
kola (vrucht van de) Plumbago<br />
Zeylanica<br />
n. a-stam<br />
kola(ka) zwarte peper n. a-stam<br />
kośātaka haar (haren) m. a-stam<br />
kośātakā naam van verschillende planten f. ā-stam<br />
koşţha darmen, maag, buik,<br />
opslagplaats<br />
m. a-stam<br />
kautuka nieuwsgierigheid n. a-stam<br />
kaunteya zoon van Kunti (Arjuna) m. a-stam kuntī + eya<br />
kaumāra jong, maagdelijk<br />
kaumāra jeugd, kind, onschuld n. a-stam<br />
kaumudī maanlicht, commentaar<br />
(gramm.)<br />
f. ī-stam<br />
kaumudī-mahotsava feest van volle maan m. a-stam<br />
kaumbha in een pot geplaatst<br />
kauşadha medicijn n. a-stam<br />
welzijn, voorspoed,<br />
n. a-stam<br />
kauśala<br />
vaardigheid<br />
welzijn, voorspoed,<br />
n. a-stam<br />
kauśala<br />
vaardigheid<br />
kausumbha saffloer (als kruid gekweekt) n. a-stam<br />
krakara macht, raad, ritueel komt van √ kŗ = handelen<br />
krakara, krakaņa soort patrijs m. a-stam<br />
kratu macht, raad, ritueel komt van √ kŗ = handelen<br />
kranda schreeuw m. a-stam<br />
√ kram gaan I u krāmati<br />
stap, (volg)orde, methode, m. a-stam<br />
krama<br />
opeenvolging, gelegenheid,<br />
kravyāt vleeseter, carnifoor m. cons.-stam<br />
kriyā handeling, ritueel f. ā-stam komt van √ kŗ = handelen<br />
kriyāphala vrucht/succes v.d.handeling n. a-stam komt van √ kŗ + phala<br />
kriyāvidhi gebruikswijze, manier van m. i-stam komt van √ kŗ = handelen +<br />
gebruik<br />
vidhi = voorschrift<br />
√ krī kopen IX u krīņāti<br />
√ krīd. spelen I p krīd.ati<br />
krīd.aka speler, sportsman m. a-stam<br />
krīd.at spelende m.f. (ā) n.<br />
krīd.ana spel, sport n. a-stam<br />
krīd.in spelende<br />
√ krudh boos zijn IV krūdhyati<br />
krodha boosheid m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 33<br />
krauñca wulp m. a-stam<br />
krauñcādana Lett.: wulpeneten; vezels van<br />
de lotusstengel, Arum<br />
Orixense, lane peper<br />
m. a-stam<br />
kraurya wreedheid n. a-stam<br />
klama vermoeidheid, uitputting m. a-stam<br />
√ klam moe worden I / IV klāmati, klāmyati<br />
√ klid vochtig worden, rotten IV klidyati<br />
√ kliś pijn veroorzaken, molesteren IX p kliśnāti<br />
kleda vochtigheid, damp, etterende<br />
zweer<br />
m. a-stam<br />
kledana bevochtigend m.f. (ā) n.<br />
kleśa pijn, lijden, stress m. a-stam<br />
kloman (rechter) long (+ pancreas?) m. n-stam<br />
kva waar?<br />
kva cit ergens<br />
√ kvath koken, bereiden d.m.v. verhitting,<br />
verteren<br />
I a kvathate<br />
kvatha, kvātha kruidendrank, kruidenextract,<br />
afkooksel, het koken<br />
m. a-stam<br />
kşa verlies, vermindering,<br />
destructie<br />
m. a-stam<br />
kşaņa seconde, moment m. a-stam<br />
kşata verwond, beschadigd m.f. (ā) n. ppp van √ kşan<br />
kşata verwonding, wond m. a-stam<br />
kşataja door een wond veroorzaakt m.f. (ā) n.<br />
kşataja bloed n. a-stam<br />
kşatra macht n. a-stam<br />
kşatriya bestuurder van het land,<br />
krijgsman (een van de vier<br />
kasten)<br />
m. a-stam kşatra + iya<br />
√ kşan verwonden, breken VIII p<br />
√ kşam geduldig zijn, verdragen,<br />
onderdrukken, rustig houden<br />
I, IV kşamate, kşamyate<br />
kşama geduldig, geschikt voor m.f. (ā) n.<br />
kşama patiënt m. a-stam<br />
kşamā geduld, het verdragen f. ā-stam<br />
kşamāvat geduldig m.f.n. vat-stam<br />
kşaya vermindering (m.n. in<br />
kwantiteit), afname, verlies,<br />
tuberculose<br />
m. a-stam<br />
wegsmeltend, beperkt<br />
m.f. (ā) n.<br />
kşara<br />
houdbaar<br />
kşara water n. a-stam<br />
kşala wassing, reiniging m. a-stam<br />
kşavathu niezen, hoesten, irritatie v.d.<br />
keel<br />
m. u-stam<br />
kşāra zout, scherp, bijtend<br />
kşāra alkalische substantie m. a-stam<br />
kşālana het wassen n. a-stam<br />
kşālana wassend, wegvegend, reinigend m.f. (ā) n.<br />
√ kşi heersen over, bezitten I p kşayati<br />
√ kşi vernietigen, doden, verminderen V p kşinoti<br />
√ kşip gooien, zenden, slaan, plaatsen VI p<br />
kşip vinger (lett.: de beweegbare) f. cons.-stam<br />
kşipta afwezig van geest (niet<br />
geconcentreerde geest)<br />
m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 34<br />
kşipra vlug, elastisch [marmapunt]<br />
kşiti woning, verblijfplaats, aarde f. i-stam<br />
kşīra melk n. a-stam<br />
kşīra-yojya iemand die gewend is melk te<br />
drinken<br />
m. a-stam<br />
kşīra-vŗkşa vijgeboom m. a-stam<br />
√ kşu niezen, hoesten II p kşauti<br />
√ kşud schudden, stampen, stappen,<br />
verbrijzelen, betreden<br />
I kşodati<br />
√ kşudh hongerig zijn IV p kşudhyati<br />
kşudh, kşud, kşut honger m. cons.-stam<br />
kşudra klein, laag, gemeen, gewoon m.f. (ā) n.<br />
kşunna verbrijzeld m.f. (ā) n.<br />
√ kşubh schudden IV kşubhyati<br />
veld, land, heer, grond, n. a-stam<br />
kşetra<br />
woning, plaats van oorsprong,<br />
lichaam (als woning v.d. ziel)<br />
kşema veilig, voorspoedig, op z’n<br />
gemak<br />
m.f. (ā) n.<br />
kşema veiligheid, voorspoed m. a-stam<br />
kha ruimte, holte, lucht, srota n. a-stam<br />
khad.ga rhinoceros m. a-stam<br />
khadira soort acaciaboom (Acacia<br />
Catechu)<br />
m. a-stam<br />
√ khaj karnen I p khajjati<br />
khaja het karnen, opwinding, oorlog,<br />
lepel, soeplepel<br />
m. a-stam<br />
khajā karnstok f. ā-stam<br />
√ khan delven, graven I khanati<br />
khara ruw, hard, grof, wreed (guna) m.f. (ā) n.<br />
khara ezel, muilezel m. a-stam<br />
kharjūra wilde dadel m. a-stam<br />
khalu inderdaad, natuurlijk, beslist<br />
[legt klemtoon op voorafgaande<br />
woord of hele zin]<br />
khalliţa kaal m.f. (ā) n.<br />
√ khād kauwen, eten I p khādati<br />
khāda voedsel, kies m. a-stam komt van √ khād<br />
khādin etende in-stam komt van √ khād<br />
khālatya vroegtijdige kaalheid n. a-stam<br />
khālitya vroegtijdige kaalheid n. a-stam<br />
√ khyā vertellen, begrijpen, realiseren,<br />
kennen, verbinden, gekend worden<br />
II p khyāti<br />
khyāna kennis, perceptie n. a-stam<br />
gaja olifant m. a-stam<br />
√ gaņ rekenen, overwegen X p gaņayati<br />
gaņa groot aantal, hoeveelheid,<br />
troep, kudde, zwerm<br />
m. a-stam<br />
gaņd.ūşa mondwater, een mondvol<br />
(water)<br />
m. a-stam<br />
gata gegaan, vertrokken, dood ppp van √ gam<br />
gati gang, beweging met richting,<br />
vooruitgang, vlucht, vertrek<br />
f. i-stam komt van √ gam + ti<br />
√ gad spreken I p gadati<br />
gada zin, ziekte m. a-stam<br />
gada vergif n. a-stam<br />
gadin ziek<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 35<br />
gangā Ganges eigenn.; f. ā-stam<br />
√ gandh verwonden X gandhayate<br />
gandha geur, parfum m./n. a-stam<br />
gandhana verwonding, (iemands) fouten<br />
aan de kaak stellen<br />
n. a-stam<br />
gabhasti arm, hand, straal m. i-stam<br />
√ gam gaan, krijgen I p gacchati, -te<br />
√ gam © doorbrengen (tijd), laten gaan X gamayati<br />
gamana het gaan n. a-stam komt van √ gam + ana<br />
gambhan diepte<br />
gambhīra heersend in de diepte m.f. (ā) n.<br />
gamya naderende m.f. (ā) n.<br />
gara vloeistof, vergiftiging (door een<br />
vergiftigde drank)<br />
m. a-stam<br />
gara giftige drank n. a-stam<br />
gara slikkende m.f. (ā) n.<br />
garīya van meer gewicht, belangrijker,<br />
zwaarder, heel moeilijk<br />
m.f. (ā) n. comp. van guru<br />
√ gard schreeuwen I p gardati<br />
garda schreeuwende m.f. (ā) n.<br />
gardabha ezel m. a-stam<br />
garbha buik, binnenkant, binnenste<br />
kamer, foetus, holte,<br />
zwangerschap<br />
m. a-stam<br />
garbhin zwanger m.f. (ā) n.<br />
garbhinī zwangere vrouw(tje) f. ī-stam<br />
garbhinītva zwangere vrouw(tje) n. a-stam<br />
√ gal eten, slikken I p galati<br />
gala nek, keel (lett.: slikker) m. a-stam komt van √ gal = slikken<br />
galana druppelend, vloeiend<br />
gavedhuka Sida Alba (plant) n. a-stam<br />
gavīni, gavīnī ureter (verbindingen tussen<br />
nieren en blaas)<br />
f. i-stam; f. ī-stam<br />
gavīnikā ureter f. ā-stam<br />
gahana diep, ondoordringbaar,<br />
mysterieus<br />
√ gā gaan III p jigāti<br />
gātŗ zanger m.<br />
gātra, gātraka lichaam, ledemaat,<br />
lichaamsdeel<br />
n. a-stam<br />
gātrakampa trillen van het lichaam nm. a-stam<br />
gāyatra hymne m./n. a-stam<br />
ghātaka uitvoerder m. a-stam<br />
gāthā metrisch vers f. ā-stam<br />
gāndharva muziek, zang n. a-stam<br />
gāla geproduceerd door de keel<br />
√ gāh zich werpen, duiken I p gāhati<br />
giri berg m. i-stam<br />
girivartikā bergkwartel f. ā-stam<br />
girija afkomstig van de berg m.f. (ā) n.<br />
gīta gezongen m.f. (ā) n. part.perf.; komt van √ gai =<br />
zingen<br />
gīta (ge)zang, lied n. a-stam pp. van √ gai = zingen<br />
gītā (ge)zang, lied f. ā-stam komt van √ gai = zingen<br />
Het neuriën, de drum, bos<br />
bloemen, de bes v.d. Abrus<br />
m. a-stam [marmapunt]<br />
guñja<br />
Precatorius, gewichtseenheid,<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 36<br />
guţikā pil, rond balletje, parel f. ā-stam<br />
gud.a bal, suikerbollen, kandijsuiker,<br />
melasse<br />
m. a-stam<br />
guņa draad, streng (van een koord),<br />
eigenschap, kwaliteit,<br />
verdienste, (mittelstufe in ablaut)<br />
m. a-stam<br />
guņavat voorzien van draad,<br />
eigenschappen van de 5<br />
elementen bezittend, excellent<br />
m.f.n.<br />
guņita vermeerderd, vermenigvuldigd m.f. (ā) n.<br />
guņya deugdzaam, begiftigd met<br />
kwaliteiten, m.b.t. de guna’s<br />
m.f. (ā) n.<br />
guda rectum,vagina, anus m. a-stam [marmapunt]<br />
gudā dikke darm f. ā-stam<br />
√ gup beschermen I p gopāyati, -te<br />
guru zwaar, groot, gewichtig (guna);<br />
sterk, erg, hevig (bijw. v. graad)<br />
m.f. (vī) n.<br />
guru leraar, guru m. u-stam<br />
gurutā zwaarte f. ā-stam<br />
gurutva zwaarte, zwaar gevoel, gewicht n. a-stam<br />
gulpha enkel m. a-stam [marmapunt]<br />
gulma struik, bosje; chronisch<br />
vergrote milt, zwellingen in de<br />
buik<br />
m. a-stam<br />
√ guh verbergen I gūhati<br />
guha, guhā grot, schuilplaats m. a-stam / f. āstam<br />
√ gŗī slikken, eten, uitspuwen I, VI p girati<br />
√ gŗdh streven naar IV p gridhyati<br />
gŗdhra gretig komt van √ gŗdh<br />
gŗdhra gier m. a-stam komt van √ gŗdh<br />
gŗdhrasī jicht f. ī-stam<br />
gŗnjanaka Allium-soort (uien-familie) m. a-stam<br />
gŗha huis n. a-stam (m. in pl.)<br />
gŗhastha huishouder, gezinshoofd sst.: gŗha + stha<br />
gŗhta gegrepen, verkregen ppp. van √ grah = grijpen<br />
√ gai zingen I p gāyati<br />
go koe, stier m. o-stam<br />
gokarņa het hert Antilope picta (lett.:<br />
met koeienoren)<br />
m. a-stam<br />
gokşura(ka) (n: vrucht v.d.) Tribulus<br />
Lanuginosus (lett.: koeienhoef)<br />
m. a-stam<br />
gocara koeienwei, omgeving,<br />
landschap<br />
m. a-stam<br />
gocaratva landschap n. a-stam<br />
gojihvā Phlomis Esculenta (plant) f. ā-stam<br />
godu koeienmelker, -melkster m./f. cons-stam<br />
godhā leguaan f. ā-stam<br />
godhuma, godhūma tarwe m. a-stam<br />
gonarda soort kraanvogel (lett.: de<br />
loeiende als een koe)<br />
m. a-stam<br />
govinda Krishna (lett.: de chef van de m. a-stam eigennaam van veel auteurs,<br />
koeienwachters)<br />
een berg, etc.<br />
gaura wit, licht van kleur, schijnend,<br />
helder, prachtig<br />
m.f. (ī) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 37<br />
gaura de kleur wit of geelachtig, een<br />
soort buffel (Bos gaurus)<br />
m. a-stam<br />
gaurava zwaarte, gewicht,<br />
belangrijkheid, respect<br />
n. a-stam<br />
grantha verbinding, literaire tekst<br />
(speciale verbinding van<br />
woorden), sloka<br />
m. a-stam<br />
√ grath, granth binden IX p grathnāti<br />
granthi knoop (in touw), gewricht m. i-stam<br />
√ gras doorslikken, opeten I p grasati<br />
grasta gegrepen, aangevallen, in bezit<br />
van<br />
m.f. (ā) n. ppp van √ grah.<br />
√ grah grijpen, accepteren IX p gŗhņāti<br />
graha houdende, grijpende m.f. (ā) n. √ grah + a (prim. suffix)<br />
graha planeet,demon, grijper,<br />
epileptische aanval<br />
m. a-stam √ grah + a (prim. suffix)<br />
grahaņa hand (als grijporgaan) n. a-stam<br />
grahaņī gedeelte van darm waar gal- en<br />
pancreasbuis binnenkomen<br />
f. ī-stam<br />
grāma dorp m. a-stam<br />
grāmaņi dorpshoofd, leider, beste n. i-stam<br />
grāmaņī dorpshoofd, leider, beste m. ī-stam n.b. verbuiging?<br />
grāmya in een dorp levend, m.b.t. een<br />
dorp, tam (van dieren)<br />
m.f. (ā) n.<br />
grāmya dorpeling, huisdier m. a-stam<br />
grāmyadharma huwelijksplicht, coïtus m. a-stam<br />
grāha epileptische aanval,<br />
verlamming<br />
m. a-stam komt van √ grah<br />
√ grī slikken IX u gŗņāti<br />
grīva nek m. a-stam komt van √ grī = slikken<br />
grīvā nek f. ā-stam<br />
grīşma zomer (15 mei – 15 juli), hete<br />
seizoen, hitte,<br />
m. a-stam<br />
√ glai zich vermoeien, flauw vallen,<br />
uitgeput raken, tegenzin hebben in<br />
I p glāyati<br />
glapana ontspanning n. a-stam<br />
glapana vermoeiend, zwaar gevoel<br />
gevend<br />
glau kransslagader, ronde bol,<br />
maan, aarde<br />
m. u-stam komt van √ glai<br />
ghatāka uitvoerder m. a-stam<br />
ghata pot m. a-stam<br />
ghana vernietiger, compacte massa,<br />
vulgair volk, wolk<br />
m. a-stam<br />
ghana stevig, solide, dik, donker<br />
ghanatā compactheid, dikheid, grofheid f. ā-stam<br />
ghanodaya nadering van wolken, begin<br />
van het regenseizoen<br />
m. a-stam<br />
√ ghuş klinken,bekend maken I p ghoşati<br />
√ ghŗ bevochtigen III p jīgharti<br />
ghŗta bevochtigd<br />
ghŗta ghee, vet, creme, regen n. a-stam<br />
ghŗtakumārikā,<br />
ghŗtakumārī<br />
Aloe Indica f. ā – en ī-stam<br />
ghŗtabhājana geschikt om ghee te ontvangen m.f. (ā) n.<br />
ghŗtabhājana botervat m. a-stam? niet in Wdb.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 38<br />
ghoşavat stemhebbend (gramm.) komt van √ ghuş = klinken<br />
> aghoşa = stemloos<br />
ghna dodend, verdrijvend,<br />
verminderend<br />
ghnat dodende praet.pres. van √ han<br />
√ ghrā ruiken III jīghrati<br />
ghrāna geur m./n.<br />
ca en, ook (encl.) [reeksvormer]<br />
cakora Griekse patrijs m. a.stam<br />
cakra wiel, pottebakkerswiel, discus n. a.stam<br />
√ cakş zien, zichtbaar worden II a caşte<br />
cakşan oog n. cons.stam<br />
cakşus oog, gezicht n. us-stam ifc: cakşuşa<br />
caţaka mus m. a.stam<br />
catur, catuh. vier<br />
caturtha vierde m.f. (ī) n.<br />
catuşpad viervoeter m. cons.stam nom. catuşpād<br />
catvara ? vier (als adj.)<br />
cana [maakt vra.vn onbepaald]<br />
candana sandelhout, sandelboom, olie of<br />
pasta van sandelhout<br />
m./n. a-stam<br />
candragupta eigenn.; m. a-stam<br />
candra maan m. a-stam<br />
camara yak m. a-stam<br />
camū deel, pot (waar de Soma in<br />
werd gemaakt), leger<br />
f. ū-stam<br />
caya hoop, verzameling, bedekking m. a-stam<br />
√ car / cal zich bewegen, weggaan, wandelen, I p calati / carati; perf. 3 pl.<br />
rondlopen<br />
ceruh.<br />
cara bewegend, onstabiel, levende, m.f. (ā) n. komt van √ car = z.<br />
wandelende, practiserende<br />
bewegen<br />
carita gedrag, daden n. a-stam<br />
√ carc bedreigen, verwonden I carcati<br />
carcita herhaald, bedekt met,<br />
ingesmeerd met<br />
m.f. (ā) n.<br />
carcita smeersel, zalf n. a-stam<br />
carman huid, vel, bast, perkament n. n-stam<br />
caryā beweging, rijden (in een<br />
voertuig), gedrag<br />
f. ā-stam<br />
cala bewegend, schuddend, m.f. (ā) n. komt van √ cal = z.<br />
onstabiel<br />
bewegen<br />
m. a-stam komt van √ cal = z.<br />
cala opwinding, wind, kwikzilver<br />
bewegen<br />
cavanna, cavika de pepersoort Piper Chaba n. a-stam<br />
cavi, cavī, cavikā de pepersoort Piper Chaba f. i-, ī- en ā-stam<br />
cavya de pepersoort Piper Chaba n. a-stam<br />
cāŋga klaverzuring m. a-stam<br />
cārin lopend, levend, wonend,<br />
komt van √ cal = z.<br />
bewegend<br />
bewegen?<br />
cāla bewegend, schuddend, m.f. (ā) n. komt van √ cal = z.<br />
onstabiel<br />
bewegen<br />
cāşa (blauwe) gaai m. a-stam<br />
√ ci samenstellen, opbouwen,<br />
verzamelen<br />
V<br />
√ ci waarnemen, zoeken III p ciketi<br />
cikitsā therapie, behandeling f. ā-stam<br />
cikitsaka dokter<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 39<br />
cikitsana medische behandeling<br />
cikitsita therapie, behandeling n. a-stam<br />
cikitsita medicinaal behandeld m.f. (ā) n.<br />
√ cit waarnemen, begrijpen, weten I p cetati<br />
cit bewustzijn f.<br />
cit < cid (kaścit, [maakt vra.vn onbepaald]<br />
kim.cit)<br />
citta opgemerkt, zichtbaar m.f. (ā) n. komt van √ cit =<br />
waarnemen<br />
citta gedachte, geest n. a-stam<br />
cittavat denkend, ervaren, vriendelijk<br />
citta-vŗtti geestelijke activiteit<br />
citra uitstekend, helder, gespikkeld,<br />
gevarieerd<br />
m.f. (ā) n.<br />
citra foto, afbeelding n. a-stam<br />
citraka schilder, soort slang, plant:<br />
Plumbago Zeylanica<br />
m. a-stam<br />
citragu hij die gevlekte koeien bezit m. u-stam<br />
√ cint denken X u cintayati, -te<br />
gedachte, zorg, teleurstelling, f. ā-stam komt van √ cint + ā<br />
cintā<br />
frustratie<br />
cinmaya door bewustzijn gemaakt m.f. (ā) n. cit + maya<br />
cira langdurig, lang m.f. (ā) n.<br />
cirabilva, ciribilva, Indiase beuk (Pongamia m. a-stam<br />
-vilva<br />
Glabra)<br />
ciram gedurende een lange tijd<br />
cilicima, cilicīma soort vis m. a-stam<br />
cillī soort kruid f. ī-stam<br />
cukra azijn (van graan of vruchten m. a-stam<br />
gemaakt)<br />
cuñcu Muskusrat, m. u-stam<br />
cubuka, chubuka kin n. a-stam<br />
√ cur stelen X u corayati, -te<br />
curu ‘worm’ in de darmen m. u-stam<br />
culukin bruinvis, dolfijn m. in-stam<br />
cūrņa poeder n. a-stam<br />
cetana zichtbaar, intelligent, bewust m.f. (ā) n. komt van √ cit<br />
cetanā bewustzijn, begrip, intelligentie f. ā-stam komt van √ cit<br />
cetas geest, hart, gedachte,<br />
n. as-stam<br />
bewustzijn<br />
ced als [niet als 1 e woord; vaak als<br />
rel.adv.]<br />
cenna (ced + na) als … dan niet [niet als 1 e woord;<br />
vaak als rel.adv.]<br />
√ ceşţ (de ledematen) bewegen, actief<br />
zijn<br />
I ceşţati<br />
ceşţa beweging, gedrag, handeling m. a-stam<br />
ceşţā beweging, gedrag, handeling f. ā-stam<br />
caitra 1e lentemaand m. a-stam<br />
coraka dief m. a-stam<br />
caura dief m. a-stam<br />
caura diefachtig m.f. (ā) n.<br />
caurya bedrog, diefstal n. a-stam<br />
cyuta bewogen, geschud, van zijn<br />
plaats geraakt, verdwenen<br />
m.f. (ā) n.<br />
√ chad bedekken I chadati<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 40<br />
√ chad blij zijn X chādayati<br />
chandas plezier, verlangen, wil, heilige<br />
hymne, metrum<br />
n. as-stam<br />
channa beschermd, verborgen, komt van √ chad<br />
channa verstopplaats, bedekking n. a-stam komt van √ chad<br />
chardana overgeven n. a-stam komt van √ chŗd =<br />
overgeven<br />
chardi overgeven f. i-stam komt van √ chŗd<br />
chala fraude, truc, vermomming n. a-stam<br />
chāttra leerling (lett.: iemand die<br />
onderdak heeft)<br />
m. a-stam<br />
komt van √ chad<br />
chāyā schaduw f. ā-stam komt van √ chad<br />
chita afgesneden m.f. (ā) n. komt van √ cho<br />
√ chid stuk maken, splijten, verdelen,<br />
vernietigen, kauwen, afslaan<br />
VII chinnati<br />
chidra opening, holte, defect n. a-stam<br />
chinna afgesneden, geperforeerd,<br />
onderbroken, met tussenpozen<br />
m.f. (ā) n.<br />
chubuka, cubuka kin n. a-stam<br />
√ chŗd overgeven, uiten, vertrekken VII<br />
cheda iemand die afsnijdt, stopt m. a-stam<br />
chedana snijdend, vernietigend m.f. (ā) n.<br />
chedin afsnijdend, uit elkaar trekkend,<br />
verwijderend<br />
chedya verwond, gemultileerd,<br />
afgesneden<br />
m.f. (ā) n.<br />
√ cho (af)snijden, verdelen IV<br />
ja ontstaan uit m.f. (ā) n. komt van √ jan<br />
jagat het bewegende, al wat leeft n. at-stam komt van √ gam = gaan,<br />
(pl.: de wereld, het universum)<br />
bewegen<br />
jagat / jagant bewegend, levend m.f. n. at-stam part.pres.; komt van √ gam<br />
= gaan, bewegen<br />
jagala alcoholhoudende drank m. a-stam<br />
jaghana achterdeel, billen, heupen,<br />
schaambeen<br />
m. a-stam<br />
jaŋgama bewegend, levend, actief m.f. (ā) n. > staande, onbeweeglijk<br />
jaŋgā scheenbeen f. ā-stam<br />
jaţa met een haardos met in elkaar<br />
gedraaide lokken (zoas Shiva)<br />
f. ā-stam<br />
jaţā haardos met in elkaar<br />
gedraaide lokken (zoas Shiva)<br />
f. ā-stam<br />
jaţhara maag, buik, darmen n. a-stam<br />
jaţhara darmaandoening (Crohn?,<br />
colitis ulcerosa?)<br />
n. a-stam<br />
jad.a koud, stijf, bewegingsloos,<br />
verlamd, gevoelloos<br />
m.f. (ā) n.<br />
jatru schouderblad, borstbeen m. u-stam<br />
√ jan geboren worden IV a jāyate<br />
√ jan produceren, opwekken © X janayati<br />
jana persoon, volk, goden, Vishnu,<br />
Krishna<br />
m. a-stam<br />
janaka Janaka eigenn.;<br />
janana voortbrengend m.f. (ā) n.<br />
janas ras, klasse, mensen n. as-stam komt van √ jan = geboren<br />
worden<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 41<br />
janārdana Vishnu, Krishna (lett.: hij die<br />
mensen opwindt, in vervoering<br />
brengt)<br />
janus geboorte, afkomst, creatie,<br />
soort<br />
kind, mens, wezen, insect,<br />
jantu<br />
worm<br />
m. a-stam<br />
m./n. us-stam komt van √ jan = geboren<br />
worden<br />
m. u-stam<br />
jantumātŗ worm in de darmen m. r-stam<br />
janmabandha de geboortekluisters,<br />
gevangenschap van dit leven<br />
m. a-stam<br />
janman geboorte, afkomst, reïncarnatie n. n-stam komt van √ jan + man<br />
herhalend gemurmel (m.n. bij m. a-stam<br />
japa<br />
het reciteren van heilige<br />
teksten)<br />
√ jabh, jambh © te pakken nemen, kneuzen,<br />
vernietigen<br />
I jambhayati<br />
jamala gepaard, verdubbeld,<br />
tweevoudig<br />
m.f. (ā) n.<br />
jambīra citroenboom m. a-stam<br />
jambīra citroen n. a-stam<br />
jambuka jakhals m. a-stam<br />
√ jambh, jabh © te pakken nemen, kneuzen,<br />
vernietigen<br />
I jambhayati<br />
jambha tand, kaak, mond m. a-stam komt van √ jambh<br />
jambhya tand (lett.: bijter, maler) m. a-stam komt van √ jambh<br />
jaya overwinnaar, overwinning m. a-stam komt van √ ji = winnen + a<br />
jayana overwinnend m. f.(ī) n.<br />
jayana overwinning n. a-stam<br />
jara oud, afgedragen, opgebruikt m.f. (ā) n.<br />
jara ouderdom, het ouder worden,<br />
vertering<br />
m. a-stam<br />
jarā ouderdom, het proces van het<br />
ouder worden, vertering<br />
f. ā-stam<br />
jala water n. a-stam<br />
jalauka bloedzuiger m. a-stam<br />
javin snel m.f. n. in-stam komt van √ ju / j ū<br />
jāŋgala levend in de droge, open en<br />
vlakke landschappen<br />
m.f. (ā) n. komt van √ ju / j ū<br />
jāŋgala gebraad (van dieren van het<br />
droge terrein)<br />
n. a-stam<br />
jāgara wakker m.f. (ā) n. komt van √ jāgŗi = wakker<br />
zijn<br />
√ jāgŗ wakker zijn, alert zijn II p jāgarti, jīyate<br />
geboren, gegroeid, ontstaan, m.f. (ā) n. komt van √ jan<br />
jāta<br />
geproduceerd,<br />
jāta zoon, mens m. a-stam komt van √ jan<br />
jāta schepsel, mens, soort, ras n. a-stam komt van √ jan<br />
jāti geboorte, kaste, groep f. i-stam komt van √ jan + ti<br />
jātu ooit,eens, misschien<br />
jānakī dochter van Janaka (= Sita) eigenn.; afl. van janaka.<br />
jānu knie m. u-stam [marmapunt]<br />
jāpya (gemompeld) gebed<br />
jāmbava vrucht v.d. Eugenia<br />
Jambolana, de rose appelboom<br />
n. a-stam<br />
jāmbila kniegewricht n. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 42<br />
jāla net om vogels/vissen te vangen,<br />
spinneweb, geweven stof, kant,<br />
collectie, magie, illusie.<br />
n. a-stam<br />
√ ji winnen, bijten, overmeesteren, I p jayati, -te<br />
veroveren<br />
jīyate<br />
jijñāsā verlangen om te kennen, f. ā-stam jijñāsa (stam desid. van jñā<br />
leergierigheid<br />
= kennen) + a>ā<br />
jijñāsu leergierig<br />
jihvā tong f. ā-stam<br />
√ jinv annimeren, promoten, in gang<br />
zetten<br />
I p jinvati<br />
jīmūta wolk m. a-stam<br />
jīra snel, actief m.f. (ā) n.<br />
jīrna oud m.f. (ā) n.<br />
jīrna ouderdom, spijsvertering n. a-stam<br />
jīrnatā ouderdom f. ā-stam<br />
√ jīv leven, wonen I p jīvati<br />
jīvana verlevendigend, verkwikkend m.f. (ā) n. komt van √ jīv = leven<br />
jīva levend individu m./n. a-stam komt van √ jīv = leven + a<br />
levend individu,mens, dienaar, m. a-stam<br />
jīvaka<br />
bedelaar, slangenvanger<br />
jīvaka levend, lang levend m.f. (ā) n.<br />
jīvam.jīva(ka),<br />
jīvañjīva(ka)<br />
Griekse patrijs m. a-stam<br />
jīvantā naam van verschillende planten f. ā-stam<br />
jīvita levend komt van √ jīv = leven<br />
jīvita leven n. a-stam komt van √ jīv = leven<br />
jihvā tong<br />
√ jū opjagen, voorwaarts drijven I a, IX p javate<br />
jusţa gewenst, bezocht door,<br />
geaccepteerd<br />
m.f. (ā) n.<br />
√ jŗŗ oud worden IV p jiryati<br />
√ jŗmbh de mond openen, gapen I a jŗmbhate<br />
jŗmbha het gapen m. a-stam<br />
jŗmbhā het gapen f. ā-stam<br />
√ jñā (her)kennen, leren, uitvinden, weten IX u jānāti, jānīte<br />
jña bekend met, vertrouwd met,<br />
wetend<br />
m.f. (ā) n.<br />
jña wijze man, denkende ziel m. a-stam<br />
jñātvā wetend, geleerd hebbend<br />
jñāna kennis, bewustzijn, kennis van n. a-stam √ jña (caus.: bekend<br />
het hogere, v.h. heilige<br />
maken, aankondigen) + ana<br />
jñānamaya bestaande uit kennis m.f. (ā) n. jñāna + maya<br />
jñānin verstandig, wijs mens,<br />
waarzegger<br />
jñānayoga theoretische yoga, de weg der<br />
wetenschap<br />
jñānavān hij die verstandig, wijs is<br />
jñānavān verstandig, wijs, geleerd<br />
jñīpsyamāna benieuwd om te weten m.f. (ā) n.<br />
jñeya dat wat geleerd moet worden,<br />
het doel van het weten<br />
m. a-stam toekomend deelw.<br />
jñeya beschouwd als, gezien als,<br />
begrepen<br />
m.f. (ā) n.<br />
√ jyut schijnen I a<br />
jyotis licht, vlam n. is-stam<br />
jyotirjñah. astronoom, astroloog m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 43<br />
jyotirmaya vervuld met licht m.f. (ā) n. jyoti + maya<br />
jyotişa astronomie, astrologie n. a-stam<br />
√ jvar koortsig zijn I jvarati<br />
jvara koorts m. a-stam<br />
√ jval schijnen, glanzen, helder branden I u jvalati<br />
jhaţiti plotseling, meteen<br />
d.iņd.ira modaka knoflook n. a-stam<br />
d.hakkā grote drum f. ā-stam<br />
- ta [primair suffix; vormt ppp en soms<br />
bij adjectiva]<br />
Vb. ś ita = koud<br />
- ta [sec. suffix; vormt ablatief adv.<br />
(soms gen. of instr.)]<br />
Vb. madhyata = vanaf het<br />
midden<br />
-ta [suffix dat van ww een agens<br />
√ gam – gantā<br />
(hij die gaat);<br />
maakt]<br />
√ kŗ – kartā<br />
(hij die maakt);<br />
√ bhū – bhavitā<br />
(hij die<br />
leeft).<br />
ta staart, borst, buik, heup, nectar m. a-stam<br />
tau – tayoh.<br />
zij beiden (masc. N/A) – van hen<br />
beiden (G)<br />
pron.pers.<br />
takra botermelk (vermengd met<br />
water)<br />
n. a-stam<br />
√ tañc samentrekken VII tanakti<br />
taţa bank, oever (v.d. stroom),<br />
helling (m.n. ook v.h. lichaam)<br />
m. a-stam<br />
taņd.ula graan, rijst m. a-stam<br />
tat – tat - tasya het, dat (N) – het, dat (A) – ervan<br />
(G)<br />
pron.pers.<br />
tat (als 1e woord in dus, dan, toen<br />
zin)<br />
[verbindingswoord]<br />
tatas (tatah.) dan, vervolgens gebruikt als de ablatief van<br />
tat.<br />
tatkāla op dat moment gebeurend m.f. (ā) n.<br />
tatkāla dat moment, hezelfde moment m. a-stam<br />
tat tat dit of dat, iets<br />
tattva waarheid, realiteit, diepste<br />
essentie, waar principe<br />
n. a-stam<br />
tatah. dan, daarom<br />
tatra daar, daar naar toe, in die<br />
groep, op die plaats<br />
tatrahbavant zijne hoogheid m. vat-stam<br />
tatrabhavatī die mevrouw f. vat-stam<br />
tathā daarom, zo dus, op dezelfde<br />
wijze<br />
tathokta zoals gezegd, zoals beschreven m.f. (ā) n.<br />
tadā dan, op dat moment<br />
tadvat dat hebbende, dat bevattende<br />
tadvat het gelijke van dat, dus, zo<br />
√ tan uitstrekken, verspreiden VIII u tanoti, tanute<br />
taniman dunheid, slankheid, zwakheid m. n-stam<br />
taniman lever n. n-stam<br />
dun, mager, delicaat, broos, m.f. (us, ūs, vī) n.<br />
tanu<br />
fijn<br />
tanus lichaam, persoon n. us-stam<br />
tanū lichaam, persoon f. ū-stam<br />
tanūna wind (lett.: zonder lichaam) m. a-stam<br />
tantra grondwerk, principe, systeem,<br />
behandeling. verhandeling<br />
n. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 44<br />
tanmātra atoom, element in zijn<br />
rudimentaire vorm<br />
n. a-stam<br />
√ tap warmte verspreiden, verbranden,<br />
pijn lijden, zich kwellen<br />
I p tapati<br />
tapa heet, brandend m.f. (ā) n. komt van √ tap = warmte<br />
verspreiden, verbranden<br />
tapamānas temperatuur n. as-stam komt van √ tap + manas<br />
tapas warmte, pijn, ascese n. as-stam komt van √ tap + as<br />
tapasvin asceet, kluizenaar<br />
tapasvin ellendig, ascese bezittend m.f.n. in-stam<br />
tapta verhit, ontvlamd, gesmolten, m.f. (ā) n. komt van √ tap = warmte<br />
zuiver<br />
verspreiden, verbranden<br />
√ tam uitgeput raken IV tāmyati<br />
- tama [secundair suffix; vormt<br />
superlatief]<br />
Vb. mandatama =<br />
langzaamste<br />
tamaka druk op de borst, astma m. a-stam<br />
tamas duisternis, traagheid, inertie,<br />
dwaasheid, onwetendheid<br />
n. as-stam<br />
tamī nacht<br />
√ tay doorgaan, zich verspreiden I a tayate<br />
- tara [secundair suffix; vormt<br />
comperatief]<br />
Vb. mandatara = langzamer<br />
tara dragend, overwinnend,<br />
bewerkend<br />
m.f. (ā) n. komt van √ tŗŗ = oversteken<br />
taras snelle voortgang, kracht,<br />
energie<br />
m. as-stam<br />
tarakşu hyena m. u-stam<br />
taru boom m. u-stam<br />
taru snel pl.: bet.: snelheid<br />
taruņa jong, teer, fris, nieuw, levend,<br />
wassend (maan)<br />
m.f. (ā) n.<br />
taruņa spruit, blaadje n. a-stam<br />
taruņa jeugd m. a-stam<br />
tarkārī de vrucht van de Sesbania<br />
Aegyptica (soort kalebas)<br />
f. ī-stam<br />
√ tarj © bedreigen, schelden x tarjayati<br />
tarpaņa een voldaan gevoel gevend<br />
tarhi in dat geval [enclitisch]<br />
tala voetzool, handpalm, bodem,<br />
oppervlakte, dak van een huis,<br />
plateau<br />
m./n. a-stam [talahridaya = marmapunt]<br />
tasmāt vanwege dat, daarom m.sg.abl. van tad<br />
- tā [secundair suffix; vormt fem.<br />
abstracte subst.]<br />
Vb. devatā<br />
(godheid,<br />
goddelijkheid) = deva<br />
(hemels) + t ā<br />
tāta (eigen) vader m. a-stam<br />
tādŗsa zo’n m. f.(ī) n.<br />
tāni – tāni – tesām die zaken (ntr. (N/A) – ervan<br />
(G)<br />
pron.pers.<br />
tāntava gemaakt van draden m. f.(ī) n.<br />
tāntava een geweven stof, kleed n. a-stam<br />
tāpasa asceticus m. a-stam<br />
tāmasā duistere, trage mensen,<br />
duisternis<br />
tāmasī traag, duister<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 45<br />
betelstruik (pepersoort n. a-stam<br />
tāmbūla<br />
waarvan de bladeren gekauwd<br />
worden)<br />
tāmra koperkleurig, de 4e huidlaag m.f. (ā) n.<br />
tāmracūd.a haan met een rode kam m. a-stam<br />
tāyana voortgang, succes n. a-stam van √ tay = doorgaan<br />
tāra kruispunt, overweg m. a-stam van √ tŗŗ = oversteken + a<br />
tāruņya jeugd, jeugdigheid n. a-stam<br />
tāla muzikale maat, ritme,dans,<br />
Borassus Flabelliformus (soort<br />
palmboom)<br />
m./n. a-stam<br />
tālu palatum, verhemelte n. u-stam (soms m.)<br />
tāvat zo meteen (encl.)<br />
yāvat zo veel, zo vaak,even groot,<br />
even lang etc.<br />
m. f. (atī) n.<br />
tāh. - tāsām zij (fem. N) – ze, hen (A) - van hen<br />
(G)<br />
pron.pers.<br />
- ti [primair suffix; maakt fem.<br />
woorden van ww-stam]<br />
Vb. gati (pad) = √ gam + ti;<br />
mati (gedachte) = √ man +<br />
ti<br />
√ tij scherp zijn I a<br />
tikta(ka) bitter m.f. (ā) n. pp. van √ tij = scherp zijn<br />
titikşā geduld f. ā-stam<br />
titikşu geduldig m.f. n. u-stam<br />
tittira(ka) / tittirika soort patrijs m. a-stam<br />
tittiri soort vrouwtjespatrijs f. i-stam<br />
√ tim weken, nat worden, rustig worden IV p timyati<br />
timim.gila walvis, fabelachtig dier m. a-stam<br />
timira bewolktheid, staar m. a-stam<br />
tiras door, over, tegen, zonder, naast<br />
tila sesamplant en -zaad m. a-stam<br />
tilaka moedervlek m. a-stam<br />
scherp, snel, heet,<br />
m.f. (ā) n.<br />
tīkşņa<br />
doodringend, zuur, bijtend<br />
(guna); sterk, heftig, hevig (bijw.<br />
v. graad)<br />
tīra bank n. a-stam<br />
tu maar, echter [enclitisch]<br />
tuccha leeg, klein, ijdel m.f. (ā) n.<br />
tuccha kleinigheid n. a-stam<br />
√ tud duwen, slaan VI u tudati, -te<br />
tura sterk, machtig, rijk m.f. (ā) n.<br />
turtīya vierde m.f. (ā) n.<br />
√ tul omhoogtillen, wegen X tolayati<br />
tulā balans, gewicht f. ā-stam<br />
tulya gelijk aan m.f. (ā) n.<br />
√ tuş voldaan/tevreden zijn, voldoen,<br />
tevreden stellen<br />
IV p tuşyati<br />
tuşa kaf van graan, mais of rijst m. a-stam nistuşa = vrij van kaf<br />
tuşodaka zure rijst of gerstgruwel of<br />
peulvruchtendrank/soep<br />
n. a-stam<br />
tuşţa tevreden ppp.<br />
tuşţanara tevreden man m. a-stam<br />
tūni, pratūni pijn in de blaas?<br />
√ tŗŗ kruisen, oversteken, progressie<br />
vertonen, doorgaan met iets<br />
(studie, leven)<br />
I p tarati<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 46<br />
tŗtīya derde m.f. (ā) n.<br />
tŗņa gras, grasspriet, stro n. a-stam<br />
√ tŗp bevredigd zijn IV √ tŗpyati<br />
tŗptātman een tevreden geest hebbend m.f.n. an-stam<br />
tŗpti voldoening, tevredenheid,<br />
tegenzin in eten<br />
f. i-stam<br />
√ tŗş dorst hebben IV tŗşyati<br />
tŗş dorst f. cons.stam<br />
tŗşā, tŗşņā dorst f. ā-stam<br />
te – tayoh.<br />
beide zaken, zij beiden (ntr.+fem. N/A)<br />
– van hen beiden (G)<br />
pron.pers.<br />
te – tān - tesām zij (masc. N) – ze, hen (A) – van<br />
hen (G)<br />
pron.pers.<br />
tejas licht, straling, vuur, schittering n. as-stam<br />
licht/straling bezittend, scherp m.f.n. in-stam<br />
tejasvin<br />
(v.h. oog) schitterend, krachtig<br />
tena hi daarom, daarvoor<br />
taikşņya scherpte (van mes en van eten) n. a-stam<br />
taila olie, sesamolie n. a-stam<br />
toya water n. a-stam<br />
toraņa portaal, toegangspoort, hek,<br />
deurposten<br />
n. a-stam<br />
tyakta in de steek latend, verlatend,<br />
negerend<br />
m.f. (ā) n. ppp van √ tyaj = opgeven<br />
√ tyaj verlaten, opgeven, in de steek laten I p tyajati<br />
tyāga afstand, vertrek, verwerping, m. a-stam komt van √ tyaj = opgeven<br />
zelfverloochening, verstoting<br />
+ a<br />
traya drietal n. a-stam<br />
traya drievoudig m.f. (ī) n.<br />
√ tras trillen I p, IV u trasati, trasyati<br />
trāta beschermd m.f. (ā) n. van √ trai = beschermen<br />
trāman bescherming n. n-stam van √ trai = beschermen<br />
tri drie<br />
trika plaats waar 3 wegen elkaar<br />
ontmoeten, driehoek, sacrale<br />
regio<br />
m. a-stam<br />
triguņa de drie guna’s<br />
tridiva de derde of meest heilige<br />
hemel, hemel<br />
n. a-stam<br />
triphalā medicijn, bestaande uit drie<br />
vruchten<br />
f. ā-stam<br />
tripişţapa Indra’s hemel (de derde) m./n. a-stam<br />
tribhāga derdedeel m. a-stam<br />
trimūrti drie vormen hebbend, de drieeenheid<br />
Brahma, Vishnu en<br />
Siva.<br />
trim.śat dertig<br />
trilocana de drieogige (= Shiva) m. a-stam<br />
√ trai beschermen I a trāyate<br />
traiguņya m.b.t. de drie guna’s m.f. (ā) n. afleiding van triguņa<br />
traiphala komend van de drie<br />
myrobalanen<br />
m.f. (ā) n.<br />
tryambaka de drieogige: Rudra, Shiva<br />
m. a-stam oorspr: drie moeders<br />
hebbende<br />
tryuşaņa, tryūşaņa trikatu (de drie scherpe<br />
kruiden)<br />
n. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 47<br />
-tva [secundair suffix; vormt neutr.<br />
abstracte subst.]<br />
Vb. sattva (zuiverheid) = sat<br />
+ tva<br />
tva (tvad) een zekere, verscheidene,<br />
gedeeltelijk<br />
tvam – tvām – tava jij (N) - jou (A) – van jou, jouw pron.pers.<br />
(te)<br />
(G)<br />
tvac huid, kaneel f. cons-stam<br />
√ tvar haasten I a tvarate<br />
-da gevende m.f. (ā) n.<br />
daka water m. a-stam<br />
dakşiņāpatha zuidelijke regio van india, de<br />
deccan<br />
dagdha verbrand, gepijnigd, gestresst,<br />
ongelukkig<br />
m.f. (ā) n.<br />
daņd.a stok, verticale streep van<br />
karakter, duitse komma<br />
m. a-stam<br />
daņd.in een stok bezittend m.f.n. in-stam<br />
daņd.in kluizenaar m. in-stam<br />
datta gegeven m.f. (ā) n. komt van √ dā<br />
dadi gevende m.f.n. + acc.<br />
dadhi dikke zure melk, yoghurt n. i-stam<br />
danta tand m./n. a-stam<br />
dantaśaţha (n. vrucht v.d.) Citrus<br />
Aurantium (zure sinaasappel)<br />
m. a-stam<br />
dantya m.b.t. de tanden, dentaal m.f. (ā) n. danta + ya<br />
√ dam temmen, overwinnen IV dāmyati<br />
damaru bewegend als een drum<br />
√ dam.ś bijten I p daśati<br />
dam.śa beet, stekend insect m. a-stam<br />
dam.şţra, dam.şţrā slagtand, snijtand, giftand (v. m. a-stam / f. ā-<br />
slang)<br />
stam<br />
dara brekende, klievende m.f. (ā) n.<br />
daraņa breuk n. a-stam<br />
daridra bedelaar m. a-stam<br />
daridra zwervende m.f. (ā) n.<br />
dard.hya stevigheid n. a-stam<br />
darbha (heilige) grassoort m. a-stam<br />
darbhakusuma,<br />
darbhapuşpa<br />
insect<br />
m. a-stam<br />
dava bosbrand m. a-stam komt van √ du<br />
davathu hitte, pijn, ontsteking m. u-stam komt van √ du<br />
darśana het zien, zicht, uitzicht,<br />
schouwspel, filosofische school<br />
n. a-stam √ d ŗş (zien) + anam<br />
darśanīya zichtbaar, knap (van uiterlijk) m.f. (ā) n.<br />
daśa tien<br />
daśat tiental f. cons.-stam<br />
daśama tiende m.f. (ī) n.<br />
daśaratha Daśaratha, koning van<br />
Ayodhyā<br />
eigenn.; m. a-stam<br />
daśāha periode van tien dagen m. a-stam<br />
√ dah verbranden I dahati<br />
√ dā geven III u dadāti, datte<br />
dād.ima granaatappel n. a-stam<br />
dātyūha waterhoen m. a-stam<br />
dātŗ schenker, gever m. r-stam<br />
dātrī schenkster, geefster f. ī-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 48<br />
dāna gift, het geven n. a-stam komt van √ dā + ana<br />
dāruņa wreed<br />
dārdhya stevigheid, stabiliteit n. a-stam<br />
dāsa slaaf, dienaar m. a-stam<br />
dāha brand, hitte, brandend gevoel m. a-stam<br />
dāhin brandend<br />
dina dag m./n. a-stam<br />
dinakārya dagelijkse leefregels m. a-stam<br />
dinacaryā dagelijkse leefregels, dagelijks<br />
werk<br />
f. ā-stam<br />
√ div, dīv spelen, schijnen IV p dīvyati<br />
diva hemel, lucht, dag n. a-stam<br />
divasa dag m. a-stam<br />
divā overdag itt naktam<br />
divya tejas subtiele energie in de agni v.d.<br />
ether/ruimte<br />
n. as-stam<br />
√ diś aanwijzen VI diśati<br />
diś richting, gebied f. cons-stam<br />
diśā richting, gebied f. ā-stam<br />
√ diş tonen, aanwijzen, produceren III p dideşţi<br />
√ dih insmeren II dehme<br />
dīdhiti straal, licht, helderheid f. i-stam<br />
√ dīp vlammen, stralen, schijnen IV a dīpyate<br />
dīpa licht, lamp, lantaarn m. a-stam<br />
dīpālī lichtjesfeest f. ī-stam<br />
dīpana aanstekend, (eetlust)<br />
opwekkend, agni-verhogend,<br />
vertering bevorderend<br />
m.f. (ī) n.<br />
dīpanīya vertering bevorderend m.f. (ā) n.<br />
dīpta schijnend, stralend, heet m.f. (ā) n. ppp<br />
dīpyaka Ptychotis ajowan<br />
dīrgha lang (tijd en plaats) m.f. (ā) n.<br />
dīrgha lange klinker m. a-stam<br />
dīrgham lang (tijd en plaats)<br />
√ dīv spelen, schijnen IV p dīvyati<br />
√ du verbranden V p dunoti<br />
dugdha melk n. a-stam<br />
dugdha uitgemolken, geextraheerd m.f. (ā) n. komt van √ duh<br />
dundhubī grote pauk (muziekinstrument) f. ī-stam<br />
durātman boosaardig mens, slecht mens m. an-stam<br />
durjara niet aan verval onderhevig,<br />
onverteerbaar<br />
m.f. (ā) n.<br />
durbhoda moeilijk te begrijpen<br />
duryodhana eigennaam (lett.: harde<br />
m. a-stam naam van de oudste zoon<br />
van Dhitarashtra en koning<br />
tegenstander)<br />
van de Kaurava’s.<br />
durlabha onverkrijgbare n. a-stam<br />
durvipāka wrede ommekeer (v.h. lot) m. a-stam<br />
√ duş verkwisten, bederven,<br />
corrumperen, zondigen<br />
IV duşyati<br />
duşya kwetsbaar, bedorven,<br />
geruïneerd, verspild, schuldig<br />
m.f. (ā) n. komt van √ duş = bederven<br />
duşţi vervuild, achteruitgegaan in<br />
kwaliteit<br />
komt van √ duş = bederven<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 49<br />
duh.-, dus- slecht [negatief] duş<br />
k ŗ ta = slechte daad<br />
durjaya = moeilijk te<br />
veroveren<br />
dūrakta = slecht gekleurd<br />
duh.kha = lijden<br />
duh.kha pijn, verdriet, lijden n. a-stam<br />
duh.khena pijnlijk instr. van subst. als adverb.<br />
duh.şanta eigenn.; m. a-stam<br />
dūra ver m.f. (ā) n.<br />
dūra afstand n. a-stam<br />
dūre een grote afstand, ver weg<br />
dūreņa ver weg<br />
dūrvā Cynodon Dactylon (grassoort) f. ā-stam<br />
dūşaņa destructief, verwondend,<br />
verslechterend, ruïnerend<br />
m.f. (ī) n.<br />
dūşikā slijm van ogen en neus f. ā-stam<br />
dūşita bedorven, vervuild, verwond m.f. (ā) n.<br />
√ dŗŗ breken IX p dŗņāti<br />
dŗd.ha stevig, onverplaatsbaar, m.f. (ā) n. pp. van √ dŗm.h = vast<br />
massief, resoluut, sterk<br />
maken, verstevigen<br />
dŗd.ha stevigheid, onverplaatsbaar n. a-stam pp. van √ dŗm.h = vast<br />
object<br />
maken, verstevigen<br />
dŗd.hatā stevigheid f. ā-stam<br />
dŗd.hīkaraņa verstevigend, bevestigend m.f. (ā) n.<br />
√ dŗm.h vast maken, verstevigen I p<br />
√ dŗś / paś zien I p paśyati, -te<br />
√ dŗś / paś © laten zien I darśayati<br />
√ dŗh groeien, stevig worden I p darhati<br />
dŗś (nom. dŗk) oog f. cons.-stam<br />
dŗśa aangenaam voor de ogen m.f. (ā) n.<br />
dŗşţi gezicht, het zien, inzicht,<br />
intelligentie<br />
f. i-stam komt van √ dŗś + ti<br />
deya bestemd voor (een gift), wat<br />
betaald moet worden, wat<br />
genomen moet worden<br />
m.f. (ā) n. komt van √ d ā = geven<br />
deva hemels m.f. (ā) n.<br />
devatā goddelijkheid f. ā-stam deva + suffix tā<br />
deva god, zijne/uwe majesteit m. a-stam<br />
devarşi goddelijke ziener, heilige rishi m. i-stam deva + ŗ ş i<br />
devī godin, hare/uwe majesteit f. ī-stam<br />
deśa plaats, land m. a-stam<br />
deha lichaam, omhulsel, persoon, m./n. a-stam komt van √ dih = in het gips<br />
massa<br />
zetten, vorm geven<br />
deha agni vuur-component van het hele<br />
lichaam<br />
dehabŗt lichaamsdrager<br />
dehin belichaamde, levend wezen m. in-stam<br />
dehin belichaamd<br />
daitya demon m. a-stam<br />
daiva goddelijk, van de goden<br />
afkomstig, door het noodlot<br />
veroorzaakt<br />
m.f. (ī) n. Vgl. devah. = god<br />
daiva lot, kans, fortuin m. a-stam?<br />
doşa fout, gebrek, constitutie m. a-stam<br />
daurmanasya neerslachtigheid, wanhoop n. a-stam<br />
√ dyut schijnen I a dyotate<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 50<br />
dyuti luister, helderheid, uitstraling,<br />
waardigheid, knapheid<br />
f. i-stam<br />
drava vloeibaar, dun (guna) m.f. (ā) n.<br />
dravatva(ka) nattigheid, vloeibaarheid,<br />
vloeibaar maken, bevochtigen<br />
n. a-stam komt van √ dru = lopen<br />
dravya<br />
dat wat verplaatst kan worden,<br />
object, substantie, zaak,<br />
eigendom.<br />
n. a-stam komt van √ dru = lopen<br />
farmacologie (lett.: de n. a-stam<br />
dravyaguņa<br />
eigenschappen van de<br />
objecten)<br />
dravyamaya tejas tejas in materie met vorm en<br />
kleur<br />
n. as-stam<br />
drākşā druif f. ā-stam<br />
√ dru lopen, rennen, vluchten I p dravati<br />
√ dru verwonden V p druņoti<br />
druma boom m. a-stam<br />
√ druh verwonden, een hekel hebben aan,<br />
haten<br />
IV p druhyati<br />
dva (dvi in<br />
compounds)<br />
twee<br />
dvam.dva, dvandva tweetal, paar van<br />
tegenstellingen<br />
n. a-stam komt van √ dvi = twee<br />
dvadasa twaalfde, bestaande uit twaalf m.f. (ī) n.<br />
dvaya tweevoudig, tot een paar<br />
behorend<br />
dvaya koppel, paar, tweetal n. a-stam komt van √ dvi<br />
dvaras afstand, duur n. as-stam<br />
dvare ver, op een afstand<br />
dvareņa ver, door een afstand<br />
dvār deur, toegang, gelegenheid f. cons.stam<br />
dvāra deur, toegang, opening,<br />
lichaamsopening<br />
n. a-stam<br />
dvi (in compounds) twee<br />
dvitīya tweede m.f. (ā) n.<br />
dvitīya de tweede, metgezel, dualiteit m. a-stam<br />
dvitīyā het tweevoud, de tweede keer f. ā-stam<br />
lett.: tweemaal geborene, m.n. m. a-stam<br />
dvija<br />
een brahmaan, tand (groeit<br />
tweemaal)<br />
dvidhā tweevoudig<br />
herhaling, reduplicatie n. a-stam<br />
dvirvacana<br />
(gramm.)<br />
√ dviş verafschuwen, haten II u dvişţi, dvişţe<br />
dviş vijand m. cons-stam<br />
dvis tweemaal<br />
dvīpa eiland m./n. a-stam<br />
dvīpin tijger, panter, luipaard (beest<br />
met eilandachtige stippen)<br />
m. in-stam<br />
dveşas afschuw n. as-stam<br />
√ dhan iemand snel laten bewegen/lopen III p dadhanti<br />
dhana weelde, geld, iets van waarde,<br />
bezittingen<br />
n. a-stam<br />
dhanañjaya winnaar van weelde (Arjuna) m. a-stam tatpuruşa-sst.<br />
dhanavat weelde bezittend, rijk vat-stam dhana + suffix vat<br />
dhanu boog m. u-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 51<br />
dhanu woestijn f. u-stam<br />
dhanya gelukkig m.f. (ā) n.<br />
dhanvan boog, regenboog, woestijn n./m. n-stam<br />
dhanvantari dokter onder de goden, (lett.:<br />
bewegend in een boog; de god<br />
die jety in het NO offert)<br />
m. i-stam<br />
dhamani, dhamanī pijp, slang, bloedvat f. i-stam; f. ī-stam<br />
dharmakşetra het land van de juiste tradities n. a-stam [eerste woord van de<br />
Bhagavadgīta]<br />
dharma religieuze wet, plicht, dat wat m. a-stam komt van √ dhŗ = houden,<br />
bijeenhoudt, orde, wet<br />
vasthouden<br />
dharmya juist, wettelijk, deugedelijk,<br />
heilig<br />
m.f. (ā) n.<br />
√ dhā neerzetten, vasthouden, dragen,<br />
vasthechten, produceren, steunen<br />
III dadhāti, dhatte<br />
dhā plaatser, beheerder m. a-stam komt van √ dhā =<br />
neerzetten, steunen etc.<br />
element, lichaamsweefsel, deel, m. u-stam<br />
dhātu<br />
wortel v.e. woord (gramm.)<br />
dhātupāka deel v.h. stofwisselingsproces m. a-stam<br />
dhānā graan f. ā-stam<br />
dhānya graan, mais n. a-stam<br />
dhānya van graan afkomstig,<br />
graanachtig<br />
m.f. (ā) n.<br />
dhāra(ka) dragend, bevattend,<br />
steungevend<br />
m.f. (ā) n. komt van √ dhā =<br />
neerzetten, steunen etc.<br />
dhāraņa steungevende m.f. (ā) n. komt van √ dhā =<br />
neerzetten, steunen etc.<br />
dhāraņā de dragende, bevattende,<br />
steungevende, het gericht zijn<br />
van de aandacht, concentratie<br />
dhārā hoek, stroom, stortvloed,<br />
douche, begieting<br />
f. ā-stam komt van √ dhā =<br />
neerzetten, steunen etc.<br />
f. ā-stam<br />
dhārin dragend, bezittend,<br />
vasthoudend<br />
dhārmika deugdzaam m.f. (ī) n. dharma + ika<br />
dhārmika rechter m. a-stam<br />
√ dhāv wassen, schoonmaken, reinigen I p dhāvati<br />
√ dhī waarnemen, denken III a dīdhīte<br />
dhī intellect, wijsheid, begrip, f. ī-stam<br />
gedachte<br />
dhīmat wijs<br />
dhīra evenwichtig man, wijs mens m. a-stam<br />
√ dhukş opporren I a dhukşate<br />
√ dhū schudden, vuur aansteken V u dhūnoti<br />
dhūma rook m. u-stam<br />
√ dhŗ houden, dragen I u dharati<br />
√ dhŗ © dragen, vasthouden X dhārayati<br />
dhŗti standvastigheid,<br />
onverstoorbaarheid<br />
dhŗta gehouden, onderhouden,<br />
gesteund, geobserveerd,<br />
gebruikt, gedragen (kleren), in<br />
bezit van<br />
m.f. (ā) n. komt van √ dhŗ = dragen<br />
√ dhŗş durven V p dhŗşnoti<br />
√ dhe drinken, absorberen, zuigen,<br />
likken<br />
I p dhayati<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 52<br />
dhenu koe f. u-stam<br />
dhairya stevigheid, stabiliteit, kracht,<br />
vastbeslotenheid, ernst<br />
n. a-stam<br />
dhauta gewassen, gereinigd ppp. m.f. (ā) n.<br />
√ dhmā blazen I p dhamati<br />
√ dhyai mediteren, denken over I p dhyāyati<br />
dhyā het denken, het mediteren f. ā-stam<br />
dhyāna meditatie n. a-stam<br />
dhyāyat denkend, mediterend m.f. (antī) n.<br />
dhruva vast, constant, onveranderlijk,<br />
onbeweeglijk<br />
m.f. (ā) n.<br />
na, nā niet (soms: alleen)<br />
na kim.cit niets n.b. kim wordt verbogen<br />
nakta nacht n. a-stam<br />
nakra krokodil, alligator m. a-stam<br />
na kva cit nergens<br />
nakşatra ster, zon, maanhuis,<br />
sterrenconstellatie<br />
n. a-stam<br />
nakha nagel, klauw m./n. a-stam<br />
nagara stad n. a-stam<br />
nagarī stad f. ī-stam<br />
naţa danser m. a-stam<br />
√ nad klinken I p nadati<br />
nadī rivier f. ī-stam<br />
nanu zeker [als reactie op<br />
voorgaande]<br />
nanu goed! waarom?<br />
√ nand juichen, zich verheugen I p nandati<br />
nanda plezier m. a-stam komt van √ nand (blij zijn)<br />
nandathu plezier m. u-stam komt van √ nand (blij zijn)<br />
nandana blij m.f. (ā) n. √ nand (blij zijn) + ana<br />
nandin naam van verschillende planten<br />
waaronder de Indiase<br />
vijgenboom<br />
m. in-stam<br />
napum.saka niet mannelijk of vrouwelijk,<br />
hermafrodiet, eunuch, neutraal<br />
m.f. (ā) n. na+pum.saka<br />
nabhas wolk, mist, atmosfeer, lucht n. as-stam Vgl. nabhasa agni (een van<br />
de bhūta agni’s)<br />
√ nam buigen I p namati<br />
namas eerbetoon, hommage, groet n. as-stam<br />
nayanā, nayanī oogpupil f. ā-stam / f. ī-stam<br />
nayanabudbuda oogbol n. a-stam<br />
nara man m. a-stam<br />
nava negen<br />
nava nieuw m.f. (ā) n.<br />
navanīta verse boter (lett.: nieuwe<br />
weelde)<br />
n. a-stam<br />
navama negende m.f. (ī) n.<br />
√ naś verdwijnen, vertrekken I p<br />
nas neus, neusgat f. as-stam slechts in enkele nv.<br />
nasta neus m. a-stam<br />
nasya stof die niezen opwekt, therapie<br />
via neus (druppels, inhalatie)<br />
n. a-stam<br />
nasya nasaal, behorend tot de neus m.f. (ā) n.<br />
√ nah vastbinden IV p nahyati<br />
nāga slang, slangendemon,<br />
slangenmens<br />
m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 53<br />
nād.i, nād.ī buisvormige pijp, ader,<br />
luchtpijp etc.<br />
f. i-stam; f. ī-stam<br />
nād.i ader f. i-stam Verwant met nadī<br />
nād.i vijñāna de kunst van het pols lezen, de<br />
polsdiagnose<br />
n. a-stam<br />
nāti- niet erg<br />
nāda klank, schreeuw m. a-stam<br />
latende klinken,<br />
m.f. (ā) n.<br />
nādita<br />
samenklinkend, meetrillend,<br />
vibrerend<br />
nādita klank, lawaai n. a-stam<br />
nādin klinkend, resonerend,<br />
vibrerend, brullend<br />
nānā verschillende, ieder op zich,<br />
onderscheiden<br />
nānāvidha bestaande uit verschillende<br />
soorten, menigvoudig<br />
m.f. (ā) n.<br />
nābhi navel, naaf v.e. wiel, holte,<br />
vertrouwde, vriend, souverein<br />
f. i-stam [marmapunt]<br />
nāma genaamd<br />
nāma inderdaad<br />
nāmakaraņa naamgevingsceremonie n. a-stam<br />
nāmatah. genaamd, namelijk<br />
nāmadheya naam n. a-stam<br />
nāman naam o. n-stam<br />
nāma-rūpa naam en vorm<br />
nārāyaņa Brahma, Vishnu, Krishna (lett.:<br />
de zoon v.d. mens)<br />
m. a-stam<br />
nārikela cocosnoot m. a-stam<br />
nāla(ka) holle stengel (als v.d. lotus),<br />
riet, pijp, ader, navelstreng<br />
m./n. a-stam<br />
nālīkā lotusbloem f. ā-stam<br />
nāvana neusdruppels, niesmiddel n. a-stam<br />
nāśa verlies, verdwijning,<br />
vernietiging, dood<br />
m. a-stam<br />
nāśana verwijderend, vernietigend m.f. (ā) n.<br />
nās neus f. cons.-stam<br />
nāsā neus, neusgat f. ā-stam<br />
nāsikā neusgat f. ā-stam<br />
ni- (in comp. nai-) neer, in, naar beneden<br />
niketa woning, verblijf m. a-stam<br />
nikvātha inkooksel, het inkoken m. a-stam ni + kvātha<br />
ni+ √ kşip neerwerpen, werpen, plaatsen (+<br />
loc.)<br />
VI nikşipati<br />
nigŗhīta teruggetrokken m.f. (ā) n.<br />
ni+ √ gŗ slikken p nigirati, nigilati<br />
ni+ √ grah onderdrukken, vangen, grijpen,<br />
zich terugtrekken<br />
IX u nigŗhņāti<br />
nighaņţu Vedische woordenlijst m. u-stam<br />
√ nij wassen, zuiveren, voeden II a niŋkte<br />
nitambavatī vrouw met mooie billen f. ī-stam<br />
nitamba achterwerk, helling (v.e. berg) m. a-stam [marmapunt]<br />
nitya eeuwig, gebruikelijk, altijd,<br />
noodzakelijk, dagelijks<br />
m.f. (ā) n.<br />
nityaga altijd in beweging zijnde m.f. (ā) n.<br />
nityatva eeuwigheid n. a-stam nitya + suffix tva<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 54<br />
nityam eeuwig<br />
nidāna oorzaak, touw n. a-stam<br />
ni+ √ drā in slaap vallen<br />
nidrā slaap, slaperigheid f. ā-stam<br />
ni+ √ nad schreeuwen. klinken I p ninadati<br />
ninada schreeuw, klank m. a-stam<br />
√ nind / √ nid beschuldigen I p nindati<br />
nindita schadelijk m.f. (ā) n.<br />
ni + √ pat naar beneden storten, neervliegen,<br />
zich neerzetten, gebeuren,<br />
aanvallen, doden, binnenkomen<br />
p nipatati<br />
ni + √ pā drinken I p nipibati, -te<br />
nipāta val, achteruitgang, aanval,<br />
uitzondering (gramm.)<br />
m. a-stam<br />
nipuņa slim, knap, bedreven in m.f. (ā) n.<br />
nibaddha gebonden m.f. (ā) n. ppp.<br />
ni+ √ bandh vastbinden, in de boeien slaan<br />
nibandha vastgebondenheid, keten, slaaf<br />
zijn<br />
m. a-stam<br />
nibhŗita geheim, verborgen m.f. (ā) n. ppp.<br />
nimardaka soort voedsel (gekookt vlees<br />
met specerijen)<br />
m. a-stam<br />
ni + √ yam stoppen, blijven, vasthouden,<br />
controleren, handen naar beneden<br />
houden, aanbieden<br />
niyacchati<br />
niyata geforceerd, vastgesteld,<br />
gecontroleerd<br />
m.f. (ā) n.<br />
niyatam noodzakelijk<br />
niyama terughouden, onderdrukken,<br />
preventie, iets niet doen<br />
m. a-stam<br />
ni + √ yuj zich verbinden met, in dienst<br />
nemen (+ loc.)<br />
vii niyuŋkte<br />
niyojya dienaar m. a-stam<br />
nirukta verklaring, etymologie n. a-stam van nir (zie nis-) + pp van √<br />
v ac = spreken<br />
nirutsuka zonder enthousiasme m.f. (ā) n.<br />
nirūha reinigingsklysma m. a-stam van nir + √ ūh =<br />
verwijderen, wegsturen<br />
nirodha opsluiting, onderdrukking m. a-stam<br />
nir + √ diś aanwijzen, specificeren,<br />
onderscheiden, beschouwen<br />
VI p nirdiśati<br />
nirdişţa aangewezen, verklaard,<br />
voorgenoemd, bedoeld, geleerd<br />
m.f. (ā) n. komt van nir + √ diś<br />
nirvartya geproduceerd, geuit, voltooid m.f. (ā) n. nir + gerund van √ vŗt<br />
nirvāņa zegening, bevrijding, zaligheid, n. a-stam komt van √ nir-vā<br />
=<br />
geluk<br />
uitwaaien (v.e. kaars)<br />
nirvŗta tevreden, gelukkig<br />
nirveda onverschilligheid, nietbetrokkenheid<br />
m. a-stam sst.: nir + vedah.<br />
nilaya rustplaats, verblijfplaats, nest m. a-stam van ni + √ lī<br />
ni + √ vid © rapporteren, informeren x nivedayati<br />
ni + √ vŗt terugkeren I nivartate<br />
niśā nacht f. ā-stam<br />
ni + √ śās bevel geven weg te gaan,<br />
wegsturen<br />
II p niśāsti<br />
niśāsus bevel om weg te gaan n. us-stam ni + ś āsus = bevel<br />
niścala stabiel, bewegingsloos m.f. (ā) n. nih. = niet + cala =<br />
bewegend<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 55<br />
niścita bepaald m.f. (ā) n. nih. = niet + cita<br />
nişāda man van lage kaste m. a-stam<br />
nişādin man van lage kaste, berijder m. in-stam<br />
nişedha hindernis, verbod, preventie m. a-stam<br />
nişedhya teruggehouden, verhinderd,<br />
verboden<br />
m.f. (ā) n.<br />
nişevya wat geoefend moet worden m.f. (ā) n. fut.pp.<br />
nişkramaņa het naar buiten gaan, vertrek n. a-stam<br />
nişţhā positie, conclusie, vaardigheid,<br />
gehechtheid, conditie kennis,<br />
gramm.term (part.suffixen)<br />
f. ā-stam<br />
niş + √ pīd. persen, drukken nişpīd.ayati<br />
nis- uit, voort, naar buiten prefix<br />
nis-, nih.-, naih. zonder, missend ibc<br />
ni+ √ sidh voorkómen nişedhati<br />
nisŗta (nih.sŗta) verdwenen, weggegaan, te<br />
voorschijn gekomen/ontbloot<br />
(als van een zwaard uit schede)<br />
m.f. (ā) n.<br />
nis+ √ kram verlaten (+abl.) I niskrāmati<br />
nistuşa vrij van kaf m.f. (ā) n. nis+tuşa<br />
ni + √ han aanvallen, vernietigen, straffen,<br />
bezoeken, aanraken, genezen van<br />
ziekte, doden<br />
II p nihanti<br />
nihita geplaatst, bewaard in,<br />
weggelegd<br />
m.f. (ā) n.<br />
√ nī leiden, meenemen, vergezellen I u nayati, -te<br />
nīla zwart, donkerblauw,<br />
donkergroen<br />
m.f. (ā/ī) n.<br />
nīla saffier, indigo, Indische<br />
vijgenboom<br />
m. a-stam [marmapunt]<br />
nīlakaņţha een blauwe nek bezittend m.f. (ā) n.<br />
nīlakaņţha naam van Shiva (lett.: blauwe<br />
keel) nadat hij het vergif dronk<br />
dat vrijkwam bij het karnen van<br />
de oceaan; pauw<br />
m. a-stam<br />
nu nu, nu dan, nog, inderdaad,<br />
zeker (vaak begin van neg. zin)<br />
√ nud duwen, verwijderen VI u nudati<br />
nud(a) duwend, verwijderend,<br />
verdrijvend<br />
√ nŗt dansen IV nŗtyati<br />
nŗ mens m. onrgelm. verbuiging<br />
nŗpa koning m. a-stam<br />
nŗśam.sa verwondend<br />
nŗśam.sa monster m. a-stam<br />
netra leider, gids m. a-stam<br />
netra oog n. a-stam<br />
naika (na + eka) niet een, veel, gevarieerd m.f. (ā) n.<br />
naimittika afhangend van een oorzaak,<br />
toevallig, incidenteel<br />
m.f. (ī) n.<br />
naimittika effect n. a-stam<br />
naişkarmya werkeloosheid, dadeloosheid . .<br />
no (< na + u) en niet<br />
nyaŋku antilope m. u-stam<br />
nyagrodha de naar beneden groeiende,<br />
Indiase vijgenboom (Ficus<br />
bengalensis)<br />
m. a-stam .<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 56<br />
nyas (< ni + √ as) zich terugtrekken, neerzetten I pacati<br />
nyāya logica, filosofisch systeem<br />
(Gautama) dat kennis wil<br />
verkrijgen door logica en<br />
nauwgezette observatie.<br />
m. a-stam<br />
nyāyika kenner van de Nyāya-filosofie m. a-stam nyāya + ika<br />
nyāsa neerleggen, neerzetten m. a-stam<br />
nyūna inferieur pp<br />
pa drinkend m.f. (ā/ī) n.<br />
pakva rijp, gebakken, gekookt m.f. (ā) n.<br />
pakvāśaya maag, buik m. a-stam<br />
pakşa vleugel, zij m. a-stam .<br />
pakşin vleugels bezittend m.f.n. in-stam .<br />
pakşin vogel m. in-stam .<br />
pakşman bovenste oogwimper n. n-stam .<br />
paŋka modder, vuil, moeras m. a-stam<br />
paŋgu kreupel<br />
√ pac koken I u pacati<br />
paca, pacana kokend, bakkend<br />
pacana kookgerei m. a-stam<br />
pañca vijf<br />
pañcama vijfde m.f. (ī) n.<br />
√ paţ bewegen, vloeien, uitbarsten I p paţati<br />
paţa doek, deken, kleed, sluier m. a-stam<br />
paţala rose, bleekrood<br />
paţala dak, bedekking, huid,<br />
membraan, cataract, afdeling,<br />
de boom Bignonia Suaveolens<br />
n./m. a-stam<br />
paţalā de boom Bignonia Suaveolens<br />
(met de trompetbloemen)<br />
f. ā-stam<br />
paţola Trichosanthes Dioeca of de<br />
vrucht daarvan<br />
n. a-stam<br />
paţţabandha het kronen van het hoofd met<br />
een tulband of tiara<br />
m. a-stam<br />
paţţadhana het kronen van het hoofd met<br />
een tulband of tiara<br />
n. a-stam<br />
√ paţh lezen I p paţhati, -te<br />
√ paņ eren, prijzen, kopen,<br />
onderhandelen<br />
I a paņate<br />
paņasa broodvrucht (Artocarpus<br />
Integrifolia)<br />
m. a-stam<br />
paņd.ita student m. a-stam<br />
√ pat heersen over, regeren, bezitten,<br />
controleren<br />
IV a patyate<br />
√ pat vallen, vliegen, licht laten vallen<br />
op<br />
I p patati<br />
patam.ga, pataŋga vliegend<br />
patam.ga, pataŋga vliegend insect, bij, vlinder,<br />
straal, zon, paard, rijstsoort<br />
m. a-stam<br />
pati echtgenoot m. i-stam<br />
patita gevallen, gedruppeld,<br />
neergedaald<br />
pattra vleugel, blad, vogel, veer van<br />
een pijl, laurier<br />
n. a-stam<br />
pattūra Achyranthes triandra m. a-stam<br />
pattūra rode sandaal n. a-stam<br />
patnī vrouw f. ī-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 57<br />
√ path gaan I p pathati<br />
patha pad, weg m. a-stam<br />
pathin pad, weg m. in-stam<br />
pathya goed, gezond, passend<br />
√ pad gaan, verkrijgen IV a padyate<br />
pad stap, voet, maat m. cons.-stam<br />
pada plaats, staat, stap, voet n. a-stam<br />
padāpa boom m. a-stam<br />
padārtha betekenis van een woord, ding,<br />
categorie, voorschrift<br />
m. a-stam<br />
padma lotusbloem Nelumbium m./n. a-stam<br />
speciosum (sluit zich ’s nachts)<br />
padmapura padmapura eigennaam; m. astam<br />
panthan pad, weg m. n-stam<br />
payas melk, sap, water, regen,<br />
mannelijk zaad, kracht<br />
n as-stam<br />
payojana doel, motief, behoefte, missie n a-stam (ook m?)<br />
para hoger, verder, hoogste, beter, adj. pron.; als sah.<br />
uitstekend, superieur, het beste m.f. (ā) n?<br />
n.b.: n.nom/acc. wordt als<br />
subst. verbogen.<br />
para ver, volgend, toekomstig m.f. (ā) n. komt van √ pŗ<br />
para+ √ grah accepeteren, adopteren, bezitten,<br />
bezetten<br />
IX paragŗhnāti<br />
paratantra regel/formule voor een andere<br />
behandeling of uitvoering<br />
n. a-stam<br />
paratantra behorend tot een andere<br />
behandeling of uitvoering,<br />
gehoorzaam, ondergeschikt<br />
m.f. (ā) n. t.o. sva-tantra<br />
paratva superioriteit, prioriteit n. a-stam<br />
parama verste, hoogste, beste, ergste<br />
paravant overdonderd<br />
paras verder, erna<br />
parā maximum hoeveelheid mātrā<br />
parā- weg, voort prefix<br />
parā + √ ji overwonnen worden overvallen<br />
worden door, verstoken zijn van,<br />
verlies lijden<br />
I a parājayate<br />
parāyaņa meest belangrijke, essentie,<br />
uiteindelijke doel<br />
n. a-stam<br />
pari- rond, ongeveer, omheen,<br />
afkomstig van<br />
prefix<br />
pari+ √ aţ rondzwerven I paryaţati<br />
pari+ √ īkş onderzoeken I parīkşate<br />
parikrayaņa huur, in dienst neming n. a-stam komt van pari + √ krī<br />
pari+ √ krī verkrijgen, kopen, huren a parikrinīte<br />
paricāraka bediende m. a-stam<br />
pariņāma transformatie, verandering,<br />
seizoensverandering, dimensie,<br />
evolutie, resultaat<br />
m. a-stam<br />
paritrasta bevreesd, bang m.f. (ā) n.<br />
parinirvāna complete verdwijning n. a-stam<br />
paripūrņa geheel gevuld, bezet m.f. (ā) n.<br />
pari+ √ bhuj genieten VII paribhunakti<br />
pari+ √ bhram ronddwalen I paribhramati<br />
parimāņa maat, omstandigheid, duur,<br />
gewicht, aantal<br />
n. a-stam komt van pari + √ vŗj<br />
pari + √ rabh omhelzen I a parirabhate<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 58<br />
pari + √ lip rondom insmeren parilimpati<br />
parivarjana het vermijden, ontsnapping n. a-stam<br />
pari + √ vŗj vermijden parivŗņakti<br />
parivŗta omringd door, een gevolg<br />
hebbend<br />
pari + √ vŗdh © laten groeien, verzorgen (planten) X parivardhayati<br />
parivrāj geneesmiddel? (medicant) m. cons-stam<br />
pariśrānta uitgeput, vermoeid m.f. (ā) n.<br />
parişād verzameling, gehoor f. cons.stam<br />
parihāra vermijding, kwijtraken m. a-stam<br />
pari + √ has lachen<br />
pari + √ hŗi verlaten, wegdragen u pariharati<br />
parihāsa grap, gelach m. a-stam<br />
√ parīkş (pari + √ īkş) onderzoeken, kritisch nagaan I parīkşate<br />
parīkşaņa onderzoek n. a-stam<br />
parīkşita onderzocht, bewezen m.f. (ā) n.<br />
parīta overrompeld, gegrepen door m.f. (ā) n.<br />
paruşya gevarieerd, menigvoudig m.f. (ā) n.<br />
parus gewricht, lichaamsdeel (ussen<br />
twee gewrichten)<br />
n. us-stam<br />
parūşa(ka ) (n. vrucht v.d.) Grewia<br />
Asiatica, Xylocarpus Granatum<br />
m. a-stam<br />
parūşaka vrucht v.d. Grewia Asiatica of<br />
Xylocarpus Granatum<br />
n. a-stam<br />
parņa veer, blad m. a-stam<br />
parpaţa medicinale plant m. a-stam<br />
√ paryavasthā (pari +<br />
ava + √ sthā)<br />
stevig worden<br />
paryāpta voldoende m.f. (ā) n.<br />
paryāya herhaling, synoniem m. a-stam<br />
parvata berg m. a-stam<br />
parvan gewricht, ledemaat, knop v.e.<br />
plant, afdeling, wisseling,<br />
overgang [lett.: volheid]<br />
n. n-stam<br />
parvasam.dhi verandering van de maan:<br />
volle of nieuwe maan;<br />
zijdegewricht<br />
m. i-stam [marmapunt]<br />
parśu rib m. u-stam<br />
pala stro m. a-stam<br />
pala maataanduiding voor<br />
gewichten, vloeistoffen en tijd<br />
n. a-stam<br />
palāņd.u ui m. u-stam<br />
palika een pala (48 gram) wegend m.f. (ā) n.<br />
palita grijs, bejaard m.f. (ā) n.<br />
palitin grijs behaard<br />
pavana wind, vata, adem, zuiveraar m. a-stam<br />
pavana apparaat om te zuiveren<br />
(borstel bv.)<br />
n. a-stam<br />
√ paś zien u paśyati, -te<br />
darśayati<br />
paśu kudde, huisdier, offerdier m. a-stam<br />
paśyat het zien n. cons.-stam<br />
paścā achterste, laatste<br />
paścāt achteraan, laatst, naderhand<br />
√ pā drinken I p pibati, -te<br />
√ pā beschermen II p pāti<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 59<br />
pāka vertering, koken, bakken,<br />
rijping, volwassenwording,<br />
ontsteking, abces<br />
m. a-stam Vgl. āhārpāka<br />
en dhatupāka<br />
pākin rijpend, volwassen wordend,<br />
verterend<br />
pācaka kokend, bakkend, verterend<br />
pāţhīna neerval m. a-stam<br />
pāņd.ava afstammeling van Pandu m. a-stam pāņd.u + a<br />
pāņd.avānīka het leger van de Pandava’s n. a-stam<br />
pāņd.u Pandu eigenn.; m. u-stam<br />
pāņd.u wit, geelachtig m.f. (= m) n<br />
pāņd.ura wit, geelachtig m.f. (ā) n<br />
pātra drinkbeker, vat n. a-stam<br />
pāda voetzool, handpalm m. a-stam<br />
pādu voet m. u-stam<br />
pādaśeşa vierdedeel, kwart n. a-stam<br />
pāna (sterke) drank m. a-stam<br />
pānaka (sterke) drank, siroop m./n. a-stam<br />
pāni hand m. i-stam<br />
pānīya drinkbaar m.f. (ā) n<br />
pānīya drank, water n. a-stam<br />
pāpa slecht, kwaad, misdadig m.f. (ā) n<br />
pāpa boef, schurk m. a-stam<br />
pāpman kwaad, ramp, leed<br />
pāpman pijn doend<br />
pāyin drinkend<br />
pāyu anus m. u-stam<br />
pārevata soort dadelboom m. a-stam<br />
pārthiva aards m.f. (ā) n afl. van pŗthvī = aarde<br />
pārthiva koning, leider m. a-stam<br />
pārśva ribbengebied, flanken n. a-stam<br />
pārśvaka rib m. a-stam<br />
pārşņi, pārşņī hiel f. i-stam; f. ī-stam<br />
pāla bewaker, herder, beschermer<br />
van de aarde: koning, prins<br />
m. a-stam<br />
pāli uitwendige oor, oorlel, grens, f. i-stam<br />
dijk, brug<br />
pālīvata, pārevata soort dadelboom m. a-stam<br />
pāvaka zuiver, schoon m.f. (ā) n<br />
pāvaka de vuurgod Agni, het vuur m. a-stam<br />
picchala troebel, bewolkt, slijmerig,<br />
glijdend, gelatineachtig (guna)<br />
m.f. (ā) n<br />
√ piņd. tot een bal maken, samenvoegen,<br />
verbinden<br />
I a, X p piņd.ate<br />
piņd.a ronde bal of hoop, rijst- of<br />
meelbal, schouders boven de<br />
sleutelbeenderen<br />
m. a-stam<br />
piņd.ala brug, pad door natte velden m. a-stam<br />
piņd.ālu Cocculus-soort m. u-stam<br />
piņyaka velletjes van sesamzaad en<br />
andere oliehoudende zaden,<br />
vettige cake, wierook, hing<br />
(Asa Foetida), saffraan<br />
m./n. a-stam<br />
pitāmaha grootvader van vaders zijde<br />
(lett.: grote vader); Brahmā<br />
m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 60<br />
pitta gal; het biologisch principe<br />
van de transformatie<br />
n. a-stam<br />
pittāśaya galblaas (lett.: woonplaats v.d.<br />
gal)<br />
m. a-stam<br />
pitŗ vader m. r-stam<br />
pipīlika mier m. a-stam<br />
pipāsat dorstig m.f. (antī) n. tegenw. deelw. van √ pā<br />
pipāsā dorst f. ā-stam<br />
pipīlikā kleine rode mier, teek? f. ā-stam<br />
pippali, pippalī lange peper (Piper longum) f. i- en ī-stam<br />
pippalīmūla wortel van de lange peper n. a-stam<br />
pipīlikā mier, iemand met een slanke<br />
taille<br />
f. ā-stam<br />
√ piş malen, fijnmaken, verwonden,<br />
kneden<br />
VII p pinaşti<br />
piba drinkende m.f. (ā) n komt van √ pā<br />
pişţa fijngemalen, verkruimeld m.f. (ā) n<br />
pişţa cake, pasta, pastei m. a-stam<br />
pişţi poeder dat door verpulvering is<br />
verkregen<br />
√ pī, pi zwellen, groeien I a payate<br />
pīd.ana drukkende, pijn doende m.f. (ā) n<br />
pīd.ana het drukken, pers, pijniging n. a-stam<br />
pīd.ā pijn f. ā-stam<br />
pīd.ita geperst, verwond, bedekt m.f. (ā) n<br />
pīta dronken m.f. (ā) n<br />
pītha stoelgang n. a-stam<br />
pīnasa kou, slijmvliesontsteking,<br />
rhinitis<br />
m. a-stam<br />
pīlu (vrucht v.d.) boomsoort<br />
(Careya Arborea of Savadora<br />
Persica)<br />
m. u-stam<br />
pīvan gezwollen, vol, vet, sterk m.f. (arī) n<br />
pīvas vet n. as-stam<br />
puņd.arīka witte lotubloem, witte paraplu,<br />
stip op voorhoofd, tijger, kleur<br />
wit, vogelsoort, mangosoort,<br />
suikerrietsoort, soort<br />
melaatsheid<br />
n. a-stam<br />
puņya sereen, waardevol, heilig,<br />
zuiver, aangenaam, juist<br />
m.f. (ā) n<br />
putra zoon m. a-stam<br />
putrikā dochter f. ā-stam<br />
punar terug (richting), weer,<br />
opnieuw, verder<br />
punar api nog eens, aan de andere kant<br />
punarnavā bereklauw, (vrucht v.d.)<br />
Boerhavia Procumbens<br />
f. ā-stam<br />
punarvasu lett.: hij die goederen<br />
teruggeeft (Vishnu, Krishna);<br />
5e en 7e maanhuis<br />
m. a-stam<br />
pumāmsa man m. a-stam<br />
pum.s man, dienaar, ziel Onregelmatige verbuiging;<br />
m.sg. pumān.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 61<br />
pura stad n. a-stam<br />
purā oud, in oude tijden, in een<br />
vroeger bestaan<br />
purāņa oud, legendarisch, chronisch m.f. n. a-stam<br />
purāņa verhaal over oude tijden, oude<br />
kroniek<br />
n. a-stam<br />
puri stad, rivier f. i-stam<br />
purīşa vuil, ontlasting n. a-stam<br />
puruşa<br />
puruşa uttama ><br />
bewust geworden materie,<br />
mens, hoogste geest, het Zelf<br />
m. a-stam<br />
puruşottama opperste geest van het heelal<br />
√ puş goed gedijen, bloeien IV p, IX p puşyati, puşņati<br />
√ puş voeden X poşayati<br />
puşţi toename, ontwikkeling,<br />
voorspoed, weelde, voeding<br />
f. i-stam<br />
puşţivardhana toename, ontwikkeling,<br />
voorspoed bevorderend<br />
m.f. n. a-stam<br />
puşpa bloem, bloesem, plekje op de<br />
nagels, menstruatievloed<br />
n. a-stam<br />
pustaka boek n. a-stam<br />
puņd.arīka lotus n. a-stam<br />
√ pū reinigen, zuiveren, kaf van het<br />
koren scheiden, uitdenken,<br />
verlichten<br />
IX u punāti<br />
√ pūj eren X p pūjayati<br />
pūjā eer f. ā-stam<br />
pūta schoon, zuiver, helder,<br />
gereinigd<br />
m.f. (ā) n<br />
pūti vuiligheid, pus m. i-stam<br />
pūti stinkend m.f. n.<br />
pūya etter, pus m./n. a-stam<br />
pūra vulling, voldoening, zwelling<br />
v.d. rivier<br />
m. a-stam komt van √ pŗ = vullen<br />
pūra vullend, voldoening gevend m.f. (ā) n komt van √ pŗ = vullen<br />
pūraņa vullend m.f. (ā) n komt van √ pŗ = vullen<br />
pūrņa vol m.f. (ā) n komt van √ pŗ = vullen<br />
pūrņa volheid m. a-stam komt van √ pŗ = vullen<br />
pūrva voorafgaande, eerdere, vroeg adj. pron.; als sah. n.b.: n.nom/acc. wordt als<br />
m.f. (ā) n?<br />
subst. verbogen.<br />
pūrvam eerst<br />
pūrvaka voorafgaande, eerste<br />
√ pŗ overbrengen, afleveren,<br />
beschermen, promoten<br />
III p piparti<br />
√ pŗŗ vullen X p, VI p, III p pŗnāti, pŗnati, piparti<br />
pŗkta gemengd met, vervuld van<br />
√ pŗc mengen, verbinden VII p priņakti<br />
pŗthak apart, verschillend, stuk voor<br />
stuk<br />
pŗthaktva individualiteit, het alleen zijn,<br />
verscheidenheid (apart zijn),<br />
afscheiding<br />
pŗthivī, pŗthvī, aarde (element)<br />
pŗşţa gevraagd m.f. (ā) n.<br />
pŗşţi rib, wervel f. i-stam<br />
pŗşţha rug, bovenkant, top,<br />
oppervlakte<br />
n. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 62<br />
pŗśni gespikkeld, gevlekt, gevarieerd<br />
peya vloeibaar, dat wat gedronken<br />
wordt<br />
m.f. (ā) n.<br />
peyā dunne soep, rijstwater f. ā-stam<br />
peśī spier f. ī-stam<br />
√ pai drogen I p pāyati<br />
paitta, paittika m.b.t. de gal / pitta m.f. (ī) n.<br />
poşa toename, veelheid m.<br />
poşaņa voeding n. a-stam komt van √ puş<br />
pautra kleinzoon m. a-stam putrah.<br />
+ a<br />
paurava inwoner van Peru m. a-stam<br />
paura stad, stadsbewoner m. a-stam<br />
paura:jana stadsbevolking m. a-stam<br />
pauruşa menselijk<br />
pauruşeya gemaakt door mensen,<br />
menselijk<br />
puruşa + eya<br />
pra- voorwaarts, voort, weg,<br />
voorafgaand<br />
prefix<br />
pra+ √ i > pre voortgaan II p praiti<br />
pra+ √ iş zenden, wegdoen X p preşayati<br />
pra + √ kath aankondigen, proclameren X p prakathayati<br />
prakathana aankondiging n. a-stam<br />
prakāma vreugde, object van verlangen m. a-stam<br />
prakāra manier, wijze m. a-stam<br />
prakāva manier m. a-stam<br />
pra + √ kāś zichtbaar worden, duidelijk<br />
worden, zich manifesteren<br />
a prakāśate<br />
prakāśa schijnend, licht, zichtbaar,<br />
helder<br />
m.f. (ā) n.<br />
prakāśana lichtgevend m.f. (ā) n.<br />
prakāśana zich laten zien, manifestatie n. a-stam<br />
prakāśanā onderricht f. ā-stam<br />
prakŗti eigen constitutie, basis, natuur f. i-stam<br />
prakopa opwinding, uitbarsting (ziekte,<br />
oorlog etc.)<br />
m. a-stam pra + √ kup<br />
pra + √ khyā zichtbaar worden, duidelijk zijn,<br />
aankondigen<br />
prakhyāti<br />
prakhyāti zichtbaar m.f.n. i-stam<br />
prakhyāna het gekende n. a-stam<br />
praguņa rechtuit, eerlijk, correct,<br />
excellent<br />
m.f. (ā) n.<br />
pracura veel m.f. (ā) n.<br />
√ prach vragen VI p pŗcchati, -te<br />
prajanana reproductie n. a-stam<br />
prajā kind, onderdaan (van koning),<br />
geboorte, nageslacht<br />
f. ā-stam<br />
prajāpati heer der schepselen, het<br />
werkzame aspect van Brahma,<br />
Agni, Indra, etc.<br />
m. i-stam<br />
prajāhita goed of aangenaam voor het<br />
nageslacht of het volk<br />
m.f. (ā) n.<br />
pra + √ jñā kennen, vertrouwd zijn met,<br />
ontdekken<br />
IX p prajānāti<br />
prajña wijs m.f. (ā) n.<br />
prajña wijze m. a-stam<br />
prajñā verstand, intelligentie,<br />
wijsheid, intellect<br />
f. ā-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 63<br />
prajña-parādha vergissing van het verstand<br />
pra + √ ņaś verdwijnen IV p praņaśyati<br />
praņava de heilige lettergeep Om m. a-stam komt van pra + √ ņu<br />
praņidhi geheim agent m. i-stam<br />
pra + √ ņu een resonerend geluid maken VI u praņavati, -te<br />
pra + √ ņud duwen, verwijderen VI u praņudati<br />
praņud(a) (ifc) duwend, verwijderend,<br />
verdrijvend<br />
pratata gevuld met, bedekt met, m.f. (ā) n.<br />
aanhoudend<br />
pratar in de vroege ochtend<br />
prati naar, m.b.t. vz. + acc.<br />
prati- terug naar, in omgekeerde<br />
richting<br />
prati + abhi + √ jñā herkennen IX pratyabhijānāti<br />
pra+ √ āp verkrijgen, winnen V p prāpnoti<br />
prati + √ i vertrouwen inboezemen © pratiyāyayati<br />
pratikāra remedie m. a-stam<br />
pratikopa boosheid (tegen iemand) m. a-stam<br />
prati + √ gam teruggaan, terugkeren I pratigacchati<br />
pratighāta terughouding, preventie,<br />
oppositie, weerstand<br />
m. a-stam<br />
praticchandaka portret, tekening n. a-stam<br />
prati + √ jñā toestaan u pratijānāti<br />
pratijñā toestemming f. ā-stam komt van prati + √ jñā<br />
pratijñāna toestemming, belofte,<br />
overeenkomst<br />
n. a-stam komt van prati + √ jñā<br />
pratidinam dagelijks<br />
prati + √ pāl wachten op X pratipālayati<br />
prati + √ pūj eer bewijzen I pratipūjayati<br />
prati + √ budh wakker worden IV pratibudhyate<br />
pratiyatna zorg m. a-stam komt van prati+ yatna<br />
prati + √ vac antwoorden<br />
prativacana antwoord n. a-stam<br />
prati + √ vas wonen (in) I prativasati<br />
prati + √ śru (iemand) beluisteren, beloven V p pratiśŗņoti<br />
pratişedha verbod, afzegging, weigering,<br />
preventie<br />
m. a-stam komt van prati+ √ sidh<br />
pratişţa het stil staan m. a-stam komt van pra + √ sthā<br />
pratişţhā het stil staan, fundering,<br />
woning, stevigheid, basis,<br />
voetstuk, voet, been<br />
f. ā-stam komt van prati + √ sthā<br />
prati + √ sidh > verbieden, voorkomen (prevent), I pratişedhati<br />
pratişidh<br />
afhouden, niet toestaan<br />
prati + √ sthā vestigen I p pratitişţhati<br />
prati + √ i vertrouwd maken met © X pratiāyayati<br />
pratīkāra remedie, hulpmiddel m. a-stam<br />
pratīta vertrouwd met, bekend,<br />
begrepen, overtuigd, duidelijk<br />
m.f. (ā) n. komt van prati + √ i<br />
pratuda pikker (vogelsoort) m. a-stam<br />
pratyak direct naar binnen gericht<br />
pratyakşa zichtbaar, duidelijk, manifest m.f. (ā) n.<br />
pratyanīka vijandig, verwondend m.f. (ā) n.<br />
pratyanīka vijand, opponent m. a-stam<br />
pratyabhi + √ jn(!)ā herkennen IX pratyabhijānāti<br />
pratyāya tol, bijdrage, belasting m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 64<br />
pratyāhāra terugtrekking; groep letters<br />
samengevat in één lettergreep<br />
(als bij de shiva-sutra’s)<br />
m. a-stam<br />
√ prath groter worden, vemeerderen,<br />
beroemd worden<br />
I a prathate<br />
prathama eerste, voorgaande m.f. (ā) n.<br />
prathamam reeds<br />
prathita wijd bekend, beroemd m.f. (ā) n. komt van √ prath<br />
pra + √ dā geven, informeren pradadāti<br />
pradāna gift n. a-stam<br />
pra + √ diś aanwijzen, tonen, verklaren pradiśati<br />
prada gevend, offerend, sprekend,<br />
veroorzakend<br />
m.f. (ā) n.<br />
pradişţa aangewezen, verklaard m.f. (ā) n.<br />
pradeśa plaats m. a-stam<br />
pradhāna voornaamste, belangrijkste m.f. (ā) n. pra + dhā<br />
na<br />
pra + √ nam onderdanig zijn aan I praņamati<br />
prapad voorvoet f. cons.-stam pra + pad<br />
pra + √ pā (beginnen met) drinken I p prapibati<br />
prabandha band, verbinding, compositie,<br />
literair werk<br />
m. a-stam<br />
prabala sterk, heftig (ook van pijn),<br />
belangrijk, machtig<br />
m.f. (ā) n. komt van bala<br />
prabhava plaats van oorsprong m. a-stam<br />
pra + √ bhā licht worden (’s ochtends),<br />
verlichten, schijnen<br />
p prabhāti<br />
helderheid, licht, straling, f. ā-stam<br />
prabhā<br />
glans<br />
prabhāva macht, specifieke eigen kracht<br />
van een voedingsstof<br />
m. a-stam<br />
pra + √ bhāş spreken, verklaren I ā prabhāşate, -ti<br />
pra + √ bhu opkomen, macht hebben I prabhavati<br />
prabhŗti offerande, slag, begin f. i-stam<br />
prabhŗti beginnend met, sinds<br />
pramathita goed gekarnd m.f. (ā) n.<br />
pra + √ mad plezier hebben, nonchalant zijn,<br />
pramadati, pramandati,<br />
onverschillig zijn<br />
pramadyati<br />
pramada vreugde, plezier m. a-stam<br />
pramadā jonge vrouw f. ā-stam<br />
pra + √ mā meten II p māti<br />
pramā basis, maat, ware kennis f. ā-stam<br />
pramāņa maat (m.b.t. lengte, gewicht<br />
etc.), standaard<br />
n. a-stam<br />
pramāthin geagiteerd, onstuimig,<br />
opgewonden,turbulent,<br />
m.f. n. in-stam<br />
pramāda vergfitiging, zorgeloosheid,<br />
onverschilligheid, gekte<br />
m. a-stam<br />
prayatna poging m. a-stam<br />
pra + √ yā vooruitgaan, voortgang boeken,<br />
zijn baan vervolgen<br />
prayāti<br />
pra + √ yuj gebruiken, aanvaarden, in dienst<br />
nemen, samenvoegen<br />
VII prayuŋkte<br />
prayukta gebruikt, uitgesproken,<br />
ondernomen<br />
m.f. (ā) n.<br />
prayoga verbinding,gebruik, teken, plan m. a-stam<br />
prayojaka auteur, samensteller m. a-stam<br />
prayojaka veroorzakende m.f. (ā) n.<br />
prayojana doel n. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 65<br />
prayojya gepractiseerd, gebruikt m.f. (ā) n.<br />
pra + √ lap onzin uitkramen pralapati<br />
pra + √ labh verkrijgen, bedriegen, inpikken a pralabhate<br />
pralambhana bedrog n. a-stam komt van pra + √ labh<br />
pralaya oplossing, verdwijning, dood m. a-stam komt van pra + √ lī =<br />
verdwijnen<br />
pralāpa gezwets, hol gepraat, onzinnig m. a-stam komt van pra+ √ lap = onzin<br />
gepraat, delirium<br />
uitkramen<br />
pra + √ lī oplossen, verdwijnen, vergaan,<br />
praliyate<br />
sterven<br />
pralīna opgelost, verdwenen, dood m.f. (ā) n.<br />
pra+ √ vac aankondigen, verklaren, leren,<br />
prijzen, spraken<br />
pravara eminent, best, uitstekend m.f. (ā) n.<br />
pravara bedekking, overkleed, lering,<br />
gebed<br />
m. a-stam<br />
pra+ √ vah voorwaarts dragen, voortstromen,<br />
voorbijgaan<br />
prvahati<br />
pravāla jonge scheut, spruit, koraal m./n. a-stam<br />
pravāta bries, windje n. a-stam<br />
pra + vi + √ mŗś denken over, peinzen -<br />
pravilaya wegsmelten m. a-stam<br />
pravilayana,<br />
pravilāyana<br />
complete absorptie n. a-stam<br />
pra + √ viś binnengaan vi pravisati<br />
pravīņa knap, geleerd m.f. (ā) n.<br />
pra + √ vŗ afweren, weghouden van pravŗņoti<br />
pra + √ vŗt voortgaan, poduceren, in<br />
beweging zetten, beginnen<br />
a pravartate<br />
pravŗtta begonnen met, verbonden met, m.f. (ā) n. komt van pra = voort, uit +<br />
bezig met<br />
√ vŗt = zijn, worden<br />
pravŗtti vooruitgang, oorsprong, f. i-stam komt van pra = voort, uit +<br />
manifestatie, verschijning,<br />
productie<br />
√ vŗt = zijn, worden<br />
praveśa ingang, binnenkomst m. a-stam komt van pra+ √ viś<br />
praśama rust, innerlijke kalmte<br />
praśamana rustgevend, genezend m.f. (ā) n.<br />
pra + √ śam.s aanbevelen, verklaren, profeteren irr.<br />
praśasta aanbevolen, gelukkig m.f. (ā) n.<br />
praśvāsa inademing m. a-stam<br />
pra + √ sad vriendelijk, helder, rustig zijn/worden<br />
prasanna helder, rustig, zuiver,<br />
doorluchtig<br />
m.f. (ā) n. ppp. van pra+ √ sad<br />
prasara verbreiding, expansie,<br />
beweging<br />
m. a-stam<br />
pra + √ sah overwinnen a prasahate<br />
prooidier of roofvogel, geduld, m. a-stam<br />
prasaha<br />
weerstand<br />
prooidier, roofvogel, het er m. a-stam<br />
prasahana<br />
over heen komen, overwinning<br />
prasādana rustgevend, kalmerend,<br />
m.f. ( ī) n. komt van pra + √ sad =<br />
rustig, vriendelijk zijn,<br />
consoliderend<br />
worden<br />
prasādana kalmerend middel, zuiverend<br />
middel<br />
n. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 66<br />
prasāda helderheid, kalmte, rust,<br />
vreugde, zuiverheid, gunst,<br />
vriendelijkheid, voedsel dat<br />
alleen maar goede kwaliteiten<br />
bezit, etc.<br />
prasika misselijkheid, een overvloed<br />
aan speeksel<br />
praseka speeksel, misselijkheid,<br />
druppen, stromen<br />
m. a-stam komt van pra + √ sad =<br />
rustig, vriendelijk zijn,<br />
worden<br />
m. a-stam<br />
m. a-stam<br />
plateau (berg), maateenheid, m./n. a-stam<br />
prastha<br />
gewichtseenheid (32, 16 of 6<br />
pala’s)<br />
pra + √ sthā zetten, bepalen, beginnen I pratişţhate<br />
pra + √ sthā © verzenden, zich ontdoen van iets X prasthapati<br />
prasruta doordrongen met water,<br />
doorstroomd<br />
m.f. (ā) n.<br />
prahŗşţa verheugd m.f. (ā) n.<br />
prāk vroeger, van te voren<br />
prākŗti oermaterie, natuur, stof,<br />
voortbrengster v.d. materiële<br />
wereld. Ook: basis of stam van<br />
een woord.<br />
prākŗta natuurlijk, origineel,<br />
verbonden met de natuur<br />
prāktana vroeger, oud, voorafgaand,<br />
eerder<br />
prāgrahara beste, belangrijkste m.f. (ā) n.<br />
prācām vooraan<br />
prāñc staande voor, voorwaarts,<br />
tegenover<br />
prāņa adem, ademhaling, windvlaag,<br />
energie, levensgeest, leven<br />
f. i-stam komt van pra = voort, uit +<br />
√ kŗ = maken + -ti = [suffix<br />
voor f. subst.]<br />
m.f. (ā / ī) n. komt van pra = voort, uit +<br />
√ kŗ = maken<br />
m.f. ( ī) n.<br />
m.f. (ī) n. nom.: prāŋ, prācī, prāk<br />
m. a-stam komt van pra = voort, uit +<br />
√ an = ademen<br />
prāņahara fataal, dodelijk<br />
arriveren<br />
m.f. (ā) n.<br />
prātar in de vroege ochtend,bij het<br />
ontwaken, de volgende<br />
ochtend/dag<br />
prādhva onderweg m.f. (ā) n.<br />
prājya groot, omvangrijk, lang m.f. (ā) n.<br />
√ prāp (= pra + √ āp) verkrijgen, bereiken, ontmoeten V p prāpnoti<br />
prāmāņa een maat vormend,m.b.t. de<br />
afmeting<br />
m.f. (ī) n.<br />
prāmāņika een maat vormend,m.b.t. de<br />
afmeting<br />
m.f. ( ī) n.<br />
prāya voortgang, het belangrijkste<br />
deel, de meerderheid<br />
m. a-stam<br />
prāya voortgaand, bevorderend, m.f. (ā) n.<br />
belangrijkste<br />
prāyeņa in het algemeen<br />
prārabdha karma geaccululeerd karma uit vorige<br />
levens<br />
prāvŗşa (prāvŗd.-) regenseizoen m. a-stam<br />
priya geliefd, lief, houdend van m.f. (ā) n. + gen., dat. of loc.<br />
priyā geliefde (vrouw) f. ā-stam<br />
priyāla (n: vrucht van de) Buchanania<br />
Laifolia<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 67<br />
√ prī behagen IX u, IV a prīņāti, prīyate<br />
prīņana voldoening gevend,<br />
aangenaam, verzachtend,<br />
m.f. (ā) n.<br />
prīta(manas) verheugd<br />
√ pru opspringen I a pravate<br />
pretya na de dood, in een volgend<br />
leven<br />
van pra + √ i<br />
preraņa stimulerend m.f. (ā) n.<br />
√ preş (pra + √ iş) sturen (caus.) X preşayati<br />
preşya dienaar, slaaf m. a-stam<br />
preşyā dienaar, slaaf (vrouwelijk) f. ā-stam<br />
preraņa stimulerend m.f. (ā) n.<br />
praiti vertrek, vlucht f. i-stam<br />
prokta gezegd, aangekondigd,<br />
verklaard<br />
m.f. (ā) n.<br />
plihan, plīhan milt, miltaandoening m. n-stam<br />
plihā milt f. ā-stam<br />
√ pluş verbranden I, IV p pluşati<br />
√ phakk kruipen, stelen, je slecht gedragen I p<br />
pha manifest m.f. (ā) n.<br />
pha zwelling m. a-stam<br />
bloei, openbarsting ( van n. a-stam<br />
pha<br />
puist), uitbarsting (van<br />
woorden)<br />
phakka kreupele m. a-stam<br />
phaņā<br />
neusvleugel, neusgat,<br />
slangenkop<br />
f. ā-stam [marmapunt]<br />
phatā beschermkap voor slangen f. ā-stam<br />
√ phal openbarsten, rijpen, vruchten<br />
dragen, succes hebben,<br />
I p phalati<br />
phala vrucht, loon n. a-stam<br />
phalaka plank, speelbord, pijlpunt,<br />
schild, palm v.d. hand, hart v.d.<br />
lotus<br />
n. a-stam<br />
phalāmbu vruchtensap n. u-stam<br />
phalgu roodachtig, klein, waardeloos m.f. n.<br />
phālguņa maand, genoemd naar<br />
sterrenconstellatie (febr.-mrt)<br />
m. a-stam<br />
phāņţa kruidendrank met heet water m. a-stam<br />
phupusa longen n. a-stam<br />
phuppusa longen m. a-stam<br />
phena vet, schuim, vocht, speeksel m. a-stam<br />
baka, vaka, bakara reiger, kraanvogel m. a-stam<br />
bakula boom, bloem van de bakula n. a-stam<br />
baddha, bandha gebonden, betrokken,<br />
gefascineerd, gestart met, hard<br />
geworden, gevormd<br />
m.f. (ā) n. ppp van √ bandh<br />
√ bandh binden, vastmaken, beginnen met<br />
(vriendschap, haat)<br />
IX badhnāti<br />
bandha gebondenheid, slavernij m. a-stam<br />
bandhana het vastbinden, de verbinding,<br />
gevangenneming, touw, band<br />
n. a-stam<br />
bandhana bindende, gevangen nemende m.f. (ī) n.<br />
bandhya gebonden zijnde, gevangen m.f. (ā) n.<br />
babhru roodbruin, kaalhoofdig<br />
babhru een roodbruin dier, mungo<br />
(roofdier), koning, prins<br />
m. u-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 68<br />
barsva tandvlees m. a-stam<br />
balakşaya vermindering van kracht m. a-stam<br />
bala sterkte, kracht n. a-stam (soms m.)<br />
balavat heel erg, bijzonder<br />
balā (vrucht v.d.) Sida Cordifolia<br />
(Indische zandmalve)<br />
f. ā-stam<br />
balākā kraanvogel f. ā-stam<br />
balāsa slijm, zwelling m. a-stam synoniem van kapha<br />
balin sterkte, kracht bezittend,<br />
dapper<br />
m.f.n. in-stam<br />
balin stier m. in-stam<br />
balya versterkend, kracht gevend m.f. (ā) n.<br />
basti (ook: vasti) blaas, klysma m. i-stam [marmapunt]<br />
basti (ook: vasti) buik (onder de navel) f. i-stam<br />
bahis buiten<br />
bahiśah. vaak adv.<br />
bahu veel m.n. (u). f. (ī of u)<br />
bahudhā op velerlei wijzen<br />
bahumata hogelijk gewaardeerd m.f. (ā) n.<br />
bahumāna respect m. a-stam<br />
bahula veelvoud n. a-stam<br />
bahuvacana pluralis (gramm.) n. a-stam<br />
√ bādh probleem veroorzaken, storen,<br />
vermoeien, verwonden, drukken<br />
I a badhate<br />
bādha folteraar, obstakel, pijn m. a-stam<br />
bādham zeker<br />
bādhaya pijn, probleem<br />
bāla kind, jongen m. a-stam<br />
bālā meisje f. ā-stam<br />
bāşpa traan, tranen, stoom m. a-stam<br />
bāhu (ook: vāhu) arm, onderarm m. u-stam mahābāho = O, grootarmige<br />
= Arjuna (voc.)<br />
bāhuka arm, onderarm m. a-stam<br />
bāhula veelvoud, wapenrusting n. a-stam<br />
bāhya er buiten staande, aan de<br />
buitenkant, niet bij de familie<br />
behorende, vreemde<br />
m.f. (ā) n.<br />
bāhyatas aan de buitenkant + gen. of abl.<br />
bindu druppel m. u-stam<br />
bila hol, gat n. a-stam<br />
bileśaya dier dat in een hol leeft m. a-stam<br />
bilva (vrucht) van de Aegle<br />
Marmelos<br />
m. a-stam<br />
bisa lotuswortel n. a-stam<br />
bīja zaad, sperma n. a-stam<br />
bījād.hya Citrus Medica m. a-stam<br />
buddha ontwaakt m.f. (ā) n. part.perf.; komt van √ budh<br />
= ontwaken<br />
buddha Buddha, wijze m. a-stam komt van √ budh =<br />
ontwaken<br />
buddhi geest (spirit), intellect,<br />
innerlijke wijsheid<br />
f. i-stam √ budh + ti<br />
buddhimat wijsheid bezittend m. vat-stam buddhi + suffix mat<br />
buddhiyukta de mens die met inzicht is<br />
begiftigd<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 69<br />
buddhiyoga meditatieve discipline,<br />
concentratie v.d. rede<br />
√ budh weten, kennen, wakker worden I/IV u bodhati, -te<br />
budha verstandig m.f. (ā) n.<br />
bŗm.haņa voedend, vetmakend, anabool komt van √ bŗh =<br />
vermeerderen<br />
√ bŗh groot maken, vermeerderen I p bŗm.hati<br />
bŗhat groot, lang, dik, breed,<br />
uitgestrekt, volgroeid, hoog,<br />
helder<br />
bŗhatī een Solanum-soort, een<br />
metrum, het getal 36<br />
m.f. (ī) n. komt van √ bŗh =<br />
vermeerderen<br />
[brihati = marmapunt]<br />
f. ī-stam komt van √ bŗh =<br />
vermeerderen<br />
beşaja genezend m.f. (ā) n.<br />
beşaja medicijn n. a-stam<br />
bodha kennis m. a-stam<br />
brahmacarya studie van de veda’s, celibaat n. a-stam brahman + carya<br />
brahmacaryā studie van de veda’s, celibaat f. ā-stam brahman + carya<br />
brahman Brahman, de Absolute, de<br />
Schepper<br />
m. n-stam komt van √ bŗh + man<br />
brahman de eeuwige kennis, het gebed,<br />
het heilige woord, de Veda etc.<br />
n. n-stam komt van √ bŗh + man<br />
brāhma m.b.t. Brahman m.f. (ī) n.<br />
brāhmaņa brahmaan, priesterfunctie:<br />
controleur (hoort bij de<br />
atharvaveda),<br />
geleerde (een<br />
m. a-stam brahman + a<br />
van de vier kasten)<br />
√ brū spreken II u bravīti, brūte<br />
bha verlichting<br />
bhakta voedsel, maaltijd, vereerder komt van √ bhaj = delen<br />
bhakta verdeeld, toegewezen,<br />
m.f. (ā) n.<br />
toegewijd aan<br />
bhaktimān devoot mens, vereerder<br />
√ bhakş opeten, uitputten, gebruiken X p (en I p) bhakşati<br />
bhagavat weelde bezittend, rijk m.f.n. vat-stam<br />
bhaga heer, zon, sexueel plezier,<br />
geslachtsorgaan<br />
m. a-stam<br />
bhagavat de (eerwaarde) heer m. vat-stam<br />
bhagavatī hare/uwe hoogheid f. ī-stam<br />
bhagavad-gītā Lied van de Heer f. ā-stam<br />
bhaga portie, deel, bezit, fortuin m. a-stam<br />
bhagna gebroken m.f. (ā) n.<br />
bhagna beenbreuk, verval, vernietiging n. a-stam<br />
bhaŋga gebroken m.f. (ā) n.<br />
bhaŋga breuk, vernietiging, botbreuk,<br />
vernedering, verlamming<br />
m. a-stam<br />
√ bhaj verdelen, deel hebben, genieten, I u bhajati; n.b. bhaja = loof<br />
bezitten, eren<br />
(God)<br />
√ bhañj breken VII p banakti<br />
bhadra goed, gezegend, fortuinlijk m.f. (ā) n. f.voc.: mevrouw<br />
bhadra goed m. a-stam voc.: mijn goede vriend<br />
bhadra, bhādra regenmaand (half aug. – half<br />
sept.)<br />
m. a-stam voc.: mijn goede vriend<br />
bhaya vrees, gevaar, angst n. a-stam komt van √ bhī<br />
+ a<br />
bhara dragend m.f. (ā) n.<br />
bhara het dragen, last, bagage m. a-stam<br />
bharas het dragen, koesteren,<br />
ondersteunen<br />
n. as-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 70<br />
bhallātaka (n. vrucht v.d.) Semecarpus<br />
Anacardium (cashewboom);<br />
m. a-stam<br />
bhava het zijnde, omstandigheid, god,<br />
werkelijkheid, conditie, staat,<br />
geboorte, voorspoed, wereld<br />
m. a-stam komt van √ bhū<br />
+ a<br />
bhavatī u (mevrouw) f. ī-stam<br />
bhavana huis, residentie n. a-stam<br />
bhavant u m. vat-stam<br />
bhavya bestaande, passend, uitstekend,<br />
mooi<br />
m.f. (ā) n.<br />
bhasad het verborgen of onderste deel,<br />
vulva, glanspenis<br />
f. cons.-stam<br />
bhasman kauwend, etend, verpulverend,<br />
tot as verbrandend<br />
m.f. n. at-stam<br />
bhasman door vuur verpulverde materie,<br />
as<br />
n. n-stam<br />
√ bhā schijnen II bhāti<br />
bhāga portie, deel, bezit, fortuin m. a-stam<br />
bhāgin deel hebbend aan m.f. n. in-stam komt van √ bhaj<br />
bhāgya gelukkig, voorspoedig (een<br />
goed deel krijgend)<br />
m.f. (ā) n. komt van √ bhaj<br />
bhāj genietend, bezittend, ervarend,<br />
alert op, gevoelig voor<br />
m.f. n. cons.stam komt van √ bhaj<br />
bhātu zon m. u-stam √ bhā + tu<br />
bhāra last, zware taak, moeilijkheid,<br />
grote hoeveelheid<br />
m. a-stam<br />
bhājana pot, ketel, deelnemer, afdeling n. a-stam<br />
bhāryā vrouw f. ā-stam<br />
bhāva het zijnde, omstandigheid,<br />
werkelijkheid, conditie, staat<br />
m. a-stam komt van √ bhū<br />
+ a<br />
bhāvana producerende, vertonende,<br />
denkende over<br />
m.f. (ī) n. komt van √ bhū<br />
bhāvana schepper m. a-stam komt van √ bhū<br />
bhāvana gedachte, meditatie, productie,<br />
verbeelding, conceptie,<br />
argument, demonstratie<br />
n. a-stam komt van √ bhū<br />
bhāvanā gedachte, meditatie, productie,<br />
verbeelding, conceptie,<br />
argument, demonstratie<br />
f. ā-stam komt van √ bhū<br />
√ bhāş spreken I ā bhāşate, -ti<br />
bhās licht(straal), glans n./f. cons.-stam<br />
bhāşā toespraak, spraak, taal,<br />
beschrijving, teken<br />
f. ā-stam komt van √ bhāş + ā<br />
bhāşya gesprek, uiteenzetting,<br />
commentaar<br />
n. a-stam komt van √ bhāş = spreken<br />
bhāsa roofvogel (gier), licht, luister,<br />
helderheid<br />
m. a-stam<br />
bhāsana schijnsel, glinstering n. a-stam<br />
bhāsu zon m. u-stam<br />
bhāsura schijnend, helder, excellent m.f. (ā) n.<br />
bhāsvara dat wat alles verlicht (zon,<br />
tejas)<br />
m. a-stam bha+asvara<br />
√ bhid splitsen, breken VII bibheda<br />
bhinna gespleten, gebroken, vernietigd m.f. (ā) n.<br />
√ bhī vrezen III p bibheti<br />
bhīta bevreesd, bang m.f. (ā) n. + abl.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 71<br />
√ bhuj genieten, gebruiken, bezitten, eten<br />
& drinken, worden, zijn<br />
VII u (soms VI) bhunakti (bhuñjati)<br />
bhuj plezier, profijt, voordeel f. cons.-stam komt van √ bhuj<br />
bhuj eter, gebruiker m. cons.-stam komt van √ bhuj<br />
bhuj genietend, etend, bezittend komt van √ bhuj<br />
√ bhū worden, zijn I p bhavati, -te<br />
bhū zijnde komt van √ bhū<br />
aarde, het tevoorschijn komen, f. ū-stam komt van √ bhū<br />
bhū<br />
geboren worden, plaats van<br />
zijn<br />
bhūta het gewordene, schepsel, m./n. a-stam komt van √ bhū<br />
; vgl. pañca<br />
element<br />
mahābhūta = 5 elementen<br />
bhūti voorspoed, welzijn, in volle<br />
kracht zijn<br />
komt van √ bhū<br />
bhūtejya aanbidder van spoken en<br />
geesten<br />
m. a-stam komt van √ bhū<br />
bhūman aarde, wereld, land n. n-stam komt van √ bhū<br />
bhūman overvloed m. n-stam komt van √ bhū<br />
bhūmi aarde f. i-stam komt van √ bhū<br />
√ bhūş streven naar, versieren I p bhūşati<br />
bhūşaņa versiering n. a-stam komt van √ bhū<br />
ş<br />
bhūs aarde, land komt van √ bhū<br />
bhū(s)tŗņa Andropogon Schoenanthus<br />
(grassoort), Cymbopogon<br />
citratus (citroengras)<br />
m. a-stam<br />
√ bhŗ (bibhŗ) dragen III bibharti, bibhrati<br />
bhŗt hoogte, grootte, dikte n. cons-stam<br />
bhŗttva grootte, dikte n. a-stam<br />
bhŗŋga grote zwarte bij, wesp m. a-stam komt van √ bhram<br />
bhŗŋgaraja(s) Eclipta alba (plant) m. a-stam / as-stam<br />
√ bhraś / √ bhram. ś neervallen, vluchten, verdwijnen,<br />
vertrekken, ten onder gaan,<br />
I a en IV<br />
√ bhŗj bakken, braden, roosteren, frituren I bharati<br />
bhŗt dragend<br />
bhŗta gedragen, geboren, gekregen,<br />
gehuurd<br />
m.f. (ā) n.<br />
bhŗta dienaar, huurder, koopman m. a-stam<br />
bhŗśa zwaar, machtig, intens, (pijn),<br />
overvloedig (eten), rigoreus<br />
(straf)<br />
m.f. (ā) n.<br />
bhŗşţa gebakken, geroosterd, gegrild m.f. (ā) n. komt van √ bhrajj = bakken<br />
bheka kikker m. a-stam<br />
bheda breuk, barst, scheiding,<br />
deformatie, afsplitsing,<br />
verwonding, verstoring,<br />
interruptie<br />
m. a-stam<br />
bhedin brekend, purgerend, de<br />
ontlasting losmakend<br />
m.f. n. in-stam<br />
bheşaja medicijn, remedie n. a-stam<br />
bheşaja genezend m.f. (ī) n.<br />
bho bhoh. ho daar!<br />
bhojana voedend m.f. (ī) n.<br />
bhojana voedsel (soms: het eten), genot n. a-stam √ bhuj (eten, genieten) +<br />
anam<br />
bhojin genietend, gebruikend, etend m.f. n. in-stam komt van √ bhuj<br />
bhoh. oh!<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 72<br />
bhautika m.b.t. levende schepselen,<br />
bestaande uit de elementen,<br />
materieel<br />
bhaumī tejas subtiele energie in de agni v.d.<br />
aarde<br />
m.f. (ī) n. komt van √ bhū<br />
n. as-stam<br />
√ bhrajj bakken, roosteren VI p bhŗjjati<br />
√ bhram dwalen, zwerven, rondvliegen I u, IV p bhramati, bhrāmyati<br />
bhram.śa val, verval, verlies,<br />
achteruitgang<br />
m. a-stam<br />
bhraşţra pan om in te bakken of te koken n. a-stam<br />
√ bhrāj schijnen, sprankelen I a bhrājate<br />
Vgl. bhrājaka pitta<br />
bhrānti het rond lopen,heen en weer<br />
gaan, verwarring<br />
f. i-stam komt van √ bhram<br />
bhrānti-darśana hallucinatie n. a-stam<br />
bhrāşţra pan om in te bakken of te koken m. a-stam<br />
bhrāşţra gebakken of gekookt in een pan n. a-stam<br />
bhrāşţra gebakken of gekookt in een pan m.f. (ī) n.<br />
bhrātŗ broeder m. r-stam<br />
bhrū wenkbrauw f. ū-stam<br />
makara zeemonster: krokodil, haai etc. m. a-stam<br />
magna gezonken, ondergegaan in m.f. (ā) n. komt van √ majj = zinken<br />
magha gift, beloning, weelde, macht m. a-stam<br />
maghavan prachtig<br />
√ majj zinken, naar beneden gaan,<br />
verdwijnen<br />
I p majjati<br />
majjan merg, pit (van planten) m. n-stam komt van √ majj = zinken<br />
maņi parel, juweel m. i-stam<br />
navel (lett.: juweel van de<br />
[3e chakra]<br />
maņipūra<br />
zwelling)<br />
maņibandha het aandoen van juwelen, de<br />
plaats waar je juwelen<br />
aandoet, pols<br />
[marmapunt]<br />
dat wat boven drijft bij<br />
vloeistoffen: het schuim van het<br />
rijstwater, de crème v.d. melk,<br />
m. a-stam<br />
maņd.a<br />
bouillon, rijstwater, heel dunne<br />
soep<br />
maņd.apa paviljoen, prieel, tuinhuisje m/n. a-stam<br />
maņd.ala cirkel, globe, discus, zon,<br />
maan, huidaandoening met<br />
ronde vlekken<br />
n. a-stam<br />
maņd.ūka kikker, naam van verschillende<br />
plantensoorten w.o.<br />
Hydrocotyle Asiatica)<br />
m. a-stam<br />
maņd.ūkaparņa Calosanthes Indica m. a-stam<br />
maņd.ūra ijzerroest n. a-stam<br />
-mat [secundair suffix: bezittend] buddhimat = buddhi + mat<br />
mata gedacht, goedgekeurd,<br />
begrepen, geëerd, geopperd,<br />
verondersteld<br />
m.f. (ā) n. komt van √ man = denken<br />
mata gedachte, geloof, wens n. a-stam komt van √ man = denken<br />
mati gedachte f. i-stam √ man = denken + ti<br />
matta (sexueel) opgewonden, m.f. (ā) n. komt van √ mad = zich<br />
bronstig, dronken,<br />
overweldigd door vreugde<br />
verheugen<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 73<br />
matpara toegewijd aan mij m.f. (ā) n.<br />
matsya vis m. a-stam<br />
√ math / manth rond draaien (bv.stokjes om vuur<br />
aan te steken<br />
I, IX p mathati / manthati<br />
mathita rondgedraaid, gekarnd, m.f. (ā) n. komt van √ math = rond<br />
opgewonden<br />
draaien<br />
√ mad zich verheugen IV madyati<br />
mada opwinding, stimulering, trots, m. a-stam komt van √ mad = zich<br />
lust, vergiftiging<br />
verheugen + a<br />
madana sexuele liefde m. a-stam<br />
madana-udyāna > park/tempel van de (god van n. a-stam<br />
madanodyāna de) liefde<br />
madin dronken makend, lieflijk,<br />
betoverend<br />
m.f. n.<br />
madirā wijn f. ā-stam komt van madin<br />
madīya mijn m.f. (ā) n. pron.poss.<br />
madgu aalscholver m. u-stam<br />
madya wijn, alcoholhoudende drank n. a-stam<br />
madya opwindend, vergiftigend, blij<br />
makend<br />
m.f. (ā) n.<br />
madhavya bestaande uit honing m.f. (ā) n. madhu + ya<br />
madhu honing, honingdrank (mede),<br />
melk (alles wat zoet is), 1e maand v.d. lente: caitra (half<br />
maart - half april)<br />
m./n. u-stam<br />
madhura zoet, aantrekkelijk, heerlijk m.f. (ā) n.<br />
madhuli bij m. i-stam<br />
madhu-yaşţi, madhu- zoethout f. i-stam; f. ā-stam;<br />
yaşţikā, madhu-yaşţī<br />
f. ī-stam<br />
madhus zoetheid n. us-stam<br />
madhuhan roofvogel (lett: de honingeter) m. an-stam<br />
madhya midden m.f. (ā) n.<br />
madhyata vanaf/vanuit het midden m.f. (ā) n. madhya + tah.<br />
madhya midden n. a-stam<br />
madhyama middelste, middelmatig m.f. (ā) n.<br />
- man [primair suffix; maakt neutr.<br />
woorden van ww-stam]<br />
janman (geboorte) = √ jan +<br />
man.<br />
√ man denken IV ā manyate, -ti<br />
manyate<br />
manas verstand, begrip, denken<br />
(mind), wil, gevoel, intellect<br />
[instrument voor denkproces]<br />
n. as-stam komt van √ man = denken +<br />
as; [bijchakra]<br />
manasa mentaal m.f. (ā) n. manas + a<br />
manā gehechtheid, devotie,<br />
nieuwgierigheid, jaloezie<br />
f. ā-stam komt van √ man<br />
manīşā wijsheid f. ā-stam komt van √ man<br />
manīşin wijsheid bezittend m.f.n. in-stam komt van √ man<br />
manīşin wijze m. in-stam komt van √ man<br />
manu denkend, wijs, intelligent m.f.n. komt van √ man<br />
manu denkend wezen, mens m. u-stam komt van √ man<br />
manus mens, Manu (de eerste mens) m. us-stam komt van √ man<br />
manoratha verlangen, wens m. a-stam<br />
mantu adviseur, manager m. u-stam komt van √ man = denken<br />
mantŗ denker, adviseur, coach m. r-stam komt van √ man = denken<br />
mantra (instrument v.d.) gedachte,<br />
gebed, sacrale tekst, gedicht,<br />
machtspreuk, magische formule<br />
m. a-stam komt van √ man = denken<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 74<br />
√ manth schudden I p, IX p mathati, manthhati, mathnati<br />
√ mand zich verheugen (+ P. blij maken,<br />
vergiftigen, ontvlammen)<br />
I ā mandate<br />
manda langzaam, lui, stomp, mat<br />
(guna)<br />
m.f. (ā) n.<br />
mandāra, mandāravŗkşa<br />
koraalboom m. a-stam<br />
mandya langzaam, sloom m.f. (ā) n.<br />
mandra aangenaam, charmerend, laag<br />
van geluid, hol, diep<br />
m.f. (ā) n.<br />
mandra lage toon, soort drum m. a-stam<br />
manyā spiermassa van de nek f. ā-stam<br />
mama van mij, mijn (gen.) pron.pers.<br />
maya gemaakt van, vol van m.f. (ī) n.<br />
- maya (fem.: - mayī)<br />
[secundair suffix; maakt van subst.<br />
een adj. met de betekenis ‘gemaakt<br />
van’ of ‘vervuld met’]<br />
Vb. jyotirmaya = vervuld<br />
met licht<br />
mayūkha lichtstraal (v.d. zon) m. a-stam<br />
mayūkhin stralend<br />
mayūra pauw m. a-stam<br />
mara dood m. a-stam komt van √ mŗ = sterven<br />
maraņa dood, het doodgaan n. a-stam komt van √ mŗ = sterven<br />
marica, marīca de pepersoort Strychnos<br />
Potatorum<br />
m. a-stam<br />
marica, marīca zwarte peper n. a-stam<br />
marut wind, windgod m. cons-stam<br />
martyaloka aardse wereld m. a-stam<br />
maryādā grens, einde, wet, gewoonte f. ā-stam<br />
maryādāvacana vaststellen v.d. limiet n. a-stam<br />
marman kwetsbaar, vitaal punt op het<br />
lichaam<br />
n-stam komt van √ mŗ = sterven<br />
mala vuil, onzuiverheid, afvalstoffen,<br />
uitscheidingsproduct<br />
n./m. a-stam<br />
maśaka muskiet, iedere mug/vlieg die<br />
bijt of steekt, huidaandoening<br />
m. a-stam<br />
masi, maşi zwart poeder, mascara, inkt m./f. i-stam<br />
masī, maşī zwart poeder, mascara, inkt f. ī-stam<br />
mastaka bovenste deel, hoofd, schedel,<br />
top (bomen/bergen)<br />
m./n. a-stam<br />
mastika hoofd n. a-stam<br />
mastişka hersenen m./n. a-stam<br />
mastu wei (waterig deel v.d. kwark),<br />
zure room<br />
n. u-stam<br />
-mahā (< mahat) groot<br />
mahā ātman ><br />
mahātman<br />
opperheer, opperste geest m. n-stam vb. Mahātma Gandhi<br />
mahānt, mahat,<br />
mahatī (f.)<br />
groot m. f. n. at-stam<br />
mahā īśvara > grote meester (Indra, Shiva, m. a-stam<br />
maheśvara<br />
Krishna)<br />
maheşvāsa grote boogschieter m. a-stam<br />
mahāpāpa groot kwaad, ernstige misdaad m. a-stam<br />
mahābhārata Groot India eigenn.;<br />
mahābhūta element m./n. a-stam de 5 elementen: ether, lucht,<br />
vuur, water en aarde.<br />
mahārāja grote koning m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 75<br />
mahiman grootheid m. n-stam<br />
mahendra de grote indra m. a-stam<br />
mahişa groot, machtig m.f. (ī) n.<br />
mahişa buffel, zon m. a-stam<br />
mahotsava (< mahā groot feest, vakantie m. a-stam<br />
utsava)<br />
mā niet (bij een imperatief)<br />
√ mā klinken, brullen, blaten<br />
(dierengeluiden)<br />
III p mimāti<br />
√ mā meten, vormen, maken,<br />
produceren<br />
II p, III a māti, mimīte<br />
mātula doornappelboom (Datura<br />
Stramonium)<br />
m. a-stam<br />
mātulaŋga, mātuliŋga<br />
(n. vrucht v.d.) citroenboom m. a-stam<br />
mātuluŋga (n. vrucht v.d.) soort<br />
m. a-stam<br />
citroenboom (sweet lime)<br />
mātŗ moeder f. r-stam<br />
mātra maat, hoeveelheid, korte tijd n. a-stam komt van √ m ā = meten<br />
mātrā minimum hoeveelheid komt van √ m ā = meten<br />
mātrā maat f. ā-stam komt van √ m ā = meten<br />
mādhava 2e maand v.d. lente: vaiśāka<br />
(half april – half mei)<br />
eigenn.; m. a-stam<br />
mādhuri, mādhurī zoetheid f. i/ī-stam<br />
mādhurya zoetheid n. a-stam<br />
māna concept, idee, mening, doel,<br />
wil, zelfvertrouwen, respect,<br />
ijdelheid, trots<br />
m./n. a-stam<br />
huis, gebouw, bereiding, m. a-stam komt van √ m ā = uitmeten,<br />
māna<br />
extract<br />
maken, creëren<br />
māna het meten, afmeting, standaard, n. a-stam komt van √ m ā = uitmeten,<br />
dimensie, grootte etc.<br />
maken, creëren<br />
mānī maat f. ī-stam komt van √ m ā = uitmeten,<br />
maken, creëren<br />
mānya gerespecteerd m.f. (ā) n. [marmapunt]<br />
māmaka mijn m.f. (ā) n. m ama (mij) + ka (m.b.t.)<br />
mām.sa vlees (ook om te eten, van n. a-stam<br />
vissen, vruchten e.d.)<br />
mām.sala gespierd, krachtig, vleesachtig m.f. (ā) n.<br />
māya (illusies) creërend, metend m.f. (ā) n. komt van √ m ā = uitmeten,<br />
maken, creëren<br />
māyā wonderbaarlijke macht, kunst,<br />
kennis, illusie, verbeelding<br />
(skracht)<br />
f. ā-stam komt van √ m ā = uitmeten,<br />
maken, creëren<br />
mārīca eigennaam<br />
mārut wind m. cons.stam<br />
mārutagulma door wind (vata) veroorzaakte<br />
bvuikzwelling<br />
m. a-stam<br />
mārga weg, pad, spoor, baan m. a-stam eigenlijk: wat tot het<br />
bosdier (mŗga) behoort:<br />
vlees, pad etc. [ook: wat tot<br />
het spel behoort]<br />
√ mārj schoonmaken, zuiveren X p mārjayati<br />
mārjāra, mārjāla kat m. a-stam komt van √ mārj?<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 76<br />
mārdava zachtheid m. a-stam<br />
mārdvīka van druiven afkomstig m.f. (ā) n.<br />
mārdvīka wijn n. a-stam<br />
mārşa Amaranthus Oleraceus,<br />
respectabel persoon<br />
m. a-stam<br />
mālā bloemenkrans f. ā-stam<br />
mālikā bloemenkrans, halsketting f. ā-stam<br />
mālī degene met een bloemenkrans f. ī-stam<br />
om, de gekroonde<br />
māşaka boon, gewichtseenheid m. a-stam<br />
māsa maan, maand m. a-stam<br />
mitra vriend n. a-stam<br />
√ mith verenigen, ontmoeten, een paar<br />
vormen, alterneren<br />
I u methati<br />
mithilā Mithilā (dorp) eigenn.; f. ā-stam<br />
mithyā onjuist, onzuiver<br />
√ mih urineren, zaad lozen I p mehati<br />
mīmām.sā analyse f. ā-stam mīmām.sa (stam desid. √<br />
m an = denken) + a > ā<br />
miśra gemengd m.f. (ā) n.<br />
mişţa zoet m.f. (ā) n.<br />
mukuţa diadeem (maanvormig), kroon, m./n. a-stam<br />
hoofd, top<br />
mukta bevrijd (hebbend), geopend m.f. (ā) n. komt van √ muc =<br />
losmaken, bevrijden,<br />
schoonmaken<br />
muktā parel f. ā-stam komt van √ muc<br />
mukti bevrijding f. i-stam komt van √ muc + ti<br />
mukha opening, mond, punt (v. pijl), n. a-stam<br />
kaak, richting, top, hoofd<br />
√ muc vrij maken VI u muñcati, -te<br />
mocayati<br />
muņd.a geschoren, kaal m.f. (ā) n.<br />
muņd.ana scheren van het hoofd, tonsuur n. a-stam<br />
√ mud blij zijn, zich verheugen in I a modate<br />
mud vreugde f. cons.-stam<br />
mudita blij, opgewekt m.f. (ā) n.<br />
muditā blijdschap, geluk f. ā-stam<br />
mudga bonenplant, boon, mungboon m. a-stam<br />
(Phaseolis mungo), deksel<br />
mudrā zegel(ring), indruk,stempel,<br />
pas, manier om vingers tegen<br />
elkaar te houden<br />
f. ā-stam<br />
muni wijze, wijsgeer, ziener, hermiet m. i-stam<br />
√ murch stijf worden, flauw vallen I p mūrchati<br />
muşita geplunderd, beroofd van m.f. (ā) n.<br />
muşka testikel, scrotum, schaamlippen<br />
(lett.: kleine muis)<br />
m. a-stam<br />
muşţi vuist, het stelen (lett.: wat met m./f. i-stam<br />
een vuist genomen kan worden)<br />
muşţighāta vuistslag m. a-stam<br />
muşţiprahāra vuistslag m. a-stam<br />
musta Cyperus Rotundus (grassoort) m./n. a-stam<br />
√ muh dwaas zijn, in verwarring raken,<br />
flauw vallen, verdwalen, falen, een<br />
miskraam hebben<br />
IV p (a) muhyati<br />
mohayati<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 77<br />
muhūrta tijdens, plotseling m.f. (ā) n.<br />
minuut, korte tijd, uur (van 48 m./n. a-stam<br />
muhūrta<br />
min.)<br />
mūtikā kraamvrouw f. ā-stam<br />
mūtra urine n. a-stam<br />
mūtramārga urethra, plasbuis m. a-stam<br />
mūtrapaseka urethra, plasbuis m. a-stam<br />
mūtrāśaya blaas, buik (lett.: plasontvanger;<br />
plaswoonplaats)<br />
m. a-stam<br />
mūd.ha verwarde, idioot komt van √ muh =<br />
verwarren, verbijsterd zijn,<br />
flauw vallen<br />
mūd.ha verward, idioot, verdreven, in<br />
de war gebracht<br />
m.f. (ā) n. part.perf. van √ muh<br />
mūrchā bewusteloosheid, hallucinatie,<br />
het flauw vallen<br />
f. ā-stam<br />
mūrchāya bewusteloosheid, hallucinatie,<br />
het flauw vallen<br />
m. a-stam<br />
mūrta gestold, vorm gekregen,<br />
geïncarneerd,<br />
m.f. (ā) n.<br />
mūrdhan hoofd, schedel, voorhoofd m. n-stam<br />
mūla wortel, basis, plaats waar een<br />
lichaamsdeel vast zit (vinger,<br />
teen etc.), bodem<br />
n. a-stam<br />
mūlaka rammenas, zwarte radijs m./n. a-stam<br />
mūladhāra wortelchakra m. a-stam [1e chakra]<br />
mūşaka dief, plunderaar, rat, muis m. a-stam<br />
√ mŗ sterven<br />
bosdier, wild dier, hert,<br />
I a maranti, mārate<br />
mŗga<br />
antilope, gazelle etc.<br />
roodachtig hert dat op een f. ā-stam<br />
mŗgamātrikā haas lijkt<br />
mŗgayā jacht, achtervolging f. ā-stam<br />
√ mŗj vegen II p mārşţi<br />
mŗjā reiniging, zuivering,<br />
schoonmaken<br />
f. ā-stam<br />
mŗņāla lotusstengel of -wortel n. a-stam<br />
mŗtyu dood m. u-stam<br />
√ mŗd drukken, persen, wrijven,<br />
(voorhoofd) afvegen, vertrappen,<br />
vernietigen, doden<br />
IX u mŗdnāti<br />
mŗd aarde, klei leem f. cons.-stam<br />
mŗdam.ga bamboeriet, drum, tamboer m. a-stam<br />
mŗdu zacht, teer, mild, delicaat (guna)<br />
mŗdtā zachtheid f. ā-stam<br />
mŗdtva zachtheid n. a-stam<br />
√ mŗś aanraken, overdenken VI p mŗśati<br />
√ mŗş dragen, geduldig zijn, vergeven,<br />
lijden<br />
IV u mŗşyati<br />
mŗşţa schoongemaakt, plezierig m.f. (ā) n. komt van √ mij = schoon<br />
maken<br />
mŗşţa<br />
aangeraakt, ook mentaal:<br />
overdacht<br />
m.f. (ā) n. komt van √ m ŗ ś = aanraken<br />
mŗşţa besprenkeld m.f. (ā) n. komt van √ m ŗş = dragen,<br />
geduldig zijn<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 78<br />
med.hra penis, voorhuid n. a-stam<br />
meda vet m. a-stam<br />
medas vet n. as-stam<br />
medhas intelligentie, begrip; offer. n. as-stam<br />
medhā mentale kracht, intelligentie, f. ā-stam<br />
medhya<br />
wijsheid, voorzichtigheid,<br />
krachtig, zuiver,<br />
offerwaardig,<br />
intelligentiebevorderend<br />
meru goddelijke berg met gouden top<br />
waar Brahmapuri (woonplaats<br />
van B) zich bevindt<br />
m.f. (ā) n.<br />
m. u-stam<br />
meşa ram, schaap m. a-stam komt van √ miş =<br />
bevochtigen<br />
meşaśŗŋgī ramshoorn (= Gymnema<br />
sylvestre)<br />
f. ī-stam<br />
meha urine, stroom van urine;<br />
urinewegaandoening, diabetes<br />
m. a-stam<br />
mehana plasbuis, penis n. a-stam<br />
maireya alcoholhoudende drank m./n. a-stam<br />
maitrin vriendelijk, welwillend m.f.n. in-stam<br />
vriendelijkheid,<br />
f. ī-stam komt van mitra = vriend<br />
maitrī<br />
welwillendheid, vriendschap<br />
(een van de vier deugden van<br />
een Boeddhist)<br />
mokşa bevrijding (m.n. uit de m. a-stam komt van √ muc =<br />
sam.sara), herstel, verlossing,<br />
losmaken, bevrijden,<br />
emancipatie<br />
schoonmaken<br />
mokşaņam bevrijding, herstel n. a-stam komt van √ muc =<br />
losmaken, bevrijden,<br />
schoonmaken<br />
moca sap van een boom m. a-stam<br />
moca banaan n. a-stam<br />
moha waan, dwaasheid, zelfbdrog, m. a-stam komt van √ muh =<br />
bewusteloosheid<br />
verwarren, verbijsterd zijn,<br />
flauw vallen<br />
mohana verbijstering, illusie komt van √ muh =<br />
verwarren, verbijsterd zijn,<br />
flauw vallen<br />
mohana verbijsterend, op een<br />
dwaalspoor brengend<br />
m.f. (ā) n.<br />
mohita verdwaasd m.f. (ā) n.<br />
maudga bestaande uit bonen, m.b.t. m.f. (ā) n. komt van mudga =<br />
bonen<br />
mungboon<br />
√ mnā herinneren aan I p -<br />
√ mlai vervagen I p mlāyati<br />
-ya (of: iya) [secundair suffix: vormt adj. en<br />
Betekenis: abstractum of<br />
neutr. abstracte subst. van<br />
behorend tot.<br />
subst./adj.]<br />
traiguņya = triguņa + ya;<br />
satya (waarheid) = sat (het<br />
zijn) + ya<br />
yakŗt lever n. cons-stam<br />
yakşa geest, spirituele verschijning n. a-stam<br />
√ yaj offeren I yajati<br />
yajus heilige wet, devotie, offerande,<br />
heilige tekst, offerformule<br />
n. us-stam Vgl.: yajurveda<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 79<br />
yajña offerande m. a-stam komt van √ yaj<br />
yajñapātra offervat n. a-stam komt van √ yaj<br />
√ yat bewegen, streven naar, verenigen<br />
met<br />
I a yātate<br />
yat gaande, bewegende part.pres. van √ i (5)<br />
yata ingehouden, gecontroleerd,<br />
komt van √ yam = steunen,<br />
overheerst<br />
ophouden, uitstrekken<br />
yatat strevende part.pres. komt van √ yam<br />
yatah. – tatah. omdat, aangezien, daar -<br />
daarom<br />
yatna poging, energie, wil, zorg m. a-stam<br />
yatnatas ijverig, zorgvuldig<br />
yatnavat energie bezittend, ijverig,<br />
welwillend<br />
yatra – tatra waar - daar<br />
yathā op welke manier, m.b.t., in<br />
overeenstemming met<br />
yathā- zoals, overeenkomend met ibc<br />
yathā – tathā omdat, aangezien, daar –<br />
daarom, zoals - zo<br />
yathāpūrva zijnde als de voorafgaande m.f. (ā) n.<br />
yathāvat zuiver, precies, exact, prompt,<br />
zoals, als volgt<br />
yathottara (yathā- volgende in de rangorde, m.f. (ā) n.<br />
uttara)<br />
opeenvolgend<br />
yad (stam): yah., yat,<br />
yā<br />
die, dat, die, wie, wat pron.rel.; als sah.<br />
yadā – tadā wanneer - dan<br />
yadi – tadā als - dan<br />
yadŗccha spontaan, per ongeluk m.f. (ā) n.<br />
yadŗcchā spontaneïteit, ongeluk, kans,<br />
eigen wil<br />
f. ā-stam<br />
yantraņa, yantraņā restrictie, beperking, kracht n. a-stam / f. ā-stam<br />
√ yam, yach support geven, steunen, houden,<br />
trouw zijn aan<br />
I yachati, yamati<br />
yama teugel, (morele) regel, plicht,<br />
leider (teugelhouder)<br />
m. a-stam<br />
√ yayama de teugels in handen houden, grip<br />
houden op<br />
yava gerst m. a-stam<br />
yaşţi, madhuyaşţi tak, staf, stuk hout, zoethout m. i-stam<br />
yavakşāra alkalisch middel op basis van<br />
verbande gerstekorrels<br />
√ yas streven naar, oefenen IV p yasyati<br />
yaşţī tak, staf, stuk hout, zoethout f. ī-stam<br />
yasya pogend, zich inspannend m.f. (ā) n.<br />
yah., yat, yā (stam:<br />
yad)<br />
die, dat, die, wie, wat pron.rel.; als sah.<br />
√ yā gaan II yāti<br />
yāta voorbijgegaan, gepasseerd,<br />
verdwenen<br />
m.f. (ā) n. komt van √ yā = gaan<br />
yātrā tocht, expeditie, pelgrimage<br />
processie<br />
f. ā-stam komt van √ yā = gaan<br />
yāna weg, voertuig, het gaan m. a-stam komt van √ yā = gaan<br />
yāvat / tāvat in die tijd, net (op het punt dat)<br />
yāvat zo meteen (1e woord)<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 80<br />
yāvat zo veel, zo vaak,even groot,<br />
even lang etc.<br />
m. f. (atī) n.<br />
√ yu, yuj samenvoegen, verbinden,<br />
VII u yunakti, yuñkte<br />
inspannen (van paarden).<br />
gebruiken<br />
yojayati<br />
yukta passend bij, verbonden met m.f. (ā) n.<br />
yuktī verbinding, combinatie, logica,<br />
plan, bereiding<br />
f. ī-stam komt van √ yuj (verbinden)<br />
yugala (ifc: ā) paar, koppel n. a-stam komt van √ yuj (verbinden)<br />
√ yuj, √ yu samenvoegen, verbinden,<br />
VII u yunakti, yuñkte<br />
inspannen (van paarden)<br />
yojayati<br />
yuta toegevoegd, verenigd met m.f. (ā) n.<br />
√ yudh vechten IV a yudhyate<br />
yudh strijder, held m. cons.-stam komt van √ yudh = vechten<br />
yudh gevecht f. cons.-stam komt van √ yudh = vechten<br />
yuddha overwonnen m.f. (ā) n. komt van √ yudh = vechten<br />
yuddha gevecht, conflict n. a-stam komt van √ yudh = vechten<br />
yudhişţhira Yudistira, oudste broer van<br />
Arjuna (lett: standvastige in het<br />
gevecht)<br />
eigennaam<br />
yuyutsu naar strijd verlangend u-stam komt van √ yudh = vechten;<br />
adj. gemaakt van<br />
desiderativum<br />
yuvan jonge man, afstammeling m. n-stam komt van √ yu<br />
yuvām - yuvayoh. jullie beiden (N/A) – van jullie<br />
beiden (G)<br />
pron.pers.<br />
yūka, yūkā luis m. a-stam / f. āstam<br />
yūyam – yuşmān - jullie (N) – jullie (A) – van pron.pers.<br />
yusmākan (vah.) jullie (G)<br />
yūşa soep, bouillon, erwtensoep m./n. a-stam komt van √ yuj (verbinden)<br />
yoga samenvoeging, verband, m. a-stam komt van √ yuj (verbinden)<br />
techniek, discipline, teamwork,<br />
toewijding, voertuig<br />
+ suffix a<br />
yoga-cūrņa magisch poeder n. a-stam<br />
de yogi, die aan yoga doet, de m./f. in-stam<br />
yogin (m),<br />
atleet van de geest, de<br />
yoginī (f)<br />
verbondene<br />
yogin yoga bezittend m.f.n. in-stam<br />
yogeśvara (< yoga heer van yoga, meester der<br />
komt van √ yuj = verbinden<br />
īśvara)<br />
mystieke macht = Kŗşņa<br />
yojana afstandsmaat (= 8 mijl = 13<br />
km; ook 2½ , 4, 5 en 9 mijl)<br />
n. a-stam<br />
yojita gebruikt, toegerust met,<br />
geplaatst, verbonden<br />
m.f. (ā) n.<br />
yojya verbonden met, gewoon zijn<br />
aan<br />
m.f. (ā) n.<br />
yoddhukāma op strijd belust<br />
yoni buik, schoot, vagina, bron,<br />
baarmoeder, huis, afkomst<br />
m./f. i-stam<br />
yojya toegerust met, voorzien van,<br />
vastgemaakt aan, verbonden<br />
m.f. (ā) n.<br />
yoşit jonge vrouw, vrouwtjesvogel f.<br />
yauvana jeugd, puberteit n. a-stam<br />
rakta rood, gekleurd, gepassioneerd m.f. (ā) n.<br />
rakta bloed, saffraan, koper n. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 81<br />
raktavartmaka vogelsoort (roodgekleurd, soort<br />
boshaan)<br />
m. a-stam<br />
√ rakş beschermen I p<br />
rakşa beschermend m.f. (ī) n.<br />
rakşa beschermer, guard, wacht m. a-stam<br />
rakşā bescherming, veiligheid f. ā-stam<br />
√ rac samenstellen, vorm geven,<br />
construeren, bouwen, uitvinden,<br />
X p racayati<br />
racana compositie, productie, opbouw n. a-stam<br />
√ raj rood, opgewonden zijn<br />
rajanī nacht f. ī-stam<br />
rajas lucht, hemel, stof, mist,<br />
menstrueel bloed<br />
n. as-stam<br />
rajas drift, energie, passie n. as-stam<br />
√ rañj tinten, kleuren ÌV p rajyati<br />
ratna gift, weelde, rijkdom, edelsteen,<br />
juweel<br />
n. a-stam komt van √ rā<br />
ratnin giften bezittend of ontvangend m.f. n.<br />
ratha kar m. a-stam<br />
rathyā (karre)weg, straat f. ā-stam<br />
√ rabh grijpen I a rabhate<br />
√ ram genieten, zich verheugen, sporten I ā ramate<br />
ramaņīya plezierig, aangenaam,<br />
aantrekkelijk, leuk<br />
m.f. (ā) n.<br />
ramya een aangename verblijfplaats m. a-stam (en n.?)<br />
ramya plezierig, prachtig, aangenaam m.f. (ā) n.<br />
rarāţa voorhoofd n. a-stam<br />
rava schreeuw, gebrul, gezoem,<br />
donder<br />
m. a-stam<br />
ravi schreeuw, zon, zonnegod m. i-stam<br />
raśmi touw, teugel, straal licht m. i-stam<br />
√ ras luid schreeuwen, klinken I p rasati; √ r ā s = I a<br />
√ ras proeven, voelen, waarnemen X p rasayati<br />
rasa essentie, smaak, vocht,<br />
vruchtensap, bloedplasma<br />
m. a-stam<br />
rasatah. overeenkomend met de smaak<br />
rasatā sappigheid, vloeibaarheid f. ā-stam<br />
rasāyana levensverlengend medicijn, n. a-stam rasa (essentie) + ayana<br />
tonicum,elixer<br />
(weg)<br />
rasavat de essentie/smaak bevattend m. vat-stam rasa + suffix vat<br />
√ rah verlaten rahati<br />
√ rā, rās geven II p rāti<br />
rākşasa Rākşasa eigenn.; m. a-stam<br />
rāga gehechtheid, passie, rode kleur,<br />
melodie, wens<br />
m. a-stam<br />
√ rāj heersen over, regeren I u rājati<br />
rājan koning m. n-stam<br />
rājasāh. (pl.nom.) hartstochtelijke of driftige<br />
mensen<br />
rājya koninkrijk n. a-stam komt van rājan<br />
rājasī fel door hartstocht<br />
rājī gestreepte slang f. ī-stam<br />
√ rādh slagen, klaar maken, voldoening<br />
geven<br />
V, IV p rādhnoti, rādhyati<br />
rātra nacht n. a-stam<br />
rāta gegeven m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 82<br />
rātri, rātrī nacht f. i-stam, ī-stam<br />
rātrau ‘s nachts<br />
rāma Rama, held van het Ramayana eigenn.; m. a-stam<br />
rāmāyaņa Rāmāyaņa [episch gedicht] eigenn.; n. a-stam<br />
rāma-rājya koninkrijk van Rama<br />
rāśi massa, aantal, berekening, m. i-stam<br />
astrologische berekening<br />
rāhu hoofd der demonen (zijn hoofd<br />
is de planeet die zorgt voor<br />
maan- en zonsverduistering)<br />
m. u-stam<br />
riti stijl<br />
√ ri, rī laten gaan, vrij laten, smelten IX p, IV p<br />
√ riş verwonden, schaden, pijn lijden I p, IV p reşati, rişyati<br />
√ ru schreeuwen II p rauti<br />
√ ruc schijnen, glanzen, plezier hebben I a rocate<br />
ruci smaak, licht, kleur, voorkeur,<br />
eetlust<br />
f. i-stam<br />
ruciprada eetlust opwekkend m.f. (ā) n.<br />
rucya stralend, helder, aangenaam, m.f. (ā) n.<br />
eetlust opwekkend<br />
√ ruj breken, verwonden, pijnigen VI p rujati<br />
rujā pijn, fractuur f. ā-stam<br />
rujākara pijn veroorzakend m.f. (ā) n.<br />
√ rud huilen, brullen II p roditi<br />
rudra godennaam, soms Agni, Indra, m. a-stam<br />
Varuna, stormengod etc.<br />
ruru soort antilope m. a-stam<br />
√ rudh = √ luh rood worden<br />
√ rudh blokkeren, oppositie bieden VII u ruņaddhi, runddhe<br />
√ ruh groeien, rijzen, stijgen I rohati<br />
rūkşa droog, ruw, dun, hard (guna) m.f. (ā) n.<br />
rūkşa droogheid, ruwheid<br />
rūkşatā droogheid, ruwheid,<br />
onvriendelijkheid<br />
f. ā-stam<br />
√ rūp vormen, uitdrukken X p rūpayati (denominatief van<br />
rūpa)<br />
rūpa vorm, fenomeen, symbool,<br />
symptoom, teken, kleur,<br />
verschijningsvorm, gelijkenis<br />
n. a-stam<br />
rūpavat vorm bezittend m.f.n. vat-stam rūpa + suffix vat<br />
retas zaadstroom, sperma, stroom, n. as-stam komt van √ ri / rī = laten<br />
waterstroom<br />
gaan, vrij laten, smelten<br />
rai weelde, rijkdom m. ai-stam komt van √ rā = schenken<br />
roga klacht, ziekte m. a-stam<br />
rogin ziek m.f.n. vat-stam<br />
rogya ongezond, ziek m.f. (ā) n.<br />
rocaka de spijsvertering stimulerend m.f. (ā) n.<br />
rocana helder, lieflijk,plezierig, de<br />
eetlust opwekkend<br />
m.f. (ā/ ī) n.<br />
rodha obstructie m. a-stam<br />
ropaņa genezing bevorderend,<br />
wondhelend<br />
m.f. (ī) n.<br />
roma kūpa haarzakje, porie, zweetklier m./n. a-stam<br />
roman haar, veren n. n-stam<br />
romaśa vulva (lett.: dat wat haar heeft) n. a-stam<br />
romaśa harig m.f. (ā) n.<br />
romaharşa kippenvel m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 83<br />
rohita rood, roodachtig m.f. (ā) n. Ppp.<br />
rohita berg, soort rood hert, rood<br />
paard, rode vis, boomsoort,<br />
steensoort, regenboog<br />
m. a-stam<br />
rohiņī rode koe f. in-stam f. van adj. rohita<br />
-la vermeerderend<br />
la naam van Indra eigenn.; m. a-stam<br />
√ lakş waarnemen, zich richten tot,<br />
aanwijzen<br />
I a lakşate<br />
lakşa prijs, merk, doel, teken m./n. a-stam<br />
lakşaņa symbool, karakteristiek,<br />
eigenschap, symptoom<br />
n. a-stam<br />
lakşman teken, merk, symbool, goed<br />
teken, (slechte) kwaliteit<br />
n. a-stam<br />
Laksmana; naam van<br />
eigenn.; m. a-stam<br />
lakşmaņa<br />
verschillende planten,<br />
letterschrift<br />
lakşmaņa tekens hebbende (letterschrift) m.f. (ā) n.<br />
lakşmī Laksmi, godin v.d. voorspoed eigenn.; f. ī-stam<br />
laghu licht, snel, prompt, gemakkelijk<br />
(guna)<br />
√ laŋgh overheen springen, stijgen, vasten,<br />
drogen<br />
I u laŋghati<br />
laŋghana springend, versnellend m.f. (ā) n. komt van laghu = licht<br />
laŋghana oversteken (v.e. weg), sex,<br />
vasten<br />
n. a-stam komt van laghu = licht<br />
√ lajj in verlegenheid zijn, verlegen<br />
worden;<br />
© verlegen maken<br />
VI lajjati, -te; © lajjayati<br />
lajjā, lajjyā schaamte, verlegenheid f. ā-stam<br />
laţva paard, dansende jongen, soort<br />
vogel<br />
m. a-stam<br />
laţvākā soort vogel m. a-stam<br />
latā kruiper, kruipend dier of plant,<br />
klimplant<br />
f. ā-stam<br />
√ labh nemen, winnen, krijgen I ā labhate, -ti<br />
labdha genomen, verkregen, gevangen<br />
genomen, aangekomen, bereikt<br />
m.f. (ā) n.<br />
laya mislukking m. a-stam<br />
lala sportend, spelend, lallend,<br />
waggelend<br />
m.f. (ā) n.<br />
lalana lallen met de tong, vrouw<br />
(palatum)<br />
n. a-stam [bijchakra]<br />
lava het plukken, het afsnijden, klein<br />
stukje, fragment, druppel<br />
m. a-stam<br />
lavaņa zout, mooi, smaakvol m.f. (ā) n.<br />
lavaņa zout n. a-stam (ook m.<br />
en f.)<br />
lavam een beetje<br />
laśuna knoflook m. a-stam<br />
lasīkā lymfevocht, serum f. ā-stam<br />
√ lā nemen, ondernemen<br />
lāya gebakken rijst m. a-stam<br />
lāyā gebakken rijst f. ā-stam<br />
lālā speeksel f. ā-stam<br />
lālāţī voorhoofd f. ī-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 84<br />
lāvaka kwartel; iemand die snijdt:<br />
kapper, maaier, etc.<br />
m. a-stam<br />
lāvaņya het zoute, lieflijkheid, charme m. a-stam<br />
√ likh schrapen, krassen, schrijven VI likhati<br />
liŋga teken, merk,symbool, bewijs,<br />
symptomatologie<br />
n. a-stam<br />
√ lip besmeren, hechten aan, bevuilen I p<br />
√ lī verkrijgen, aankleven, ergens aan<br />
vasthouden, verdwijnen<br />
IX p līnāti<br />
lī gehechtheid f. ī-stam<br />
gehechtheid spel, vermaak, f. ā-stam<br />
līlā<br />
sport, elegantie, charme<br />
√ lup breken, verwonden, grijpen VI u lumpati<br />
√ lubh perplex staan, geïnteresseerd zijn,<br />
in de war zijn, verlangen naar<br />
VI p, IV p lubhati, lubhyati<br />
lubhdaka jager m. a-stam<br />
√ lū snijden IX lunāti<br />
lūna afgehakt, afgesneden, verwond m.f. (ā) n.<br />
√ luh = √ rudh rood worden<br />
lekha brief m. a-stam<br />
schrapend (van kruiden), m.f. (ī) n. komt van √ likh = schrapen,<br />
lekhana<br />
angstaanjagend, opwindend,<br />
stimulerend<br />
samen rapen<br />
lepa stucwerk, smering, smeersel komt van √ lip = besmeren<br />
lepana steungevend, bepleisterend,<br />
vasthechtend<br />
m.f. (ā) n. komt van √ lip = besmeren<br />
loka wereld, ruimte, hemel m. a-stam sst. svargalokah.;<br />
martyalokah.<br />
√ lok, loc zien I a lokate, locate<br />
locan oog n. n-stam komt van √ loc = zien<br />
loņikā, loņīkā postelein (Portulaca oleracea) f. ā-stam<br />
lopa verwonding,beroving,<br />
interruptie, verdwijning,<br />
afwezigheid, wreedheid<br />
m. a-stam<br />
lopāka soort jakhals (vos?) m. a-stam<br />
lobha ongeduld, begerigheid m. a-stam<br />
loman haar, veren n. n-stam<br />
lomāda soort parasiet (krimi) m. a-stam<br />
lomādvīpa soort parasiet (krimi) m. a-stam<br />
lohita bloed n. a-stam komt van √ luh = rood<br />
worden<br />
lohita rood, roodachtig, koperkleurig m.f. (ā) n. (of f.: komt van √ luh = rood<br />
lohinī)<br />
worden<br />
lohitakşa met het rode oog m.f. (ī) n. komt van √ luh = rood<br />
worden; [marmapunt]<br />
lohitakşaya verlies van bloed m. a-stam komt van √ luh = rood<br />
worden<br />
laulya rusteloosheid, opwinding,<br />
nieuwsgierigheid, passie<br />
n. a-stam<br />
vaktra spraakorgaan, mond, gezicht,<br />
kaken<br />
n. a-stam<br />
√ vakş groeien, sterker worden I p vakşati<br />
vakşaņa kracht gevend, verfrissend m.f. (ā) n. komt van √ vakş = groeien<br />
vakşaņā maag (lett.: de voeder), buik,<br />
flanken<br />
f. ā-stam komt van √ vakş = groeien<br />
vakşas borsten, boezem n. as-stam<br />
vac- woord, stem komt van √ vac = spreken<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 85<br />
√ vac spreken II p vakti<br />
vacana het gesprokene, woord (soms:<br />
het spreken)<br />
n. a-stam komt van √ vac + ana<br />
vacas het gesprokene, woord (soms:<br />
het spreken)<br />
n. as-stam komt van √ vac + as<br />
√ [vaj] hard of sterk zijn<br />
vaţaka pil, rond balletje m./n. a-stam<br />
vaņij/vaņik zakenman, handelsman m. cons-stam<br />
- vat [secundair suffix: maakt adj. met<br />
Vb. bhagavat (rijkdom<br />
betekenis: - bezittend]<br />
bezittend; heer) = bhaga +<br />
vat<br />
- vat [secundair suffix: maakt adv. met<br />
Vb. a śvavat<br />
(zoals een<br />
betekenis: - gelijk aan]<br />
paard) = a śva<br />
+ vat<br />
vatam.sa guirlande, ringvormige<br />
versiering, pluim<br />
m. a-stam<br />
vatsa lief kind m. a-stam<br />
vatsala geliefd m.f. (ā) n.<br />
vatsala toegewijd, vol liefde m.f. (ā) n.<br />
√ vad spreken I ā vadati, -te<br />
vadana (comp.:<br />
vadanā)<br />
het spreken, mond, bek n. a-stam komt van √ vad<br />
vadhū vrouw f. ū-stam<br />
vadhya ter dood veroordeeld m.f. (ā) n.<br />
vana bos n. a-stam<br />
vanatikta Terminalia Chebula m. a-stam<br />
√ vañc voortgaan, langs sluipen I p vañcati<br />
√ vap naaien I vapati<br />
vapus figuur, vorm, schoonheid n. as-stam<br />
√ vam overgeven II vamiti<br />
vamathu het overgeven, misselijkheid m. u-stam komt van √ vam =<br />
overgeven<br />
vamana het overgeven n. a-stam komt van √ vam =<br />
overgeven<br />
vami, vamī overgeven, misselijkheid f. i-stam, ī-stam<br />
vamśa bamboestengel, pijp, fluit,<br />
suikerrietstengel, ruggegraat<br />
m. a-stam<br />
vayam – asmān –<br />
asmākan (nah.)<br />
wij (N) - ons (A) – van ons (G) pron.pers.<br />
kracht, leeftijd, energie, n. as-stam<br />
vayas (ifc vayasa) voedsel<br />
vayasya vriend m. a-stam<br />
vara omgeving, ronde ruimte, kamer m. a-stam komt van √ vŗ = bedekken<br />
vara keuze, het beste, m. a-stam<br />
vara beste, mooiste m.f. (ā) n.<br />
varaņa beschermend m.f. (ā) n.<br />
varāha beer m. a-stam<br />
varuņa Varuna, god van de nacht;<br />
Crataeva Roxburghii (boom)<br />
m. a-stam<br />
varga groep, afdeling, klasse m. a-stam<br />
varcas kracht, energie, kleur,<br />
ontlasting<br />
n. as-stam<br />
varcasa glans, kleur n. a-stam<br />
varja uitgezonderd, vrij van m.f. (ā) n.<br />
varjana uitsluiting, acherlating,<br />
verwonding<br />
n. a-stam<br />
varjita uitgezonderd m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 86<br />
varjya dat wat vermeden/opgegeven<br />
moet worden<br />
m.f. (ā) n. fut.pp.<br />
√ varņ beschrijven X varņayati<br />
varņa uiterlijk, mantel, vorm, kleur,<br />
verschijningsvorm<br />
m. a-stam<br />
vartaka soort kwartel m. a-stam<br />
vartas wimper m. as-stam<br />
vartikā soort kwartel f. ā-stam<br />
vartīra kwartel, patrijs m. a-stam<br />
vartman pad, weg, wielspoor, ooglid<br />
(weg om het oog)<br />
n. n-stam<br />
vardhana vermeerderend, rijker<br />
m.f. (ā) n. komt van √ vŗdh =<br />
wordend, voorspoedig<br />
vermeerderen, toenemen<br />
vardhin vermeerderend, toenemend komt van √ vŗdh =<br />
vermeerderen, toenemen<br />
varşa regen, wolk, jaar m. a-stam<br />
varşaśata eeuw m. a-stam<br />
varşābhū Boerhavia Procumbens f. ū-stam<br />
vala grot m. a-stam<br />
tent op het dak, dakrichel van f. ī-stam<br />
valabhī<br />
een huis, bovenkamer,<br />
dakpaviljoen<br />
valaya armband, cirkel, omheining m./n. a-stam<br />
vali rimpel f. i-stam<br />
valgu geit m. u-stam<br />
valgu mooi, aantrekkelijk<br />
vallī kruipende plant f. ī-stam<br />
√ vaś wensen, verlangen naar, bevelen II p vaşţi; 3 pl.: uśanti<br />
vaśa wil, wens, controle m. a-stam<br />
vaśaga gehoorzaam, onderworpen m.f. (ā) n.<br />
vaśya gehoorzaam, onderworpen m.f. (ā) n.<br />
vaśya macht, kracht n. a-stam<br />
√ vas wonen, leven I p vasati<br />
√ vas dragen (kleren) II a vaste<br />
vasanta lente (half maart tot half mei) m. a-stam<br />
vasā vet, spiervet, hersenen f. ā-stam<br />
vasudhā aarde f. ā-stam<br />
vasti (ook: basti) blaas, klysma m. i-stam<br />
vasti (ook: basti) buik (onder de navel) f. i-stam<br />
vastu ochtendlicht, ochtend f. u-stam<br />
vastu object, substantie,<br />
omstandigheid<br />
n. u-stam<br />
√ vah dragen, brengen, transporteren,<br />
leiden, meenemen, trouwen<br />
I u vahati<br />
vā of [nageplaatst] [reeksvormer],<br />
en, ook, zelfs<br />
√ vā blazen (van de wind) II p<br />
vahula veelvoud n. a-stam<br />
vahni drachtig dier, vuur (m.n.<br />
vuurgod als boodschapper)<br />
m. i-stam<br />
vākya woorden die gesproken dienen<br />
te worden<br />
komt van √ vac = spreken<br />
vāc (nom. vāk) spraak, toespraak f. cons-stam komt van √ vac = spreken<br />
vācaka spreker, woord, aanduiding m. a-stam komt van √ vac = spreken<br />
vājin hengst, held, krijger, god m. in-stam<br />
vājin dapper,begeesterd, snel,<br />
mannelijk<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 87<br />
vājina sperma m. a-stam<br />
vājinī hengst, held, krijger, god f. ī-stam<br />
vājīkaraņa viriliteit producerend m.f. (ā) n.<br />
vājīkaraņa afrodisiacum<br />
vāta wind, lucht, het biologisch m. a-stam ppp. van √ vā = blazen<br />
principe van de beweging<br />
vātaja door vata (wind) geproduceerd m.f. (ā) n.<br />
vātarakta jichtaanval, reuma m. a-stam<br />
vātāma amandelboom m. a-stam<br />
vātāsaha reumatisch, jichtig m.f. (ā) n.<br />
vātāsŗj, vātāsra jichtaanval, reuma n. cons.stam / astam<br />
vādin sprekende, discussierende m.f.n. in-stam<br />
vādin spreker, disputant, leraar m. in-stam<br />
vānara aap m. a-stam<br />
vānta overgegeven, uitgespuwd m.f. (ā) n.<br />
vānte na overgeven<br />
vāntada hond, soort vogel m. a-stam<br />
vāma mooi, lieflijk, gek op,<br />
nieuwsgierig naar, nobel<br />
m.f. (ā/ ī) n.<br />
vāma links, afkeurenswaardig, m.f. (ā) n.<br />
tegenovergesteld<br />
vāmana klein, dwergachtig m.f. (ā) n.<br />
vāmana dwerg m. a-stam de 5e avatar van Vishnu<br />
vāpī vijver f. ī-stam<br />
vāyasa kraai m. a-stam<br />
vāyavya behorend tot de wind m.f. (ā) n.<br />
vāyu wind (element), adem m. u-stam komt van √ vā = blazen<br />
vāyu tejas subtiele energie in de agni v.d.<br />
lucht<br />
n. as-stam<br />
vāra keer m. a-stam<br />
bolwerk, brug, afwering, m. a-stam<br />
vāraņa<br />
olifant<br />
vāri water n. i-stam<br />
vārtika soort vogel m. a-stam<br />
vārtīka soort kwartel m. a-stam<br />
vārttā nieuws f. ā-stam<br />
vārt(t)āka aubergine (Solanum<br />
Melongena)<br />
m. a-stam<br />
√ vās parfumeren X vāsayati<br />
vāsanā kennis, het voortdurend in je f. ā-stam<br />
gedachten zijn, innerlijk weten<br />
vāsara ’s morgens vroeg m.f. (ā) n. ppp.<br />
vāsara dag (t.o. de nacht) m./n. a-stam<br />
vāsava Indra (epitheton) m. a-stam<br />
slangengod (1000 koppen); m. i-stam Hij verblijft op het laagste<br />
werd als touw gebruikt rond de<br />
der 14 planetenstelsels,<br />
berg Mandara toen de oceaan<br />
Patalaloka.<br />
vāsuki<br />
gekarnd werd<br />
vāstu woning, woonplaats m./n. u-stam komt van √ vas = wonen<br />
vāstuka Chenopodium Album (witte<br />
ganzevoet)<br />
m. a-stam<br />
vāhu (gewone vorm:<br />
bāhu)<br />
arm, onderarm m. u-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 88<br />
vi- uiteen, weg, uit, in<br />
verschillende richtingen,<br />
afzonderlijk [prefix]<br />
vi (of: vī) vogel i-stam<br />
vi + ava + √ hŗ omgaan met<br />
vikarman slechte handeling n. n-stam vi + karman<br />
vikāra verstoring van de natuurlijke<br />
staat, kwaal, ziekte<br />
m. a-stam<br />
vikāsa expansie, bloei, het open doen<br />
van hart, ogen mond<br />
m. a-stam komt van √ kas = stralen,<br />
openbarsten (v. vreugde)<br />
vikāsin expansief, bloeiend, open komt van √ kas = stralen,<br />
openbarsten (v. vreugde)<br />
vi + √ kŗ (doen) veranderen, ontwikkelen,<br />
vernietigen, uiten, zich bewegen<br />
vikaroti<br />
vikŗti verandering, deformatie,<br />
transformatie, gedroogde<br />
plantendelen<br />
f. i-stam<br />
vikŗta veranderd, gedeformeerd,<br />
getransformeerd<br />
m.f. (ā) n.<br />
vikŗşta gescheiden, geïsoleerd, beroofd m.f. (ā) n.<br />
vi+ √ kram opzij stappen, vertrekken,<br />
voortgaan, aanvallen<br />
I u vikramati<br />
vikrama waarde m. a-stam<br />
vi+ √ krī verkopen aan (+ loc.) IX vikrīņīte<br />
vi+ √ kşip verstrooien, weggooien, bewegen,<br />
buigen<br />
VI u vikşipati, -te<br />
vikşipta soms actieve, soms afwezige<br />
geest<br />
m.f. (ā) n.<br />
vikşipta soms actieve, soms afwezige<br />
geest<br />
m.f. (ā) n.<br />
vikşepa onrust, agitatie, het uit elkaar<br />
strooien, weggooien<br />
m. a-stam<br />
vi + √ gaņ berekenen, overwegen X p vigaņayati<br />
vigaņana afbetaling, berekening n. a-stam<br />
vi + √ gup zich beschermen tegen, wegduiken<br />
voor<br />
I p vigopāyati<br />
vighna obstakel, hindernis,<br />
vernietiger, preventief middel<br />
m. a-stam<br />
vi + √ cint beschouwen, denken aan X vicintayati<br />
vicchinna afgesneden, onderbroken, dood m.f. (ā) n.<br />
√ vij vrezen VI a vijate<br />
vijayin overwinnend<br />
vijayin overwinnaar m. in-stam<br />
vi+ √ ji veroveren, overwinnen<br />
vijita overwonnen m.f. (ā) n. komt van vi+ √ ji<br />
vi + √ juy beroofd worden van, scheiden van<br />
+ instr.<br />
VII<br />
vijñāna kennis v.d. profane zaken,<br />
vaardigheid, opmerkingsgave,<br />
kunst, oordeel<br />
n. a-stam<br />
jñāna (kennis v.h.<br />
hogere)<br />
vijñānīja handelend over, besprekend<br />
(wetenschappelijk)<br />
m.f. (ā) n.<br />
viţapa tak, scheut (daar waar een<br />
afsplitsing is)<br />
[marmapunt]<br />
viţi geel sandelhout f. i-stam<br />
vid.a zwarte zoutsoort m./n. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 89<br />
√ vid weten, leren, ontdekken (ātm.:<br />
gekend worden = zijn)<br />
II p vetti, veda<br />
√ vid vinden VI u vindati, -te<br />
vid wetende, begrijpende m.f.n. cons.stam<br />
vid kenner, weter m. cons.stam<br />
vida wetende, begrijpende (kenner) m.f. (ā) n.<br />
vi+ √ dā in stukken snijden, ontdoen van,<br />
bevrijden van, kapot maken<br />
III vidāti (VI: vidyati)<br />
vidāha brandend maagzuur, hitte,<br />
ontsteking<br />
m. a-stam<br />
vidāhin brandend, heet<br />
vidāri Hedysarum Gangeticum f. i-stam<br />
vidita gekend, geleerd, ontdekt m.f. (ā) n. ppp van √ vid<br />
viddha doorstoken, gewond, geslagen,<br />
gescheurd<br />
m.f. (ā) n. ppp van √ vyadh<br />
viddhi verwonding, het doorsteken f. i-stam<br />
vidyā les, kennis, wetenschap f. ā-stam<br />
vidyādhara bovennatuurlijke tovenaar<br />
(wonend in de Himalaya)<br />
m. a-stam<br />
vi + √ dru wegrennen<br />
I vidravati<br />
© wegjagen<br />
© vidrāvayati<br />
vidvas (comp.: vidvat, iemand die weet, geleerde, m./n. as-stam f. viduşī<br />
vidvad, vidvaj) wijze,intelligent, vertrouwd met<br />
vi + √ dviş haten II u vidveşti<br />
vidvişa hatend, vijandig m.f. (ā) n. komt van vi + √ dviş<br />
vidha maat, vorm, soort m. a-stam<br />
vi+ √ dhā regelen, voorzien van, leiden III u vidadhāti<br />
vidhā (ifc: vidha) deel, part, portie, vorm, manier f. ā-stam<br />
vidhāna bezittend, hebbend, regulerend m.f. (ī) n.<br />
vidhāna methode, regel, voorschrift n. a-stam<br />
vidhi methode, regel, voorschrift,<br />
wet, receptuur, dieet<br />
m. i-stam<br />
vi + √ dhū door elkaar schudden,<br />
verwijderen, vernietigen<br />
vidhūnoti<br />
vidhura alleen gelaten, eenzaam,<br />
ellendig, verworpen<br />
m.f. (ā) n. [marmapunt]<br />
vidhūta weggedaan, verwijderd,<br />
afgedaan, in de steek gelaten<br />
m.f. (ā) n. komt van vi + √ dhū<br />
vinata gebogen, verminderd,<br />
depressief<br />
m.f. (ā) n.<br />
vinaya hoffelijkheid m. a-stam<br />
vi + √ naś verdwijnen, gefrusteerd worden,<br />
tot niets komen<br />
p vinaśati, vinaśyati<br />
vinā zonder + acc. of instr.<br />
vinirmukta vrij van, bevrijd m.f. (ā) n.<br />
vi + nir + √ muc verlaten, sterven, bevrijd worden VI p vinirmuñcati<br />
vi + ni + √ han doden, neerslaan II p vinihanti<br />
vi + nih. + √ sŗ ontstaan uit, voortgaan, zich<br />
ontwikkelen tot<br />
p vinih.sarati<br />
vi + √ nī wegleiden, wegdoen, temmen I u vinayati, -te<br />
vinī(ta) verwijderende<br />
vindu druppel m. u-stam<br />
√ vip geraakt worden, trillen,<br />
geinspireerd worden<br />
I a vipate<br />
vipa wijs man m. a-stam komt van √ vip<br />
vi + √ pac (door)koken I vipacati<br />
viparīta omgekeerd aan, tegengesteld<br />
aan,<br />
m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 90<br />
vipāka rijp, volwassen m.f. (ā) n. komt van vi + √ pac<br />
vipāka (na)vertering, rijping,<br />
volwassenwording<br />
m. a-stam komt van vi + √ pac<br />
vipas inspiratie n. as-stam<br />
vipra geïnspireerde, godheid,<br />
brahmaan, priester, wijze<br />
m. a-stam<br />
vipaścit(a) wijs (inzicht, inspiratie<br />
opgebouwd hebbend)<br />
m.f. (ā) n.<br />
viprakīrņa ver van elkaar verwijderd,<br />
uitgebreid, wijdlopig<br />
m.f. (ā) n.<br />
viprakŗşţa ver verwijderd<br />
vi + √ prach ondervragen VI p vipŗcchati<br />
vipratipanna verward, verbijsterd, beduusd m.f. (ā) n. ppp. van vi + prati + √ pad<br />
vipratişedha conflict, tegenspraak m. a-stam<br />
vi + pra + √ lap zichzelf tegenspreken vipralapati<br />
vi + pra + √ labh misleiden, bedriegen I ā vipralabhate<br />
vipraśna ondervraging, lot m. a-stam komt van vi + √ prach<br />
vibhakta verdeeld, afgescheiden,<br />
harmonieus, zich<br />
onderscheidend<br />
m.f. (ā) n. ppp. van vi + √ bhaj<br />
vibhakti scheiding, verdeling,<br />
casusuitgang<br />
f. i-stam komt van vi + √ bhaj<br />
vi + √ bhaj verdelen vibhajati<br />
vibhava machtig, rijk m.f. (ā) n. komt van vi + √ bhū<br />
vibhava macht, alomtegenwoordigheid,<br />
grootheid, majesteit<br />
m. a-stam komt van vi + √ bhū<br />
vi + √ bhā schijnen, licht geven, glanzen,<br />
aansteken<br />
p vibhāti<br />
verdeling, deel, portie, datgene n. a-stam<br />
vibhāga<br />
waardoor iets zich<br />
onderscheidt<br />
vi + √ bhāş spreken tegen, ageren, alternatief<br />
bieden<br />
vibhāşate<br />
vibhāşā optie, alternatief f. ā-stam<br />
vi + √ bhū zich ontwikkelen, manifesteren, in<br />
staat zijn tot, bestaan<br />
vibhavati<br />
vibhūti overvloed, opperheerschappij,<br />
grootheid, pracht<br />
f. i-stam komt van √ bhū<br />
vibhrama onstandvastigheid m. a-stam<br />
vimati andere mening f. i-stam komt van vi + √ man<br />
vimarśa kennis, Shiva m. a-stam<br />
vimārga verkeerde weg m. a-stam vi + mŗgah.<br />
vimiśra gemixed m.f. (ā) n.<br />
vimūd.ha dwaas komt van √ muh =<br />
verwarren, verbijsterd zijn<br />
verdikt, verstevigd, gemixed m.f. (ā) n. komt van √ murch<br />
vimūrchita<br />
met<br />
vimŗşţa overdacht, beschouwd m.f. (ā) n.<br />
viyukta bevrijd, afgescheiden, verlaten m.f. (ā) n.<br />
vi+ √ yuj afzien van, uit elkaar gaan,<br />
bevrijden<br />
VII viyuŋkte<br />
viyoga loskoppeling, scheiding,<br />
afwezigheid van<br />
m. a-stam komt van vi + √ yuj<br />
vi + √ rac samenstellen, vorm geven,<br />
construeren, bouwen, uitvinden,<br />
X p viracayati<br />
viracita zuiver m.f. (ā) n.<br />
vi+ √ ram stoppen, pauzeren, beeindigen p viramati<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 91<br />
virāga matheid, depressie, tegenzin virāga<br />
r āga =<br />
enthousiasme<br />
virāma<br />
einde, pauze, stop, [teken dat<br />
aangeeft dat na cons. geen klinker<br />
volgt]<br />
m. a-stam komt van vi + √ ram<br />
vireka het purgeren, laxeren m. a-stam<br />
virecana het purgeren, laxeren n. a-stam<br />
virecana openend m.f. (ā) n.<br />
virecana het purgeren, laxeren<br />
vilepī dikke soep<br />
virikta gepurgeerd m.f. (ā) n.<br />
virodhi daarentegen<br />
vilod.ana levendig, zich roerend m.f. (ā) n.<br />
vivaraņa openening, expositie n. a-stam<br />
vivaraņa openend, tonend m.f. (ā) n.<br />
vivasvant zon, de schijnende m. vat-stam<br />
vivāda onenigheid, ruzie, dispuut m. a-stam<br />
het wegleiden v.d. bruid uit m. a-stam<br />
vivāha<br />
haar vaders huis, huwelijk<br />
vi + √ vic van het kaf ontdoen, zich<br />
afzonderen, onderscheiden,<br />
onderzoeken, schoonmaken<br />
vinakti<br />
vivikta afgescheiden, alleen, schoon,<br />
puur, door en door<br />
m.f. (ā) n. komt van vi + √ vic<br />
vividha diverse, verschillende m.f. (ā) n.<br />
vi + √ vŗdh groeien, vermeerderen I vivardhate<br />
vivekin onderscheid makend, kritisch<br />
beoordelend, wijs<br />
m.f. n. –in-stam<br />
vivecana onderscheid makend, kritisch<br />
beoordelend, discriminerend<br />
m.f. (ī) n.<br />
√ viś binnengaan VI viśati<br />
viś kolonist m. cons-stam<br />
vi + √ śas snijden, doden, vernietigen viśasati<br />
viśasana vulva (lett.: wat gesneden is) n. a-stam komt van vi + √ śas<br />
viśada helder, schitterend, wit, puur<br />
(guna)<br />
m.f. (ā) n.<br />
viśaya dat wat waarneembaar is voor<br />
de zintuigen, sfeer, terrein,<br />
territorium<br />
m. a-stam<br />
viśalya bevrijd van speerpunt etc. m.f. (ā) n. vi + śalya<br />
viśākha gevorkt m.f. (ā) n.<br />
viśākhā sterrenbeeld met 2, later 4,<br />
belangrijke sterren<br />
f. ā-stam<br />
vi + √ śiş (zich) onderscheiden<br />
viśuddha puur, zuiver m.f. (ā) n. Ppp komt van √ sudh =<br />
viśuddha keelchakra n. a-stam [5e chakra]<br />
viśuddhi zuiverheid, purificatie f. i-stam komt van √ sudh = zuiveren<br />
viśeşa onderscheid, specificiteit, m. a-stam komt van √ śiş<br />
=<br />
verschil<br />
overblijven, achterblijven;<br />
vi + √ śiş<br />
= zich<br />
onderscheiden<br />
viśeşaņa woord dat specificeert (adject,, n. a-stam komt van vi + √ śiş<br />
= zich<br />
adv., appositie, precicaat)<br />
onderscheiden<br />
viśrama rust, ontspanning m. a-stam<br />
viśodhana schoonmakend m.f. (ā) n.<br />
viśoşita compleet opgedroogd m.f. (ā) n.<br />
viśramsa verplaatst m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 92<br />
√ viş actief zijn III p (en Ip) viveşţi<br />
viş (nom. viţ) faeces, ontlasting, vuil f. cons.-stam<br />
vişa vergif n. a-stam<br />
vişa-kanyā gifmengster f. ā-stam<br />
vişad (< vi + √ sad) uitgeput zijn, verdrietig zijn<br />
vişadin ontroostbaar, verdrietig<br />
vişama oneffen, onregelmatig, ruw m.f. (ā) n.<br />
vişamāśana eten van ongewone dingen,<br />
onregelmatig eten<br />
m. a-stam<br />
vişaya sfeer van activiteit, object (v.d. m. a-stam<br />
zintuigen), terrein<br />
vişāda verwarring, inconsistentie,<br />
wanhoop,afwijzing, ook:<br />
ontspanning<br />
vişkira schraper, vogel die de grond<br />
met zijn poten open haalt en<br />
dan zijn voedsel oppikt.<br />
vişţambha zich ergens neerplanten en<br />
voor verstopping zorgend<br />
m. a-stam vişādah. prasādah. =<br />
helderheid, heelheid<br />
m. a-stam<br />
vişţambha stop m. a-stam<br />
vişņu Vishnu, hij die werkt, hij die<br />
alles doordringt, de Maker, de<br />
Onderhouder, de hoogste God<br />
met 4 armen<br />
visarga wegzending, loslating,<br />
bevrijding, emancipatie, einde<br />
van de jaarlijkse zonnecyclus<br />
(winter), einde v.d. wereld<br />
visarga [: na syllabe geeft steml.aspiratie aan;<br />
in transcriptie h met punt eronder]<br />
m. u-stam andere namen: Narayani en<br />
Hari. Samen met Brahma en<br />
Shiva vormt hij de Trimūrti.<br />
m. a-stam<br />
m. a-stam<br />
vismaya verbazing m. a-stam<br />
vismita verbaasd m.f. (ā) n.<br />
vistara lang, uitgebreid m.f. (ā) n.<br />
vi+ √ smŗ vergeten I vismarati<br />
viham.ga vogel m. a-stam<br />
viham.ga(ma) vliegend<br />
vihara verwijdering, afscheiding,<br />
afwezigheid, vermijden<br />
m. a-stam komt van vi+ √ hŗ<br />
viharaņa verplaatsing, verwijdering n. a-stam komt van vi+ √ hŗ<br />
vihāra verplaatsing, verdeling, m. a-stam komt van vi+ √ hŗ<br />
wandeling, levensstijl<br />
vihita voorgeschreven, vastgesteld<br />
vi+ √ hŗ afzonderen, scheiden viharati<br />
vişva overal<br />
√ vī naderen, gaan<br />
nieuwsgierig naar, gaande<br />
II p veti<br />
vī<br />
naar<br />
vī het gaan, beweging m. ī-stam<br />
vī (of: vi) vogel, vrouwtjesvogel f. ī-stam<br />
vīra krachtig, sterk (als een held)<br />
vīra held, man m. a-stam<br />
vīrya mannelijkheid, macht,<br />
heroïsche daad, waarde,<br />
potentie (ook van voeding)<br />
n. a-stam vīra + ya<br />
√ vŗ bedekken, onderdrukken,<br />
tegenhouden, verbergen<br />
V, IX, I u vŗņoti, vŗņute, vŗņāti, vŗņīte<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 93<br />
√ vŗ kiezen voor jezelf, vragen, ten<br />
huwelijk vragen<br />
V, IX u vŗņoti, vŗņute, vŗņāti, vŗņīte<br />
vŗka wolf, hond, jakhals, kraai, uil,<br />
dief, onweer, zon, maan etc.<br />
m. a-stam<br />
vŗkka nier, bijnier m. a-stam (dualis)<br />
vŗkşa boom m. a-stam<br />
2 Spondias-soorten,<br />
m. a-stam vrucht van die bomen is<br />
vŗkşāmla<br />
Tamarinde, 2 Garcinia-soorten<br />
neutrum.<br />
√ vŗj buigen, afbreken, verwijderen,<br />
vermijden, opgeven<br />
I, VII p, II a varjati, vŗņakti, vŗkte<br />
√ vŗt zijn I a vartate<br />
vŗt bestaand, bewegende,<br />
draaiende (na num.: -voud)<br />
vŗttānta scene, verhaal, gebeurtenis,<br />
nieuws<br />
m. a-stam<br />
vŗtti gedrag, karakter, bezigheid,<br />
toewijding, beroep<br />
f. i-stam<br />
vŗddha volgroeid, volwassen, oud,<br />
toegenomen<br />
m.f. (ā) n.<br />
vŗddha oude man m. a-stam<br />
vŗddhi toename, (hochstufe in ablaut) f. i-stam<br />
√ vŗdh groeien, vermeerderen I vardhate<br />
vardhayati<br />
vŗdhamāna groei, uibreiding part.pres.; m.? komt van √ v ŗdh = groeien,<br />
vermeerderen)<br />
vŗnta stengel n. a-stam<br />
vŗnda veelheid, aantal, hoog getal n. a-stam<br />
√ vŗş regenen, kracht laten zien,<br />
overweldigen<br />
I p varşati<br />
vŗşa man, stier, beste in zijn soort,<br />
potente man<br />
m. a-stam komt van √ v ŗş<br />
vŗşaņa scrotum (du.: testikels) m. a-stam<br />
vŗşabha stier m. a-stam<br />
vŗşala Ursala eigenn.; m. a-stam<br />
vŗşya sexuele kracht opwekkend<br />
(afrodisiacum)<br />
m.f. (ā) n.<br />
vega vloed, snelheid (v.d. pols bv.),<br />
stroom, willekeurige beweging<br />
m. a-stam<br />
vegavrodha obstructie v.d. twee stromen<br />
(ontlasting en urine)<br />
m. a-stam vegau = twee stromen (du)<br />
veņu riet, bamboe, pijp, fluit m. u-stam<br />
vettŗ hij die weet<br />
vetra rietsoort m./n. a-stam<br />
veda kennis, het weten m. a-stam komt van √ vid (weten,<br />
begrijpen) + suffix a<br />
waarneming, kennis,<br />
n. a-stam<br />
vedana<br />
gevoelservaring<br />
vedanā pijn f. ā-stam<br />
veda-lila spel van kennis<br />
vedavid kenner van de veda’s<br />
vedānta hoogste van de veda komt van veda + anta =<br />
einde<br />
vedī altaar f. ī-stam<br />
velā tijd (v.d. dag) f. ā-stam<br />
veśman residentie n. n-stam<br />
veşţa dat wat insluit of bedekt,<br />
omheining, tandvlees,<br />
m. a-stam komt van √ veşţ<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 94<br />
gesneden vlees of<br />
m. a-stam<br />
vesavāra<br />
peulvruchtenmeel (vegetarisch)<br />
met kruidenmengsel (meestal:<br />
koriander, mosterd, peper etc.)<br />
vaikalya zwakte, gebrek<br />
vaikuņţha naam van Indra; Vishnu’s<br />
hemel (lett.: plaats waar geen<br />
angst bestaat)<br />
m. a-stam<br />
vaikhānasa kluizenaar m. a-stam<br />
vaiguņya onvolmaaktheid, defect,<br />
slechtheid, onhandigheid,<br />
inferioriteit<br />
n. a-stam<br />
vaitasa gemaakt van riet, flexibel m.f. (ā) n.<br />
vaitasa rieten mand, penis m. a-stam<br />
vaidala gemaakt van gespleten bamboe m.f. (ā) n.<br />
vaidala gespleten peulvruchten m. a-stam<br />
vaidika m.b.t. de Veda m.f. (ā) n. veda + ika<br />
vaidika student van de Veda m. a-stam veda + ika<br />
vaidya dokter m. a-stam<br />
vaidheya dwaas m. a-stam<br />
vaira vijandig m.f. (ā) n.<br />
vaira vijandigheid n. a-stam<br />
vaiśya landbouwer, ambachtsman,<br />
koopman (een van de vier<br />
kasten)<br />
m. a-stam<br />
vaişamya ongelijkheid grond), disbalans,<br />
moelijkheid, probleem, stress<br />
n. a-stam<br />
√ vyak bevatten III p<br />
vyakta manifest, duidelijk, helder m.f. (ā) n.<br />
vyaktam duidelijk, helder<br />
vyakti verschijning, manifestatie f. i-stam<br />
vyaŋga zonder ledematen, gevlekt,<br />
gestippeld<br />
m.f. (ā) n.<br />
√ vyaj ventileren<br />
vyajana het toewuiven van koele lucht, n. a-stam komt van √ vyaj =<br />
ventileren<br />
ventileren<br />
vyajana teken, vermomming n. a-stam<br />
vyatikara in wisselwerking, in contact<br />
vyatikara wisselwerking, contact,<br />
ongeluk, calamiteit<br />
m. a-stam<br />
vyatimiśra gemengd m.f. (ā) n.<br />
vy+ati + √ han terugslaan vyathate<br />
vyatihāra uitwisseling, terugkeer, ruzie,<br />
wederkerigheid<br />
m. a-stam<br />
√ vyath trillen, vallen, bang zijn voor, pijn<br />
lijden<br />
I a vyathate<br />
vyathā pijn, paniek, angst f. ā-stam<br />
wankelend, duizelig, van kleur m.f. (ā) n. komt van √ vyath<br />
vyathita<br />
veranderd, gestresst, getroffen<br />
door, aangedaan, pijn hebbend<br />
√ vyadh doordringen IV p vydhyati<br />
vy + apa + √ gam weggaan, verdwijnen, ontsnappen<br />
vyā + √ pŗ bezig zijn met a vyāpriyate + loc.<br />
vyāpŗta bezig, actief m.f. (ā) n. komt van vyā + √ pŗ<br />
vyāpārin bezig, actief komt van vyā + √ pŗ<br />
vyāpārin werker m. in-stam komt van vyā + √ pŗ<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 95<br />
vyabhicari variabel, meerdere oorzaken<br />
hebbend<br />
vyamiśra gemixed m.f. (ā) n.<br />
√ vyay verkwisten I u vyayati<br />
vyaya verval, verdwijning,<br />
verkwisting<br />
m. a-stam<br />
vyava (= vi+ava) + √ zich afscheiden van, vastleggen<br />
sthā<br />
vyavasthā eigen verschil/omstandigheden,<br />
wet, voorschrift, bepaalde tijd<br />
f. ā-stam komt van vi + ava + √ sthā<br />
vyavahāra gebruik m. a-stam komt van vi + ava + √ hŗ<br />
vyasana zwakke plek, zwakte, gebrek n. a-stam<br />
vyākhyā uitleg f. ā-stam<br />
vyā + √ khyā uitleggen, verklaren, uiteenzetten II p vyākhyāti<br />
tot in detail<br />
vyāghra tijger m. a-stam<br />
vyādhi ziekte m. i-stam<br />
vyātta open mond n. a-stam<br />
vyāna de adem die zich verspreid<br />
heeft in het lichaam<br />
m. a-stam<br />
vyāpad ongeluk, verderf, dood,schade, f. cons.-stam<br />
wanorde, calamiteit<br />
vyāpāra beroep m. a-stam<br />
vyāyāma strijd, poging, sport m. a-stam<br />
vyāla gevaarlijke olifant, prooi, slang m. a-stam<br />
vy + √ ūh arrangeren, in slagordes opstellen vyūhati<br />
vyūd.ha verdeeld, georganiseerd, in<br />
slagorden opgesteld<br />
m.f. (ā) n.<br />
vyudāsa verwerping, uitsluiting,<br />
verlating<br />
m. a-stam<br />
vyuşţa het aanbreken van de dag n. a-stam<br />
vyuşţa licht wordend, m.b.t. het<br />
ochtendgloren<br />
m.f. (ā) n.<br />
vyoşa brandend m.f. (ā) n.<br />
vyoşa trikatu (gember, lange peper, n. a-stam<br />
zwarte peper)<br />
√ vraj gaan, lopen I p vrajati<br />
√ vraņ verwonden I p vraņati<br />
vraņa wond, zweer, buil, abces m. a-stam<br />
vrata gelofte, eed n. a-stam mahāvrata = naam voor de 5<br />
yama’s in yoga.<br />
√ vraśc snijden VI p vŗścati<br />
vriś vinger f. cons.-stam<br />
√ vrīd. zich beschaamd voelen I a vrīd.ate<br />
vrīhi rijst (groep rijstsoorten) m. i-stam<br />
√ śak kunnen, in staat zijn V p śaknoti<br />
śakuntalā Shakuntala eigennaam; f. āstam<br />
naam van verschillende f. ī-stam<br />
śakulādanī<br />
kruiden<br />
śakŗt uitwerpselen, ontlasting n. cons-stam<br />
śakti, śaktī macht, capaciteit, kracht, f. i-stam; f. ī-stam<br />
behendigheid<br />
śaktya m.b.t. kracht, capaciteit m.f. (ā) n.<br />
śakya mogelijk m.f. (ā) n. komt van √ śak = kunnen<br />
√ śaŋk vrezen I a śaŋkate<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 96<br />
śaŋkara Shankara n. a-stam<br />
śaŋkā angst, zorg, wantrouwen, vrees f. ā-stam<br />
śaŋkin bang, timide, op z’n hoede<br />
śaŋku angst m. u-stam<br />
śaŋkha schelp (ook muziekinstrument),<br />
de tempel, het slaapbeen<br />
(tempelbeen)<br />
m./n. a-stam [marmapunt]<br />
√ śaŋc zich vasthechten I p<br />
śacī machtige hulp (van de goden),<br />
spraak, vrouw van Indra<br />
f. ī-stam<br />
śata (ifc: śatī (f)) honderd, een honderdtal n. a-stam<br />
śatasah. honderden keren<br />
śatāvarī Aziatische asperge (Asparagus<br />
Racemocus)<br />
f. ī-stam<br />
śatru vijand m. u-stam<br />
√ śad vallen VI a śīyati<br />
śada het vallen, de val m. a-stam<br />
śanais kalm, rustig, langzaam m.f.n.<br />
√ śap vervloeken, verwensen I, IV u śapati, śapyati<br />
śapa, śāpa kruis, lijden, straf, vervloeking m. a-stam<br />
śaphara karper m. a-stam<br />
√ śabd roepen, aanroepen X p śabdayati<br />
śabda sutra, woord, gezaghebbende<br />
verklaring, geluid, stem, toon<br />
m. a-stam<br />
√ śam rustig, tevreden zijn, kalmeren IV śamyati<br />
śamī werk, poging, boom (Prosopis<br />
Spicigera of Mimosa Suma)<br />
f. ī-stam<br />
śamana kalmerend, rustgevend m.f. (ā) n.<br />
śamyā stok, staf, houten pin, vrucht<br />
v.d. śamī-boom?<br />
f. ā-stam<br />
śambara demon, vijand, soort hert (met<br />
vertakt gewei), soort vis, boom<br />
(Terminalia Arjuna)<br />
m. a-stam<br />
śambūka slang, schelp m. a-stam<br />
śamyā vrede, stille rust, sereniteit<br />
√ śam.s prijzen I śam.sati<br />
śaya rustend, slapend, wonend,<br />
liggend<br />
m.f. (ā) n.<br />
śaya slaap m. a-stam<br />
śayyā bed f. ā-stam<br />
śaraņa schuiplaats, onderdak,<br />
toevluchtsoord, bescherming<br />
n. a-stam<br />
śarad herfst f. cons.-stam<br />
śarabha soort hert m. a-stam<br />
śarīra lichaam, dat wat breekbaar is n. a-stam komt waarschijnlijk van √ śŗ<br />
= breken<br />
śarīracchidra ruimte in het lichaam<br />
śarkarā gruis, kiezelsteentjes, niergruis,<br />
nierstenen, , hard oorsmeer<br />
f. ā-stam<br />
śarmin gelukkig<br />
śalya speerpunt, pijl, doorn m. a-stam<br />
śaśa konijn, haas m. a-stam<br />
śaśin een konijn bezittend m.f.n. in-stam<br />
śaśin maan m. in-stam<br />
śastra lof, eerbetoon n. a-stam komt van √ śam.s =<br />
reciteren, zingen<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 97<br />
śastra snij-instrument: mes, dolk,<br />
wapen, zwaard, pijl<br />
n. a-stam komt van √ śas = springen<br />
- śah. [secundair suffix; vormt bijwoord<br />
van wijze]<br />
Vb. ekaśa<br />
(een voor een) =<br />
eka (één) + śah.<br />
śāka kracht, helper, vriend m. a-stam<br />
śāka groente, tuinkruid m. a-stam<br />
śākin machtig, behulpzaam<br />
śākhā tak, extremiteit, ledemaat,<br />
vinger, afdeling<br />
f. ā-stam<br />
śākhin voorzien van takken, afdelingen<br />
(school)<br />
śākhin boom m. in-stam<br />
śāda drup, slijm, modder m. a-stam<br />
śānta vredig m.f. (ā) n.<br />
śānti vrede, geluk f. i-stam komt van √ śam = rustig<br />
zijn<br />
śāra gevarieerd in kleur, gespikkeld m.f. (ā) n.<br />
śārapada soort vogel (mus?) m. a-stam<br />
śārīra gemaakt van been, menselijk,<br />
behorend tot het lichaam<br />
m.f. (ī) n.<br />
śāli rijst m. i-stam<br />
śālīna huiselijk, bescheiden, nederig m.f. (ā) n.<br />
śālīna bescheidenheid, nederigheid n. a-stam<br />
śālūka kikker, nootmuskaat, keeltumor m. a-stam<br />
śālūka lotuswortel n. a-stam<br />
śālyanna gekookte rijst n. a-stam<br />
śālyodana gekookte rijst m./n. a-stam<br />
√ śās straffen, bevelen, onderwijzen,<br />
informeren<br />
II p śāsti<br />
śās bevel f. cons.-stam<br />
śāsa bevel, bevelhebber m. a-stam<br />
śāsaka leraar, leider m. a-stam<br />
śāsana straffend m. f. (ī) n.<br />
śāsita geleid, onderwezen, gestraft m.f. (ā) n.<br />
śāsus bevel n. us-stam<br />
śāśvata levenslang, eeuwig m. f. (ī) n.<br />
śāstra geschrift, voorschrift, code,<br />
compendium, heilige boeken,<br />
wetenschap<br />
n. a-stam<br />
√ śikş studeren, proberen I<br />
śikşā kennis, wetenschap, instructie, f. ā-stam komt van √ śikş<br />
= studeren,<br />
klankleer (fonetiek)<br />
proberen<br />
śikşā de wens om te kunnen, f. ā-stam śikşa (stam desid. √ śak =<br />
opvoeding<br />
kunnen) + a>ā<br />
śikhaņd.a gebied boven de heupen m./n. a-stam<br />
śikhin pauw m. in-stam<br />
śigru Moringa Pterygosperma<br />
(mierikswortelsoort)<br />
m. u-stam<br />
śiŋgi deel van de darmen f. i-stam<br />
śita scherp (wapens), dun, zwak m.f. (ā) n. komt van √ śo<br />
śiprā kaak f. ā-stam meestal in dualis<br />
śiras hoofd, top, punt n. as-stam<br />
śirīşa Acacia Sirissa m. a-stam<br />
śirovedanā hoofdpijn f. ā-stam<br />
śilā steen, rots f. ā-stam<br />
śilājatu bitumen, rode kalk n. u-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 98<br />
bitumen (lett.:<br />
n. cons.stam<br />
śilājit<br />
rotsoverwinnend)<br />
śiva Shiva eigenn.; m. a-stam<br />
śiva aangenaam, voorspoedig,<br />
gelukkig, vriendelijk<br />
m.f. (ā) n.<br />
śiva granthi pijnappelklier, epifyse<br />
śiśu kind, jong dier m. u-stam<br />
śiśumāra dolfijn m. a-stam<br />
√ śiş verlaten VII p śinaşţi<br />
√ śiş achterblijven, overblijven<br />
śişya leerling m. a-stam<br />
śişya dat wat geleerd moet worden m.f. (ā) n.<br />
√ śī neerliggen, slapen, rusten II a śete<br />
śī straling, schijnsel f.<br />
śīghra snel m.f. (ā) n.<br />
śīta koud, wit, ijzig, suf, traag (guna) m.f. (ā) n.<br />
śīta kou, koud weer n. a-stam<br />
śītala koud, onberoerd m.f. (ā) n.<br />
śītala kou m. a-stam<br />
śīdhu, sīdhu sterke drank van molasse, rum m. u-stam<br />
śīrņa gebroken, beschadigd,<br />
verwond, verrot<br />
m.f. (ā) n. ppp.<br />
śīrņatā rotting, slechte conditie, verval f. ā-stam<br />
śīrņatva rotting, slechte conditie, verval n. a-stam<br />
śīrşa hoofd n. a-stam<br />
śīrşakapāla schedel (lett.: kap v.h.hoofd) n. a-stam<br />
śīrşan hoofd n. n-stam<br />
√ śīl mediteren, practiseren, oefenen,<br />
gebruiken, bezoeken, eerbied<br />
betonen<br />
I p śīlati<br />
śīla (ifc. śīlā) gewoonte, gebruik, neiging,<br />
aard, karakter<br />
n. a-stam (soms m.) komt van √ śīl<br />
śuka parkiet m. a-stam<br />
śukta zuur, stinkend m.f. (ā) n.<br />
śukta zure drank, azijn, gruwel n. a-stam<br />
śukti pareloester f. i-stam<br />
śukra helder, puur, licht gekleurd m.f. (ā) n.<br />
śukra sap, essentie, zaad, goud,<br />
weelde, sperma<br />
n. a-stam<br />
śukla wit m.f. (ā) n.<br />
√ śuc schijnen, glanzen, branden, heftige<br />
pijn lijden, rouwen, zuiver zijn<br />
I p śocati<br />
śuci wit, zuiver, schijnend, heilig<br />
śuņţhī gember (droog)<br />
√ śudh reinigen I p<br />
śuddha zuiver m.f. (ā) n.<br />
śuddhi zuivering, reiniging(skuur) f. i-stam<br />
śunya leeg, verlaten, desolaat m.f. (ā) n.<br />
√ śubh stralen, glanzen, schijnen I ā śobhate, -ti<br />
śubha het goede, het plezierige,<br />
Sapindus Detergens (boom)<br />
m. a-stam<br />
goed, plezierig, nuttig, m.f. (ā) n.<br />
śubha<br />
krachtig, prachtig, kwalitatief<br />
goed<br />
śubhra schijnend, wit, heldergekleurd m.f. (ā) n.<br />
√ śuş uitdrogen IV p śuşyati<br />
śuşka gedroogd m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 99<br />
śūka(ja) steek (insect), iets dat prikt, de<br />
naald van graan<br />
m. a-stam<br />
śūdra handwerksman, bediende (een<br />
van de vier kasten)<br />
m. a-stam<br />
śūnya jeeg, verlaten m.f. (ā) n.<br />
śūnya leegte, vacuum, het niet-Zijn,<br />
het cijfer nul. verlaten<br />
n. a-stam<br />
śūnyatā leegheid, eenzaamheid f. ā-stam<br />
śūpaparņī soort plant f. ī-stam<br />
śūpti schouder f. i-stam<br />
speer, pijl, acute pijn,<br />
m./n. a-stam<br />
śūla<br />
koliekpijn<br />
śūlyamām.sa geroosterd vlees (aan het spit) n. a-stam<br />
śūra sterk, dapper, krachtig m.f. (ā) n.<br />
√ śŗ breken, verpulveren<br />
śŗŋga hoorn (ook blaasinstrument),<br />
het uiterste einde, de hoornen<br />
van de maan, top van de berg,<br />
hoogte, het beste in zijn soort,<br />
hertengewei<br />
śŗŋgāţaka naam van verschillende<br />
planten, w.o. Trapa Bispinosa<br />
m. a-stam<br />
śepa penis n. a-stam<br />
śepha penis m. a-stam<br />
śeşa rest, residue m./n. a-stam<br />
śaitya kou, vorst, koud gevoel n. a-stam<br />
śaiva behorende tot Shiva m.f. (ā) n. śiva + a<br />
√ śo scherpen, wetten (wapens) III p śiśāti<br />
śoka brandend, heet m.f. (ā) n.<br />
śoka gloed, vlam, hitte, zorg, pijn,<br />
afgunst, moeilijkheden, verdriet<br />
m. a-stam<br />
śoņa (donker)rood m.f. (ā / ī) n.<br />
śoņa roodheid, vuur m. a-stam<br />
śoņita (donker)rood m.f. (ā) n.<br />
śoņita bloed, (menstruatie)bloed n. a-stam<br />
śoņottarā Sonottara eigenn.; f. ā-stam<br />
śodhana reinigend m.f. (ā) n.<br />
śodhita schoongemaakt, gezuiverd,<br />
verwijderd<br />
m.f. (ā ) n.<br />
śobhana briljant √ śubh (schijnen) + ana<br />
śobhana helder, mooi, stralend m.f. (ā / ī) n.<br />
śobhā glans, schoonheid f. ā-stam komt van√ śubh = schijnen<br />
śoşa uitdroging, longtuberculose m. a-stam<br />
śoşana verdrogend m.f. (ā / ī) n.<br />
śoşin drogend, opdrogend, lijdend<br />
aan tuberculose<br />
śauca zuiverheid, schoonheid n. a-stam<br />
śaurya dapperheid, heldhaftigheid n. a-stam<br />
śmaśru snor en baard n. u-stam<br />
√ śyai laten bevriezen I p śyāyati<br />
śyena roofvogel (havik, arend, valk) m. a-stam<br />
śraddhā vertrouwen, wens f. ā-stam sst. van śrad = hart + dhā<br />
=<br />
zich richtend, plaatsend<br />
√ śram zich inspannen, vermoeid zijn IV p śrāmyati<br />
śrama vermoeidheid, uitputting,<br />
lich.oefening<br />
m. a-stam komt van√ śram<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 100<br />
śramaņa werkende, een poging doende m.f. (ā / ī) n. komt van√ śram + ana<br />
śravaņa gehoor, aankondiging, het<br />
luisteren, reputatie, de oren<br />
n. a-stam komt van√ śru + ana<br />
śrāya voorzien van m.f. (ā) n.<br />
√ śri gaan I u śrayati, -te<br />
śrī gezegend, stralend<br />
śrīmat straling bezittend, lieflijk,<br />
aangenaam, weelderig<br />
√ śru luisteren, horen V p śŗņoti<br />
śruti Veda, geschrift, dat wat<br />
gehoord is<br />
f. i-stam komt van√ śru = horen<br />
śreşţha beste, mooiste m.f. (ā) n.<br />
śroņa lam, kreupel, gekookt,<br />
volwassen<br />
m.f. (ā) n.<br />
śroņi heup, lendenen, billen f. i-stam<br />
śrotra (inwendige) oor, gehoor n. a-stam<br />
śrotrya geleerde, student, brahmin m. a-stam<br />
ślakşņa glad, zacht, teder, glibberig,<br />
dun, eerlijk (guna)<br />
m.f. (ā) n.<br />
ślathana ontspannend m.f. (ā) n.<br />
√ ślāgh vertrouwen, prijzen, trots zijn,<br />
toevertrouwen<br />
I a ślāghate<br />
śleşmat de slijm bevattende<br />
śleşman slijm, kapha m. n-stam<br />
śloka stanza, hymne, vers (lett.: dat<br />
wat gehoord is)<br />
m. a-stam komt van√ śru = horen;<br />
[ vers = 2 halfverzen van 16<br />
syllaben, elk 2 pāda’s van 8<br />
syllaben]<br />
śvāśura schoonvader m. a-stam<br />
śvāśrū schoonmoeder f. ū-stam<br />
√ śvas hijgen, fluiten, sissen, ademen II p<br />
śvasana hijgend m.f. (ā) n. komt van√ śvas = hijgen<br />
fluiten<br />
śvādu zoet<br />
śvāvidh stekelvarken m. cons.-stam nom.: śvāvit<br />
śvāvidha stekelvarken m. a-stam In compounds: śvāvidśvāsa<br />
ademhalingsproblemen, astma, m. a-stam komt van√ śvas = hijgen<br />
hijgen<br />
fluiten<br />
√ śvi, śū zwellen, toenemen I p śvayati<br />
śveta wit m.f. (ā) n.<br />
śvetadvīpa witte eiland (mythische<br />
spirituele woonplaats)<br />
m./n. a-stam<br />
şaş, şaţ zes<br />
şaşţha zesde m.f. (ī) n.<br />
sa- met, vergezeld van, en,<br />
bezittend<br />
adv. ibc<br />
sakta gehecht aan, geleid tot, bezig m.f. (ā) n. komt van√ sañj = zich<br />
met, toegewijd aan<br />
hechten aan<br />
saktu gerst m. u-stam<br />
saktha- dijbeen<br />
sakthi dijbeen n. i-stam<br />
sakthī dijbeen f. ī-stam<br />
sakhi vriend m. i-stam<br />
sakhī vriendin f. ī-stam<br />
saguna beschrijfbaar m.f. (ā) n. sa + guna<br />
saŋga gehecht m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 101<br />
saŋga gehechtheid, klontering,<br />
obstructie<br />
m. a-stam + loc.<br />
saŋgrahaņa (vocht) vasthoudend m.f. (ā) n.<br />
√ sac horen bij, verenigen met, volgen,<br />
genieten, vertrouwd zijn met<br />
I a sacate<br />
saciva raadgever, minister m. a-stam<br />
√ sañj zich hechten aan I p sajati<br />
sat het zijn, de existentie n. cons.stam part.pres. van √ as = zijn<br />
sat zijnde, bestaande, goed m.f. (at ī) n.<br />
satatam constant, altijd adv. na + satatam = nooit<br />
sattva het zijn, zuiverheid, goedheid,<br />
integriteit, de geest<br />
n. a-stam sat + suffix tva<br />
sattvastha hij die zuiver is sst.: sattva + stha<br />
satya waar m.f. (ā) n. sat + ya<br />
satya waarheid n. a-stam<br />
satyapara de waarheid toegedaan, door<br />
en door eerlijk<br />
m.f. (ā) n. satya + para (verder, hoger)<br />
satyam waarlijk, echt<br />
√ sad zitten I, VI p sīdati<br />
-sad bewoner (van) ifc<br />
sadana huis, zetel, ontspanning,<br />
uitputting<br />
n. a-stam<br />
sadas huis, zetel, ontspanning n. as-stam<br />
sadā altijd<br />
sadyas op hetzelfde moment, zonet,<br />
meteen, dagelijks<br />
sadŗśa gelijk, passend, waard m.f. (ā) n.<br />
sadhana gewone bezit n. a-stam<br />
sadhana rijk m.f. (ā) n.<br />
sadhanatā gewone bezit f. ā-stam<br />
sadhu goed<br />
sadhum bravo<br />
sadhyah. op hetzelfde moment, zojuist,<br />
onmiddellijk, recent<br />
√ san winnen, verkrijgen, bezitten,<br />
genoeten, succesvol zijn<br />
I p, VIII u sanati, sanoti<br />
sandhāna vereniging, verbinding, heling,<br />
vriendschap<br />
n. a-stam komt van sam+ √ dhā<br />
sandhāna helend m.f. (ā) n.<br />
√ sap eren, volgen, liefhebben, beminnen I p sapati<br />
saparyā aanbidding, eerbied f. ā-stam komt van √ sap = eren<br />
sapta- zeven<br />
saptan zevental<br />
saptama zevende m.f. (ī) n.<br />
saptalā naam van verschillende planten f. ā-stam<br />
saptāha week (7 dagen) m. a-stam<br />
√ sam, stam verstoord zijn I p samati, stamati<br />
sam- bijeen, samen prefix<br />
sama gelijk, zelfde, parallel, in<br />
evenwicht, harmonisch,<br />
regelmatig<br />
m.f. (ā) n.<br />
samanas welkom m./f./n. cons-stam<br />
samantatah. aan alle kanten, geheel<br />
compleet<br />
samanya gelijkheid<br />
samatvam balans, evenwicht, gelijkheid n. a-stam sama + suffix tva<br />
sam-anvita samengevoegd met m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 102<br />
samabuddhi hij die hetzelfde denkt/voelt<br />
samartha eenzelfde bedoeling hebbend m.f. (ā) n.<br />
samavāya onverbrekelijke samenhang,<br />
ontmoeting, combinatie<br />
m. a-stam<br />
sam + √ aś bereiken, verkrijgen<br />
samasta samengebonden, verenigd m.f. (ā) n.<br />
samā jaar f. ā-stam<br />
samāgama ontmoeting, vereniging m. a-stam<br />
samādhi diepe meditatie, gelijkmoedig<br />
verstand, het Zelf,<br />
gedachtenconcentratie<br />
m. i-stam<br />
samāna gelijk, algemeen, universeel,<br />
homogeen, harmonisch<br />
m.f. (ī/ā) n.<br />
samāna de geconcentreerde adem m. a-stam<br />
samām.śa (< samaam.śa)<br />
een gelijk deel m. a-stam<br />
samām.śa(ka) (< een gelijk deel verkrijgend, in m.f. (ā) n.<br />
sama-am.śa)<br />
gelijke hoeveelheid<br />
samām.śika bestaande uit gelijke delen m.f. (ā) n.<br />
samāsa verbinding, combinatie,<br />
totaliteit, samenstelling<br />
m. a-stam<br />
samāsa + tah. om precies te zijn, in het kort<br />
sam + ā + √ sad naderen, ontmoeten, verkrijgen samāsīdati<br />
samāsanna bereikt, verkregen, dichtbij m.f. (ā) n.<br />
samita verzameld, gecombineerd m.f. (ā) n. sam+ita<br />
samita uitgemeten m.f. (ā) n. sa+mita<br />
samitam altijd, voortdurend sa+mita<br />
samidh (ibc: samid) brandhout f. cons.stam<br />
sam + √ īkş nauwkeurig onderzoeken, zich<br />
bewust worden, overdenken<br />
I a samīkşate<br />
samīkşa nauwkeurig onderzoek n. a-stam<br />
samīkşā inspectie,intellect, begrip,<br />
waarneming<br />
f. ā-stam<br />
samīra(ņa) lucht, bries, wind, vata m. a-stam<br />
samīraņa producerend, stimulerend m.f. (ā) n.<br />
sam + √ uc zich verheugen, genieten van het<br />
samenzijn<br />
sam + √ uccar (< ud + √ uitspreken, omhoog gaan, samen<br />
samuccarati<br />
car)<br />
uitgaan, in een betere klasse<br />
geboren worden<br />
samucita verheugd, passend, gewend aan m.f. (ā) n. komt van sam + √ uc = zich<br />
verheugen<br />
samutpanna geproduceerd, gebeurd, m.f. (ā) n. komt van sam + ut + √ pad<br />
verrezen, ontstaan,<br />
= opspringen, te voorschijn<br />
voortgebracht, opgesprongen,<br />
komen<br />
sam + √ ud nat maken samunatti<br />
samudita omhooggegaan, een eenheid<br />
vormend, verzameld, voorzien<br />
van<br />
m.f. (ā) n.<br />
samudbhava herkomst, existentie m. a-stam<br />
sam+ud + √ bhū ontstaan uit, voortkomen uit,<br />
geproduceerd worden door<br />
I p samudbhavati, -te<br />
samudra zee m. a-stam komt van sam + √ ud<br />
sam + √ ūh bij elkaar brengen I u samūhati, -te<br />
sam + √ ŗ verenigen, verbinden, in beweging I, III, V sam ŗyarti, samŗņoti,<br />
brengen, reanimeren<br />
samŗņvati, samŗcchati<br />
sam + √ ŗ © overhandigen X samarpayati<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 103<br />
sam.kata bijeengebracht, dicht, nauw,<br />
samengedrongen, gevaarlijk<br />
m.f. (ā) n.<br />
sam.kata nauwe doorgang, pas n. a-stam<br />
sam.koca samentrekking, sluiting m. a-stam<br />
sam.kşepa opeenhoping, vernietiging, kort n. a-stam komt van sam + √ kşip<br />
=<br />
overzicht, condensatie,<br />
verkorting, korte verklaring<br />
gooien<br />
sam.khyā aantal f. ā-stam<br />
sam.graha greep, het vasthouden m. a-stam<br />
sam.grahaņa vasthoudend, grijpend m.f. (ī) n.<br />
sam.grahin verzamelaar m.f.n. in-stam<br />
sam + √ car lopen I sam.carate<br />
sam.jāta geboren, geworden,<br />
georduceerd, verschenen<br />
m.f. (ā) n.<br />
sam.jñā overeenkomst, kennis, teken,<br />
naam<br />
f. ā-stam<br />
sam + √ tuş geheel voldaan / tevreden zijn IV p sam. tuşyati<br />
sam.toşa tevredenheid m. a-stam komt van sam + √ tuş<br />
sam.darśana gezicht, waarneming n. a-stam<br />
sam + √ diś bevelen VI sam.diśati<br />
sam+ √ dŗś zien, verbergen ācchādayati<br />
sam.deha twijfel, onzekerheid m. a-stam<br />
sam+ √ dhā verbinden, samenvoegen<br />
sam.dhi combinatie, overeenkomst, m. i-stam komt van sam + √ dhā = bij<br />
verbinding, verbond, gewricht<br />
elkaar neerzetten, verbinden<br />
sam.dhyā schemering, avond f. ā-stam<br />
sam+ √ nam buigen sam.namati<br />
sam.nata , sannata gebogen, verlaagd m.f. (ā) n.<br />
sam.nihita aanwezig m.f. (ā) n.<br />
sam.nikŗşţa vooraanstaand, dichtbij m.f. (ā) n.<br />
sam.nidha, sannidha positie naast iets anders n. a-stam<br />
sam.nidhi, sannidhi het samen of naast iets anders<br />
neerzetten; nabijheid<br />
m. i-stam<br />
sam.nipātah. gezamenlijke wanorde (v.d.<br />
drie dosha’s)<br />
m. a-stam<br />
sam.nyāsa onthechting, verzaking<br />
sam.nyāsin de mens die zich van alles heeft<br />
ontdaan<br />
sam.parka verbinding, contact m. a-stam komt van sam + √ p ŗc =<br />
verbinden<br />
sam + √ pŗc verbinden, vermengen sam. pŗņakti<br />
sam.prati nu<br />
sam.pratişţhā volharding, voorgang f. ā-stam van sam + prati + √ sthā<br />
sam + prati + √ sthā ><br />
sampratişţhā<br />
stevig staan op, vertrouwen op I p sam.pratişţhāti<br />
sam + pra + √ dā overhandigen, onderwijzen, geven u sam.pradadāti<br />
sam.pradāna gift, onderricht, datief n. a-stam<br />
sam + pra + √ yā voortgaan, bewegen, hun baan<br />
volgen (zoals de sterren)<br />
II p sam.prayāti<br />
sam.prasāraņa (vocalisatie van een halfvocaal)<br />
sam.prāpti aankomst, verwerving, het<br />
bereiken, pathogenese<br />
f. i-stam<br />
sam.buddhi perfecte kennis of waarneming,<br />
aanroep/vocatief (gramm.)<br />
f. i-stam<br />
sam.bodha perfecte kennis of begrip m. a-stam<br />
sam.bodhana ontwakend, roepend (vocatief) m.f. (ā) n.<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 104<br />
sam.bhāva samenkomst, geboorte,<br />
productie, bron<br />
m. a-stam<br />
sam.bhāvya geloofwaardig m.f. (ā) n.<br />
sam + √ bhū samen komen, verenigen u sam.bhavati, -te<br />
sam.bhūti geboorte, afkomst, groei f. i-stam<br />
sam + √ man overeenkomen, op prijs stellen sam.manyate<br />
sam + √ mantr advies vragen, consulteren X sam.mantrayati<br />
sam.marda feest, ontmoeting m. a-stam<br />
sam.māna eer, respect m./n. a-stam<br />
sam.mānana eerbetoon n. a-stam<br />
sam.mita uitgemeten, in dezelfde<br />
hoeveelheid<br />
m.f. (ā) n.<br />
sam.moha misverstand, verwarring m. a-stam<br />
sam + √ yam leiden, besturen, controleren, in<br />
bedwang houden, samenbinden<br />
p sam.yacchati<br />
controle (v.d. zintuigen), m. a-stam<br />
sam.yama<br />
laatste 3 van de 8 stappen van<br />
yoga<br />
sam.yamin zelfbeheerste m./f./n. in-stam<br />
sam.yoga combinatie, belasting,<br />
voorschrift, principe<br />
m. a-stam<br />
sam + √ vŗt gebeuren, worden (tot), ontstaan I sam.vartate<br />
sam.vŗtti terugkeer f. i-stam<br />
sam.vega opwinding m. a-stam<br />
sam.śamana kalmerend, rustgevend m.f. (ī) n.<br />
sam.śaya twijfel, aarzeling, onzekerheid n. a-stam komt van sam + √ śī<br />
sam.sāra kringloop van geboren worden<br />
en sterven, schepping<br />
m. a-stam<br />
sam + √ śī zwak worden, aarzelen II a sam.śete<br />
sam.sīda neusgat n. a-stam<br />
sam.śodhana reinigend, zuiverend m.f. (ā) n.<br />
sam.sūda neusgat n. a-stam<br />
sam.sūdana in orde brengend, sturend,<br />
dodend, vernietigend<br />
m.f. (ā/ī) n. komt van √ s ūd<br />
sam.skāra indruk van een ervaring op de m. a-stam samenstelling met √ kŗ =<br />
geest, opvoeding, bereiding,<br />
zuivering, versiering<br />
doen, maken<br />
sam.skŗta Sanskriet taal n. a-stam komt van sam + √ k ŗ =<br />
samen maken<br />
sam.skŗta vervolmaakt, samengevoegd, m.f. (ā) n. part.perf.; komt van sam+ √<br />
perfect<br />
k ŗ = samen maken<br />
sam.staraņa het strooien n. a-stam<br />
sam.hata verzameld, samengevoegd,<br />
compact, stevig<br />
m.f. (ā) n.<br />
sam.hanana compactheid, robuustheid,<br />
lichaam, stevigheid<br />
sam.hanana compact, robuust, stevig m.f. (ā) n.<br />
sam.hitā verzameling, eenheid f. ā-stam komt van sam + √ dhā<br />
=<br />
samen zetten<br />
sam.hita verzameld, samengevoegd m.f. (ā) n. part.perf.; komt van sam+ √<br />
dhā<br />
= samen zetten<br />
sara vloeibaar, mobiel, snel,<br />
bewegend (guna)<br />
m.f. (ā) n.<br />
sarasī meer f. ī-stam<br />
sarga schepping, universum m. a-stam komt van √ sŗj = scheppen +<br />
a<br />
sarpa slang, cobra m. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 105<br />
sarpis ghee, geklaarde boter n. is-stam<br />
sarvagata alles doordringend (lett.: alles<br />
gegane)<br />
m.f. (ā) n. sarva + √ gam<br />
sarvatra overal, altijd<br />
sarvadā altijd<br />
sarvaśah. aan alle kanten, compleet sarva + śah.<br />
sarvah., sarvam, sarvā alle, alles pron.adj.; als sah. n.b.: n.nom/acc. wordt als<br />
subst. verbogen.<br />
salila vloeiend, instabiel m.f. (ā) n.<br />
salila (ifc: salilā) vloed, water, regen n. a-stam<br />
savya linkerhand of –arm of -voet m. a-stam<br />
savya links, zuidelijk, omgekeerd m.f. (ā) n.<br />
√ sah dragen I a sāhate<br />
sah. – tam - tasya hij, die (N) – hem, die (A) – van hem,<br />
zijn (G)<br />
pron.pers.<br />
sah., tat, sā die, dat, die pron.dem.; als sah.<br />
saha (samen) met volgt op zn in instr.<br />
sahas machtig, overwinnend<br />
sahasā onmiddellijk, onverwacht,<br />
krachtdadig<br />
sahasra duizend<br />
sahasrārā kruinchakra [7e chakra]<br />
sahita verenigd, samen met m.f. (ā) n.<br />
sahya dragelijk m.f. (ā) n.<br />
sā – tām – tasyāh. zij, die (N) – haar, die (A) – van haar<br />
(G)<br />
pron.pers.<br />
sā gevende, verlenende<br />
sāktava gerstendrank komt van saktu = gerst<br />
sākşa zaden hebbend, ogen hebbend m.f. (ā) n. komt van sa + akş<br />
a<br />
sākşāt feitelijk, zichtbaar, duidelijk<br />
sāttvikāh. (pl. nom.) zuivere mensen, de goeden<br />
sāttvikī zuiver, waar<br />
sātmya gezondheid n. a-stam<br />
sātmya gezond, passend bij iemand m.f. (ā) n.<br />
sāda uitputting, verlies, wanhoop m. a-stam<br />
sādaraņa tot beide landschappen<br />
behorend<br />
m.f. (ā) n.<br />
√ sādh streven naar, verkrijgen, vervullen,<br />
produceren, succesvol zijn, slagen<br />
I u sādhati<br />
sādhaka effectief, vervullend, magisch, m.f. (ā) n. Vgl. s ādhaka pitta (dat in<br />
demonstrerend, energiegevend<br />
het hart de wil aanstuurt)<br />
sādhakatama effectief, meest effectief m.f. (ā) n.<br />
sādhaka assistent, magiër, aanbidder,<br />
magisch, energiegevend<br />
m. a-stam Vgl. s ādhaka pitta<br />
sādhana effectief, naar een doel leidend m.f. (ī/ā) n.<br />
sādhana het bereiken, doel, macht,<br />
methode, manier<br />
n. a-stam<br />
sādhāra basis of ondersteuning hebbend m.f. (ā) n.<br />
sādhāraņa dezelfde basis of ondersteuning<br />
hebbend, algemeen, gewoon<br />
m.f. (ā) n.<br />
sādhita bereid, overwonnen,<br />
aangetoond, geproduceerd<br />
m.f. (ā) n.<br />
sādhya met als effect, veroorzakend, te<br />
genezen, te verkrijgen<br />
m.f. (ā) n.<br />
top (v.d. berg), oppervlakte, m./n. u-stam<br />
sānu<br />
rug<br />
√ sāntv troosten X u sāntvayati<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 106<br />
sāndra dicht, dik, vast, oliachtig,<br />
visceus (als honing) (guna)<br />
m.f. (ā) n.<br />
sāman winst, bezit, weelde, lied,<br />
gezongen vedisch vers<br />
n. n-stam komt van √ s ā = verwerven<br />
sāmarthya geschiktheid, rechtvaardiging,<br />
kracht, capaciteit, macht<br />
n. a-stam<br />
sāmudra zeeman m. a-stam komt van sam = samen +<br />
udra = water<br />
sāmudra zeezout n. a-stam komt van sam = samen +<br />
udra = water<br />
sāmudra m.b.t. de zee, de oceaan m.f. (ā) n.<br />
sām.khya, sānkhya rekenmachine, telsysteem,<br />
komt van sam = samen + √<br />
filosofisch systeem, (lett.: een<br />
wijsbegeerte die opsomt, telt),<br />
khyā<br />
= vertellen, opnoemen<br />
sāmya gelijkheid, identiteit, evenwicht n. a-stam sama + ya<br />
sāra kracht, weelde, het beste van<br />
iets, beweging, koers<br />
m. a-stam<br />
sāra Indiase kraanvogel m. a-stam<br />
sāratara het allerbeste, iets excellents n. a-stam<br />
sāratara beter, kostbaarder m.f. (ā) n.<br />
sāratva de essentie, harde kern van iets n. a-stam<br />
sāriva graansoort m. a-stam<br />
sārdha vermeerderd met de helft m.f. n.<br />
sārdham samengevoegd<br />
sārsapa (zwarte) mosterd(olie) n. a-stam<br />
sārsapa gemaakt van mosterd m.f. (ī) n.<br />
sāhasa overhaast, ondoordacht,<br />
dwaas, buitenmatig<br />
m.f. (ā) n.<br />
sāhasa dwaasheid, roekeloze daad,<br />
wreedheid, stress, agressie<br />
n. a-stam<br />
sāhasikya overweldiging, wreedheid,<br />
kracht<br />
n. a-stam<br />
siktha gekookte rijst m./n. a-stam; f. āstam<br />
√ sic sprenkelen VI u siñcati, -te<br />
sitopalā suiker f. ā-stam<br />
√ sidh afkeer opwekken, weren I p sedhati<br />
√ sidh slagen, volmaakt worden, doel<br />
bereiken, gaan<br />
IV p sidhyati<br />
siddha geslaagd, volmaakt, doel<br />
bereikt, gekookt, bewezen,<br />
aangetoond<br />
m.f. (ā) n.<br />
siddha, siddhā heilige, ziener, iemand die<br />
volmaaktheid verwezenlijkt,<br />
effectieve remedie<br />
m. a-stam; f. ā-stam<br />
siddhārtha hij die het doel bereikt heeft<br />
(Buddha)<br />
m. a-stam<br />
siddhi volmaaktheid, verwezenlijking,<br />
bewijs, succes<br />
m. i-stam<br />
sidhma(la) wit gespikkeld, leproos m.f. (ā) n.<br />
sidhma, sidhmā soort melaatsheid m. a-stam; f. ā-stam<br />
sim.ha leeuw m. a-stam<br />
besprenkelen siñcati<br />
sirā ader (veen), pijp f. ā-stam [sira matrika = marmapunt]<br />
sītā Sita, vrouw van Rama eigenn.; f. ā-stam<br />
sīdhu, śīdhu, sterke drank van molasse, rum m. u-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 107<br />
sīman haarlijn m. n-stam<br />
sīmanta scheiding in het haar m. a-stam [marmapunt]<br />
√ sīv naaien, zomen, met een draad<br />
verbinden<br />
IV p<br />
su- goed, wel, [positief],<br />
prefix sukŗta = goed gedaan<br />
gemakkelijk<br />
sugita = goed gezongen<br />
subodha = makkelijk te<br />
begrijpen<br />
√ su drukken, persen V u sunoti, sunute<br />
sukhani vol van geluk m.f. n.<br />
sukha plezier, geluk n. a-stam<br />
sukham gelukkig, plezierig, aangenaam sukha + m<br />
sukhin geluk/blijdschap/gezondheid m.f.n. in-stam<br />
bezittend<br />
sugandhi zoete geur, het Opperste Wezen m. i-stam<br />
sugandhi zoet ruikend, lekker van geur m.f.n. i-stam<br />
sugandhin zoet ruikend, lekker van geur m.f.n. in-stam<br />
sutā dochter f. ā-stam<br />
sutvac een mooie huid hebbend m.f. n. su + tvac<br />
sutvaktva een mooie huid n. a-stam su + tvac + tva<br />
sudurjara heel moeilijk te verteren m.f. (ā) n.<br />
suddha zuiver, puur m.f. (ā) n. ppp.<br />
sundara mooi m.f. (ī) n.<br />
heerlijk, gezegend, rijk, m.f. (ā) n.<br />
subhaga<br />
voorspoedig,<br />
sumukha vriendelijk gezicht, naam van<br />
verschillende planten (lett.: een<br />
goede mond hebbend)<br />
sumukha een aantrekkelijk uiterlijk<br />
hebbende<br />
m. a-stam<br />
m.f. (ā) n.<br />
suyudh goede vechter m. cons-stam<br />
sura god, godheid, geleerde, zon m. a-stam<br />
surabhi lekker ruikend m.f. (is/ī) n.<br />
surabhi parfum m. i-stam<br />
surabhī goddelijke koe f. ī-stam<br />
surasa rijk aan sap m.f. (ā) n.<br />
surasa naam van verschillende planten m. a-stam<br />
surasā naam van verschillende planten f. ā-stam<br />
surā soort bier, alcoholhoudende<br />
drank (wijn, likeur), water<br />
f. ā-stam<br />
surī godin f. ī-stam<br />
surūd.ha vooraanstaande, prominent,<br />
verbeterd<br />
m.f. (ā) n.<br />
suvarcalā wijnruit, lijnzaad f. ā-stam<br />
suşumņā, suşumnā ruggenmergkanaal f. ā-stam<br />
suşumņā jala vocht van het<br />
ruggenmergkanaal<br />
n. a-stam<br />
susam.hata stevig verbonden, een eenheid m.f. (ā) n.<br />
vormend, compact,<br />
suhŗd vriend m. cons-stam<br />
√ sū creëren, voortbrengen II a sūte<br />
sūkta hymne n. a-stam<br />
sūkşma fijn, dun, klein, gering, subtiel m.f. (ā) n.<br />
(guna)<br />
sūtra aforisme, draad, streng, plan n./m. a-stam van √ sīv = naaien, zomen,<br />
met een draad verbinden<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 108<br />
sūnu zoon m. u-stam<br />
√ sūd in orde brengen, leiden, doden,<br />
vernietigen<br />
I u sūdati<br />
sūdana in orde brengend, sturend,<br />
dodend, vernietigend<br />
m.f. (ā/ī) n. komt van √ s ūd<br />
sūdana vernietiging, het doden n. a-stam komt van √ s ūd<br />
sūpa soep, saus m. a-stam<br />
sūra zon m. a-stam<br />
sūrakanda Amorphophallus Campanulatus m. a-stam<br />
sūraņa Amorphophallus Campanulatus n. a-stam<br />
sūrya zon, zonnegod m. a-stam<br />
√ sŗ stromen, vloeien, gaan I p sarati<br />
√ sŗj creëren, uitstralen, uiten VI p sŗjati<br />
√ sŗp kruipen I sarpati<br />
sŗşţi schepping, creatie, afscheiding<br />
van het lichaam<br />
f. i-stam √ sŗj + ti<br />
sŗşţa producerend, laten gaande m.f. (ā) n. komt van √ sŗj<br />
het uitstromen, bevochtigen, m. a-stam<br />
seka<br />
zaadlozing. bad<br />
senā leger f. ā-stam<br />
√ sev dienen, aanbidden, eren I ā sevate, -ti<br />
sevana dienst, eerbied, gemeenschap<br />
(sex), regelmatige actie,<br />
gehechtheid aan, gebruik<br />
n. a-stam komt van √ sev<br />
sevā bediening, verzorging, dienst f. ā-stam komt van √ sev + ā<br />
sevin zich bedienend, de gewoonte<br />
hebbend, nakomend<br />
m.f. n. in-stam komt van √ sev + in<br />
saindhava zeezout, zout, rotszout (uit de<br />
rivier Sindh)<br />
m./n. a-stam<br />
saindhava m.b.t. de zee m.f. (ā) n.<br />
sod.ha geduldig, verdragen,<br />
getolereerd<br />
m.f. (ā) n.<br />
soma soma, maan, sap (van een plant<br />
die voor rituele drank gebruikt<br />
wordt)<br />
m. a-stam komt van √ su = uitpersen<br />
saukumārya fijngevoelig, teder m.f. (ā) n.<br />
saukumārya fijngevoeligheid, tederheid n. a-stam<br />
saugandhika zoetgeurend m.f. (ā) n.<br />
saugandhika parfumverkoper, man die (sex)<br />
geur van vrouwen niet kan<br />
weerstaan, ‘worm’ in darmen<br />
m. a-stam<br />
saugandhya zoete geur, parfum n. a-stam<br />
saujanya vriendelijkheid n. a-stam<br />
saubhāgya fortuin, geluk, succes n. a-stam<br />
saumya behorend tot de soma m.f. (ā) n. soma + ya<br />
saumya (voc.) O edele heer<br />
saurasa ongedierte in het haar<br />
(haarluis?)<br />
n. a-stam<br />
sauhārda vriendschap n. a-stam<br />
sauvarcala zoutsoort n. a-stam (soms m.)<br />
√ skand(h) gaan, springen I p skandati<br />
skandha schouder, bovenste deel van de<br />
rug, nekgebied<br />
m. a-stam<br />
stana vrouwelijke borst, tepel, uier m. a-stam<br />
stanya moedermelk n. a-stam<br />
stabdha gefixeerd, verstijfd, verlamd m.f. (ā) n.<br />
√ stambh ondersteunen IX p stabhnāti<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 109<br />
stambha pilaar, stijfheid, verlamming,<br />
obstructie<br />
m. a-stam<br />
stambhana verkoelend, verlammend,<br />
stoppend<br />
m.f. (ī) n.<br />
√ stu prijzen II stāuti<br />
√ stubh zingen, prijzen, exclameren<br />
(hymnen)<br />
I p stobhati<br />
√ stŗ bedekken V, IX stŗņoti, stŗņāti,<br />
steya diefstal, gestolen waar n. a-stam<br />
stairya stevigheid, stabiliteit, geduld,<br />
gehechtheid aan<br />
n. a-stam<br />
stotra hymne n. a-stam<br />
styāna stijf, rigide, samengeklonterd,<br />
vettig<br />
m.f. (ā) n.<br />
styāna apathie, massiviteit, luiheid,<br />
sloomheid<br />
n. a-stam<br />
strī vrouw f. ī-stam<br />
straiņa vulva (lett.: wat vrouwelijk is) n. a-stam<br />
stha staande in, gevestigd in m.f. (ā) n. komt van √ sthā<br />
= staan<br />
sthapati heer van een district,<br />
gouverneur<br />
sthapanī ruimte tussen de wenkbrauwen f. ī-stam [marmapunt] [bijchakra]<br />
sthavira breed, compact, dik, sterk,<br />
solide, oud<br />
m.f. (ā/ ī) n. komt van √ sthā<br />
= staan<br />
sthavira een oud persoon m. a-stam komt van √ sthā<br />
= staan<br />
√ sthā staan, blijven, blijven staan,<br />
stoppen<br />
III p tişţhati, -te<br />
sthāna positie, plaats, gelegenheid, n. a-stam √ sthā<br />
(staan) + ana;<br />
sfeer, stand,afdeling, altaar<br />
[sthāna rohita = marmapunt]<br />
[sthāna mula = marmapunt]<br />
sthāne juist, terecht<br />
sthānivat gelijk de originele vorm<br />
sthāpatya huis van de gouverneur,<br />
architectuur<br />
n. a-stam Vgl.: sthapati = gouverneur<br />
sthāpana bescherming, behoud,<br />
stabiliteit<br />
n. a-stam<br />
sthita gevestigd m.f. (ā) n. ppp.<br />
sthita-buddhi hij die is gevestigd in balans,<br />
evenwichtigheid, wijsheid<br />
m. i-stam<br />
sthita-prajña gevestigd in wijsheid m.f. (ā) n.<br />
sthita-prajña iemand met een standvastig<br />
intellect, een wijze<br />
m. a-stam<br />
sthira stabiel, solide, vast, sterk (guna) m.f. (ā) n.<br />
sthiratā stevigheid, stabiliteit,<br />
hardheid<br />
f. ā-stam<br />
sthirī-karaņa het stevig maken n. a-stam<br />
sthūla grof, dik, massief, zwaar (guna) m.f. (ā) n.<br />
sthūragudā dikke darm f. ā-stam<br />
sthūlagudā dikke darm f. ā-stam<br />
stheya gefixeerd zijnde m.f. (ā) n.<br />
stheya arbiter, rechter m. a-stam<br />
stairya stevigheid, stabiliteit, rust n. a-stam komt van √ sthā<br />
= staan<br />
sthaulya corpulentie m. a-stam<br />
√ snā baden II snāti<br />
snāna (ceremonieel) bad n. a-stam<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 110<br />
snāyu pees, zenuw, ligament, spier n. u-stam<br />
snāvan pees n. n-stam<br />
snih vocht f. cons.-stam<br />
snih liefdevol m.f. n.<br />
snehana smerend, liefdevol m.f. (ā) n. komt van √ snih = vettig<br />
zijn<br />
snehana oliebehandeling, massage m. a-stam<br />
snehala gek op iemand m.f. (ā) n.<br />
sneha vettigheid, zachtheid, smeer,<br />
toewijding, liefde<br />
m. a-stam<br />
snigdha vettig, olieachtig, glibberig, m.f. (ā) n. komt van √ snih = vettig<br />
kleverig (guna)<br />
zijn<br />
snigdhatā vettigheid f. ā-stam<br />
√ snih vettig worden, betrokken raken,<br />
affectie voelen voor, beminnen<br />
IV a snihyati<br />
spandana hartklopping m. a-stam<br />
√ spardh wedijveren I a spardhate<br />
spardhā wedstrijd, rivaliteit f. ā-stam<br />
sparśa gevoel, aanraking m. a-stam<br />
sparśana aanraking, contact m. a-stam<br />
spŗhā wens, verlangen f. ā-stam<br />
√ spŗś aanraken VI p spŗśati<br />
spŗśa aanrakende m.f. (ā) n.<br />
spŗśa aanraking m. a-stam<br />
√ spŗh wensen X spŗhayati<br />
spŗha verlangen m. a-stam komt van √ spŗ<br />
h = wensen<br />
sphaţika kristal, kwarts m. a-stam<br />
√ sphuţ open barsten VI p, I u sphuţati<br />
sphuţa open, geopend m.f. (ā) n.<br />
sphuţana het openen, uitbreiding n. a-stam<br />
sphoţa openbarsting, buil, tumor m. a-stam<br />
sma, smā inderdaad, zeker, vroeger, [zet<br />
voorafgaande ww-vorm in<br />
verl.tijd]<br />
smaraņa het zich herinneren, geheugen n. a-stam komt van √ smŗ<br />
√ smi glimlachen I ā smayate, - ti<br />
√ smŗ zich herinneren I p smarati, -te<br />
smŗti dat wat men zich herinnert, n. i-stam komt van √ smŗ = zich<br />
traditie, geheugen<br />
herinneren<br />
smŗtimat in bezit van geheugen, wijs m. vat-stam smŗti<br />
+ suffix mat<br />
√ syam schreeuwen, klinken, gaan naar,<br />
overdenken, beschouwen<br />
I p syamati<br />
sraj (ifc: sraja) slinger (van bloemen bijv.) f. cons.-stam<br />
stroom, vloeien, waterval, m. a-stam komt van √ sru = vloeien<br />
srava<br />
urine<br />
sravaņa stroom, wegvloeien, zweet,<br />
urine, miskraam<br />
n. a-stam komt van √ sru = vloeien<br />
srāva stroom, vloed, miskraam m. a-stam komt van √ sru = vloeien<br />
srāvaņa latende stromen m.f. (ā) n. komt van √ sru = vloeien<br />
√ sru vloeien I p sravati<br />
srotas rivier, stroom, kanaal n. as-stam komt van √ sru = vloeien<br />
sroto + √ sañj verstopt raken van de srota’s I p<br />
√ svaj omhelzen I a svajati<br />
svatantra onafhankelijkheid, vrijheid,<br />
eigen wil<br />
n. a-stam<br />
svatantra onafhankelijk, vrij m.f. (ā) n. t.o. para-tantra<br />
√ svad, svād aangenaam zijn, zoet smaken I a svadate<br />
√ svap slapen II svapiti, svapati<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 111<br />
svapna slaap n. a-stam<br />
svakaraņa iemand tot je zelf maken,<br />
huwelijk<br />
n. a-stam<br />
svajana verwant m. a-stam<br />
svabhāva eigen manier van doen, eigen m. a-stam sva = zelf, eigen + bhava =<br />
gedrag<br />
zijn<br />
svayam mijzelf, persoonlijk<br />
svara stem, toon, geluid m. a-stam komt van √ svŗ<br />
= klinken<br />
svarasa eigen sap m. a-stam<br />
svarya goed voor de stem, luidruchtig m.f. (ā) n. komt van √ svŗ<br />
= klinken<br />
svarūpa eigen aard, vorm, natuur, n. a-stam sva = zelf, eigen + rūpa =<br />
karakter<br />
vorm<br />
svarga hemels m.f. (ā) n.<br />
svargaloka hemelse wereld m. a-stam<br />
svalpa klein, karig m.f. (ā) n.<br />
svasŗ zuster f. r-stam<br />
svasti fortuin, geluk f. i-stam<br />
svastya gelukkig, voorspoedig m.f. (ā) n.<br />
svastha gezond, tevreden m.f. (ā) n. sva + stha = in het zelf<br />
staande, gezond<br />
svah., svam, svā eigen pron.adj.; als sah. n.b.: n.nom/acc. wordt als<br />
subst. verbogen.<br />
svāgatam (
versie 30-12-05 pg 112<br />
haras greep n. as-stam<br />
hariņa geelachtig, groenig m.f. (ā) n.<br />
hariņa de gele, hert of antilope m. a-stam<br />
hari groen, geel, bleek m.f. n.<br />
harita groen, geel, bleek m.f. (ā) n.<br />
harita groente n. a-stam<br />
haritaka groene groente n. a-stam<br />
harmya groot huis, paleis, gevangenis n. a-stam<br />
harşa opwinding, agitatie, vreugde,<br />
blijdschap<br />
m. a-stam<br />
havana vuur, vuurgod (Agni), offer m. a-stam komt van √ hu<br />
havana aanroepingen/gebeden tijdens n. a-stam komt van √ hu<br />
offerande<br />
havis offerande, ghee n. is-stam komt van √ hu<br />
√ has lachen I p hasati, -te<br />
hasa lach m. a-stam<br />
hasat lachend ppp van √ has = lachen<br />
hasana lachend m.f. (ā) n. komt van √ has = lachen<br />
hasita lachend m.f. (ā) n. komt van √ has = lachen<br />
hasta hand, onderarm, olifantsslurf m. a-stam<br />
hasta (ifc) in de handen dragend m.f. (ā) n.<br />
hastin handen bezittend m.f.n. in-stam<br />
hastin olifant m. in-stam<br />
hā ah! oh!<br />
√ hā verlaten, afzien van, in de steek III p jahāti<br />
laten, verwijderen, wegdoen<br />
hāni einde f. i-stam<br />
hāyana, hayana jaar m./n. a-stam<br />
hāra verwijdering<br />
hāra dragend, wegbrengend, stelend m.f. (ā) n.<br />
hārīta duivensoort m. a-stam<br />
hāsa lach, vrolijkheid, grap, trots m. a-stam komt van √ has = lachen<br />
hāsya grappig, belachelijk m.f. (ā) n. komt van √ has = lachen<br />
hāsya grap, vermaak komt van √ has = lachen<br />
√ hi wegsturen, in beweging zetten, V p hinoti<br />
stimuleren<br />
hi inderdaad, zeker [encl.]<br />
hi want (encl.)<br />
hi zeker? zelfverzekerd?<br />
√ hikk hikken I u hikkati<br />
hita geplaatst, bereid, geschikt, m.f. (ā) n.<br />
passend, gezond<br />
hitakŗt weldadig, nuttig, geschikt<br />
hitā dat wat omhoog komt: dijk,<br />
dam<br />
f. ā-stam<br />
hima koud m.f. (ā) n.<br />
hima kou, vorst, koude seizoen, m. a-stam<br />
winter<br />
himavat Himalaya m. vat-stam<br />
√ him.s slaan VII p hinasti<br />
him.sā verwonding f. ā-stam komt van √ han + ā<br />
hiraņya goud n. a-stam<br />
hiraņyamaya gemaakt van goud m.f. (ā) n. hiraņ<br />
ya + maya<br />
hirā bloedvat f. ā-stam<br />
hīna tekort, wens n. a-stam<br />
hīna achtergelaten,<br />
tekortgeschoten, inferieur, arm,<br />
m.f. (ā) n. komt van √ hā<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
versie 30-12-05 pg 113<br />
√ hu aanbieden, opdragen, offeren, in<br />
het vuur porren<br />
III p juhoti<br />
hut offerend komt van √ hu = offeren<br />
huta geofferd in vuur, gezuiverd,<br />
verbrand<br />
m.f. (ā) n. komt van √ hu = offeren<br />
huta offer n. a-stam komt van √ hu = offeren<br />
hutabhuj vuur (lett.: offereter) m. cons.-stam komt van √ hu = offeren<br />
hutāśa vuur (lett.: offereter) m. a-stam komt van √ hu = offeren<br />
hutāśana vuur (lett.: offereter) m. a-stam komt van √ hu = offeren<br />
hutāśana de eigenschappen van vuur<br />
hebbend, bestaande uit vuur<br />
m.f. (ī) n. komt van √ hu = offeren<br />
√ hŗ nemen, dragen, offeren,<br />
wegpakken<br />
I u harati<br />
√ * hŗ geel of groen zijn<br />
hŗd hart, geest n. cons.-stam<br />
hŗdaya hart, geest n. a-stam [marmapunt]<br />
hŗdayāgra punt van het hart m. a-stam [marmapunt]<br />
hŗdya in het hart zijnde, plezierig,<br />
smakelijk, goed voor het hart<br />
m.f. (ā) n.<br />
√ hŗş zich verheugen op, blij zijn,<br />
opgewonden of ongeduldig zijn<br />
IV hŗşyati<br />
he o! vóór vocatieven<br />
hetu oorzaak, beweegreden, motief,<br />
bedoeling<br />
m. u-stam<br />
heman impuls, goud, water n. n-stam<br />
hotŗ offeraar, priesterfunctie:<br />
aanroeper (hoort bij de ŗ gveda)<br />
m. r-stam komt van √ hu = offeren<br />
hotra offervuur n. a-stam komt van √ hu = offeren<br />
homa offer, het opporren van het<br />
offervuur<br />
n. a-stam<br />
homan offer n. n-stam komt van √ hu + man<br />
√ hnu verbergen (voor) II a hnute<br />
hrasişţha iemand die heel snel vermagert m. a-stam<br />
hrasişţha kleinste, kortste m.f. (ā) n.<br />
hrasva dwerg, korte klinker m. a-stam<br />
hrasva klein, laag, zwak (van stem),<br />
dwergachtig<br />
m.f. (ā) n.<br />
√ hrī beschaamd zijn III p jihreti<br />
hrī schaamte, verlegenheid,<br />
bescheidenheid<br />
f. ī-stam<br />
√ hlād blij zijn, zich verfrissen I a hlādate<br />
√ hve roepen, aanroepen I u hvayati<br />
ibc. [in begin van compound]<br />
ifc. [in einde van compound]<br />
© 2004 Maaike Mulder – Zie www.agniveda.com voor meer informatie.
Change language