mengelwerk

C 369 )
ders te veroveren , dan by ene onverwagte
overrompeling.
Is het waar dat zeemacht en Koophandel
alleen in vrye Landen beftaan en bloeien
kunnen , hetzelfde heeft ook plaats ten opzigte
van kunsten en wetenfchappen. Waar
geen vryheid is, vind men die niet, of ten
minsten in een geringen graad Niemand
immers zal gewillig flaven en arbeiden , dan
om daar door zyn welzyn , vermaak of
voordeel te bevorderen , en zich iets te
verkrygen dat hem ontbreekt. Geweld nu
is dikwyls gevaarlyk , en zo men het gebruikt
om zich iets toe te eigenen dat ons
niet toekomt , zal iemand altoos fchromen
door werken , door kunst of vernuftige arbeid
iets te vergaderen , en de lust daar toe
teffens met het vernuft en de werkzaamheid
, in hem t'enemale uitgedoofd worden.
In den beginne vergenoegden zich de menfchen
, met de vrywilüge voortbrengfelca
der natuur ; maar deze voorraad toen zy in
getalle vermeerderden, niet genoegzaam zynde ,
was hun naaste toevlucht den boezem deiaarde
te openen, en door dezelve met vlyt
te bebouwen, haar verborgen fchatten voor
den dag te halen : in dier voege kwam de
landbouw, het pooten en planten in de waereid.
Honderd menfehen kunnen door dien
ar-