Educatieve dienst - KBR 1 De Koninlijke Bibliotheek van België is ...

DE KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK VAN BELGIË
De Koninlijke Bibliotheek van België is een
federale wetenschappelijke instelling.
Als nationale bibliotheek heeft ze de taak
alle in België gepubliceerde boeken, tijdschriften
en dagbladen te verwerven, te catalogiseren en te
bewaren. Dit betekent concreet dat alle
Belgische uitgevers en auteurs verplicht zijn een
exemplaar van hun uitgaven bij de Koninklijke
Bibliotheek te deponeren. Dit wordt ook verwacht
van Belgische auteurs die in België verblijven,
maar waarvan hun werk in het buitenland uitgegeven
wordt. Dit nationaal patrimonium wordt
bewaard en voor wetenschappelijk onderzoek
toegankelijk gemaakt. Daarnaast neemt de
bibliotheek als wetenschappelijke instelling deel
aan onderzoeken die nauw verbonden zijn met
haar historisch en museologisch patrimonium.
Ze heeft ook tot taak wetenschappelijke publicaties
op internationaal vlak te verwerven en die voor
haar publiek ter beschikking te stellen. Daarbij legt
ze zich vooral toe op de menswetenschappen.
De documenten in de bibliotheek worden niet
ontleend, ze kunnen enkel ter plaatse geraadpleegd
worden. Hoe de schat aan documentatie
en de collectie handschriften, oude drukken,
prenten, munten, penningen, kaarten, plattegronden
en muziekpartituren in de bibliotheek
terechtgekomen is, heeft een woordje uitleg
nodig. Vandaar een korte geschiedenis van de
bibliotheek.
Educatieve dienst - KBR 1

EEN KORTE GESCHIEDENIS
De hertogen van Bourgondië liggen aan de basis
van de verzameling van de Koninklijke
Bibliotheek. Hoewel er in de tweede helft van de
15 de eeuw uiteraard nog geen sprake was van een
‘Koninklijke Bibliotheek’ brachten Filips de
Stoute, Filips de Goede en Karel de Stoute tijdens
hun regeerperiodes een indrukwekkende bibliotheek
tot stand. Deze verzameling kwam via
Margaretha van Oostenrijk (de toenmalige landvoogdes
van de Nederlanden) in handen van
Maria van Hongarije. Bij haar overlijden in 1558
ging de bibliotheek naar haar neef Filips II.
Laatstgenoemde besloot “une belle librairie ou
bibliothecque” op te richten. Hij gaf de opdracht
alle boeken en handschriften die hem toebehoorden
op één plaats te verzamelen, en die
plaats was het paleis van Brussel. De bibliotheek
bleef een strikt private instelling tot Maria-
Theresia in 1772 besliste ze open te stellen voor
het publiek. Dit zorgde ervoor dat verschillende
abdijen, kloosters, verenigingen, en particulieren
prenten, boeken en andere objecten aan de
bibliotheek schonken. Vanaf nu werd de bibliotheek
de ‘Koninklijke Bibliotheek der
Nederlanden” genoemd. Toen in 1773 de jezuïtenorde
werd afgeschaft, besliste Maria-Theresia
dat alle handschriften en een exemplaar van alle
gedrukte werken uit de ‘belgische’ huizen van de
2
jezuïeten ondergebracht dienden te worden in de
Koninklijke Bibliotheek. Op die manier kwamen
1650 handschriften en tot 30.000 gedrukte
werken in het bezit van de intstelling.
Toen het koninkrijk België tot stand kwam,
drong de oprichting van een nationale bibliotheek
zich snel op. Bij het Koninlijk Besluit van
19 juni 1837 was de Koninklijke Bibliotheek van
België een feit. Ze werd de openbare bewaarplaats
van alle gedrukte werken, prenten, kaarten
en plattegronden die de staat toebehoorden. Het
gebouw waarin de Koninklijke Bibliotheek
vandaag gehuisvest is, werd officieel ingehuldigd
in 1969. De beslissling om de bibliotheek op de
Kunstberg te vestigen was er al in 1935. Het nieuwe
gebouw kwam er als blijvende herinnering aan
Albert I. Het laatste kwart van de 20 ste eeuw was
de Koninklijke Bibliotheek onderhevig aan de
vele grondwestwijzigingen en de herverdeling
van de bevoegdheden die daarmee gepaard
gingen. Maar, ze is ondanks verschillende moeilijkheden
steeds gebleven wat ze al altijd geweest
is: een instelling in dienst van het algemeen
belang, gewijd aan kennis, wetenschap en denken.
Bovendien heeft ze zich de laatste decennia
getoond als dialoogruimte voor mensen van alle
horizonten en vakgebieden.
Educatieve dienst - KBR