AmaNova Nieuws april 2013 - Amadeus Lyceum

Filosofie als levenskunst :
Teksten van de Romeinse filosoof Seneca als examenonderwerp 2013
AmaNova
jaargang 3, nummer 2, april 2013
Elk jaar is er een ander onderwerp als examenstof voor Grieks en Latijn. Dit jaar staan de tekstenvan een filosoof van de
Stoïsche richting centraal met de filosofische theorie van de Stoa.
Het woord ‘stoïcijns’ kent u wellicht: met een stoïcijns gelaat keek vader naar de rotzooi die zijn kinderen hadden gemaakt.
Het betekent dan zoiets als: onbewogen, geen blijk gevend van ontroering. En de theorie van de Stoa is zeker
eraan te koppelen.
Het is interessante, soms ook moeilijke stof. Zo’n stof heeft in zich dat die de examenkandidaten ook aanzet om zelf na
te denken over hun eigen gedrag en levensvisie. En soms werden zij ertoe uitgedaagd door opdrachten om in het ‘denkdossier’
hun eigen opvattingen te beschrijven naar aanleiding van thema’s in de teksten.
Wat is de theorie van de Stoa?
In het kort toegepast op de mens: aan de basis van de hele werkelijkheid ligt een ontwerp dat door de Ratio = de rede =
het denken is ontwikkeld. In dat ontwerp ligt ook de condition humaine vast, bijvoorbeeld: we zijn nu eenmaal als sterfelijk
ontworpen en dus kan ieder voorbereid zijn op de
dood van zichzelf en zijn naasten. Nou, dan is het ook niet
in overeenstemming met de rede om daar nou zo heftig
over te treuren.
Er zijn vele thema’s langsgekomen die door Seneca gelinkt
waren aan de Stoïsche theorie. Zo’n examenonderwerp
heeft ook betekenis nadat het examen is afgelegd!
Daniëlle, veel succes bij de centraal examen Latijn!
Mannus Goris
Bij Rubens spettert het leven ervan af:
de uitblinker van de receptie van de antieke kunst
Bezoek van gym 3 aan het Rubenshuis in Antwerpen: de voorbereiding!
Men dacht in de tijd van Rubens (zestiende
en zeventiende eeuw) dat dit het portret
was van Seneca. Daarom had
hij dit hoofd in zijn huis, in een soort museumpje.
Rubens las Seneca’s teksten veel
en discussieerde er met vrienden over de
filosofie die erin zat.
Antwerpen, een heerlijke stad! En wat een kunst overal! En kunst die geïnspireerd is op de oudheid, de antieke kunst van
Grieken en Romeinen. Als ik over de Keizerallee en de Meir wandel, worden mijn blik en cameralens aangetrokken door
de gevels met veel beeldhouwwerk, sierelementen en Latijnse woorden. Het zijn de oude gebouwen uit de Jugendstil (eind
negentiende en begin twintigste eeuw). Bijvoorbeeld het gebouw van het centraal station met woorden als PAX = vrede, met
de hoorn des overvloed ernaast (ook een antieke ‘uitvinding’), de mooie boogconstructies en kruisgewelven die lijken op die
van de kolossale thermen (= badhuizen in Rome), de beeldjes van goden als Mercurius, god van de handel.
Dus een walhalla voor mensen die af weten van de oudheid: gymnasiasten, geïnteresseerden en leraren klassieke talen.
Maar op naar het Rubenshuis. Dit jaar krijgen de gymnasiasten een aparte
opdracht: zij gaan naar het Rubenshuis, het woonhuis van de grote kunstenaar.
Ik moet een rondleiding bedenken voor hen. Ik voer die niet zelf uit,
maar zij gaan onder leiding van Lucia Bodde. Ik mag die wel uitzetten.
Peter Paul Rubens, de grote meester, schilder van vele religieuze en mythologische
taferelen, eind zestiende en begin zeventiende eeuw. Hij was
voor de inspiratie en ter lering acht jaar in Rome (1600-1608) en kwam vol
ideeën terug. Hij verbouwde zijn huis, liet er een stuk aanbouwen waarin
zijn atelier was (ook nu zijn er verschillende, grote werken van hem daar te
zien). Hij doet dat in de stijl die hij in Rome had gezien: o.a. Palazzo Spada
en Palazzo Borghese. In de binnenplaats van zijn herbouwde huis moesten
reliëfs en beelden komen die de antieke goden (o.a. Venus, Minerva, Mercurius)
en mythologische scènes (o.a. het Parisoordeel) en koppen van antieke filosofen (o.a. Sokrates, Seneca) uitbeelden.
En in de tuin een prieeltje waar de levenslust vanaf spettert: Venus, Bacchus (Dionysus), enz. Rubens is de kampioen van
4/5